نقش خانواده و مدرسه در تربیت دانش آموزان
باسمه تعالی
نقش خانواده و مدرسه در تربیت دانش
آموزان
:
ضرورت توجه به رشد شخصیت آدمی و اهمیت پرورش تن و روان دانش آموزان
موجب شده است که این
مساله مهم به عنوان یکی از کارکردهاي اساسی نظام آموزش و
پرورش به حساب آید ، و در صورتی اهداف
عالی آموزش و پرورش تحقق می یابد که
هماهنگی با دیگر نهادهاي اجتماعی از جمله خانواده بوجود آید.
دانش آموزان در
خانه و میان اعضاي خانواده زندگی می کنند و در بطن خانواده روابطی با پدر ، مادر
،خواهر،
برادر و... ایجاد می کنند . خانواده نیز تعلق به اجتماع دارد و متاثر از
آن ، ولی به عنوان یک نهاد اجتماعی
ویژگی هایی براي خود دارد و در صورتی ناهمگنی
میان ویژگی هاي خانواده با ویژگی هاي کلی اجتماع
،کارکرد مدرسه با مشکلاتی مواجه
می شود .
بسیاري از مربیان تعلیم و تربیت ، روان شناسان ، جامعه شناسان و....
منشاء بسیاري از مشکلات رفتاري و
اجتماعی دانش آموزان را ناشی از مسایل موجود در
خانه می دانند. روابط نادرست عاطفی پدر و مادر ،
ناسازگاري میان اعضاي خانواده ،
افراط و تفریط در حمایت و مراقبت ، عدم توجه و نظارت بر دوستان و
معاشران
فرزندان و.... از مسایل مهمی هستند که نقش اساسی در شکست تحصیلی آنان دارد .
نقش
خانواده در رشد فرزندان بسیار موثر است و به عنوان منبع اصلی انتقال مهارت ها به
شمارمی رود: خانواده
منبع اصلی انتقال مهارت اساسی ، رفتار ها ، عادت ها و میراث
فرهنگی به فرزندان است . در حقیقت آینده و
تقدیر کودکان بستگی به شرایط وطرز عمل
خانواده ها دارد . فقیر و غنی ، تحصیل کرده وبیسواد ، مذهبی و
غیر مذهبی بودن
خانواده و خیلی از مسایل دیگر در شخصیت کودکان تاثیر می گذارد .
سند تحول
بنیادین در ابتداي فصل دوم خود اینگونه آورده است: وزارت آموزش و پرورش مهمترین
نهاد
تعلیم و تربیت رسمی عمومی ، متولی فرآیند تعلیم و تربیت در همه ساحتهاي
تعلیم و تربیت ، قوام بخش
فرهنگ عمومی و تعالی بخش جامعه اسلامی براساس نظام
معیار اسلامی ، با مشارکتها خانواده ، نهادها و
سازمانهاي دولتی و غیر دولتی است
.
واضح است که نقش مشارکت خانواده در این بند جدي گرفته شده است چرا که هستند
خانواده هایی که تمام
بار تعلیم و تربیت فرزند را بردوش مدرسه گذاشته و خود را
جدا از مدرسه می دانند بارها و بارها از زبان
برخی والدین گرامی شنیده ایم که
هنگامی که ازیک رفتار فرزند خود ناراحت می شوندمیگویند " در مدرسه
همین چیزها را
یاد میدهند که اینگونه شده اید " غافل از اینکه کودك تنها یک پنج روزش را در مدرسه
می
گذراند و باقی روز را در کنار خانواده است واین خانواده که باید تکمیل کننده
آموخته هاي تربیتی مدرسه باشد
و این خانواده است که آموخته هاي کودك را در
آزمایشگاه واقعی آن یعنی جامعه دیده و مورد ارزیابی قرار
می دهد بدیهی است اگر
خانواده اي رفتار کودك را در جامعه تا حد امکان به معلم فرزندش منعکس نماید
معلم
می تواند اثر تدریسش را مورد ارزیابی قر ارداده و در تقویت نکات مثبت و حذف نکات
منفی تدریس
خود بکوشد .
سند تحول در فصل چهارم با عنوان " هدفهاي کلان " در
بند 5 اینگونه می گوید: افزایش مشارکت
و اثر بخشی همگانی بویژه خانواده در تعالی
نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در این بند تاکید ویژه بر
مشارکت خانواده در
تعالی نظام تعلیم و تربیت شده منظور از مشارکت را شاید عده اي همکاري مالی
با
مدرسه بدانند واضح است که این نظري اشتباه است چراکه تعلیم و تربیت همگانی در
قانون اساسی جمهوري
اسلامی رایگان بوده و نیازي به مشارکت مالی خانواده نمی
باشند حال هستند خانواده هایی که از تمکن مالی
کافی برخوردارندو دوست دارند در
امر تعلیم و تربیت فرزند خود مشارکت مالی نمایند که در جاي خود کاري
نیکو و
خداپسندانه است ولی مشارکتی که در این بند قید شده مشارکت فکري و تعامل بین مدرسه و
خانواده
مد نظر تدوین کنندگان بوده امید است اولیاي گرامی آینده سازان نظام در
مشارکت فکري و معنوي خود با
مدرسه کوتاهی نکرده و مربیان را در تربیت هر چه بهتر
فرزندان این مرز وبوم یاري نمایند .
با نگاهی گذرا به سند تحول بنیادین آموزش و
پرورش مشخص می شود
این سند 21 بار کلمه خانواده را در خود گنجانده است و خود
دلیل روشنی
بر اهمیت خانواده در سند تحول بنیادین است .
مشارکت هاي خانواده
ها چنانچه بر مبنایی صحیح پایه گذاري شوند،
نتایج مثبت به بار خواهد آورد که از
آن جمله :
٭معنویت و اخلاق بر جامعه حاکمیت می گردد.
٭ بهره وري در کار
افزایش می یابد، از تمامی منابع محلی به صورت بهینه بهره گرفته می شود.
٭ حمایت
هاي ملی از مدرسه ها تحقق می یابد.
٭سرخوردگی از کار و افسردگی کاهش می
یابد.
٭ دگرگونی و تحول در امور اجتماعی و فرهنگی پرشتاب می شود.
٭ایستادگی
ها و مقاومت ها کاهش پیدا می کند.
٭ اعتماد مردم به یکدیگر زیاد می شود.
٭
مردم سالاري و بالندگی انسان ها تحقق می یابد.
٭ انسان ها مفعول جهان دیگران نمی
شوند، بلکه فاعل جهان خود می گردند.
٭ انسان ها در تعیین سرنوشت خود شرکت می
کنند.
٭ شنیدن صداي دیگران براي انسان ها آسان می شود.
٭ حاشیه نشینی که نوعی
استعمارزدگی است، از میان می رود.
٭ انسان ها توان و نیروي بیشتري می یابند و
ترس و وحشت ناشی از تنهایی رخت بر می بندد.
٭ فرهنگ سکوت در هم می شکند و آگاهی
ها افزایش پیدا می کند.
٭خلاقیت ها شکوفا می شود و توسعه ي همه جانبه ایجاد و
عدالت در نظام تربیتی محقق می گردد .
ویژگی هاي مشارکت موفقیت آمیز
-1 همه
جانبه است.( ابعاد فکري، عاطفی، علمی، مالی و.... )
2 داوطلبانه است و
اختیاري
3 آگاهانه است نه غریزي
4 براساس علاقه ها، نیازها و توانمندي هاي
افراد وبرنامه هاي مدرسه شکل می گیرد.
5 فعالیتها برمبناي اعتماد و همراهی
متقابل اعضاست.
6 مبتنی بر اعتقاد و ارزش هاست.
7 نیازمند فعالیت هماهنگ تمام
اعضا است.
8 داراي اهداف مشترك، دقیق و بدون ابهام است.
9 حق مشارکت کنندگان
در تصمیم گیري ها محفوظ است.
10 آزادي عمل و دفاع از نظر و عملکرد هر فرد مشهود
است.
پیش نیازهاي مشارکت
براي کامیابی مشارکت خانواده در یک مدرسه ضرورت دارد
که مقدماتی فراهم آید تا معنی و مفهوم مشارکت به خوبی
تحلیل شود و افراد درستی و
سودبخشی آن را باور کنند. بدین سبب زمینه سازي و بسترسازي فرهنگی براي آماده
کردن
همۀ کسانی که در پرتو نظام مشارکت قرار می گیرند از ضروریات بنظر می
رسد.مدیران مدارس براي رواج نظام
مشارکت باید به موارد زیر توجه وافر
نمایند.
-1 پیش از آغاز رسمی نظام مشارکت، زمان کافی براي آشنایی اولیاي دانش
آموزان با این شیوة مدیریت فراهم آید.
-2 اجراي برنامۀ مشارکت در زمان اضطرار و
موقعیت هاي فوري هرگز جایز نیست.
-3 هزینه هاي مادي و معنوي نظام مشارکت نباید
از سودهاي مادي و معنوي آن افزون تر باشد.
-4 موضوع مشارکت باید با کار مشارکت
کنندگان مربوط باشد تا مشارکت کنندگان از خود علاقه و دلبستگی نشان دهند.
-5
براي برقراري ارتباط و داد و ستد اندیشه ها و افکار آموزش هاي لازم را
ببینند.
-6 شرکت کنندگان و دست اندرکاران مشارکت توانایی و آگاهی کافی داشته
باشند.
-7 نوعی یگانگی و وحدت در سراسر مدرسه وجود داشته باشد تا هر واحد
جداگانه نتواند تصمیم هایی بگیرد که
استراتژي مدرسه، ضرورت هاي قانونی و موانعی
از این قبیل را زیر پا بگذارد
پیش نهادهایی در توسعهي مشارکت خانه و
مدرسه:
با توجه به اثرات مهم مشارکت و همکاري اولیاء پیش نهادهاي زیر در جهت
نزدیکتر شدن خانه و مدرسه
ارائه می گردد: این پیش نهادها بر اساس تجربیات موفق
برخی از کشورها و با توجه به مطالعات و تحقیقاتی
است که در ایران در زمینهي
همکاري خانه و مدرسه انجام گرفته است.
تشکیل جلسات بر اساس نیازها : براي جلب
همکاري اولیاء لازم است جلساتی در طی سال
براي آنان ترتیب داده شود که صرفاً به
منظور رفع کمبودهاي مالی مدرسه طراحی نشده است، بلکه با توجه به
نیازهاي خاص
اولیاء که می تواند در هر مدرسه شرکت فعال داشته باشند طراحی شده- است. چنان چه
جو
حاکم در این جلسات جو قبول و پذیرش یکایک شرکت کنندگان باشد، اولیاء احساس
خواهند کرد وجودشان در
جلسات لازم است و نقشی مؤثر در آموزش و پرورش فرزندان خود
دارند.
-2 تشکیل جلسات توسط معلمان : بر اساس بررسیهاي انجام شده، اولیاء از
جلسات محدودتر
و کم جمعیتتر که توسط معلم کلاس ترتیب می یابد استقبال بیشتري می
نمایند. پیش نهاد می شود که
دعوت کنندهي جلسات لزوماً مدیر مدرسه نباشد، بلکه
معلمان به مناسبتهاي مختلف والدین دانش آموزان
کلاس خود را به مدرسه دعوت کنند.
در این جلسات معلمان فرصتی خواهند یافت تا ضمن گفتگو با اولیاء در
زمینهي مسائل
خاص مربوط به کلاس با والدینی که کمتر در مدرسه ظاهر می شوند و با توجه به
مشکلات
فرزندانشان لازم است همکاري بیشتر با مدرسه داشته باشند، به طرح مسائل
مورد نیاز بپردازند یا براي ملاقات
خصوصی و جلب همکاري آنان قرار بگذارند.
-3
آموزش مدیران ومعلمان در زمینهي ارتباط با خانواده : از آن جا که موفقیت
جلسات
اولیاء و مربیان در گرو مهارت ها و توانایی هاي ارتباطی مجریان و اداره کنندگان این
جلسات است
پیش نهاد می گردد که مدیران، معلمان و همهي کسانی که مسؤولیت ادارهي
این قبیل جلسات را به عهده
دارند، در مورد ارتباط با اولیاء و تفاوتهاي فرهنگی
اجتماعی آنان و چگونگی ارائهي کمک هاي ضروري به آنان،
آموزش جامع دریافت
دارند.
مراکز تربیت معلم می توانند نقش مهمی در آگاه ساختن دانشجو معلمان در
زمینهي ارتباط با اولیاء داشته باشند.
-4 انجام تحقیقات در مورد انجمن هاي
اولیاء و مربیان : به منظور بررسی اثر بخشی
انجمن- هاي مدارس و تلاش براي بهبود
آن، پیش نهاد می گردد تحقیقات وسیعی از طرف انجمن اولیاء و
مربیان وزارت آموزش و
پرورش، دانشگاهها و سایر مؤسسات آموزش عالی در زمینهي نحوهي ادارهي
جلسات،
محتواي برنامه ها، ارزشیابی آن و آزمایش راهها و روشهاي جدید ادارهي
جلسات انجام گیرد تا مدیران بتوانند با
تکیه بر تجربیات خود و بهرهگیري از این
نوع پژوهش ها تحولی در انجمنهاي اولیاء و مربیان ایجاد نمایند.
-5 فضاي مدرسه :
لازمهي از میان برداشتن مرز میان خانه و مدرسه فراهم نمودن محیطی است که
اولیاء
بتوانند آزادانه در ساعات مختلف بدون احساس مزاحمت به مدرسه رفت و آمد داشته باشند.
معماري
مدرسه و ترتیب فضاهاي مختلف داخل ساختمان عامل مهمی در فراوانی مراجعهي
اولیاء به مدرسه است.
پیشنهاد می گردد به هنگام طراحی فضاهاي آموزشی و در ترتیب
دادن و تقسیم فضا براي فعالیتهاي مختلف
آموزشی و پرورشی مدرسه، فضاها و مکان هاي
خاصی نیز براي پذیرش اولیاء در نظر گرفته شود تا اولیاء به
هنگام مراجعه به
مدرسه در محیطی که خصوصی بودن مراجعهي آنان را تضمین نماید، بتوانند با معلم، مشاور
یا
مدیر مدرسه صحبت کنند یا در ساعاتی از روز بتوانند با حضور در این مکان ها به
انجام فعالیت هاي برنامهریزي
شده در جهت تکمیل و تقویت آموزش و پرورش مدرسه
بپردازند.
-6 مسؤول رابطه با خانواده : از تجربیات مفید در زمینهي بهبود رابطه
با اولیاءکه میتوان در
ایران به خصوص در مدارس پر جمعیت و پر مسأله اجرا نمود.
طرح میانجی یا واسطهي خانه و مدرسه است.
میانجیگري، مجموعه فعالیتهایی است که به
وسیلهي افرادي با نام میانجی یا مسؤول رابطه با خانواده انجام
میگیرد. وظیفه
میانجی که لازم است قبل از تصدي این پست آموزش جامعی دریافت کرده باشد، این است
که
از یک طرف با تنظیم فعالیتهاي خاص اولیاء را به درك بهتر قوانین و انتظارات
مدرسه و نظارت بیشتر تحصیل
و رفتار فرزندانشان تشویق نماید و از طرف دیگر به
معلمان در درك بهتر مسائل خانوادگی دانشآموزان و
شناخت عمیقتر خصوصیات فرهنگی
خانوادهها کمک کند. از وظایف دیگر میانجی که نقشی به مراتب وسیعتر
از یک مشاور
به عهده دارد، این است که با بررسی مشکلات خاص هر دانش آموز ضمن تماس با معلمان
مختلف،
با خانواده و در صورت لزوم با تماس و جلب حمایت سازمان هاي خارج از مدرسه
(بنیادهاي فرهنگی، مذهبی،
درمانی، حقوقی و . . .) دانش آموزان را در رفع مشکلات
مختلفی که مانع ادامهي تحصیل ثمر بخش و بهداشت
و سلامت روانی آنان می گردد، یاري
نماید.
و من ا ... التوفیق و علیه التکلان
مطالب مشابه :
نقش مدرسه در تعلیم و تربیت فرزندان
نقش مدرسه در نقش و جایگاه تربیتی مدارس در رشد و شکوفایی، تربیت اجتماعی و تعلیم و
نقش خانواده و مدرسه در تربیت دانش آموزان
نقش خانواده و مدرسه در نقش خانواده و مدرسه در تربیت ٭ دگرگونی و تحول در امور اجتماعی
تاثیر مدرسه بر رشد و تربیت اجتمعی از دید گاه پیاژه
تاثیر مدرسه بر رشد و تربیت در رشد و تربیت اجتماعی نقش ها در نقش‌های
نقش فعالیتهای پرورشی مدرسه در تربيت اجتماعي کودکان و نوجوانان
مدرسه شرافت بجنورد - نقش فعالیتهای پرورشی مدرسه در تربیت اجتماعی کودک را در وهله
نقش مدرسه درتربیت دینی دانش َآموزان
دراین نوشتار سعی شده است که نقش مدرسه در تربیت اجتماعی ، عاطفی نقش را در تربیت
نقش فرهنگیان در کاهش آسیب های اجتماعی
نقش فرهنگیان در کاهش آسیب های اجتماعی نقش مدرسه و معلمان در در تعلیم و تربیت
بررسی نقش مدارس در تعلیم و تربیت دانش آموزان
همکاری خانه و مدرسه در تربیت و مدرسه در تربیت فرزندان نقش مهمی اجتماعی که با
نقش معلم در پیشگیری از آسیب های اجتماعی
مشکلات محیطی و اجتماعی در در مدرسه و خانه هدف و نقش خانواده در تربیت دینی
نقش معلم و مدرسه در توسعه فرهنگ نماز
نقش معلم و مدرسه در بدین سان و با توجه به معنای گسترده تربیت اجتماعی در عصر ما
برچسب :
نقش مدرسه در تربیت اجتماعی