سقف تیرچه بلوک

فصل اول

مقدمه

بارگذاری سقف تیرچه و بلوک

معمولا اگر طول دهانه از 4 متر بيشتر باشد از كمركش استفاده مي كنيم، كار كمركش بستن تيرچه ها به يكديگر براي كمتر كردن خيز تيرچه ها است.كمركش ها عمود بر جهت تيرچه ها قرار مي گيرند و نحوه ارماتور گذاري انها بدين نحو است كه در 1 متر اول دهانه از هر طرف استفاده از سنجاقك به فواصل اتساين 10 سانتي متر و در اواسط دهانه به اتساين 20 سانتي متر مي رسد.مطابق يك توصيه اگر طول دهانه از 7 متر بيشتر باشد بهتر است كه در هر 3 متر يك كمركش عبور كند.دقت كنيد كه كمركش باربر نيست و فقط براي يكپارچه كردن سقف كاربرد دارد و بار متمركز را بين تيرچه ها نيز پخش مي كند.

مشخصات فني تيرچه و بلوك :در ايران معمولا از تيرچه به عرض 10 سانتي متر استفاده مي گردد، در صورت نياز به تيرچه قوي تر از 2 تيرچه كنار يكديگر استفاده مي گردد. مطابق ائين نامه ACI ارتفاع تيرچه ها نمي بايست از 3.5 برابر عرض تيرچه بيشتر شود .بتن تيرچه ها بايد داراي مشخصات دانه بندي ريزتر بتن سقف باشد و عيار ان 450 است.ميلگرد اصلي در تيرچه ها مي بايست از 8Ø و 10 Ø و 12 Ø باشد. در دهانه هاي بزرگتر از 7 متر بايد از تيرچه دوبل استفاده كرد.بتن مصرفي در روي تيرچه ها بايد از بتن مرغوب و با مقاومت 28 روزه نمونه مكعبي Kg/m2225 باشد.دوستان دقت كنند كه در اجرا به هيچ عنوان عياري كه ما در طراحي سازه در نظر گرفتيم ساخته نمي شود بنابراين هميشه عيار درج شده در نقشه اجرايي را بيشتر از عيار محاسباتي درج كنيد تا با اين كار خطا هاي ناشي از ساخت بتن را پوشش دهيم.مطابق ائين نامه ACI حداقل ضخامت بتن روي بلوك ها 5 سانتي متر مي باشد.اگر دهانه از 5 متر افزايش پيدا كرد براي هر يك متر بايد 1 سانتي متر ضخامت بتن را افزايش داد.محاسبه وزن واحد سطح : گچ و خاك : 0.02 * 1600 = Kg/m2 32بلوك سفالي : Kg/m2 64 بتن تيرچه ها : 2*(0.1 * 0.25*2450)= Kg/m2 122.5بتن سقف : 0.05*2450 = Kg/m2 122.5پوكه ريزي : 0.1 * 600 = Kg/m2 60ملات ماسه و سيمان : 0.03 * 2100= Kg/m263موزائيك : 0.025*2250 = Kg/m2 56.25جمع كل Kg/m2 520.25 كه اين مقدار را Kg/m2 520 ميتوان در نظر گرفت

فصل دوم

اجزای تشکیل دهنده سقف تیرچه بلوک و نقش آنها در مراحل دو گانه باربری

سقف اجرا شده با تیرچه بلوک از انواع سقفهای با پشت بند (تیرک دار) بتنی است که تحمل فشار به بتن بالایی یا ضخامت حداقل پنچ سانتیمتر واگذار می گردد و کشش توسط میلگردهای کششی تیرچه (میلگردهای تحتانی تیرچه )تحمل می شود.

بتن بالایی همچنین، همانند یک دال نازک پا با دهانه ای برابر فاصله دو تیرچه خکش موضعی را در محل بین دو تیرچه تحمل می کند. در این نوع سقف تیرچه ها به فاصله حداکثر 70 سانتیمتر (محور تا محور) کنار هم و در امتداد دهانه کوتاهتر سقف قرار می گیرند و با بتن پوششی که در محل ریخته میشود و ضخامت آن حداقل پنچ سانتیمتر است،تیرهای T شکل چسبیده و مجاور هم را تشکیل میدهند.برای پر کردن فاصله تیرچه ها، از عناصر گوناگون،مانند آجرهای توخالی،بلوکهای بتنی و حتی پلاستیک و چیزهای دیگر استفاده می شود. این عناصر پر کننده در سقف تحمل نیرو نمی کنند.

بنابراین سقف تیرچه بلوک از اجزای اصلی، به شرح زیر تشکیل می شود.

1. تیرچه

2. بلوک

3. میلگرد حرارتی و افت و میلگرد منفی

4. بتن پوششی (درجا)

که نقش از این اجزا در مراحل دو گانه باربری،یعنی مرحله حمل ونقل تیرچه و اجرای سقف و مرحله و مرحله بهره برداری را به ترتیب زیر می آوریم:

1. تیرچه: عضو پیش ساخته ای است متشکل از بتن و فولاد به مقطع تقریبیT که در دو نوع تیرچه خرپایی و تیرچه پیش تنیده، تولید میشود و مانند همه قطعه های پیش ساخته در دو مرحله تحت اثر نیرو قرار می گیرد این دو مرحله به علت اهمیت آنها باید به دقت مورد ملاحظه قرار گیرند:

أ‌- مرحله اول باربری در این مرحله باید تیرچه به تنهایی قادر به تحمل بار ناشی از وزن خود در هنگام حمل و نقل بوده و همچنین قادر به تحمل وزن مرده سقف (وزن تیرچه، بلوک و بتن پوششی) بین تکیه گاههای موقت (شمعبندیهای)در زمان اجرای سقف باشد.

ب- مرحله دوم باربری: این مرحله در تیرچه پس ازحصول مقاومت بتن پوششی فرا میرسد که تکیه گاههای موقت اجرایی برداشته شده و تیرچه به عنوان عضو کششی تیرT تحمل نیرو می نماید.

1-1. تیرچه پیش ساخته خرپایی:تیرچه پیش از خرپای فولادی و پاشنه بتنی تشکیل شده است و در صورتی که دارای قالب سفالی باشد ، تیرچه کفشک دار نامیده می شود.

تیرچه پیش ساخته خر پای برای تحمل مراحل دو گانه باربری، از اجزای زیر تشکیل می شود:

1-1-1. عضو کششی

1-1-2. میلگرد های عرضی

1-1-3. میلگرد بالایی

1-1-1 . عضو کششی: در مرحله اول باربری تیرچه،فولاد زیرین خر پا به عنوان عضو کششی خرپای تیرچه باید قادر به تحمل نیروی کششی (حاصل از لنگر خمشی) ناشی از وزن خود تیرچه در زمان حمل و نقل باشد و همچنین قادر به تحمل نیروی کششی(حاصل از لنگر خمشی) ناشی از وزن مرده سقف در فاصلی محور تیرچه ها و بین دو تکیه گاه موقت (شمعبندی)باشد.

نحوه شمعبندی سقف با دیوار باربر

در مرحله دوم باربری تیرچه، فولاد زیرین خرپا به عنوان عضو کششی تیر T عمل می کند.

انواع مقاطع سقف تیرچه و بلوک

1-1-1. میلگرد های عرضی:در مرحله اول باربری، میلگردهای عرضی همانند عضو مورب خرپا عمل میکنند و به کمک اعضای کششی و بالایی،ایستایی لازم را جهت تحمل وزن خود تیرچه (در هنگام حمل و نقل ) و وزن مرده سقف بین تکیه گاههای موقت (در هنگام اجرا) تامین می نماید.

در مرحله دوم باربری تیرچه، میلگرد های عرضی،پیوستگی لازم بین میلگرد کششی خرپا و بتن پوششی (بتن در جا) را تامین می کنند. همچنین مقابله با نیروی برشی تیر T به وسیله میلگرد های عرضی انجام می گیرد..

در بعضی از انواع تیرچه های پیش ساخته، در خر پا به جای میلگرد، از ورق خم کاری شده به جای عضو کششی – میلگرد های عرضی – میلگرد بالایی استفاده می شود( شکل 13)

1-1-2. میلگرد بالایی: در مرحله اول باربری ، فولاد تعبیه شده در قسمت بالای تیرچه به عنوان میلگرد بالایی خرپا عمل می نماید و به کمک دیگر اعضای خرپا، وزن تیرچه را هنگام حمل و نقل و همچنین وزن مرده سقف را در فاصله دو تکیه گاه موقت (هنگام قالب بندی و بتن ریزی پیش از به مقاومت رسیدن بتن پوششی ) تحمل می کند.

در مرحله دوم باربری تیرچه اگر میلگرد بالایی در ضخامت بتن پوششی و بالاتر از سطح بلوکهاقرارمی گیرد ، در نقش فولاد افت و حرارت مقطع مرکب سقف عمل می کند ( در مقطع تیرT )، و در صورتی که پایین تر از سطح بلوکها قرار گیرد ،نقشی نخواهد داشت.(شکل 14).

1-1-4. بتن پاشنه تیرچه پیش ساخته : برای تامین تکیه گاه بلوکها و نیز برای پرهیز از قالب بندی قسمت زیرین جان تیرT در موقع اجرا،بتن پاشنه تیرچه در کارخانه ریخته می شود. حسن دیگر این عمل این است که به علت فراهم بودن شرایط بهتر اجرایی در کارخانه ، پوشش آرماتورهای کششی به صورت مطمئن تری تامین می گردد . این پوشش در مقاومت سقف در برابر آتش سوزی اثر بسزایی دارد.

برای جلوگیری از خرد شدن هنگام حمل ونقل و جا گذاری (مرحله اول باربری) و همچنین تامین مقاومت لازم در برابر آتش سوزی (پوشش روی میلگرد) بتن یاد شده باید مقاومتهای مندرج در فصل دوم را داشته باشند.

1-2. تیرچه پیش ساخته تنیده : این نوع تیرچه که فقط در کارخانه های مجهز تولید می شود، از مقطع بتنی T (شکل 15) و سیمهای فولادی با مقاومت بالا (17500تا 19000 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع) تشکیل می شود سیمها را پیش از بتن ریزی تیرچه توسط جکهایی تحت کشش قرار داده و پس از حصول مقاومت لازم بتن، آنها را آزاد می کنند. در نتیجه بتن تیرچه تحت تنش فشاری قرار می گیرد. با توجه به اینکه طرح و محاسبه تیرچه پیش ساخته تنیده موضوع نشریه جداگانه ای را تشکیل خواهد داد ، در اینجا به همین شرح مختصر بسنده می کنیم.

مقاطع انواعی از تیر چه های پیش تنیده

2. بلوک: برای پر کردن محلهای خالی بین تیرچه ها، از بلوکهای توخالی استفاده می شود که جنس آنها از سفال یا بتن و حتی پلاستیک و یونولیت است بلوکها علاوه بر خاصیت پرکنندگی فضای خالی، در حکم قالب بتن پوششی نیز هستند. بلوکها در سقفهای اجرا شده با تیرچه بلوک، تحمل نیرو نمی کنند و فقط خاصیت پرکنندگی دارند.

برخی از انواع بلوکهای بتنی و سفالی

3. میلگرد های افت و حرارتی: جهت مقابله با تنشهای متفرقه در بتن پوششی و به منظور جذب تنشهای ناشی از افت و تغییر حرارت،میلگرد هایی در دو جهت عمود بر هم در قسمت بالایی تیر نواری T و روی بلوکها نصب می گردند،که میلگرد افت و حرارتی نامیده می شوند.

در صورتی که ارتفاع تیرچه خرپایی به حدی باشد که میلگرد نصب (بالایی) در محل تعبیه میلگرد افت قرار گیرد، می توان از میلگرد مزبور به عنوان میلگرد افت و حرارتی در جهت طولی تیرچه استفاده کرد.

4. بتن پوششی (بتن در جا): بتن پوششی،قسمتی از تیر مرکب است که در محل کارگاه پس از جا گذاری تیرچه ها و بلوکها بتن ریزی میگردد و پس از حصول مقاومت لازم به کمک عضو کشش بار وارد بر سقف را تحمل می کند.

فصل سوم

محدودیتها و ویژگیهای فنی سقف تیرچه و بلوک و اجزای آن

محدودیتها و ویژگیهای فنی سقف تیرچه و بلوک و اجزای آن

در این فصل ضوابط و مشخصات فنی و ویژگیهای سقف تیرچه و بلوک و اجزای آن و مصالح مصرفی و محدویتهای اجرایی مورد بحث قرار می گیرند.

سقفهای اجرا شده با تیرچه و بلوک، دارای محدویتهای اجرایی به شرح زیر هستند.

فاصله محور تا محور تیرچه ها نباید از 70 سانتیمتر بیشتر باشد.

5/3

بتن پوششی قسمت بالایی تیر (بتن روی بلوک )نباید از 5 سانتیمتر، یا فاصله محور به محور تیرچه ها کمتر باشد.

3) عرض تیرچه نباید از 10 کوچکتر باشد و همچنین نباید از برابر ضخامت کل سقف کمتر باشد.

4) حداقل فاصله دو بلوک دو طرف یک تیرچه ،پس از نصب نباید کمتر از 5/6 سانتیمتر باشد.

ضخامت سقف برای تیرهای با تکیه گاه ساده نباید از دهانه کمتر باشد. در مورد تیرهای یکسره (تکیه گاههای گیردار) نسبت ضخامت به دهانه، به کاهش می یابد .

6) حداکثر دهانه مورد پوشش سقف ( در جهت طول تیرچه پیش ساخته خر پای) با تیرچه های منفرد، نباید از 8 متر بیشتر شود. توصیه می شود برای اطمینان بیشتر،دهانه مورد پوشش، بیشتر از 7 متر نباید و در صورت وجود سر بارهای زیاد و یا دهانه بیش از هفت متر،طبق شکل 38 ،از تیرچه های مضاعف استفاده شود.

حال به توضیح ویژگیهای هر یک از اجزای تشکیل دهنده سقف، یعنی تیرچه پیش ساخته بلوک، میلگرد افت و حرارتی و بتن پوششی می پردازیم.

1.ویژگیها و مشخصات فنی تیرچه پیش ساخته خر پایی:پاره ای از محدودیتها و ویژگیهای فنی سقف تیرچه و بلوک که در بالا گفته شد شامل تیرچه پیش ساخته نیز می شود در زیر ویژگیهای مهم اجزای تشکیل دهنده خود تیرچه ، مورد بحث قرار می گیرد همان گونه که پیشتر توضیح داده شده، تیرچه پیش ساخته خر پای از قسمتهای زیر تشکیل می یابد.

1-1. عضو کششی

1-2. میلگرد های عرضی

1-3. میلگرد بالایی

1-4. بتن پاشنه

1-1. عضو کششی: حداقل تعداد میلگرد کششی دو عدد بوده و سطح میلگرد کششی برای فولاد نرم از 0025/0، و برای فولاد نیم سخت ، از 0015/0 برابر سطح مقطح جان تیر نباید کمتر باشد. توصیه می شود قطر میلگرد کششی از 8 میلیمتر کمتر و از 16 میلیمتر بیشتر نباشد. در مورد تیرچه هایی که ضخامت بتن پاشنه آنها 5/5 سانتیمتر یا بیشتر باشد،می توان حداکثر قطر میلگرد کششی را به 20 میلیمتر افزایش داد . برای صرفه جویی در مصرف فولاد و پیوستگی بهتر آن با بتن،معمولاً از میلگرد آجدار، به عنوان عضو کششی استفاده می شود. حداکثر سطح مقطح میلگرد های کششی،بستگی به نوع فولاد و بتن مصرفی دارد و نباید از مقادیر مندرج در جدول زیر بیشتر شود.

توصیه می شود سطح مقطع جان تیر بیشتر نشود. برای استفاده اقتصادی تر از فولاد در تولید خر پا از فولاد نوع نیم سخت و سخت استفاده شود. برای استفاده اقتصادی تر از فولاد های گرم نورد شده، می توان حد کشسانی (=ارتجاعی) آنها را به وسیله تغییر شکل دادن به طور سرد، افزایش داد.

حد جاری شدن فولاد برحسب کیلو گرم برسانتیمتر مربع

2200

3600

4200

تاب فشاری بتن 250کیلوگرم بر سانتیمتر مربع

تاب فشاری بتن 300 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع

تاب فشاری بتن 350کیلوگرم برسانتیمتر مربع

4/3%

2/4%

85/4%

98/2%

7/3%

24/4%

10/2%

6/2%

مقادیر بالا بر حسب سطح مقطع جان تیر است

نکته بسیار حایز اهمیت این است که در عمل باید از تطبیق مقاومت میلگرد های مورد استفاده با مقاومت قید شده در جدولها و محاسبات اطمینان حاصل کرد.

در صورت استفاده از میلگرد های کششی به تعداد بیش از دو عدد، دو میلگرد طولی باید در سرتاسر طول تیرچه ادامه یابند،ولی طول مورد نیاز بقیه میلگردها را می توان با توجه به نمودار لنگر خمشی محاسبه و در مقطعی که مورد نیاز نیست، قطع نمود. روش محاسبه در پیوست 2 این نشریه آمده است.

فاصله آزاد بین میلگرد های کششی نباید از قطر بزرگترین دانه شن بتن مورد مصرف در پاشنه تیرچه به اضافه 5 میلیمتر کمتر باشد.

فاصله میلگرد کششی از لبه جانبی بتن پاشنه تیرچه،به شرط وجود بلوک،نبایداز 10 میلیمتر کمتر باشد و فاصله آزاد میلگرد کششی از سطح پایین تیرچه (پوششی بتنی روی میلگرد ) نباید از 15 میلمیتر کمتر باشد. در صورتی که از کفشک (قالب سفالی) استفاده شود، فاصله آزاد میلگرد کششی از قسمت بالایی کفشک نباید از 10میلیمتر کمتر باشد.

پوششی روی میلگردها که در بالا شرح داده شده،مربوط به تیرچههای مورد استفاده برای فضاهای داخلی ساختمانهاست. درصورتی که دارای مواد زیانآور برای بتن می باشند، ادامهیابند، اجرای یک لایه اندود ماسه سیمان پر مایه به ضخامت حداقل 15 میلیمتر در زیر پوشش،ضروری است.در ساختمانهایی که خوردندگی فراگیر است یا در اقلیمهای خوردنده باید حداقل ضخامت پوشش بتنی میلگرد ها را به 30 میلیمتر افزایش داد.

1-3. میلگردهای عرضی : این میلگرد ها جهت منظورهای زیر در تیرچه مصرف می شوند:

أ‌- تامین اینرسی (= لختی ) لازم جهت مقاومت تیرچه در هنگام حمل و نقل .

ب‌- تامین مقاومت لازم جهت تحمل بار بلوک و بتن پوششی در بین تکیه گاههای موقت پیش از به مقاومت رسیدن بتن.

ت‌- تامین پیوستگی لازم بین تیرچه و بتن پوششی (درجا)

ث‌- تامین مقاومت برشی مورد نیاز تیرچه.

برای میلگرد های عرضی از نوع فولاد نرم و نیم سخت استفاده می شود که به صورت مضاعف یا منفرد تولید می شود.

نمونه ای از انواع خرپای تیرچه با میلگردهای عرضی مضاعف

نمونه هایی از خرپای تیرچه با میلگردهای عرضی مضاعف

t b

سطح مقطع میلگرد های عرضی نباید از 0015/. کمتر اختیار شودکه عرض جان مقطع و T فاصله عرضی متوالی است. قطر میلگردهای عرضی از 5 میلیمتر تا 10میلیمتر تغییر می کند، و در هر حال، حداقل قطر برای خرپای بامیلگرد عرضی منفرد،6 میلیمتر است. در مورد خرپاهای ماشینی،میلگردهای عرضی به طور مضاعف و از نوع نیم سخت می باشند. قطر میلگردهای عرضی این نوع خرپاهابین 4 الی 6 میلیمتر تغییر می کند.

حداقل زاویه میلگرد عرضی نسبت به خط افق 30 درجه است و معمولاً از 45 درجه کمتر نیست ارتفاع خرپای تیرچه معمولاً با توجه به ضخامت سقف، که خود تابعی از دهانه مورد پوشش است،تعیین می شود. فاصله میلگردهای عرضی متوالی در تیرچه ها، حداکثر 20سانتیمتر است.

در بعضی از انواع تیرچه ها، به جای میلگرد های عرضی، از ورق خم کاری یا تسمه استفاده می شود.

طرز تقویت مقاومت برشی تیرچه با میلگرد برشی در تکیه گاه

1-4. میلگردبالایی: از میلگرد بالایی (میلگرد ساده یا آجدار) به منظور تحمل نیروی فشاری خرپا در مرحله اول باربری تیرچه استفاده می شود و قطر آن با توجه به نوع میلگرد و طول دهانه، فاصله تیرچه های ، ارتفاع خرپای و ضاخمت بتن پوششی ، همچنین فاصله های جوشهای میلگرد عرضی ، از 6 میلیمتر تا 12 میلیمتر متفاوت است.

در بعضی از انواع تیرچه ها ، از تسمه یا ورق به جای میلگرد بالاییی استفاده می شود. جدول زیر به عنوان راهنمای تعیین میلگرد بالایی تیرچه های غیر ماشینی توصیه می شود:

تا دهانه 3 متر 6 میلیمتر

دهانه 3 متر تا 4 متر 8 میلیمتر

دهانه 5/5 متر تا 5/5 متر 10 میلیمتر

دهانه 5/5 متر تا 7متر 12 میلیمتر

میلگرد کمکی اتصال: این میلگرد به منظور مهار کردن میلگردهای کششی و امکان استقرار بیش از دو میلگرد کششی در پاشنه تیرجه ، به طوری که در شکل 20 نشان داده شده،به کار برده می شود:

قطر میلگردهای کمکی اتصال،6 میلیمتر و طول آنها در حدود فاصله میلگردهای کششی است. میلگردهای کمکی اتصال در فواصل 40 تا 100 سانتیمتر از یکدیگر نصب می گردند. در بعضی از کارخانه های تولید تیرچه که جهت قالب بتن پاشنه از ناودانی استفاده می شود ، معمولاً بتن پاشنه تا انتهای میلگرد کششی نصب شود تا هنگام اجرای سقف ، و در صورت شکستن دو سر تیرچه جهت نمایان شدن میلگرد های کششی خرپا صدمه نبیند.

جوشکاری: اتصال میلگردهای عرضی و اعضای بالایی و زیرین خرپای تیرچه معمولاً توسط نقطه جوش تامین می گردد.البته می توان از هر نوع عمل جوشکاری ، از سطح مقطع اعضای خرپای تیرچه کاسته نشود. مشخصات مربوط به جوشکاری باید مطابق آیین نامه های معتبر داخلی یا بین المللی باشد..

5/3

1-4. بتن پاشنه: به طوری که در ابتدای فصل دوم توضیح داده شد. حداقل عرض بتن پاشنه 10 سانتیمتر است و نباید از برابر ضخامت سقف کمتر باشد. ارتفاع بتن پاشنه باید به میزانی باشد که قابل بتن ریزی بوده و پوشش بتنی روی میلگرد را جهت ایجادایجادمقاومت در برابر آتش سوزی تامین نماید و همچنین پس از قرار گرفتن بلوک روی تیرچه ها، سطح زیرین بلوک با سطح زیری تیرچه هم سظح گردد. معمولاً ضخامت بتن پاشنه 5/4 تا5/5 سانتیمتر و عرض آن 10 تا 16 سانتیمتر است.

پاشنه پس از جا گذاری خرپا در قالب دایمی سفالی (کفشک) بتن ریزی می گردد . بتن پاشنه نقش بسیار مهمی در نحوه اجرای سقف دارد. چنانچه سطوحی افتی و عمودی تیرچه، در امتداد طولی انحنا داشته باشند ، جاگذاری بلوکهای با مشکلاتی مواجه خواهد گشت. نشیمنگاه بلوک باید صاف و یکنواخت باشد تا بلوکها به طور یکنواخت در محل خود قرار گیرندو سطح زیرین سقف برای نازک کاری بعدی مناسب گردد.

حداقل تاب فشاری بتن پاشنه، 250 کیلوگرم برسانتیمتر مربع است. مواد تشکیل دهنده مخلوط بتن برای یک متر مکعببتن پاشنه تیرچه به شرح زیر توصیه می شود:

شن و ماسه تا 12(تا12 مییلیمتر ) 1200 لیتر

سیمان 300-400 کیلوگرم

پس از بتن ریزی پاشنه، باید مراقبتهای لازم جهت نگهداری و مرطوب نگهداشتن بتن معمول گردد. نوع بتن و ضخامت پوشش بتنی روی میلگردهای کششی،تاثیر زیادی در مقاومت سقف در مقابل آتش سوزی دارد. در صورتی مه بتن پاشنه تیرچه و شکسته باشد،باید آن تیرچه را از محل عیب به دو تیرچه کوتاهتر تقسیم نمود، و یا نسبت به خرد کردن کامل بتن پاشنه و بتن ریزی مجدد آن اقدام کرد.

در صورت استفاده از قالب فلزی و عدم استفاده از کفشک، تیرچه بتن ریزی شده را می توان،بسته به شرایط حرارت محیط پس از 24 تا 48 ساعت از قالب خود جدا کرد.هنگام بتن ریزی پاشنه تیرچه باید به دقت خرپا داخل قالب فلزی یا کفشک قرار گیرد و پوشش میلگرد کششی در تمام طول تیرچه به طور یکسان و طیق عملی( Working strength ) خود می رسد.

مشخصات مواد افزونی جهت زودگیر کردن و ایجاد کارایی بیشتر بتن باید مطابق آیین نامه های معتبر یا بین المللی باشد.

2. بلوک: از بلوک به عنوان قالب همیشگی یا قالبی که پس از اجرا باقی می ماند ، برای قالب بندی بغل گونه جان تیرهای T و همچنین بتن پوششی در جا استفاده می شود. قسمت زیرین بلوک،جهت تامین سطحی مسطح برای انجام نازک کاری و قسمتهای تیغه های داخلی بلوک به منظور تقوریت مقطح تعبیه می گردند. بلوکها در محاسبات مقاومت سقف به حساب نمی آیند و اساساً به منزله قالبهایی هستند که باید نیروهای اجرایی پیش از بتن ریزی سقف را تحمل نمایند. مثلاً در روی سقف،پیش از بتن ریزی تحمل نیروهای اجرایی پیش از بتن ریزی سقف را تحمل نمایند. مثلاً در روی سقف، پیش از بتن ریزی،تحمل نیروی حاصل از رد شدن چرخ فرغون را داشته باشند و همچنین باید مقاومت کافی برای تحمل نیروهای حاصل از حمل و نقل و دپو نمودن را داشت باشد. شکل بلوک با توجه به موارد یاد شده طراحی می شود و بلوک تو خالی معمولاً از مواد مختلف تولید می شود مانند:

1) بتن با مصالح سنگی معمولی

2) بتن با مصالح سبک وزن

3) سفال

4) مصالح چوبی یا مقوایی

5) یونولیت و مشابه یا نئی

در بعضی موارد، از قالبهای قابل جا به جا کردن نیز استفاده می شود که در این نوع سقف،محل بلوک خالی است. این سقفها جزو سقفهای تیرچه بلوک نیستند.

مواد تشکیل دهنده بلوک نباید روی بتن درجا اثر شیمیایی داشته باشند. ارتفاع و طول بلوک،تابع ضخامت کل سقف و فاصله تیرچه ها از همدیگر می باشد. عرض بلوک معمولاً20 تا 25 سانتیمتر است. تیغه های دو طرف بلوک جهت جابه جایی بهتر در بین دو بلوک (جان تیر ) شکل شیب دار طراحی می گردند. وزن بلوک باید طوری باشد که به آسانی با دستدر روی سقف جا به جا گردد( حداکثر 20 کیلوگرم).

معمولاً وزن بلوک سفالی 7 کیلوگرم و وزن بلوکهای بتنی با مصالح رودخانه ای 11 تا 17 کیلوگرم است و ابعاد دقیق آنها باید به کاتالوگهای مربوط به آن مراجعه کرد.

در صورتی که نسبتهای اختلاط مواد تشکیل دهنده بتن بلوک ، محاسبه نشده باشد، مقادیر زیر توصیه می شوند:

أ‌- ماسه و شن نخودی تا 8 میلیمتر 1200 لیتر

ب‌- سیمان حدود 300 تا 40 کیلو گرم

ت‌- مقدار آب با توجه به مقدار رطوبت ماسه متغیر است.

توصیه می شود ضخامت جدارهای عمودی و افقی بلوک بتنی از 15 میلیمتر کمتر نباشد حداکثر رواداری در ارتفاع 2_+ میلیمتر و در طولو عرض 3_+ میلیمتر باشد.

حداقل محل نشیمنگاه بلوک 5.17 میلیمتر است. در سکلهای زیر سه نوع بلوک بتنی که در ایران نیز متداول است نشان داده شده اند.

بلوکهای سفالی باید عاری از ترک و دانه های آهکی باشند. و رنگ آنها کاملاًیکنواخت بوده و به طور یکسان پخته شده باشند. سطوحبلوک سفالی باید صاف و عاری از انحنا و خمیدگی و دارای لبه های تیز و مستقیم بودهو بافت ریزو متراکم داشته باشند. سطح خارجی بلوک به جهت ایجاد چسبندگی لازم به بتن بالایی و همجنین به نازک کاری زیر سقف شیار دار می باشد.

ضخامت تیغه های عمودی و افقی بلوک سفالی ،حداقل 8 میلیمتر بوده و تیغه های باید دارای وجه های مسطح باشند در آزمایش جذب آب بلوک نباید از 20% وزن بلوک بیشتر باشد. حداکثر رواداری ابعاد برای بعد از کمتر از 15 سانتیمتر ،_+ میلیمتر و برای ابعاد بیش از 15 سانتیمتر،حداکثر 6_+ میلیمتر خواهد بود.

شکلهای زیر چند نمونه از انواع بلوکهای سفالی مورد مصرف را نشان می دهند:

3. میلگرد افت و حرارتی و میلگرد منفی: برای مقابله با تنشهای متفرقه در بتن بالایی، میلگرد افت و حرارت ، در دو جهت عمود بر هم در قسمت بالایی تیر T (حدود 2 سانتیمتر پایین تر از سطح بالایی تیر T قرار می گیرد. قطر میلگرد افت و حرارتی برای میلگرد ساده ، دست کم 5 میلیمتر ، و برای میلگرد با مقاومت بالا4 میلیمتر ، و حداقل سطح مقطح این میلگرد 25/1 در هزار سطح مقطع دال بالایی (معمولاً به ضاخمت 5 سانتیمتر ) در امتدا تیرچه، و75/1 در هزار سطح مقطع دال بالایی در جهت عمود برامتداد تیرچه می باشد. حداکثر فاصله بین دو میلگرد افت و حرارت 25 سانتیمتر است،میلگرد بالایی تیرچه در صورتی که داخل 5 سانتیمتری بالایی قرار گیرد به عنوان میلگرد افت و حرارت منظور می شود.

با وجود طرح تیرچه ها با فرض تکیه گاه ساده، لازم است فولادی معادل 15/0 سطح مقطع فولاد وسط دهانه (فولاد کششی در روی تکیه گاه اضافه گردد. این میلگردها حداقل تا فاصله دهانه آزاد از تکیه گاه به طرف داخل دهانه ادامه می یابند.

4. بتن پوششی: نوع بتن پوششی مطابق روش مندرج در فصل چهارم ، محاسبه و تعیین می گردد و مشخصات مربوط به دانه بندی، نسبت آب به سیمان ، اختلاط بتن ریزی ، نگهداری و ... بتن پوششی قفهای تیرچه و بلوک ، و جه تمایزی نسبت به مشخصات کلی بتن ندارد و علاقه مندان می توانند در این زمینه، به نشریه شماره 55 دفتر تحقبقات و معیارهای فنی سازمان برنامه و بودجه ، به نام مشخصات فنی کارهای ساختمانی مراجعه نمایند.

فصل چهارم

اجراي سقف تيرچه بلوك

اجراي سقف تيرچه بلوك

ابتدا باید تیرچه‌ها روی پلهای اصلی، ( تیرهای فلزی )، درترازهای موردنظر كارگذاری شوند. فاصله بین تیرچه‌ها با بلوكهای مجوف پر شده و پس ازنصب میلگردهای حرارتی و میلگردهای تكمیلی بر اساس نقشه‌های اجرایی، بتن دال سقفریخته می‌شود. آرماتورهای اصلی تیرچه باید به طول 15-10 سانتیمتر با تیرهای اصلیدرگیر شوند و به هیچوجه نباید این آرماتورها را به تیرهای فلزی جوش داد. نظر بهاینكه تیرچه‌ها به استثنای تیرچه‌های با جان باز قبل از یكپارچه شدن سقف قادر بهتحمل بار سقف نیستند، باید توسط تعدادی چارتراش و پایه (جک ها یا شمعها) به نحومناسب و مطمئنی نگهداری شوند. در موقع اجرا باید خیز مناسبی به طرف بالا بهتیرچه‌ها داد تا پس از اجرا و یكپارچه شدن سقف و وارد شدن بارهای وارده این خیز حذفشود. مقدار خیز در كارگاه با تجربه به دست می‌اید، معمولاً به ازای هر متر طولدهانه 2 میلیمتر خیز در نظر گرفته می‌شود. در مورد زمان برچیدن پایه‌ها و پایه‌هایاطمینان، باید مندرجات ایین‌نامه بتن ایران مراعات گردد.

برای آشنایی با اجرای سقفهای تیرچه بلوک توجه نکات زیر را مد نظر داشتهباشید تا از سقفی که بالای سرتان قرار خواهد گرفت مطمئن باشید.

1-جکهایی که در زیر سقفهای تیرچه بلوک برای تحمل وزن بتن تازه تارسیدن به مقاومت اولیه آن استفاده میشود حداقل 10 روز باید بدون تغییر باقیبمانند.

شکل:استفاده از جک ها (شمعها) ی نگهدارنده تیرچه ها برای بتن ریزی. این جکها را می توانطوری اجرا نمود که به ازای هر دو متر طول تیرچه حدود 2 میلیمتر وسط تیرچه را بالاترنگهدارد تا بعد از بتن ریزی این خیز حذف شود.

2- دقت نمایید تا سر تیرچه ها از بال تیرآهن جدا نشده باشد. گاهی براثر بی دقتی در نصب جکهای زیر سقف تیرچه ها از روی بال تیرآهن جدا شده و بالاترقرار میگیرد. این جکها باید به نحوی اجرا شود که میلگردهای دو سر تیرچه روی بالتیرآهن قرارگیرد..

شکل: سر تیرچه که از روی بال تیرآهن بلند شده است.

2- در صورتی که تیرچه به یک تیرآهن منتهی میگردد میبایست بااستفاده از میلگرد ممان(لنگر) منفی، تیرچه به تیرآهن مهار شود تا در زمان زلزلهدچار گسیختگی نگردد.

4- در شکل زیر میلگردهای ممان منفی نشان داده شده است، اینمیلگردها موجب میشود تا سقف شما به صورت یکپارچه عمل کرده و ایمنی آن بسیار بالارود. توجه داشته باشید که هر تیرچه باید توسط این میلگردها به تیرآهن باربر خودمتصل گردد. در محل هایی که دو تیرچه در امتداد هم مطابق شکل بعدی به یک تیرآهن متصلمیگردند باید بوسیله میلگردهای ممان منفی تیرچه ها را به تیرآهن متصل نمائیم .

5- ضخامت بتن بر روی سقف باید حداقل 5 سانتی متر باشد. برای آنکهبتوانید این ضخامت را به دست آورید کافی است حدود 4 قطعه نیمه آجر را بر روی 4 نقطهمختلف از بلوک های سقفی بگذارید ، بتن میبایست پس از اجرا لبالب آجرهاگردد.

6- میلگردهای حرارتی بر روی سقف باید بهصورت شبکه ایی با اضلاع 25 سانتی متر اجرا گردد. شبکهای که در شکلهای بعدیمیبینید با اضلاع 25 سانتی متر میباشد

شکل: شبکه میلگردهای سقف با فاصلههای 25 سانتی متر دردوجهت.
تذکر: میلگردهای مصرفی میبایست کاملاً صاف باشد.

شکل:بتن ریخته شده و رها شده که سفت شده است و هنگام ریختن بتن سقف باعث ازبین رفتنمقاومت این قسمت می شود.

شکل:بتنریزی نباید در چند مرحله با فاصله زمانی زیاد انجام شود. ریختن قسمتی از بتن وگذشت زمان طولانی (بیش از چند ساعت) باعث خرابی عملکرد سقف و کاهش مقاومت آن میشود.

8-قبل از بتن ریزی باید سقف از هرگونه آلودگیهمچون بتن خشک شده، شن و ماسه و یا خرده های سفال در مقاطع حساس همچون محل اتصالتیرچه به سقف پاک شود.

شکل: 1: محل بتن ریزی کهمملو از آلودگی و مواد زاید میباشد. این مواد زاید باعث ناپیوستگی بتن و از بینرفتن مقاومت میشود. 2: وجود آشغال در روی بال تیر آهن باعث می شود در لرزشهایزلزله سقف از تیرآهن جدا شود. 3: مهندس ناظر نباید اجازه بتنریزی قبل از تمییزکردن محل را به پیمانکار بدهد.

بیاموزیم:برای شیب بندی سقفتنها از پوکه معدنی یا خرده آجرهای سفالی که سبک هستند استفاده نمایید. سقف هرچهسبک تر باشد ایمنی آن بالاتر است

سقف تیرچه بلوک

مطالب مشابه :