تحقیق پوشاک ایرانیان

باتحقیق در تاريخچه پوشاك در ايران به ا هميت اين موضوع آشنا مي شويم. آنچه مربوط به پوشش مردم در دوران ماد و هخامنشيان است نقوشي هستند كه بيا نگر سه ملت زيردست هخامنشيان بوده که بر مقبره داريوش ، نقش رستم و تخت جمشيد حفاري شده است. تغيير شوا هد بر اين دلالت دارد كه رسوم قديم ايرا نيان تا حدي با لباس تشريفاتي هخامنشيان نشان داده مي شده است . پادشاه يك با فته تا بان قرمز با رنگهاي سفيد و آبي به عنوان نماد ا قتدارش به سه طبقه اجتماعي جنگجويان (قرمز) موبدان (سفيد) روستاييان آبي مي‌پوشيد. پوشش سر كه ا نواع مختلفي را شامل كلاه ترك دار نمدي (باشلق)و انواع سربند مي شده. كفش كه در تمامي سنگ نگاره ها از زمان ماد ها ا فراد مختلف در موقعيتهاي گوناگون با كفش ديده مي شوند كفش چرمي ساده كه از داخل پاشنه مي خورده و چكمه چرمي.به پا می کرده ا ند .

نقش لباس زنان در پارچه يا فت شده در پازيريك ديده مي شود. معمولاً لباس زنان درباري چين دار بوده و بالاپوش پرحجمي بر تن مي كرد ند و پارچه اي ما نند چادر كه سر و گردن را مي پوشا ند روي سر مي ا نداختند.

اشكانيان : در اين دوران لباس ايرا ني كه شامل شلوار و بالاپوشهاي آستين دار بوده تن پوش مرسوم در سراسر خاور نزديك محسوب مي شد. اين تن پوشها كه اسلاف بلافصل لباسهاي امروزي مي باشد ، مرزهاي نژادي و سياسي را كنار زده و از شمال هند تا سوریه پوشيده مي شدند پيروزي اسكندر و حكومت سلوكيان كه به د نبال آن بود در لباس ايرا نيان تغييري ايجاد نكرد و برعكس سبكهاي لباس ايرا ني گسترش يا فته و حتي در البسه يونا نيان تأثير مي گذارد. در لباس زنان پوشش كه عقب سر را مي پوشا نيد پيراهن هاي بلند و چين دار با آستين های بلند وچين دار استفاده میشد.

ساسانيان : تنوع پوشاك به دليل رشد و ترقي صنعت نساجي در این دوران پیشرفت چشمگیری داشته .

(سرپرسي سايكس ) (كه درباره پارچه هاي ايراني تحقيقاتي دارد) مي نويسد : بهرام اول ساسا ني سفيري با تحفه و هداياي نفيس (از جمله جبه اي ارغواني) به دربار روم فرستاد. در با فت و ساخت اين جبه بقدري مهارت بكار رفته بود كه جبه‌ي ارغوا ني امپراطور روم عادي و معمولي مينمود . پرفسور عباس شوشتري درباره پارچه هاي ساسا ني متذكر مي شود كه در با فت پارچه هاي حرير كشور چين كه به كشور ا بريشم معروف است از نقوش ايراني استفاده مي شده است .

تهيه پارچه هاي ابريشمي – پنبه اي – پشمي در دوران بعد از ساسا ني همچنان ادامه داشت و از پارچه ديباي شوشتري كه در شوشتر با فته مي شده است جامه كعبه نيز تهيه مي كرده اند كه پارچه اي گرانبها بشمار مي رفته است و شيوه پوشش ساسا نيان بعد از اسلام نيز در ايران كماكان استفاده مي شد دراين دوران استفاده از نوارهاي طراز (سوزندوزي) از خط شبه كوفي كه در لباسهاي اوايل اسلامي رايج شد و روكشهاي نوشته شد ه بازوها يك بدعت اسلامي بر پوشاك بوده است.

(كريستن ويلسن) در كتاب تاريخ صنايع ايران مي نويسد : دوره سلجوقيان از ادواري بوده است كه اشكال و رنگهاي جديد و لباس هاي نو ظا هر گرديد. و صنعت پارچه با في در اين دوران به منتهاي درجه ترقي خود رسيده است . پارچه هاي دورو و يك نوع پارچه كه با تغيير نور تغيير رنگ مي داده است نقوش پرندگان – حيوا نات و خطوط كوفي در پارچه ها بافته مي شده است.

مشخص ترين جامه براي مردان در اين دوران قباي مزيني بود كه به طور مورب از راست به چپ بسته مي شد. عمامه كه بارزترين سربند مردان مسلمان از دوران امويان محسوب مي‌شد كماكان توسط مردان پوشيده مي شد و چكمه‌هاي بلند چرمي به پا می کرده ا ند .

در اين دوران زنان با اشارپ هايي كه دور سرشان پيچيده شده و روي شا نه‌ هايشان ا فتاده به تصوير كشيده شده ا ند و زنان مسا فر در كتاب الترياق متعلق به قرن(7ه ق) با حجا بي كه با پيشا ني بند محكم شده است نشان داده شده ا ند . لباس ايرا نيان در شش قرن اول حاكميت اسلام به طرز خيره كننده اي سنت گرا بوده است و با اينكه سبكهاي جديد به ويژه پس از ظهور ترك ها معرفي شدند اما بندرت لباس ايرانيان را تغيير داد.

تيموريان : (روی گنزا لس كلاویخو) فرستاده (هنري سوم) نزد تيمور از پارچه هاي لباس تيمور و ا طرا فيان كه از پارچه هاي زربفت – ابريشم ، پشم و كتان و خز حيوا ناتي نظير قاقم، روباه و سمور اشاره مي كند و از لباسهاي چين دار و حاشيه دوزي شده مخملي و آجیده(لفاف دار) نام برده است .

صفويه: اهميت پوشاك در اين دوران از روي حجم مدارك قابل استناد دوره ‌هاي صفويه و قاجاريه نسبت به ادوار پيشين را مي توان دريا فت. برخلاف تغيير و تبديلات متداول در سبك و مد ، رويكرد اساسی نسبت به لبا س و اجزايش بر اساس سنن اجتماعي و فرايض مذهبي تنظيم مي شد براي مثال خلعت ، عمامه و چادر در ايران تا به امروز باقي است از جمله بهترين نمونه هاي به دست آمده ردا ها و شالهاي مردا نه دوره هاي مختلف، بخصوص قرن هفدهم ميلادي و نيمتنه هاي زنا نه و زينت آلات كه به عنوان هداياي سلطنتي براي شاهزادگان اروپايي فرستاده مي شد. كلاه 12 ترك که نشان دوازده امام و تشيع(کلاه حیدری) مرسوم شد. منابع عثما نی تجملات پوشاك درباري ايران را كه در لباس فرستادگان شاه طهماسب در مراسم تاجگذاري سليم دوم در سال(974ه ق) مشا هده شده تأييد مي كند. 120 نماينده ملبس به لباسهاي ا بريشمي ، مخمل و با فته هاي طلايي حضور داشته ا ند و ما بقي ردا هاي رسمي رنگارنگ گلدوزي شده با نقش پرندگان ، گلها و حيوا نات به تن كرده و عمامه ها نيز از پارچه هاي زرين بودند( كروسينسكي) در گزارش خود بنام سخن چند در باب پوشاك و البسه دربار سلطنتي مي گويد منسوجات ا بريشمي و شال (پارچه هاي پشمي ظريف) براي استفاده خا ندان سلطنتی و عموم به طريقي باشكوه و شگفت آور و تحت نظارت دقيق با فته مي‌شود.

با فته ‌هاي ا بريشمي كه با رشته هاي طلا و نقره بر زيبايي‌شان ا فزوده مي شود با كشتي همراه فروشندگان حكومتي به اروپا و بيشتر به هند فرستاده مي شوند . اولين بار (را برت شرلي) با لباس ايراني و تاج قزلباش به اتفاق همراه خود از اصفهان خارج و روا نه اروپا شد و با لباس ايرا ني وارد دربار اسپا نيا شد.

بار ديگر( تاورنيه) جها نگرد معروف فرا نسوي لبا س ايرا ني به تن كرد و در بازگشت به فرانسه لباسهاي ايرا ني را در دربار ورساي رواج داد. اين شوا هد نشا نگر نفوذ فرهنگ ايرا ني در ملل آن عصر بوده است و اقتدار ايرانيان را نمايان مي سازد.

در دوران ا فشاريه كلاه چهار یار به نشا نه چهار خليفه اول مسلمين و ا هل تسنن بودن نادرشاه حکایت میکند. (کلاه نادری )

قاجاريه : در زمان فتحعلي شاه تفاخر و ا بهت لباسهاي سلطنتي صفويه رواج يا فت احياي صنعت ا بريشم با فته هاي مجللي را براي دربار به ارمغان آورد و به ا نضمام پشم لطيف كرمان كه جاي شالهاي كشمير را گرفت. فتحعلي شاه به تقليد از شا هان هخامنشي تاج كيا ني بر سر گذاشت و ايوان تخت مرمر را به تقليد طاق كسري تيسفون به وجود آورد و در نقاشي و معماري و ادبيات نيز بدون داشتن ذوق سليم ا ندك پيشرفتي حاصل شد ولي عمر اين تجديد حيات كوتاه بود و مملكت دوباره به وضع اوليه خود بازگشت. پوشاك زنان درباري بسيار مجلل بود. وقتي( ليدي ا وسل) همسرسسسسفير ا نگلستان ، شهبا نوي فتحعلي شاه را ملاقات كرد. مشاهده نمود كه روسري و لباس او به قدري جوا هر نشان است كه هنگام حركت دچار مشكل مي شود.

در زمان ناصرالدين شاه تحولي بزرگ در پوشاك مخصوصاً زنان بوجود آمد و آن مرهون سفر اين پادشاه به اروپا بود.( ویلفرد اسپاروی) که در سال(1897م./1314ه-ق)به ایران آمده بود در فصل نهم کتاب خود بنام (فواید چادر) می نویسد." نخستین سلطان ایران که به گردش اروپا رفت نا صرالدین شاه بود.او همه جا رفت همه چیزرا دید،تصور می شد او مشتاق است تا بینش دقیقی در خصوص طرز کار تمدن باختر زمین کسب کند.درواقع کم نبودند اشخاصی که پیش بینی می کرد ند که سلطان هنگام باز گشت به سرزمین پدری تمام تعدیات را موقوف خواهد کرد. اما این ا نتظار خوش بینا نه برآورده نشد. او با ا نبوهی از گنجینه های جواهر، جامه ها، جعبه های کشو دارو تحفه های بسیار به ایران باز گردید ودر عطش اصلاحات دستور داد که زنهایش در بزک وجامه از مد جدید پیروی کنند. رشوه، فساد، اخاذی وبی عدالتی می توانست همچنان در زیر آفتاب ایران شکوفا باشد- چه باک.؛ شاه شاهان مجذوب لباسهای نازک وظریف دختران بالرین ،به سبک فرانسه اُپرایی بر پا ساخت.او تصمیم گرفت از آن پس لباس رویایی وسبک بالرین ها تنها جامه با نوان حرمش باشد ،غیر ممکن است بتوان گسیختگی ذاتی خوی قجری را از این آشکار تر به تصور آورد. اما بر خلاف آنچه سیاحان ارو پایی به ما قبولانده ا ند ،پذیرش این رسم در خارج از محفل در باری، از واقعیت به دور ما نده است. با مرد موقری که با کاخ ظل السلطان مرتبط بود، سئوال دردسر آفرین لباس زنان را در میان نهادم،او پاسخ داد:دو طبقه از زنان ایران هستند که لباس ناشایست اروپایی می پوشند:آنهایی که تحمل می کنند تا شایستگی خود را از کف بدهند وآنهایی که حتی نمیدا نند شایستگی چیست تا آنرا از کف بدهند."

لباسهاي بيروني كه شامل چادر – چاقچور و روبنده بود و بعد ها پيچه جاي روبنده را گرفت.

( دکتر پولاک) در شرح سفر خود در کتاب (ایران وایرا نیان) لباس ناصرالدین شاه را اینگونه توصیف کرده : "شاه نیم اروپایی ونیم ایرا نی لباس می پوشد...کلاهی بر سر میگذارد که قدری کج قرار گرفته است.پیراهنی دارد با برش اروپایی- دستمال گردن- یک ارخالق از شال( پارچه ظریف پشمی) وروی آن قبا ئی با یقه ایستاده از زری ا بریشمین فرانسوی با دکمه های برلیان که با کمربندی پهن وطلائی نگا هداشته شده وقلاب آن که هر روز عوض می شود.شلوار که از پارچه وگلابتون است که به رسم اروپا ئی بریده شده که نوارهایی در پایین دارد. آستر کفش از پارچه قرمز است که فقط هنگام بیرون رفتن از اتاق پوشیده می شود. جبه شاه پوستی است که با لطیف ترین شال و پوست آستر شده وآستین های کوتا هی دارد که تا آرنج می رسد. هر روز یک پیراهن تازه ونو ویک دستمال به حضور شاه آورده می شود.

توجه به شیوه زندگی، لباس و مصنوعات اروپائی در دربار ایران ا وا سط حکومت ناصرالدین شاه شروع شد. (کرزن) که در سالهای پایا نی حکومت شاه مذکور در ایران به سر برده در

کتا بش (ایران وقضیه ایران ) درباره ورود اجناس خارجی چنین می نویسد." گذشته از اشیائ تجملی غربی که طبقات بالا به آن معتاد شده ا ند، تا پوشاک همه طبقات جامعه از مردان گرفته تا زنان جملگی از غرب وارد می شود .ا بریشم-ساتن وما هوت برای طبقات اعیان وقماش نخی وپنبه ای برای همه طبقات ، لبا س یک روستایی ساده از منچستر یا مسکو وارد می شود."

انقلاب مشروطه با تحولات اجتماعی- سیاسی واقتصادی در زندگی مردم ایران آغاز شد. جنبش های آزادیخواهی وروشنفکری وتشویق زنان به تحصیل وتوسعه مدارس دخترا نه-ورود بی حد اجناس از جمله پارچه والبسه گوناگون خارجی وآمدن دوزندگان اروپایی به تهران باعث تجدد گرایی وتحول وتنوع درپوشاک ایرا نیان این دوره گردید.عامل مهم ديگر ورود خيا طان و طراحان اروپايی مخصوصاً فرا نسوی به تهران بود که به سبک اروپايی برای خا نمها لباس می دوختند و مشتری فراوان داشتند. به اين طريق پيراهن و شليته و شلوار و چادرکمری جای خود را به پیرا هن های بلند و یک تکه که بلندی دامن آنها بر حسب مد روز تغيير مي کرد دادند و بجای ارخا لق و یل و نيم تنه ، ژيلت و بلوز با دوخت اروپايی معمولی گرديد و پارچه های ترمه و زری و مخمل و تور و حرير به کرپ دوشين و وال و ژرژت و ساتين و غيره تغيير يافت

در دهه آخر حکومت احمد شاه تعداد مدارس دخترانه ا فزوده شد و زنان باسواد بيشتری پا به عرصه اجتماع نهادند, در شهرهای مختلف ايران زنان دا نشمند و نيکوکار دست به تشکيل انجمن های گوناگون زده و با ا نتشار مجلات و کتب و نوشتن شعارو مقالات زيادی درباره آزادی و حقوق و ارزش زنان قدمهایی برداشتند . در کتاب زن ايرا نی از ا نقلاب مشروطه تا انقلاب سفيد موًلف ( بدرالملوک بامداد ) به واقعه 1290 شمسی اشاره کرده است که ايران بين دول روس و انگليس تقسيم شد او مي نويسد" زنان در اين برهه تظا هراتی کرد ند و نقا ب های خود را به نشان و اعتراض پاره کردند", مورگان شوشتر (آمريکايی) نيز در کتاب ( اختناق ايران ) درباره حضور زنان در برا بر مجلس شوری و اعتراض به نمايندگان از نقش زنان ايرا نی اينگونه ياد می کنند:" درود و عزت بی حد به زنان روبسته ايران باد."

تحقیق پوشاک ایرانیان

مطالب مشابه :

دانلود پروژه کارآفرینی کارگاه خیاطی و طراحی لباس

تحقیق پوشاک ایرانیان

تحقیق درباره معرفی 25 پیامبر الهی که نامشان در قرآن آمده است

طرح درس سالانه حرفه و فن

تحقیق در مورد گل های سمی

طرح درس

تحقیق در مورد مواد هادی عایق و نیمه هادی

تحقیق کاور دوزی

ادامه جزوه پاورپینت درس جوش استاد خیاطی