روش ارزش یابی درس آموزش قرآن در دوره ابتدایی
<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
روش ارزش یابی درس آموزش قرآن در دوره ابتدایی
الف- روخواني قرآن: روخواني قرآن در سه سطح بخش‌خواني، شمرده‌خواني و روان‌خواني مورد نظر است. با توجه به اصول ارزش‌يابي و ويژگي‌هاي يادگيري درس قرآن، ميزان مهارت روخواني در پايه‌هاي مختلف تحصيلي دورهي ابتدايي به شرح زير است.
<?xml:namespace prefix = v ns = "urn:schemas-microsoft-com:vml" />
1- پايه‌ي اول: توانايي ترکيب صامت و مصوت‌ها و خواندن بخش‌هاي مختلف کلمات و عبارات کتاب درسي به صورت بخش بخش. دانش‌آموزي که اين توانايي را کسب کرده باشد تشويق شده و حداکثر امتياز مورد نظر را به دست مي‌آورد و دانش‌آموزاني که مي‌توانند کلمات و عبارات کتاب را به صورت شمرده بخوانند به صورت خاص نيز تشويق مي‌شوند.
2- پايه‌ي دوم:توانايي روخواني سورههاي کتاب درسي که دانش‌آموز آن‌ها را از نوار آموزشي گوش کرده است، به صورت شمرده و روخواني ساير عبارات قرآني کتاب، حداقل به صورت بخش بخش.
3- پايه‌ي سوم: توانايي روخواني سورههاي کتاب درسي که دانش‌آموز آن‌ها را از نوار آموزشي گوش کرده است، به صورت روان و روان‌خواني ساير عبارات قرآني کتاب، حداقل به صورت شمرد.
4- پايه‌ي چهارم: توانايي روخواني آيات وعبارات قرآني کتاب که دانش‌آموز آن‌ها را از نوار آموزشي گوش کرده است،به صورت روان.
5- پايه‌ي پنجم: توانايي روخواني آيات و عبارات قرآني کتاب که دانش‌آموز آن‌ها را از نوار آموزشي گوش کرده است، به صورت روان و روان‌خواني آيات قرآن کريم از روي مصحف با رسم الخط آموزشي به صورت شمرده و آرام.
ب- قرائت قرآن: سطح مورد انتظار در يادگيري قرائت قرآن، از خواندن سورههاي کوتاه به صورت زيبا و دسته جمعي
آغاز مي‌شود و تا قرائت منظم و آهنگين سوره‌ها و آيات کتاب درسي ادامه مي‌يابد. ميزان کسب توانايي در هر يک از اين مراحل به صورت توانايي روان‌خواني در بخش روخواني ارزش‌يابي مي‌شود. از اين‌رو، عدم کسب توانايي مورد انتظار در قرائت قرآن منجر به کسر امتياز و نمره از دانش‌آموزان نمي‌شود، هر چند که براي دانش‌آموزاني که اين توانايي را کسب کرده‌اند مي‌توان امتياز يا نمره‌ي تشويقي خاصي در نظر گرفت.
ج- پيام قرآني: خواندن متن پيام قرآني و ترجمه‌ي آن از روي کتاب و توضيح پيام قرآني يا بيان مصداقي براي آن با استفاده از تصاوير با سؤالات مربوط به زبان ساده و کودکانه. دانش‌آموزاني که اين توانايي را در مورد پيام‌هاي قرآني کتاب کسب کرده‌اند، حداکثر امتياز اين بخش را به دست مي‌آورند. براي دانش‌آموزاني که متن پيام قرآني ياترجمه‌ي آن را از حفظ دارند مي‌توان امتياز يا نمره‌ي تشويقي خاص منظور کرد.
د- معناي ترکيب‌ها و عبارت‌هاي ساده قرآني: ميزان مشارکت و فعاليت دانش‌آموزان در بخش‌هاي مربوط به معنا کردن ترکيب‌ها و عبارت‌هاي ساده‌ي قرآني که در کلاس به صورت گروهي و تحت نظارت و ارشاد آموزگار انجام مي‌شود به عنوان امتياز مثبت درارزش‌يابي مستمر ايشان لحاظ مي‌گردد. از اين رو، عدم يادگيري اين بخش،موجب کسر نمره نمي‌شود، هر چند که براي دانش‌آموزاني که اين توانايي را کسب کرده‌اند، مي‌توان امتياز يا نمره‌ي تشويقي خاصي در نظر گرفت.
هـ - داستانهاي قرآني: بيان داستانهاي قرآني کتاب درسي به زبان ساده و کودکانه به کمک تصاوير يا بدون آن، توسط دانش‌آموزان، در ارزش‌يابي مستمر ايشان به صورت نمره يا امتياز مؤثر خواهد بود.
ارزش‌يابي مستمر و پاياني
ارزش‌يابي درس قرآن در چارچوب آيين‌نامه‌ي امتحانات دوره‌‌هاي ابتدايي و راهنمايي تحصيلي مصوب جلسه‌ي 653 شوراي عالي آموزش و پرورش مورخ 17/6/79 مي‌باشد. با توجه به اين آيين‌نامه،ارزش‌يابي درس قرآن با توجه به نکات ذيل صورت مي‌پذيرد.
الف- ارزش‌يابي مستمر
اين ارزش‌يابي متکفل استمرار و تعميق يادگيري است و زمينه‌ي يادگيري آهسته و پيوسته را فراهم مي‌آورد. به کمک ارزش‌يابي مستمر، از يک سو آموزگار در طول سال تحصيلي با ميزان يادگيري دانش‌آموزان و نقاط قوت و ضعف آن‌ها آشنا مي‌شود و از سوي ديگر دانش‌آموزان احساس مي‌کنند که بر فعاليت علمي آن‌ها نظارت مي‌شود و پاسخ مناسب تلاش خود را دريافت مي‌کنند. اين تشويق‌ها يا هشدارها با تقويت انگيزه‌ي دانش‌آموزان،نقش مؤثري بر استمرار و تعميق يادگيري آن‌ها دارد.
در ارزش‌يابي مستمر درس قرآن، توجه به نکات زير و رعايت آن‌ها ضروري است.
1- در اين ارزش‌يابي رشد ميزان يادگيري هر دانش‌آموز مورد نظر است. از اين رو نمره‌ي مستمر هر دانش‌آموز، معدل نمرات او در طول يک نيم‌سال نيست؛ بلکه بايد ميزان رشد و پيشرفت او ملاک نمره‌ي ارزش‌يابي مستمر قرار گيرد.
2- فعاليت و تلاش فردي و گروهي دانش‌آموزان در کلاس به عنوان امتياز و بخشي از نمره‌ي مستمر ايشان منظور مي‌شود.
3- فعاليت خارج از کلاس دانش‌آموزان بخشي از نمره‌ي ارزش‌يابي مستمر آن‌ها را شامل مي‌شود. تکليف "انس با قرآن در خانه" بخشي از اين فعاليت است که همه‌ي دانش‌آموزان موظف به انجام آن هستند. آموزگار بايد اين تکليف دانش‌آموزان را بررسي کرده و براي افراد موفق نمره و امتياز خاصي منظور نمايد و با تدبير لازم کساني را که تکليف خود را به خوبي انجام نمي‌دهند به اين کار ترغيب کند.
آموزگار بايد دانش‌آموزان را به انجام ساير فعاليت‌هاي خارج از کلاس تشويق کند. بديهي است استعداد، علاقه، امکانات و شرايط فردي دانش‌آموزان در کم و کيف اين فعاليت‌ها بايد لحاظ شود. برخي از اين فعاليت‌ها عبارت‌اند از:
- تهيه‌ي نوار‌آموزشي قرآن يا ساير نوارهاي قرآن و قرائت و استماع آن در خانه؛
- خواندن قرآن در خانه؛
- مطالعه‌ي کتاب‌هاي جانبي درباره‌ي داستانهاي قرآني،پيام‌هاي قرآني و آشنايي با قران و مطالب و موضوعات آن؛
- حفظ برخي از سوره‌ها، آيات و پيام‌هاي قرآني؛
- تلاوت قرآن با صوت خوب و زيبا؛
- نقاشي، خوشنويسي و انجام ساير کارهاي هنري درباره‌ي پيام‌هاي قرآني،داستان‌ها و ... مربوط به قرآن کريم؛
- شرکت درجلسات و مسابقات قرآني مانند حضور در دالقرآن ها و ساير برنامه‌هاي مشابه؛
- جمع‌آوري مطالبي درباره‌ي قرآن از مجموعه‌ي کتاب‌هاي درسي دورهي ابتدايي؛
- توجه به اخبار روز قرآني و بيان برخي از آن‌ها در کلاس؛ با استفاده از روزنامه‌ها،راديو و سيماي قرآن، برنامه‌هاي اخباري صدا و سيماو ...
- توليد روزنامه‌هاي ديواري خاص قرآن يا ارائه‌ي مطالب مربوط به قرآن در روزنامه‌هاي ديواري مدرسه؛
- توانايي دانش‌آموزان در معنا کردن عبارات قرآني.
بديهي است‌آموزگارمي‌تواند در چارچوب برنامه‌ي آموزش قرآن و متناسب با اصول،محتوا و روش‌هاي آن، دانش‌آموزان را به هر فعاليت مناسب ديگري نيز ترغيب و تشويق کند.
قابل ذکر است که نبايد پرداختن به فعاليت‌هاي خارج از کلاس،فعاليت اصلي آموزش قرآن را تحت الشعاع قرار دهد.
4- در هر دو نوع ارزش‌يابي مستمر و پاياني و به ويژه ارزش‌يابي مستمر بايد به تفاوت‌هاي فردي دانش‌آموزان توجه شود. دادن فرصت‌هاي مجدد و رعايت استعدادها و توانايي‌هاي مختلف دانش‌آموزان در ارزش‌يابي مستمر بيش‌تر ممکن است. از اين رو، دانش‌آموزي که بر اساس توان خود تلاش مي‌کند بايد امتياز مناسب خود را دريافت کند.
ب- ارزش‌يابي پاياني
بر اساس آيين‌نامه‌ي امتحانات، ارزش‌يابي پاياني در پايان نيم سال اول و دوم به عمل مي‌آيد. آزمون پاياني درس قرآن در تمام پايه‌هاي دورهي ابتدايي به صورت شفاهي است و بهتر است اين آزمون در برنامه‌ي امتحاني پاياني هر نيم سال گنجانده شود.
در ارزش‌يابي پاياني توجه به نکات زير و رعايت آن‌ها ضروري است.
1- تهيه‌ي برگه‌ي آزمون: توصيه مي‌شود به منظور افزايش اعتبار آزمون شفاهي، دقت در تهيه‌ي سؤالات از تمام مطالبي که بايد پرسش شود، تنوع مناسب آن‌ها و افزايش دقت در ارزش‌يابي،آموزگار کليه‌ي سؤالاتي را که بايد از يک دانش‌آموز بپرسد از قبل تهيه کند روي برگه‌اي بنويسد و از هر دانش‌آموز بخواهد تا به طور تصادفي يک برگه را انتخاب کند.
پاسخ دانش‌آموز به سؤالات موجود در برگه، آزمون شفاهي او را شامل مي‌شود.
2- هر چند مواد آموختني در درس قرآن از تنوع لازم برخوردار است و تلاش دانش‌آموزان دريادگيري اين مواد در ارزش يابي مستمر منظور مي‌شود؛ ولي در ارزش‌يابي پاياني فقط از ميزان توانايي دانش‌آموزان در روخواني قرآن و آشنايي با مفهوم کلي و مصداق پيام‌هاي قرآني پرسش مي‌شود.
3- دانش‌آموزاني که بيش از سطح مورد انتظار از خود توانايي نشان مي‌دهند،از نمره و امتياز تشويقي بهره‌مند مي‌شوند. توانايي دانش‌آموزان در زيبا خواندن آيات قرآن و با صوت خوش، حفظ سوره‌ها و پيام‌هاي قرآني نمونه‌‌اي از توانايي‌هاي بيش از سطح انتظار است.
تفصيل مواد آزمودني و ريز نمرات هر يک از مواد در ارزش‌يابي مستمر و پاياني در شيوه‌نامه‌هاي اجرايي مربوط آمده است.
نکاتی در باره ارزش‌يابي پيشرفت تحصيلي
با توجه به اهداف آموزش قرآن و اصول ناظر بر ارزش‌يابي پيشرفت تحصيلي، رعايت نکات زير در تعيين حد انتظار يادگيري، روش‌ها و ابزار مناسب ارزش‌يابي ضروري است.
1- در هر يک از موضوعات آموزش قرآن، حد انتظار يادگيري بايد در پايه‌هاي مختلف تحصيلي به تدريج از حداقل به حداکثر ميل پيدا کند. اين حد در موضوعات مختلف آموزش قرآن به شرح زير است:
* قرائت و زيبا خواني: منظم و آهنگين خواندن سورههاي کوتاه به صورت دسته‌جمعي، منظم و آهنگين خواندن به صورت فردي، قرائت سوره‌ها و آيات کتاب درسي به صورت منظم و آهنگين.
* روخواني: بخش خواني کلمات و عبارات، خواندن عبارات و آيات به صورت آرام و شمرده، روان‌خواني با سرعت معمولي.
* پيام قرآني: آشنايي با مفاهيم پيام‌ها، بيان برخي از مصاديق آن‌ها.
* معناي ترکيب‌ها و عبارت‌هاي ساده‌ي قرآني: آشنايي با معناي برخي از کلمه‌ها و ترکيب‌هاي ساده و پر کاربرد قرآن، معنا کردن برخي ازعبارت‌هاي ساده و کوتاه قرآن.
* داستان قرآني: آشنايي با داستان‌ها و تعريف اجمالي برخي از داستان‌ها.
2- با توجه به اهميت ايجاد علاقه به قرآن و يادگيري آن، ارزش‌يابي بر اساس حداقل حد انتظار يادگيري انجام مي‌شود، ولي ياددهي بايد فراتر از اين سطح مورد توجه باشد. براي مثال، پيام‌هاي قرآني و برخي ازع عبارت‌ها و آيات ساده‌ي قرآن معنا مي‌شود و در فرايند ياددهي – يادگيري مورد توجه قرار مي‌گيرد، ولي آن چه آموخته شده است، لزوماً ارزش‌يابي نمي‌شود.
تبصره 1 –مسابقات قرآني و برخي از فعاليت‌هاي جنبي ديگر، وسيله بسيار خوبي است تا سطوح بالاتر يادگيري، در موضوعات مختلف آموزش قرآن تقويت شود.
تبصره 2-به برخي از آموخته‌هاي خاص دانش‌آموزان در سطوح بالاتر يادگيري مانند خواندن قرآن به صورت ترتيل،حفظ سوره‌ها و پيام‌هاي قرآني، معنا کردن عبارات قرآني کتاب، مي‌توان در ارزش‌يابي نمره‌ي تشويقي اختصاص داد.
3- ابزار ارزش‌يابي:در ارزش‌يابي مستمر مي‌توان از فهرست هدف‌هاي رفتاري براي مشاهده‌ي رفتار فردي و گروهي دانش‌آموزان و نيز از ساير ابزارهاي مناسب با موضوع ارزش‌يابي بهره جست. در ارزش‌يابي پياني به استفاده از کارت آزمون توصيه مي‌شود. تهيه‌ي کارت آزمون در پرسش‌هاي شفاهي موجب ارزش‌يابي د قيق‌تر خواهد شد.
4-روش ارزش‌يابي: ارزش‌يابي مستمر و پاياني درس قرآن درتمام پايه‌هاي دورهي ابتدايي به صورت شفاهي انجام مي‌شود. ارزش‌يابي مستمر علاوه بر پرسش شفاهي شامل سنجش ميزان شرکت گروهي دانش‌آموزان در فرايند ياددهي – يادگيري، فعاليت‌هاي قرآني خارج از کلاس، مشاهده رفتار دانش‌آموزان و ساير موارد مشابه است. تفصيل و توصيه‌هاي مربوط به ارزش‌يابي مستمر و پاياني در دستورالعمل مربوط طراحي وتدوين مي‌شود.
تبصره:ارزش‌يابي درس قرآن در پايه‌ي اول و دوم ابتدايي به صورت کيفي و توصيفي است. نتيجه‌ي اين ارزش‌يابي ذيل چهار رتبه‌ي "ممتاز،عالي، بسيارخوب و خوب"در کارنامه‌ي دانش‌آموزان منعکس مي‌گردد.
مطالب مشابه :
روش‌هاي طلايي درس خواندن
روش‌هاي طلايي درس بر خلاف اين نظريه در روان شناسي يادگيري جديد كه 1.پيش خواني:
روش ارزش یابی درس آموزش قرآن در دوره ابتدایی
روخواني قرآن در سه سطح بخش‌خواني، شمرده‌خواني و روان‌خواني محتوا و روش‌هاي آن
روش‌هاي طلايي درس خواندن
بنا بر نظريه‌هاي قديمي خواندن كه در روش‌هاي مطالعه زيربناي روش‌هاي تند خواني در روان
روش‌هاي مطالعه
انواع روش‌هاي برخي از فنون موجود كه مي‌تواند به روش دقيق خواني و کسانی که روان
تفاوت روخوانی و روان خوانی قرآن کریم
بخواند واين طور نيست که معلم بخواند و دانش‌آموز تکرار کند، در روش‌هاي روان‌خواني
روخواني قرآن با روان خواني قرآن
روخواني قرآن با روان خواني در زمينه هاي زير جهت توجه به روش‌هاي مورد نظر
روش تدریس کتاب بیام های آسمانی (قصه گویی)
روش هاي قصه توانايي روان خواني ودرك مفاهيم قرآن راكسب
روش ارزشیابی قرآن دوره ابتدایی
روش ارزشیابی شمرده‌خواني و روان و ويژگي‌هاي يادگيري درس قرآن
برچسب :
روش هاي روان خواني