پاسخ خود آزمایی عروض و قافیه

پاسخ خود آزمایی درس ادبیات فارسی1 پيش دانشگاهی مبحث نقد ادبی

1) جواب خودآزمايي هاي نقد ادبي

جواب خودآزمايي هاي نقد ادبي چاپ ?>

خودآزمايي تعاريف و انواع نقد (درس دهم )

1- بررسي همه جانبه ي يك اثر ادبي و تشخيص محاسن و معايب سخن و نشان دادن بدو خوب اثر ادبي ص 79-80

2- بله ، نقد ادبي هنر متعالي را رواج مي دهد به قول شمسيا (( نقد ادبي در گسترش ادبيات و متعلقات آن اهميت زيادي دارد زيرا با نقد ادبي اولاً : ادبيات و علوم ادبي متحول و زنده مي ماند.

ثانياً با بررسي آثار والا معيارها و ابزارهاي جديدي را كشف مي كند و به ادبيات ارزاني مي كند .)) نقد ادبي ، دكتر سيروس شمسيا . ص 23

3- فايده ي نقد ادبي صرفاً براي خواننده ي اثر ادبي نيست بلكه براي كساني كه به ابداعات ادبي دست مي يازند خاصه كساني كه در اين راه تجربه ي كم تري دارند ارزش و فايده ي فراوان دارد زيرا هم به آنان راه واقعي را نشان مي دهد و هم آنان را از كج روي ها و يا زياده روي هاي بي مورد باز مي دارد و به راه درست و واقعي هنر رهنمون مي شود . ص 79-80

4- زماني كه نقد با غرض همراه باشد و مايه ي اصلي آن قضاوت راستين و بينش و آگاهي نباشد . ص 80

5- برخي شاعران و نويسندگان زيرا مي ديدند كه عده اي از نقادان مغرضانه و بدون آگاهي و بينش كافي به نقادي مي پرداختند و فكر مي كردند كه منتقدان همان افراد ناتوان در شعر و هنر هستند كه خود از عهده ي آفرينندگي بر نيامدند و خود شاعر و هنرمند نيستند.

6- تكليف دانش آموزان است .

7- منتقد بايد باديد و وجدان علمي و دور از هر نوع نظر شخصي و با ميزان هاي علمي و منطقي به كار نقد و نقادي بپردازد و نقد خودرا از هرنوع شايبه ي غرض دور نگه دارد و اثر را از جنبه ي محتوا و شكل ظاهر آن مورد بررسي قرار دهد و گذشته از توصيف و تحليل دقيق آن را با آنچه در نزد همه يا بيشتر مردم اصلي و قابل قبول است مقايسه كند. ص 81-82

8- نقد ادبي بررسي همه جانبه ي يك اثر ادبي است به همين دليل منتقد ادبي گذشته از نقد معني و محتوا بايد به نقد لفظ و شكل ظاهر بپردازد و نشان دهد كه زيبايي هاي ظاهري يا لفظي كه غالباً تاحد زيادي مايه ي ايجاد هيجان و شورانگيزي يك اثر ادبي مي شود ، چه ارزش و اهميتي دارد . ص 80-81

9- خير ، زيرا غالباً مايه ي گمراهي مي شود و حقيقت مطلق يك اثر ادبي را به خوبي نشان نمي دهد . ص 81

10- آثاري كه در ادبيات جهان در نزد اكثر مردم به عنوان آثار اصلي و خالص و قابل قبول ، شناخته شده اند . ص 82 به طور مثال در زمينه ي اثر حماسي در ادب فارسي ، شاهنامه فردوسي به عنوان يك اثر اصلي و قابل قبول ميزان و محك به حساب مي آيد.

11- تكليف دانش آموزان است.

12- نقد لغوي ، فني ، زيبا شناسي مربوط به شكل ظاهري اثر و نقد اخلاقي ، روان شناسي و اجتماعي و ... مربوط به محتوا و درون مايه است . ص 82

13- نقد لغوي ، فني ، اخلاقي از قديم ترين ايام مورد توجه بوده است . نقد روان شناسي و اجتماعي از پديده هاي دنيايي جديد است . ص 82

14- بررسي و ارزيابي كاربرد زبان و اصول و قواعد آن در يك اثر ادبي است . ص 82

15- خير، رعايت نكردن قواعد زبان نه تنها براي شاعران و نويسندگان درجه دوم ، عيب محسوب مي شود بلكه براي شاعران بزرگ نيز اگر فايده ي بلاغي به همراه نداشته باشد ، نقص و نارواست زيرا شاعر و نويسنده با رعايت نكردن اصول زبان كلام خود را گرفتار تعقيدات و ناهماهنگي هاي لفظي مي كند و معني را دچار ابهام مي كند. ص 83

16- بررسي نحوه ي كاربرد كلمات / رعايت يا عدم رعايت قواعد دستوري و ارزيابي آن ها / بررسي مترادفات / بررسي موارد اطناب و ايجاز / بررسي كاربرد ادات و دقت در آن و اشتقاق كلمات ومعاني آن ها

17- تكليف دانش آموزان است . از شاعران قديم : مي توان به اشعار نظامي و شاعران جديد به اشعار و آثار نصر ... مرداني ، نيما يوشيج ، سهراب سپهري ، اخوان ثالت ، سهيل محمودي ، سلمان هراتي ، سيد حسن حسيني مراجعه كرد.

18- منظور از نقد فني ، بررسي چگونگي كاربرد فنون بلاغي در شعر و نثر و ميزان ارزش و اعتبار آن است . ص 85

19- نقد ادبي در ادب عرب به وسيله ي افرادي از جمله : قدامه بن جعفر ، ابوهلال عسكري ، عبدالقاهر جرجاني و در ادب فارسي به وسيله ي افرادي مثل : رشيد الدين و طواط ، شمس قيس رازي رواج يافته است .

كتاب ها در اين زمينه عبارتند از :

1- نقد الشعر في البديع ، ((نقد النثر)) از قدامه بن جعفر

2- معاني الادب ، صناعتي النظم و النثر از ابوهلال عسكري

3- اسرار البلاغه ، دلائل الاعجاز از عبد القاهر جرجاني

4- المعجم في معايير اشعار العجم از شمس قيس رازي

5- حدائق السحر في دقائق الشعر از رشيد و طواط

6- ترجمان البلاغه از محمدبن عمر رادوياني

20- خير ، با دانستن اصول بلاغت نمي توان به خلق و آفرينش اثر ادبي نايل شد بلكه گوينده يا نويسنده بايد آن اصول و قواعد را به عنوان ميزان سلامت و مقياس راستي و كژي طبع و قريحه ي خويش به كار گيرد . ص 85

21- الف) كميت و ريتم يعني ايقاع (واحدهاي متقارن و تكراري يك وزن ) ب) هماهنگي حروف ص 86

تشبيه

22- تشبيه در لغت ، مانند كردن چيزي است به چيزي ديگر در يك يا چند صفت و در اصطلاح علم بيان تشبيه ادعاي همانندي چيزي است با چيز ديگر دريك يا چند صفت

اركان تشبيه چهارتا است :

1- مشبه : آنچه كه مانند مي شود.

2- مشبه به : آنچه مشبه ، به آن مانند مي شود.

3- ادات تشبيه : واژه هايي كه شباهت را به وسيله ي آنها نشان مي دهند مثل : چون ، چو ، همچو، همچون ، مانند،

همانند، بسان ، مثال ، مثل ، به صورت ، به كردار ، به رنگ ، چنان ، مانا، به مثل ، پنداري ، گويي و...

4- وجه شبه : صفت يا وجه مشتركي كه بين مشبه و مشبه به وجود دارد.

اگر چو غنچه فرو بسته است كار جهان تو همچو بادبهاري گره گشا مي باش

ادات تشبيه مشبه به وجه شبه مشبه مشبه ادات تشبيه مشبه به وجه شبه

نكته 1: گاهي از اركان تشبيه ، وجه شبه حذف مي شود مثل :

اين عمر به ابر نو بهاران ماند زودگذر بودن : وجه شبه

مشبه مشبه به ادات تشبيه

نكته 2 : گاهي ادات تشبيه و وجه شبه هردو حذف مي شود كه به آن تشبيه بليغ گويند.

تشبيه بليغ به دو صورت است :

1- اسنادي ، كه درآن مشبه به ، به مشبه اسناد داده مي شود و به صورت جمله است مثل : علم نور است

2- اضافي كه به صورت تركيب اضافي است يعني مضاف به مضاف اليه تشبيه مي شود مثل : قد سرو، لب غنچه يا مضاف اليه به مضاف تشبيه مي شود مثل : تير مژگان ، غنچه لب ، لعل لب

مجاز

مجاز: هرگاه واژه اي در معني غير حقيقي خود به كار رود به شرط آن كه بين معني حقيقي و غير حقيقي علاقه و رابطه اي وجود داشته باشد هم چنين قرينه اي كه ذهن را متوجه معني غير حقيقي كند . چنين واژه اي مجاز است . استعاره نوعي مجاز است كه علاقه اش شباهت است مثل :

1- سر آن ندارد امشب كه بر آيد آفتابي چه خيال ها گذر كرد و گذر نكرد خوابي

مجاز (علاقه محليه ) به معني قصد ونيت

2- محتاج قصه نيست گرت قصد خون ماست

مجاز (علاقه لازميه ) به معني كشتن

3- محرم اين هوش جز بيهوش نيست مر زبان را مشتري جز گوش نيست

مجاز (علاقه آليه ) به معني سخن

4- گر نبندي زين سخن تو حلق را آتشي آيد بسوزد خلق را

مجاز (علاقه جزئيه ) به معني دهان

5- سرم درد مي كند

مجاز (علاقه كليه ) به معني بخشي از سر

6- ديدم نفسم در نمي گيرد

مجاز( علاقه سبيه ) به معني سخن

استعاره

استعاره از نظر لغت ، مصدر باب استفعال به معني عاريه خواستن و لغتي را به جاي لغت ديگر به كاربردن است زيرا شاعر در استعاره ، واژه اي را به علاقه ي مشابهت به جاي واژه ي ديگر به كار مي برد و در اصطلاح ادبي تعاريف زيادي شده است كه دو تعريف زير را مي توان ذكر كرد:

استعاره ، تشبيهي است كه يكي از طرفين آن حذف شده باشد يا مجازي است كه علاقه ي آن شباهت است با وجود قرينه اي كه ذهن را از معني حقيقي دور كند و به معني غير حقيقي برساند.

نكته 1: در تشبيه ، ادعاي همانندي است ولي در استعاره ادعاي يكساني است

نكته 2: استعاره بسيار هنري تر از تشبيه است

الف) هزاران نرگس از چرخ جهان گرد فروشد تا برآمد يك گل زرد

استعاره از ستاره استعاره از خورشيد

ب) در اين بازار اگر سودي است با درويش خرسند است

استعاره از دنيا

استعاره بر چند نوع است كه مهمترين آن استعاره ي مصرحه و استعاره مكنيه است .

استعاره مصرحه

استعاره مصرحه : تشبيهي است كه در آن مشبه حذف و فقط مشبه به آورده شود يا مجازي است كه علاقه ي آن شباهت باشد به شرط قرينه اي كه ذهن را از معني حقيقي به غير حقيقي برساند . پس ژرف ساخت هر استعاره يك جمله ي تشبيهي است مثلاً ژرف ساخت ((سرو)) كه استعاره از قد بلند است جمله زير مي باشد :

?>?>قدي كه از نظر بلندي مانند سرو است سروي را ديدم كه مي خراميد.

استعاره

الف) ستاره اي بدرخشيد و ماه مجلس شد دل رميده ي مارا انيس و مونس شد

استعاره از رسول خدا(ص)

ب ) سرو چمان من چرا ميل چمن نمي كند همدم گل نمي شود ياد سمن نمي كند

استعاره از محبوب خوش قامت

استعاره مكنيه

استعاره مكنيه : تشبيهي است كه در آن گوينده مشبه را ذكر كند و مشبه به را حذف نمايد و در عوض يكي از لوازم يا ويژگي مشبه را ذكر كند وبه مشبه اسناد دهد.

استعاره ي مكنيه از نظر مشبه به ، به دو نوع است :

الف: گاهي در استعاره مكينه ((مشبه به )) انسان است كه آن ذكر نمي شود و يكي از لوازم يا ويژگي انسان را بيان مي كند كه در اين صورت تشخيص يا انسان انگاري نام دارد. مثل دست روزگار

روزگار : مشبه انسان : مشبه به است كه در اينجا محذوف است و يكي از لوازم يا ويژگي انسان كه ((دست)) است آورده شده .

ب : گاهي در استعاره مكينه مشبه به ، غير انسان است خواه جماد يا گياه يا حيوان باشد.

مثل : اركان عرش / كاشتن محبت / پر قضا

استعاره مكينه و تشخيص از نظر شكل بر دو نوع است :

الف : به صورت اضافه : جزء يا ويژگي ((مشبه به)) به (( مشبه)) اضافه مي شود كه آن را اضافه استعاري گويند مثل :

رخسار صبح پر قضا كاشتن محبت كنگره ي عرش

لوازم مشبه به (انسان )است لوازم مشبه به (پرنده )است لوازم مشبه به (گياه) است لوازم مشبه به (جمادو قصر )است

ب ) به صورت غير اضافي : لوازم يا ويژگي ((مشبه به)) ، به صورت يك گزاره به(( مشبه)) (كه نهاد جمله است ) نسبت داده شود . (يعني همان اضافه استعاري به صورت جمله ذكر شود .)

قضا چون ز گردون فرو هشت پر همه زيركان كورگردند و كر (فردوسي )

مشبه لوازم مشبه به (پرنده )

ما آبروي فقر و قناعت نمي بريم با پادشه بگوي كه روزي مقدر است (حافظ )

لوازم مشبه به مشبه

مشبه به (انسان )

خودآزمايي درس يازدهم (تعاريف و انواع نقد) ص 96

1- ((كالريج )) انگليسي و(( ادگار آلن پو)) امريكايي ص 89

2- هنر، خلق زيبايي است و هنر وسيله نيست بلكه هدف است و هنرمند فقط بايد به فكر زيبايي باشد شاعر پارناسين عقيده دارد كه شعر نبايد بخنداند و نه بگرياند بلكه فقط زيبا باشد و هدف خود را در خود بجويد .

3- شعر تنها عبارت از الهام نيست بلكه بيشتر نوعي حرفه و صنعت است كه شاعر بايد درآن ابزار كار خود را به درستي به كار بيندازد . ص 90

4- تي . اس . اليوت نيز شعر را به عنوان يك پديده ي مستقل به كار مي گيرد و معتقد است كه شاعر در سرودن شعر از هيجانات و شخصيت خود مي گريزد ، از اين رو منتقدان را تشويق مي كند كه از بررسي حقايق زندگي شاعر روي برتابند و به مطالعه دقيق فن شعر بپردازند . ص 90

5- منظور از هنر محض ، اين است كه هدف شاعر يا نويسنده از خلق يك اثر هنري فقط زيبايي است نه اين كه از هنر به عنوان وسيله اي براي بيان انديشه و احساس خود استفاده كند.

درشعر فارسي ، قصايد منوچهري كه در آن ها به وصف طبيعت پرداخته است از اين نوع شعر است مثل شعر :

(( گويي بط سفيد جامه به صابون زده است )) در كتاب زبان و ادبيات فارسي 2 پيش دانشگاهي .

6- ايماژ به معني تصوير يا صورت هاي خيال انگيز شاعرانه و ايماژيسم مكتب تصوير گرايي است . خصوصيات اين مكتب عبارتند از : در شعر گرايش به زبان ساده ، ابداع اوزان تازه ، آزادي در انتخاب موضوع و مخصوصاً به كارگرفتن مجاز و تصوير را توصيه مي كند . در اين مكتب ، ارائه تصوير مستقيم شيء ، توجه به جزئيات امور و اجتناب از حشوواطناب ، توجه به امور محسوس و جزئي درشعر به جاي توجه به احوال كلي و انتزاعي توصيه مي شود. ص 90

7- افلاطون درشعر و درام به تاثير اخلاقي و اجتماعي آن توجه مي كند و شعر و ادب را طرد و انكار مي كند چون او معتقد است كه شعر ممكن است باعث فساد اخلاقي جوانان شود. ص 91

8- نويسندگان و فلاسفه ي اروپايي تا قرن اخير ، براي يك اثر ارزنده ي ادبي ، گذشته از زيبايي صورت ، غايت اخلاقي نيز لازم مي شمردند و به طور كلي ، هنر را درخدمت اخلاق مي گرفتند. افرادي مثل ديدرو ، دكتر جانسون ، تولستوي ، هنر را در صورتي ارزشمند مي دانند كه درخدمت ارزش هاي اخلاقي باشد و عشق و علاقه به تقوي را تقويت كند و انسان را از زشتي بي زار كند و ديدرو :گرامي داشتن تقوي و اخلاق و پست شمردن رذايل اخلاقي را هدف هرنوع هنري مي دانست . ص 91

9- نقد اخلاقي در ايران به خصوص درعصر جديد و به علل وجود بعضي مسائل سياسي و اجتماعي شديداً مطرح مي شود و بسياري از تجدد طلبان و مشروطه خواهان براي شعر شرط اخلاقي و اجتماعي قايل مي شوند. ص 92

10- ناصر خسرو ، فردوسي ، نظامي ، سعدي و ... ص 92

11- آري ، به دليل بعضي مسائل سياسي و اجتماعي بسياري از شاعران دوره هاي جديد تر در ايران به مسائل اخلاقي توجه و گرايش شديدي داشتند از جمله : آخوندزاده ، ميرزآقاخان كرماني ، اديب الممالك فرهاني . ص 92

12- تكليف دانش آموزان است.

13- هيپوليت تن ، منتقد مشهور فرانسوي ادبيات را محصول ((زمان )) ، ((محيط اجتماعي )) و ((نژاد)) مي داند . ص 93

14- در آلمان ((گئورگ كاريز)) و ((برتولت برشت )) ، در فرانسه ((ژان پل سارتر)) و ((كامو)) ص 93

15- ژان پل سارتر به استبداد و ابتذال با چشم نفرت و انكار مي نگرد و براي ادبيات نوعي مسئوليت و تعهد اجتماعي قايل مي شود . ص 93

16- آري ، معمولاً جريانات و پديده هاي اجتماعي اثر گذار هستند و اوضاع و جريانات اجتماعي در شعر شاعران قديم مانند فردوسي ، مولوي ، عطار ، ناصرخسرو ، حافظ ، خيام تاثير بسزايي داشته است .

به عنوان مثال : ((ناصر خسرو)) با زباني تلخ و گزنده از جهان خواران و دين فروشان خراسان انتقاد مي كند يا ((حافظ)) از ريا و تزوير رايج در محيط روزگار خود مي نالد .(( خيام)) از جهل و ناداني مردم روزگار خود نالان است . ص 93

17- از شاعران اديب الممالك فراهاني ، علي اكبر دهخدا ، نسيم شمال ، ملك الشعراي بهار ، ميرزاده ي عشقي شعر را در خدمت اجتماع و سياست مي دانند و از آن براي بيدار كردن مردم استفاده مي كنند.

از ميان نويسندگان ميرزا ملكم خان ، ميرزا آقاخان كرماني ، زين العابدين مراغه اي و عبدالرحيم طالبوف تبريزي ، نثررا درخدمت اجتماع قرار مي دهند . ص 94

18- زيرا معمولاً نقد تاريخي ، به يك اثر ادبي به عنوان يك امر ذوقي و هنري كم تر نگاه مي كند و از درك هنر و ارزش هنري آن عاجز است . همچنين يك شاهكار بزرگ ادبي غالباً از محيط واجتماع خود فراتر است چه بسا مولود جذبه و الهام و تحت تاثير لاشعور به وجود مي آيد . بنابراين صرفاً بحث پيرامون مسائل مربوط به تاريخ و زمان و مكان ، آن را مورد بررسي قرار داد . ص 94

19- شناخت زمان و مكان خاص يا زندگي واقعي شاعر يا نويسنده براي درك يك اثر ادبي كافي نيست زيرا يك اثر ادبي فراتر از محيط و اجتماع است و همچنين ممكن است شعر و اثري بي نام كه از جهت شور انگيزي و دل ربايي جالب باشد هر چند زمان گوينده و نويسنده آن معلوم نباشد باز مي تواند مورد توجه قرار گيرد . ص 95

20- خير ، بيش ترين فايده ي تحقيقات و نقدهاي تاريخي ، متوجه تاريخ ، جامعه شناسي ، مردم شناسي و گاه روان شناسي مي شود . ص 95

21- نقدتاريخي در مورد يك اثر وقتي مي تواند به درستي انجام شود كه : 1- گذشته ي آن و نيز عصري كه پديد آورنده ي آن است به خوبي شناخته شود 2- آرمان ها و آرزوهايي كه در آن روزگار تجلياتي داشته است احساس گردد 3- تاثير آن اثر در آثار پس از خود مورد بررسي قرار گيرد4- علاوه بر اثر مورد نظر، ساير آثار آن شاعر يا نويسنده نيز مورد مطالعه و بررسي قرار گيرد. ص 95

22- شيوه ي نقد تاريخي هنگامي مفيد است كه ناقد تنها به مطالعه ي اثري كه از يك نويسنده در پيش رو دارد اكتفا نكند بلكه به همه ي آثار او احاطه يابد تا قضاوتش صحيح باشد. ص 95

23- تكليف دانش آموزان است به طور خلاصه : شرح حال و بررسي تاريخي احوال شاعران سبب مي شود كه خواننده شناخت بهتري از آثار شاعران پيدا كند اما اين آگاهي به تنهايي براي درك كامل ارزش هاي يك اثر ادبي كافي نيست .

24- بله ، زيرا يك شاهكار ادبي غالباً فراتر از محيط و اجتماع و زمان و مكان خود است و چه بسا مولود جذبه و الهام و تحت تاثير لاشعور به وجود آيد بنابراين نمي توان صرفاً بحث پيرامون مسائل مربوط به تاريخ و زمان و مكان آن را مورد بررسي قرار داد بلكه آگاهي از محيط اجتماعي و احوال تاريخي خاص آن دوره در فهم شعر موثر است . ص 94

25- زيرا نقد روان شناسي ، جريان باطني و احوال دروني شاعر و نويسنده را ادراك و بيان مي نمايد و قدرت و استعداد هنري و ذوق و قريحه او را مي سنجد و نيروي عواطف و تخيلات هنرمند را تعيين مي نمايد و از اين راه تاثيري راكه محيط و جامعه و سنت ها و مواريث در تكوين اين جريان ها دارند مطالعه مي كند . وتنها به كمك اين نوع نقد است كه عواطف ، احساسات و انديشه هاي هنرمند و گرايش هاي رواني حاكم بر عصر هنرمند شناخته مي شود . ص 96

26- پي بردن به عواطف و احساسات ومخيلات هنرمند و شناخت ، صفات و احوال نفساني غالب بر عصر و معاصران هنرمند است .

27- خير ، بررسي در احوال روحي و نفساني اشخاص خاصه در درام يا قصه چيزي است كه نويسندگان و شاعران از قديم ترين ايام به آن پرداخته و آن را در نظر داشته اند. و جست و جو در زواياي روح انسان از كهن ترين ايام در شعر دراماتيك يونان وجود داشته و بعدها نيز در اروپا كساني مانند ((راسين )) ، ((شكسپير)) ، ((ايبسن )) ، ونيز ((مترلينگ )) و ((داستايوسكي )) به آن پرداخته اند . ص 96

خودآزمايي درس دوازدهم (تحليل آثار مهم نظم و نثر فارسي 2)

1- از آغاز تمدن نژاد ايراني تا انقراض حكومت ساسانيان به دست مسلمانان ص 98

2- سه دوره : اساطيري ، پهلواني و تاريخي ص 98

3- بله ، چون رستم ، قهرمان و پهلوان شاهنامه در اين دوره حضور دارد .

4- جنگ رستم و سهراب ، جنگ رستم و اسفنديار ، كشته شدن سياوش ، كشته شدن خسرو و از بين رفتن شيرين و ...

5- آري ، به عنوان مثال : ارسطو ، تراژدي رانمايش اعمال مهم و جدي مي داند كه در مجموع به ضرر قهرمان اصلي و در حقيقت به فاجعه منتهي مي شود اين مشخصه ي تراژدي در داستان رستم و سهراب و رستم و اسفنديار ديده مي شود.

از نظر ارسطو ، هدف اصلي تراژدي (( كتارسيس)) يعني تطهير و تزكيه نفس است . در تراژدي معمولاً قهرمان مي ميرد و مرگ دلخراش او باعث ((كتارسيس)) مي شود. اين احساس و دگرگوني روحي ، با خواندن تراژدي هاي شاهنامه از جمله رستم و سهراب پديد مي آيد. ماجراي تراژدي به وسيله كردار اشخاص پيش مي رود و به پايان مي رسد در تراژدي هاي شاهنامه از جمله رستم و سهراب نيز تغيير مسير داستان نتيجه ي خطاهايي است كه از قهرمان داستان سر مي زند .

6- احياي زبان فارسي وتقويت روحيه ي مبارزه جويي با بيگانگان وبيگانه پرستان ومقاومت دربرابر دشمنان است . ص 100

7- شاهنامه فردوسي از حيث شكل ظاهري و شكل ذهني آن چنان هنرمندانه خلق شده كه توانسته است عنوان بزرگ ترين اثر ادب فارسي را به خود اختصاص دهد .

از نظر شكل ظاهري ابيات سست ولغات عربي و كلمات نا مانوس فارسي در شاهنامه بسيار اندك است برعكس از واژه هاي فارسي كه درشاهنامه بسيار است گاهي براي تاثير گذاري بيشتر بر فضاي داستان از الفاظ كهن و خشن استفاده كرده است . از نظر شكل ذهني آفريدن معاني نو ، استفاده از آرايه هاي استعاره ، مجاز و كنايه و كثرت اغراق و كاربرد تشبيهاي طبيعي و محسوس و توصيف دقيق فنون جنگ آوري ، صف آرايي و نحوه استفاده از جنگ افزارها و در نهايت آوردن مضامين عالي شعر فردوسي ممتاز شده است .

- انتخاب قالب مناسب مثنوي و بحر متقارب ( فعولن فعولن فعولن فعل ) براي توصيف صحنه هاي نبرد

- وجود ((قافيه كناري )) در تمام ابيات به خاطر استفاده از قالب مثنوي

- واج آرايي و تكرار در بسياري از ابيات مثل :

الف ) كمان به زه را به بازو فكند / به بند كمر بر ، بزدتير چند (ز)

ب) مرا مادرم نام ، مرگ تو كرد / زمانه مرا پتك ترگ تو كرد ( م - ك - گ - ل )

ج) برو راست خم كرد و چپ كرد راست / خروش از خم چرخ چاچي نجاست (خ)

- كاربرد (( سليح )) به جاي ((سلاح )) و ((مزيح )) به جاي ((مزاح ))

- مشدد كردن واژه ي ((پر)) در مصرع : نهاده بر او چار پر عقاب ، لحن خشن و حماسي را افزايش داده است .

- كاربرد واژه ي كهن مانند ((كجا)) به جاي ((كه)) در مصراع ((دليري كجا نام او اشكبوس )) يا ((گران )) به جاي سنگين در مصراع ((به گرز گران دست برد اشكبوس ))

- تعداد فعل هاي پيشوندي زياد است مثل : برخروشيد ، اندر آمد ، برآويخت

- كاربرد ((همي )) به جاي ((مي )) مانند همي بر خروشيد بر سان كوس

- كاربرد متمم با دوحرف اضافه ((به بند كمر بر بزد تير چند ))

- مقدم آوردن فعل بر ساير اجزاء جمله ((بشد تيز رهام باخود و گبر ))

- كمي واژه هاي عربي

9- تشبيه از عناصر عمده ي تصوير سازي در آثار حماسي است كه در اين درس فراوان است مثل :

همي برخروشيد برسان كوس / زمين آهنين شد سپهر آبنوس

زمانه مرا پتك ترك تو كرد / يكي تير الماس پيكان چو آب

- استعاره و تشخيص از عناصر ديگر اثر حماسي هستند كه در اين قطعه بسيار زياد است

- فراواني آرايه ي كنايه مانند : سرهم نبرد اندر آرد به گرد

- آرايه ي (( اغراق )) كه از عناصر عمده ي تصوير سازي در حماسه است مانند : همي گرد رزم اندر آمد به ابر

- توصيف دقيق صحنه ها مانند:

تهمتن به بند كمر بـــــرد چنـــــگ گزين كرد يك چو به تير خدنگ

يكي تير الماس پيكــــان چـــــو آب نهاده بر او چــــار پر عقـــــــاب

كمان را بماليد رستــــــم به چنــــگ به سست اندر آورد تير خدنـــگ

بروراست خم كرد و چپ كرد راست خروش ازخم چرخ چاچي بخاست

- رجزخواني و به تمسخر گرفتن حريف

بدو گفت خندان كه نام تو چيست تن بي سرت را كه خواهد گريست

مرا مادرم نام ، مرگ تو كـــــــرد زمانه مرا پتـــك ترگ تو كــــــرد

10- بله ، رباعي از مبدعات ايرانيان است و داراي سابقه طولاني است ، عربها از ايرانيان تقليد كرده اند حتي گفته شده تكامل يافته ي يك قالب شعري قبل از اسلام است . رودكي و ابوسعيد ابوالخير در قالب رباعي شعر سروده اند .

11- خير ، خيام در دوران حيات خود به عنوان منجم ، طبيب و رياضي دان مشهور بود.

12- نظام عروضي ، خيام را به عنوان ستاره شناس معرفي مي كند ص 103

13- قديم ترين فرد (( شهرزوري )) در قرن 6 و اوايل قرن 7 در كتاب (( تاريخ الحكما)) و شيخ نجم الدين رازي در قرن 7 در كتاب المرصاد العباد از خيام به عنوان شاعر ذكرشده و از اين منبع چنين بر مي آيد كه خيام از اوايل قرن هفتم به شاعري شهرت يافته است . ص 103

14- خير

15- شاعر انگليسي قرن نوزدهم است كه رباعيات خيام را به انگليسي ترجمه كرده است . او پس از ترجمه به اعتبار شكوه رباعيات خيام ، به نام ((خيام انگليسي )) مشهور شود.

16- در آثار هردو شرايط اجتماعي و سياسي و اخلاقي نابسامان جامعه انعكاس پيدا كرده و هردو شاعر از دورويي و نفاق ، عوام فريبي و رياكاري گروهي و زود باوري و سادگي گروهي ديگر اظهار شكايت كرده و بدون ترس و هراس با آن به مقابله پرداخته اند.

17- قديم ترين مثنوي نظامي ، مخزن الاسرار است كه در قالب مثنوي كوتاه و مختصر مشتمل بر 2260 بيت و حاوي انديشه هايي است درباب زهد و عرفان در 20 مقاله كه در هر مقاله ضمن شرح عنوان مقاله ، يك داستان كوتاه اما پر مايه ودلنشيني مي آورد و به اين وسيله انديشه هاي خود را بهتر جلوه مي دهد و به خواننده القا مي نمايد . ص 105

18- ليلي و مجنون سرگذشت عشقي پر شور است بين جواني به نام قيس بني عامر و دختري به نام ليلي . اما به علت اختلاف ميان دو خانواده ، عشق آن دو به ناكامي مي كشد. ليلي به اجبار خانواده با فردي به نام ابن سلام ازدواج مي كند و قيس از عشق ليلي سر به بيابان مي گذارد و با حيوانات مانوس مي شود و عشق چنان او را مجنون مي كند كه خبر وفات پدر و مادر و همچنين ابن سلام در او هيچ تغييري ايجاد نمي كند . سرانجام چندي بعد ليلي مي ميرد و مجنون وقتي اين خبر را مي شنود بر سر قبر او مي رود و در همان جا مي ميرد . ص 105

19- خسرو و شيرين ص 104

20- ازدواج خسرو با مريم دختر قيصر روم ، جنگ خسرو با بهرام ، داستان عشق فرهاد و كوه كندن فرهاد ، مرگ مريم ، كشته شدن خسرو به دست شيرويه ، سرانجام تلخ شيرين و ...

رجوع شود به (( مقاله خسرو و شيرين )) در كتاب پير گنجه درجست و جوي ناكجا آباد )) از عبدالحسين زرين كوب و كتاب خسرو و شيرين از دكتر بهروز ثروتيان .

21- تفاوت هايي وجود دارد مثلاً : 1- نظامي ، شيرين را برادر زاده ي بانوي ارمن معرفي مي كند و فردوسي در شاهنامه او را يك كنيز ارمني و در كتب قديم با روايات ديگر آمده است . 2- (( اسكندر)) نظامي ، شخصيت و رفتاري متفاوت با (( اسكندر)) تاريخي دارد يعني فقط يك سردار فاتح نظامي نيست بلكه حكيمي خردمند و جهان ديده است . 3- روايت هاي نظامي با زبان و بياني كاملاً ادبي دارد و تصوير آفريني هاي فراوان و بديع به داستان ها تازگي بخشيده است .

22- شعر نظامي ، سرشار از تشبيهات و توصيفات زيبا و هنرمندانه است . او در انتخاب الفاظ و كلمات مناسب و ايجاد تركيبات خاص تازه و ابداع و اختراع معاني و مضامين نو دل پسند و تصوير جزئيات و نيروي تخيل و دقت دروصف وايجاد مناظر و ريزه كاري در توصيف طبيعت و اشخاص و احوال و به كار بردن صورت هاي ذهني در شمار كساني است كه بعد از خود نظيري ندارد . ص 106

23- به علت يافتن معاني تازه و ابداع تركيبات جديد و افراط در به كار بردن لفات عربي و اصطلاحات علوم و اصول و مباني فلسفه و معارف اسلامي شعر او غالباً دشوار و پيچيده مي شودكه جز با تفسير دقيق درك آن امكان پذير نيست . ص 106

24- الف ) رواج حس ديني و عرفاني و مذهبي :

خداوند شبم را روز گــردان چو روزم بر جهان پيروز گردان

به داورداور فريادخواهـــان به يارب يارب صاحب گناهــان

به دامن پاكي دين پرورانت به صاحب سري پيغمبرانـــــت

به ريحان نثار اشــك ريزان به قرآن و چراغ صبح خيـــزان

ب) كاربرد تركيبات نو و ابداع معاني مثل : سيماب كاري به معني اضطراب وپريشاني

ج) كاربرد جمله هاي عربي و ضرب المثل مثل : خروس (( الصبر مفتاح الفرج )) خواند.

د) كاربرد استعاره هاي زيبا و مطبوع و نو مثل كوره تنگ و سنگ استعاره از غم و اندوه

غمي دارم هلاك شير مردان برين غم چون نشاطم چيره گـردان

ندارم طاقت اين كوره تنـگ خلاصي ده مرا چون لعل زين سنگ

ر ) كاربرد تشبيهات زيبا مثل : غرقاب غم / ومصرع دوم بيت بالا : خلاصي ده مرا چون لعل ، زين سنگ

ز) كثرت لغات و تركيبات عربي ، ورود لغات تركي

س) بيان عاشقانه

ش)اشاره به آيات و روايات واحاديث

ص) كاربرد اصطلاحات علمي و بسياري از افكار فلاسفه و اصول و مباني فلسفه

خودآزمايي درس سيزدهم (تحليل آثار مهم نظم و نثر فارسي 2)

1- ديدار با شمس ص 110

2- صلاح الدين زركوپ و پس از وفات او حسام الدين چلپي ص 110

3- 6 دفتر ، از دو منبع عمده ي ((قرآن)) و ((حديث)) و در كنار آن منابع ديگري مثل : كليله و دمنه و آثار سنايي و عطار و نظامي بهره گرفته است .

4- رسيدن به حق و اتصال انسان به حق كه از طريق كنار گذاشتن جسم و فداكردن خود و همه روح شدن حاصل مي شود. و فداكردن خود از طريق عشق امكان پذير است يا اتصال به حق كه از طريق كنار گذاشتن جسم و ماديات و فداكردن خود و عشق امكان پذير است . ص 112

5- مثنوي جلوه گاه انسان و طبيعت است ، طبيعت جلوه گاه خداوند است . درسراسر هستي ، جز خدا هيچ وجود ندارد و انسان نيز همه جا با طبيعت و اشياء در مي آميزد تا امكان رسيدن به حقيقت ممكن شود و اتصال انسان به حق از طريق تزكيه نفس و ترك هوي و هوس و عشق است و عشق از نظر او زاده ي كشش معشوق است و تنها شرط براي اين راه جذبه ي حق است . ص 112

6- عراقي

7- ستايش آزادگي ، همين آزادگي است كه او را به (( رند )) معروف كرده است و شعر او را رندانه مي خوانند . او آزادگي را مي ستايد و براي به دست آوردن آن تلاش مي كند ص 116

8- بله ، از آن جا كه حافظ شهر شيراز را با تمام وجود دوست دارد ، در تمام وقايع و حوادثي كه درآن شهر و براي آن شهر ، رخ مي دهد خود راسهيم مي داند. از اين رو نه تنها شاعري است اهل علم و فضل و عرفان بلكه شخصي است كه نمي تواند اوضاع سياسي و اجتماعي شيراز را ناديده انگارد. و در مقابل آن عكس العمل نشان مي دهد و نشانه ي روشن آن واكنش هاي تند حافظ نسبت به رفتارهاي تعصب آلود و خشونت آميز مبارز الدين است . ص 114

9- محمد مبارزالدين ، زيرا وقتي محمد مبارزالدين بر فارس غلبه مي كند ابواسحاق ممدوح حافظ ، را بر دروازه ي شهر به دار مي آويزد و دوره ي آسودگي و امنيت و آزادي سيزده ساله به پايان مي رسد . شهر در ميان رعب و وحشت وخشونت و تعصب غرقه مي سازد و رياكاري و تزوير و عوام فريبي و دروغ و نفاق كه زاده ي حكومت محتسب است رواج مي يابد و حافظ به خاطر تحمل نكردن چنين اوضاعي است كه با مبارزالدين سر ناسازگاري دارد. ص 114 و115

10- حافظ بعد از ابواسحاق ، محيط فارس را محيطي مساعد نمي بيند . هرچند گاه گاه از شاه شجاع جانشين مبارزالدين تعريف و تمجيد مي كند اما محيطي كه زهد ريايي و تعصب و جهل عوام آن را چنان سرد و بي روح كرده است كه ديگر براي حافظ چندان مايه ي خشنودي نيست و شاه شجاع كه هردم به رنگي مي گردد هرگز نمي تواند حافظ را راضي نگه دارد ، از اين رو شيراز براي حافظ طاقت فرسا مي شود و ناچار پس از چهل سال زندگي آن شهر را سرزنش مي كند و هوس مي كند به دياري ديگر رخت كشد . ص 115

11- زيرا شاه شجاع خاصه پس از برگشت از كرمان محتسب تازه اي شده و شيراز در روزگار حكومت او مثل زمان حكومت مبارزالدين عرق در تعصب ، جهل ، نفاق ، خودبيني و زهد ريايي است و درباريان او ، زاهدان رياكار و متملق هستند و خود شاه شجاع هم هردم به لوني مي گردد و حافظ كه ستايش گر آزادگي است نمي تواند اين چيزها را تحمل كند و با تمام چيزهايي كه به آزادگي او و ديگران لطمه وارد مي كنند از جمله ريا و تعصب و نقاق و... مبارزه مي كند به همين دليل نه تنها شاه شجاع او را مي آزارد بلكه زاهدان رياكار و متملق دستگاه او همواره درصدد تكفير و آزار او هستند .

12- با زاهدان رياكار و متملق ، افراد خود بين ، منافق ، متعصب ، جاهل ، دروغگو ، عوام فريب ، ظاهر بين ، حاكمان ظالم و ستمگر كه جامعه ي خود را در رعب و وحشت و تعصب فرو مي بردند و هر كس و هر چيزي كه به آزادگي او و ديگران لطمه وارد مي كردند مبارزه مي كرد .

13- رند در فرهنگ و جهان بيني حافظ ، متعالي ترين معناي خود را مي يابد او شعر خود را رندانه و مكتب خود را مكتب رندي مي نامد، رند درديوان او، انسان برتر، انسان كامل وانسان آزاده وحتي رندان تشنه راهمپاي اولياي خدا مي داند.

رندان تشنه طلب را آبي نمي دهد كس گويي ولي شناسان رفتند از اين ولايت (1)

14- چون حافظ تحولي بزرگ در غزل فارسي ايجاد كرد و سبكي مستقل به وجود آورد و شعر از لحاظ فصاحت و بلاغت و زيبايي و شكوه در اوج است و فكر و بيان او هر دو عالي است

درشعر او بلاغت كلام و هنر تلفيق و تركيب كلمات و آفرينش هاي هنري و تصوير هاي بي نظير و صنايع معنوي ، خاصه ايجاز و ايهام ، شعر حافظ را به عالي ترين مرتبه ي خود سوق مي دهد .

15- مضمون آفريني در شعر ، خلق مضامين بكر ، نازك خيالي ، ساختن شبيهات و استعارات و كنايات تازه و كاربرد تمثيل و ارسال المثل ، آوردن الفاظ عاميانه و معمولي و گاه پيش افتاده ، آوردن افكار و انديشه هاي عاميانه ، تركيب كلمات ، آفرينش تركيبات و تعبيرات نو .

16- تازگي در مضمون آفريني در شعر ، مضامين بكر، نازك خيالي ، آنچه از لحاظ فكر و مضمون بر شاعران ديگر تا حدي اضافه دارد عرفان و حكمت است به طوري كه در غزل هاي او گاه بعضي ابيات آن شاهكار ذوق و انديشه است . گاه ابيات لطيف و اخلاقي چنان فريبنده است كه غالباً به صورت ضرب المثل در مي آيد .

17- غزل

18- مضامين اخلاقي ، عرفان و حكمت

19- كاربرد تعبيرات و تركيبات نو مانند :

زخم نمايان تير عشق بودن ، خار خار جست و جو ، پشت بر ديوار حيرت دادن ، دارالامان تنهايي ، شبيخون خمار،

سفال عالم خاكي ، خرقه ستاندن نافه ، نگين حلقه ي گردون بودن ، چراغ كلك

- وجود تعبيرهاي عاميانه ، مانند : دشت دشت از سايه ي مردم گريزانيم ما

- در مضمون آن ، اخلاق و حكمت ديده مي شود .

- مضمون آفريني و نازك خيالي و تازگي تشبيهات مانند :

پشت چون آيينه بر ديوار حيرت داده ايم ، وحشي دارالامان گوشه ي تنهايي ايم ، در سفال عالم خاكي چور بمانيم ما

20- تكليف دانش آموزان است

خودآزمايي درس چهاردهم (تحليل آثار مهم نظم و نثر فارسي ) ص 134

1- به خاطر امانت داري و صداقت و صراحت در تاريخ و بيان حقايق تاريخي اهميت فراوان دارد، زيرا مورخ سعي كرده است تا آنجا كه ممكن است حقايق تاريخي را با تخيلات يا تعارفات و دروغ گويي هاي بي مورد در نياميزد و تاريخي واقعي و مستند را ارائه دهد .

2- الف : مشاهدات و تجربيات سياسي و اجتماعي خود /

ب: مراجعه به افراد مورد اعتماد كه خود شاهد حادثه بودند و كسب اخبار از آن ها

ج: استفاده از كتاب هاي قابل اعتماد

3- الف : نثر داستاني ، است كه در خدمت محتواي تاريخي قرارگرفته است .

ب: استفاده از اطناب و ايجاز به جا و مناسب

پ : كاربرد تمثيلات و تعبيرات بليغ و زيبا

---------------------------------------------------------------------------------------

1- علي اصغر دادبه ، مكتب حافظ ، مكتب رندي ، دفتر دوم حافظ پژوهي ، ص 12

2- بهاءالدين خرمشاهي ، حافظ نامه ، ج 1 ، ص 407

ت : استفاده طبيعي و معتدل از لغات عربي و جمع هاي مكسر عربي و گاه عبارات و جملات عربي كه هرگز تكلفي در

نثر بيهقي وارد نكرده است .

ث : حذف افعال به قرينه به اقتضاي بلاغت

ج: آفرينش واژه ها و تركيبات بديع

چ : اسنشهاد به تاريخ و قصه

4- الف :كاربرد توصيفات دقيق و جزئي و هنرمندانه

ب : تجسم و تصوير هنرمندانه ي صحنه ها و اشياء و اشخاص

پ : رعايت بلاغت از جهات مختلف كه كلام او را جذاب و گيرا كرده است

ت : كلمه آفريني كه نه تنها بر زيبايي در آهنگ كلام مي افزايد بلكه معاني و مفاهيم كامل را القا مي كند .

ث : كاربرد تمثيلات و تعبيرات كه كلام او را به اوج زيبايي و بلاغت مي رساند

ج : استفاده اطناب و ايجاد به جا و طبيعي

5- كوتاهي جمله ها مثل : فرمان نمي بردند ( كاهل دار برخاستند. / باران قوي تر شد.

- حذف بخشي از فعل به قرينه مثل : گروهي از گله داران در ميان رود غزنين فرود آمده بودند و گاوان بدان جا داشته .

- خوش آهنگي كلام مثل : آخرها كشيده و خر پشته زده و ايمن نشسته

- وجود تعبيرهاي مناسب مثل : گله داران جستند و جان را گرفتند / مدد سيل پيوسته چو لشكر آشفته در مي رسيد .

- كلمه آفريني مثل : ترگونه ، كاهل وار، كوتاه گونه ، با رانك و ...

- كاربرد ساخت قديمي افعال : چون ممكن شدي /، بتوانستي گذشت /، مدد سيل در مي رسيد

- جابه جايي اجزاي جمله مثل : يلي بود قوي / ، اقرار كردند پيران كهن / ، محال بود برگذر سيل بودن

- استشهاد به آيه ، حديث ، روايت مثل : نعوذ بالله من الاخر سين و الا صمين پيغمبر (ص)

- توصيف دقيق صحنه ها و اشياء

- استفاده از نقل قول هاي مستقيم

- كهنگي واژه ها مثل : پشتيوان ، نماز خفتن ، نماز ديگر و...

6- آئين هاي معمولي زندگي با مسائل عميق اجتماعي و اخلاقي و تربيتي، علوم و فنون و آيين ها وسنت هاي مختلف براي تربيت فرزند خود .

7- در هر باب ابتدا خطاب به پسرخود ، به تعريف يا توصيف موضوع مورد نظر مي پردازد و در باب آن سخن مي گويد. سپس براي توضيح بيش تر و روشنگري مطلب حكايت يا حكايت هايي نقل مي كند كه اين حكايات يا از اجداد و پدران خود اوست يا از تاريخ گذشتگان و اميران و پادشاهان و بزرگان پيشين است .

8- نثر قابوس نامه ، نثر ساده و روان است / لغات عربي درآن بسيار اندك است و اين مقدار اندك هم لغات معمولي و رايج عربي در زبان فارسي است .

- لغات و اصطلاحات فارسي در آن بسيار است و ظاهراً نويسنده دربه كار بردن لغات فارسي تعمد داشته است .

- اصطلاحات علمي و فني از جمله فلسفه ، نجوم ، هندسه و طب و شعر وفقه و امثال آن به كار برده است .

- جمله ها كوتاه است.

- نويسنده اشعار خود را در جاي مناسب همراه با نثر آورده است

9- الف : نثر هر دو كتاب ساده و روان و خوش آهنگ است

ب : جمله ها و عبارت ها در نثر هر دو كتاب كوتاه است

پ: لغات عربي در نثر بيهقي بيش تر و واژه هاي فارسي در نثر قابوس نامه چشم گير تر است

ت: در هر دو كتاب تعبيرات زيباي فارسي به چشم مي خورد

ث : حذف فعل يا بخشي از آن يا حذف بخشي از جمله در نثر بيهقي كاملاً آشكار است

ج : ويژگي هاي نثر داستاني از جمله توصيف هاي جزئي و دقيق وتصوير صحنه ها و اشياء و اشخاص در نثر بيهقي

بارزتر است .

10- ويژگي متن درس :

الف: سادگي و رواني وخوش آهنگي مثل : تا بتواني ، از نيكي مياساي و خويشتن را به نيكي و نيكوكاري بر مردم نماي و

چون نمودي به خلاف نموده مباش به زبان ديگر مگوي و به دل مباش تا گندم نماي جو فروش نباشي .

ب:كوتاهي جملات و تكرار واژه ها مثل : اندرآب جست . / آب تيز همي آمد. / فتح را بگردانيد. / فتح دانست.

پ: فراواني واژه هاي فارسي

ت: كمي لغات عربي و همين مقدار اندك هم لغات عربي ساده و رايج هستند مثل : نجيب ، عزيز، خليفه ، جهد و...

ث :كهنگي تلفظ برخي از كلمات مثل شناء و (شنا) ، اوستاد (استاد) ، اوفتادن (افتادن ) ، نبشته (نوشته ) و...

ج : قديمي بودن ساخت افعال مثل : همي شد ( مي شد) ، مي شد ( مي رفت ) ، غوطه همي خوردن (غوطه خوردن ) ،

بگرفتي (مي گرفتم )

چ : تعبيرهاي فارسي مثل : از خود نمودن (وانمود كردن ) ، با چيزي بسنده نبودن ( از عهده چيزي برنيامدن )

11- هدف او آموزش مسائل اخلاقي و تربيتي است او مي خواهد آنچه از نظر اخلاق ديني خوب و پسنديده است در لباس فصيحت بيان كند و ديگران را در آنچه خود مي انديشد و مي پسندد سهيم كند . ص 131

12- بله ، دنيا آن چنان كه هست نه آن چنان كه بايد باشد.

13- او همه نوع انديشه با همه ي خوبي ها و بدي ها در طبقات مختلف جامعه از پادشاه گرفته تا درويش بيان كرده است و همه ي آن طبقات اجتماعي را از لحاظ روحيات و اخلاق و رفتار مورد بررسي قرار داده و به تحليل اجتماع خود پرداخته است تا ارزش هاي اخلاقي وديني كه خوددرباره آن ها انديشيده و آن ها را پسنديده رواج دهد. عناوين باب ها حوزه ي انديشه ي سعدي را به خوبي نشان مي دهد .

14- گلستان هشت باب دارد : باب اول : در س

پاسخ خود آزمایی عروض و قافیه

مطالب مشابه :

نمونه سوالات دوره حکومت مهدوی و وظایف منتظران

نمونه سوال درس به درس ادبیات 1

نمونه سوال زبان فارسی دوم دبیرستان

ماﻫﻴﺖ رنگين كمان

پاسخ خود آزمایی عروض و قافیه

ادبیات فارسی3

سؤالات ادبیات فارسی اوّل راهنمایی نوبت اول ۸۹ سري ۰۲

زبان فارسی 3

« تجلّي عارفانه ي چهره هاي قرآني برخي از پيامبران در مثنوي »

شرايط وعلائم ظهور حضرت مهدي (عج) وآزمون مهدویت