جاذبه های تاریخی فرهنگی استان سمنان

خانهابراهیم خان:در روستای ملاده، پنجاه و پنج کیلومتری شمال شرقیسمنان، در یک مکان بسیار خوش آب و هوا قرار دارد. این خانه در یک باغ مصفا ساختهشده و ساختمان قراولخانه یا عمارت کلاه فرنگی در گوشه دیگری از این باغ قرار گرفتهاست

خانهتدین سمنان:جزو خانه های با ارزش قاجار است که به صورت دو بخشبیرونی و اندرونی ساخته شده است. بخش بیرونی این خانه دارای دو طاق بزرگ و زیر زمینو بخش اندرونی شامل قسمت های تابستانی دارای بادگیر و زمستانی و همچنین تعدادی اتاقکوچک و بزرگ می باشد. بنای فعلی خانه محمدیه اکنون به عنوان محل اداره میراث فرهنگیاستان سمنان مورد استفاده قرار گرفته است.این خانه در خیابان طالقانی واقع شدهاست.

تیمچه پهنه:یکی ازبناهای زیبا در دوره قاجاریه می باشد که در جوار مسجد امام و تکیه پهنه سمنان بناگردیده است. این تیمچه دارای سه طبقه بوده که برای کاربری تجاری مورد استفاده میباشد.

گرمابه پهنه:از بناهایقرن نهم هجری قمری است که در سال 856 ه. ق به دستور خواجه غیاث الدین محمد ابنخواجه تاج الدین بهرام سمنانی از وزرای دوره تیموری بنا گردیده است.این گرمابه دربخش مرکزی شهر سمنان و در کنارمجموعه مسجد جامع، مسجد امام، تیمچه پهنه و راستهبازار قرار گرفته است. این بنا در سال 1367 و پس از انجام عملیات مرمت به صورت موزهتغییر کاربری داده و هم اکنون مورد بازدید می باشد.

بازار شاهرود:یکی ازبازارهای تاریخی و بزرگ استان می باشد که در مرکز شهر شاهرود قرار دارد. قدمت اینبازار به دوره قاجاریه بازمی گردد. بازار شاهرود علاوه بر راسته اصلی دارای سه سوقو چهار سوق و چندین کاروانسرا و حمام و آب انبار و مدرسه می باشد و از نظر اقتصادیاز جایگاه ویژه ای در شهر برخوردار است.

تپه حصار:یکی ازمهمترین محوطه های دوران پیش از تاریخ در فلات ایران محسوب می گردد. این تپه تقریبادر سه کیلومتری جنوب شرقی شهرستان دامغان واقع شده است. این تپه نخستین بار توسطپروفسور ارنست هرتسفلد و سپس به وسیله اریک اشمیت مورد کاوش های باستان شناسی قرارگرفت. با توجه به نتایج حاصله از این کاوش ها و اشیاء مکشوفه، تپه حصار دامغاندارای سه دوره حصار I، حصار II و حصار III می باشد که در دامغان و در دو کیلومتریجنوب شرقی واقع شده است.

تپه سنگ چخماق:از دوبرجستگی کوچک تشکیل شده است که حدود 150 متر از یکدیگر فاصله دارند. پروفسور ایچیماسودا در بررسی های سال 1348، این تپه را مورد شناسایی قرار داد و در طی دو فصل درسال های 50 و 1352 حفاری آن را سرپرستی کرد. بر اساس اطلاعات موجود در برجستگی غربیکه آثارآن معرف دوره قدیمی تر از آثار برجستگی شرقی هستند، پنج لایه و در برجستگیشرقی شش لایه استقراری شناسایی شد. به اعتقاد کاوشگر ژاپنی این تپه باستانی متعلقبه دوره نو سنگی و هزاره پنجم پیش از میلاد است. خمره های تدفین کودکان، سفال هایمنقوش (هندسی)، اشیا سنگی و سفالی تیغه ، تیشه ، پیکرک انسان و حیوان از جمله آثاربه دست آمده از این محوطه است.

موزه شاهرود:بنای فعلیموزه شاهرود در حقیقت ساختمان قدیم شهرداری (بلدیه) شاهرود است. این موزه در سال 1368 گشایش یافت. موزه شاهرود دارای دو بخش مردم شناسی و باستان شناسی در دو طبقهاست. در بخش باستان شناسی این موزه، آثاری از تپه های تاریخی شاهرود، دامغان وسمنان از جمله تخت سنگ چخماق به نمایش درآمده است. همچنین در بخش مردم شناسی،اشیایی همچون پوشاک سنتی، زیورآلات، دست بافت ها، اسناد و قباله ها قرار دارد.

آب انبار گرمسار:اینآب انبار در مرکز شهر گرمسار و در مجاورت مسجد جامع ، در جنوب میدان امام و در جواربازارچه شهر قرار دارد. آب انبار مذکور دارای چهل پله و پاشیر بزرگ و عریض بوده کهبا مخزن استوانه ای شکل و بادگیری بر فراز آن مربوط به دوره قاجاریه می باشد.

آرامگاه شیخ ابوالحسنخرقانی:عارف نامی قرن 4 و 5 هجری قمری، در شمال شهرستان شاهرود ودر روستای قلعه نوخرقان قرار دارد. محراب این بنا که متعلق به دوره ایلخانی است ازجمله مهمترین بخش های بنای فعلی این آرامگاه محسوب می شود. در سال های اخیر بنایاین آرامگاه توسط انجمن آثار ملی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.

آرامگاه محمد ابراهیم حاکم -پیرعلمدار:بنای پیر علمدار و یاایالت قومس مربوط به زمان سلطان محمدغزنوی است. این عصر در سال 417 هجری قمری ساخته شده است. این بنا دارای تزییناتفضای داخلی با خط کوفی و به صورت نقش برجسته می باشد. همچنین فضای بیرونی بنای پیرعلم دار دارای کتیبه و تزیینات آجرکاری است.در دامغان، جنب مسجد جامع واقع شدهاست.

دروازه ارگ سمنان:بنایاصلی ارگ شهر سمنان در زمان بهمن میرزا بهاء الدوله فرزند فتحعلی شاه قاجار حاکمسمنان احداث گردید. این بنا که در واقع ارگ دولتی و مقر حکومتی سمنان در دورانقاجاریه محسوب می شد، شامل دو دروازه است که دروازه جنوبی آن در اثر گسترش شهر ازمیان رفته و بنای دروازه شمالی (دروازه فعلی) موجود می باشد. ساخت این بنای تاریخیدر سال 1302 هجری قمری به پایان رسیده است ارگ سمنان دارای تزیینات آجرکاری وکاشیکاری بی نظیری است که درمیدان ارگ سمنان واقع شده است.

مسجدجامع سمنان:از شمار کهن ترین آثار به جا مانده از دوران پر شکوهاسلامی است که نشانگر مدنیت و رشدو نبوغ هنری معماری این خطه می باشد. بنای اینمسجد تک ایوانی است. طبق متون تاریخی زمان ساخت این مسجد به قرن سوم هجری قمری برمیگردد و درخیابان امام (ره) واقع شده است

مسجدامام سمنان:یکی از یادمان های عصر قاجار است. مسجد امام یا مسجدسلطانی نمونه کامل مسجد چهار ایوانی و معرف معماری عصر قاجار است. این مسجد در سال 1242 هجری قمری توسط حاج سید حسن از علمای بزرگ شهر سمنان و در دوره فتحعلی شاهقاجار ساخته شده. در منابع آمده است که هزینه ساخت مسجد امام از مصادره اموالذوالفقارخان، حاکم جبار وقت سمنان تامین شده است که این بنا درخیابان امام (ره) واقع شده است.

مسجدتاریخچه:مجموعه بنای خدایخانه یا تاریخانه در حدود سال 300 هجریقمری بنا گردیده است. این مسجد نمونه بسیار زیبا و کاملی از مساجد قرون نخستیناسلامی به شمار می رود. شیوه معماری این مسجد ماخوذ از معماری دوره ساسانی است. ساختمان مسجد تاریخانه، شامل یک صحن یا حیاط مرکزی است که اطراف آن را رواق هایسرپوشیده احاطه کرده است. شبستان این مسجد بر روی هجده ستون مدور استوار شده است. این ستون ها دارای یک متر و نیم قطر هستند طبق کتیبه کوفی مسجد، مناره کنونی اینمسجد دارای 25 متر ارتفاع است، به همت بختیار بن محمد در قرن پنجم هجری قمری ساختهشده است. این مسجد که در طی قرون متمادی، بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته، پساز مسجد جامع فهرج، یکی از کهن ترین مساجد ایران محسوب می شود. بنای مذکوردردامغان، خیابان ایستگاه واقع شده است.

برج کاشانه و مسجد جامعبسطام:یکی دیگر از زیبایی های معماری مجموعه تاریخی بسطام، بناییمعروف به برج کاشانه در ضلع جنوب شرقی مسجد جامع بسطام است. برج کاشانه با ارتفاع 20 متر از خارج دارای 30 ترک و از داخل ده ضلعی است. ساختمان این برج آجری است و دراصل گنبدی مخروطی داشته که زیر آن با کاشی فیروزه ای تزیین شده است. در بخشی از آننیز کتیبه ای قرار دارد که معماری آن را محمد بن حسین بن ابی طالب دامغانی و ایجادآن را حدود سال 700 هجری قمری ذکر کرده اند. مسجد جامع بسطام نیز که در زمان حکومتغازان خان ( در فاصله سال های 700 تا 706 هجری قمری) بنا شده در ضلع شمالی این برجقرار دارد. میانسرای این مسجد مستطیل شکل و دارای ابعاد 17 × 18،5 متر می باشد

مسجدجامع دامغان:در مرکز شهرو در بافت قدیم شهر ضلع جنوبی و در منتهی الیه شرقی بازار قرار گرفته است. این مسجددارای ایوان رفیع مناره سلجوقی شبستان و زیر زمین زیبا می باشد. درب ورودی اصلی اینمسجد از سمت بازار و از محل قیصریه منشعب شده که پس از عبور از دالان و عبور ازمقابل مدخل ورودی منار سلجوقی به حیاط وارد شده و زیبایی این مسجد با مشاهده منارسلجوقی که بر حیاط سایه دارد کامل می گردد.بنا در دامغان، خیابان ایستگاه واقع شدهاست.

مسجد بایزیدبسطامی:این مسجد به شکل مستطیل و به ابعاد 6 × 10 و در دو ردیفستون سه تایی با پوشش مسطح چوبی بنا شده است. زیباترین بخش این مسجد، محراب گچ بریشده آن است که با نقوش هندسی، اسلیمی و گل های چهار پر تزیین شده است.بخش فوقانیمحراب را با کتیبه هایی به خط ثلث و نستعلیق، در دوره ایلخانی و قاجار آراسته اند. نام سازنده این بنا در کتیبه مسجد به این صورت نوشته شده است : ( استاد محمد بنالحسین بن علی بن ابی طالب المهندس البنا الدامغانی ) ارتفاع محراب 3،9متر و عرض آن 3،3 متر می باشد و دارای کتیبه هایی است که در آن آیاتی از سوره بقره وتوبه نوشتهشده است. ساخت مناره آجری مجموعه بسطام مربوط به تاریخ 514 هجری قمری است. اینمناره دارای تزیین آجری کاری در طرح های هندسی است. در قسمت جنوبی حیاط مجموعه،بقعه امام زاده محمد قرار دارد که با توجه به متون تاریخی این بقعه را مدفن یکی ازنوادگان امام صادق (ع) می دانند. ساختمان این بنا گنبدی مخروطی و سه پوش دارد. اینبنا از داخل مربع شکل (4،5 × 4،5 متر) و دارای تزیینات زیبای گچبری است. در بسطام،میدان امام (ره) قرار دارد

کاروانسرای سنگیآهوان:کاروانسرای سنگی آهوان از جمله مهمترین کاروانسراهای استانسمنان است که با سنگ و ملات ساروج، در منطقه سردسیر و کوهستانی آهوان ساخته شدهاست. پلان این کاروانسرا چهار ایوانی است. زمان ساخت این کاروانسرا ظاهرا مربوط بهدوره صفویه می باشد و درمنطقه گردنه آهوان سمنان واقع شده است.

کاروانسرای دهنمک:یکیاز کاروانسراهای زیبای منطقه گرمسار، کاروانسرای دهنمک بوده که به صورت چهار ایوانیساخته شده است.این کاروانسرا در روستای دهنمک و در 35 کیلومتری شرق گرمسار واقعاست، قسمت شاه نشین این کاروانسرا، بر فراز درب جنوبی آن قرار گرفته است

کاروانسرای قصربهرام:کاروانسرای زیبای قصر بهرام در جنوب گرمسار و در دل کویرمرکزی در منطقه سیاه کوه ساخته شده است. نقشه این کاروانسرا چهار ایوانی بوده ودارای نماسازی سنگی می باشد. از جمله مهمترین ویژگی های این کاروانسرا، سیستمآبرسانی پیشرفته آن است که در 70 کیلومتری جنوب شرقی گرمسار واقع شده است.

کاروانسرای عینالرشید:دردوکیلومتری جنوب غربی کاروانسرای قصر بهرام بوده و درمسیر راه تاریخی سفید آب – سیاه کوه قرار دارد. از نظر اندازه کوچک تر ازکاروانسرای قصر بهرام بوده و برای ساخت آن از مصالح سنگی برای پی و سکو سازیاستفاده شده است. مصالح به کار رفته در دیوارها و سقف عمدتا آجری می باشد که با دقتفوق العاده ای در کنار هم چیده شده است. سقف این کاروانسرای صفوی دچار آسیب جدی شدهاست که شاید بهره برداری کمتر کاروانیان به دلیل وجود راه دیگر ( سفیدآب – لکاب وسیاه کوه ) بوده است

امام زاده سیدجعفر:میدان هنر معماری ایران، در این مجموعه بسیار وسیع بوده وریزه کاری های هنر به وضوح در این مجموعه دیده می شود. بقعه امام زاده محمد آرامگاهشاهرخ و بنای چهل دختر و مقبره امام زاده سید جعفر هر یک به تنهایی گویای یک هنرتکامل یافته است که در نهایت این مجموعه تاریخی را نمایش می دهد. بنای دو اثرتاریخی امام زاده سید جعفر و برج چهل دختر متعلق به دوره سلجوقی است. این بنا دردامغان، خیابان امام، جنب شهرداری واقع شده است.

امامزاده محمددیباج:از جمله بناهای ارزشمند دوران ایلخانی است که با پلان هشتضلعی و با گنبد رک، شکل گرفته و در شمال غرب شهرستان دامغان و در شهر دیباج قرارگرفته است.

امام زاده علیاکبر:بنای امام زاده علی اکبر یکی از زیبایی های شهرستان گرمسارمحسوب می گردد. بخش اصلی این امام زاده مربوط به دوره ایلخانیان بوده و شبستان وایوان چسبیده به آن مربوط به دوره قاجار است. جلو خان و سه درب ورودی و هشتی بسیارزیبای این بنا نیز از دیگر بخش های مربوط به عصر قاجاریه در این مجموعه است.اینبنای قدیمی درجنوب خط راه آهن گرمسار به سمنان قراردارد .

جاذبه های تاریخی فرهنگی استان سمنان

مطالب مشابه :

سایت دانشگاههای پیام نور وسایر دانشگاهها

شیراز

تخت جمشید

انتخاب واحد ترم دوم 88-89

سیستم فنر بندی هیدرولیک در خودرو ها.

تقویم گردشگری ایران ( با تفکیک استان ها )

۱۲ شهر شگفت انگیز تاریخ

جاذبه های تاریخی فرهنگی استان سمنان

دانشگاههاورشته جهانگردی

جهانگردی چیست ؟(2)