بهاره فکار / پیشینه

موضوع: تأثیر تولیدکنندگان پوشاک ایرانی بر اشاعه ی مدهای ایرانی در بین جوانان در 4سال اخیر در تهران

پیشینه نظری:

مد چیست؟

طبق نظریه "جرج سیمل"، مد همان تغییر غیر متمرکز جنبه های فرهنگی زندگی است و از یک تنش اساسی و پایه ای در وضعیت اجتماعی انسان ها ناشی می شود.

از یک طرف هر کدام از ما تمایل داریم از دیگران تقلید کنیم و از طرف دیگر دوست داریم نسب به دیگران متفاوت باشیم. طبیعی است که بعضی از مابیشتر تمایل داریم از دیگران تقلید کنیم و در اصل به متحد الشکل شدن و یا وفق دادن خود با دیگران اهمیت زیادی می دهیم در حالی که بعضی دیگر دوست دارند از بقیه افراد متمایز باشند و به عبارتی مایلند با دیگران تطابق نداشته و مجزا از سایرین به حساب بیایند.

سیمل جامعه‌شناس آلمانی، مد و مدسازی را فرآیندی می‌داند که بر اثر کشمکش میان طبقات متضاد بر سر دستیابی به منابع بیشتر با تکیه بر فراگرد تمایز (differentiation) حاصل می‌شود. وی برای مدهای اجتماعی کارکردهایی متنوع برمی‌شمرد. از جمله این کارویژه‌ها، گریز از مسئولیت فردی از سوی افراد و تقویت امنیت و آرامش روانی ناشی از پذیرش مدهاست. در کنار همرنگی با جمع و پنهان شدن در گستره نیروی جبری آن، فرد با خلاقیت‌هایی که در شکل‌دهی مدهای جدید به کار می‌گیرد، موجب گسترش فردیت و هویت‌بخشی به خود نیز می‌گردد.

فرامرز رفیع‌پور نیز همانند زیمل معتقد است که مدسازی ریشه در نابرابری‌های اجتماعی دارد. از آنجا که منابع اقتصادی و منزلتی محدود و پایان یافتنی هستند، بنابراین افراد همواره به دنبال به حداکثر رساندن سود و اتخاذ رفتاری مناسب برای جذب این منابع هستند. ثروتمندانی که از دارایی و منابع مالی و اجتماعی بیشتری نسبت به دیگران برخوردارند سعی دارند تا با طرح اشکال جدید لباس، خوراک، گفتمان‌های زبانی، تفریحات، اوقات فراغت و مواردی نظیر آن خود را از سایر اقشار و طبقات اجتماعی متمایز سازند. بدین ترتیب با تفکیک و تمایزی که بر اثر اتخاذ این شیوه عینی رفتار رخ می‌دهد افراد طبقه بالای اجتماعی قدرت، منزلت و حتی شرایط کسب منابع بیشتری را برای خود بازتولید می‌کنند.

داریوش مهاجر پدیده مدگرایی در بین جوانان را طبیعی خواند و در‌این‌باره به هنرآنلاین، گفت: پدیده‌های اجتماعی که در تمام جوامع دنیا اتفاق می‌افتند، نرمال و طبیعی هستند و حتی می‌توان گفت پدیده‌های مذموم و غلط نظیر جرم و جنایت نیز اگر در یک سطح پایین و کم باشند طبیعی به حساب می‌آیند. مثلا اگر یک کشور در طول سال یک مورد قتل وجود داشته باشد، این مساله طبیعی است، اما بالا رفتن این میزان یک زنگ هشدار به شمار می‌رود.

این پژوهشگر و جامعه شناس تصریح کرد: مد تمایلی است که به عنوان یک پدیده اجتماعی در جامعه شکل می‌گیرد و بخشی از جوانان در اکثر جوامع آن را دنبال می‌کنند. در واقع این بخش مورد اقبال عمومی گروه سنی خاصی در تمام دنیا است و کمتر افراد میانسال یا مسن به آن توجه می‌کنند.

مهاجر تمایل به مد و مدگرایی در بین جوانان را طبیعی خواند و افزود: تمایل به پدیده‌های نو از ویژگی‌های سنی جوانان است و تنها مختص ایران نیست.

پیشینه تجربی:

برخی از طراحان مد در ایران معتقدند که ارتباط کم با دنیای مد سبب شده است تا نوعی آشفتگی در این زمینه پدیدار شود.

غزل عسگر زاده، طراح لباس در تهران، در باره میزان توجه به مد در ایران در بین جوانان می گوید: "بین مردم و به ویژه دختران که من بیشتر با آنها سرو کار دارم، توجه به مد بسیار زیاد است اما برای بیشتر آنها زیاد مهم نیست که آن چیزی که الان به عنوان مد مطرح شده است به آنها می آید یا نه."

این طراح لباس معتقد است که با وجود اینکه طراحی لباس برای زنان باید زیبایی های زنانه فرد را دوچندان کند، اغلب زنان ایرانی نسبت به این امر بی توجه هستند و از لباس هایی استفاده می کنند که نه تنها زیبایی آنها را نمایان نمی سازد بلکه ممکن است برخی معایب اندام آنها را نیز برملا سازد.

سمیرا، دانشجوی 28ساله هنر در تهران در این باره می گوید: مد برای من یک نشانه از زندگی است، نوعی تحول، تکامل و ارتباط در زندگی خصوصی که با نظر دیگران نیز درگیر است.

البته وی می گوید که همواره سعی می کند گرایش شخصی خودش را در پیروی از مد نیز اعمال کند و هیچ گاه نخواسته است که یک تقلید کننده صرف باشد.

سمیرا به نکته دیگری هم اشاره می کند و آن تغییر در گرایش های مد در سال های اخیر و ایرانی شدن آنها است.

او معتقد است که عملا آنچه در کوچه و خیابان ها به چشم می آید "مد ایرانی" است و نه مد غربی، زیرا دختران و زنان در ایران ملزم به رعایت حجاب هستند.

این دانشجوی هنر می گوید: "بنابراین (زنان) چاره ای ندارند جز آنکه روسری، مانتو و شلوار به تن داشته باشند که این الزام سبب می شود که درعمل امکان چندان زیادی برای خلق مدهای جدید و متنوعی که واکنش های نهادهای انتظامی و قانونی را در پی نیاورد، وجود نداشته باشد."

وی همچنین از برخی طراحی های لباسی که اخیرا در ایران به عنوان مد سنتی و ایرانی عرضه شده رضایت ندارد.

وی می گوید بسیاری از این لباس ها را عملا نمی توان در ایران پوشید و شاید دلیل آن که برخی از مردم به این طراحی ها چندان توجهی نشان نمی دهند، همین موضوع باشد.

این طراح مد همچنین می گوید که در برخی موارد طراحی مانتوها برگرفته ازالگوهای لباس های غربی است که تبدیل این الگوها به مانتوهایی که باید با پوشش اسلامی و شلوار و روسری همسویی داشته باشد، چندان منطقی به نظر نمی آید.

مژگان قانع زادگان، طراح لباس در تهران می گوید با وجود این محدودیت ها که گاه در زمینه رنگ نیز بطور رسمی یا غیر رسمی در ایران وجود داشته است، طراحان مانتو در ایران خلاقیت و ابتکار بسیاری برای عرضه مدل های متنوع و متناسب با سلیقه های مختلف از خود نشان داده اند.

وی می گوید با آنکه امکان چندان زیادی برای کار روی مانتوها وجود ندارد، اما بسیاری از دختران جوان می توانند مطابق با سلیقه یا مورد مصرف خود مانتوی دلخواه خود را بیابند

منابع:

1- simmel, g.(1971),geirg simmelon individuality and social forms, ed.d.leving (chicago: university press).

2- رفيع‌پور، فرامرز، كند و كاوها و پنداشته‌ها، سهامي انتشارات، تهران، چاپ يازدهم، 1380، صص175-178

3- داریوش مهاجر- پژوهشگر / گفتگو با هنرآنلاین / مرداد 93

4- مقاله محمدرضا حیدری /پدیده مدگرایی جوانان / 1376

"از خواندن این مطالب به این نتیجه میرسیم که تنوع طلبی و میل به تغییر در جوانان یک امر طبیعی است. با توجه به اینکه ما در کشوری با دین اسلام زندگی میکنیم و دچار محدودیتهای دینی و گاهاً قانونی هستیم ، تابحال نتوانسته ایم در طراحی پوشاک جدید با رنگها و مدلهای متنوع برای جوانان با مدهای غربی رقابت کنیم. لازم است برای جذب بیشتر جوانان به سمت پوشاک ایرانی به تربیت بیشتر متخصصین در طراحی پوشاکی با خمیرمایه ی ایرانی اصیل و متناسب با سلیقه جوانان تربیت کنیم."

بهاره فکار / پیشینه

مطالب مشابه :

spss چیست ؟

پیشینه و ادبیات نظری پژوهش/روزنه ای به دنیای پژوهش

شقایق صباغی

پیشینه تابع

بهاره فکار / پیشینه