مدیریت پرورش بره نژاد شال

مدیریت پرورش بره نژاد شال

مجری : محمد حسین هادی تواتری

محل اجرا : ایستگاه تحقیقات گوسفند نژاد شال مرکز تحقیقات قزوین

ضرورت اجراء: امروزه به دليل رونق صنعت گاوشيري در كشور، كمتر به خصوصيات شيري گوسفندان پرداخته مي‌شود. اما آمارها حاكي از آن است كه ايران در زمينه توليد شير گوسفند در رده‌هاي بالاي جهاني قرار دارد . در رده‌بندي ، گوسفندان ايران حدود 22 درصد كل شير توليدي كشور و نيز 10 درصد كل شير گوسفندي جهان را توليد مي‌نمايند و از اين حيث بعد از كشور فرانسه و تركيه در رده سوم جهاني قرار دارند. اين در حالي است كه كشورهاي حاشيه درياي مديترانه شامل فرانسه، تركيه، ايتاليا، يونان، سوريه، اسپانيا، الجزاير، بلغارستان و يوگسلاوي كه داراي بهترين نژادهاي گوسفند و گاو شيري دنيا و نيز صادركنندگان عمده محصولات شيري گوسفندي مي‌باشند، حدود 66 درصد كل شير گوسفندي دنيا را توليد مي‌نمايند. بدين ترتيب پرداختن به توليد شير توسط گوسفند نه تنها ضرورتاً مترادف با عدم توسعه يافتگي نيست بلكه جاي بسي تأمل دارد. فائو در گزارشي كه در سال 1979 ارائه داشت عنوان نمود كه گوسفند شال، يك نژاد گوشتي- شيري است. يافته‌هاي مجري كه حاصل از نتايج طرح «بررسي خصوصيات شيرواري گوسفند شال» و نيز گفتگو با دامداران با سابقه استان مي‌باشد حاكي از آن است كه اين گوسفند از استعداد نهفته‌اي در امر توليد شير برخوردار است ليكن به دليل عدم برنامه‌هاي اصلاحي در اين زمينه، پراكنش اين صفت در بين دامهاي يك گله بالاست . در گذشته‌اي نه چندان دور دامداران در وعده‌هاي صبح و عصر به طرز ماهرانه‌اي ميش شال را با دست مي‌دوشيدند.

اهداف طرح:

1- : استفاده بهينه از شير توليدي ميش شال

2- بهبود و افزايش درآمد دامدار

چکیده : به منظور افزايش درآمد دامدار و استفاده بهينه از توليدات گوسفند 90 رأس بره شال ايستگاه تحقيقات گوسفند شال مرکز تحقیقات قزوين در سن 3±20 روزگي بطور مساوي به تيمارهاي زير اختصاص یافت:

1- پرورش بره به روش سنتي

2- پرورش بره بصورت 12 ساعت در كنار مادر و 12 ساعت جدا از مادر

3- پرورش بره بصورت جدا از مادر

بره‌هاي تيمار اول در طول روز تنها از شير مادر تغذيه مي‌کردند و شير مادر دوشيده نمي‌شد. در تيمار دوم بره‌ها در 12 ساعت جدا از مادر بوده واز شير جايگزين استفاده می نمودند. در تيمار سوم بره‌ها در طول روز تماماً با شير جايگزين تغذيه شدند. شير ميش‌هاي تيمار دوم و سوم به ترتيب يكبار و دوبار در روز دوشيده شد. بره‌ها در سن 120 روزگي از شير گرفته خواهند شد. در اين طرح ميزان شير توليدي ميش از طريق دوشش دستي، ميزان شير جايگزين مصرفي تيمارها و افزايش وزن بره‌ها اندازه‌گيري و ثبت گردید. پس از خاتمه عمليات اجرايي طرح، ميزان افزايش وزن بره‌هاي تيمارهاي مذكور مورد مقايسه آماري قرار مي‌گيرد. مدل مربوطه حاوي افزايش وزن بره‌ها به عنوان متغير وابسته و اثرات سن ميش، جنس بره، نوع تولد و تيمار به عنوان متغيرهاي مستقل و نيز وزن اوليه بره‌ها به عنوان كوواريته مي‌باشد. مقايسه ميانگين تيمارها هم به روش دانكن انجام خواهد گردید.

نتایج بدست آمده : نتایج بدست آمده تا این تاریخ ( 1/6/87 ) حاکی از آن است که تیمار پرورش بره بصورت 12 ساعت در كنار مادر و 12 ساعت جدا از مادر از لحاظ اقتصادی بر تیمارهای دیگر برتری دارد. این نتایج با نتایج تحقیقات مشابه در دنیا و بر روی نژادهای خارجی همخوانی دارد . بدین ترتیب توصیه می گردد تا دامداران در دو تا سه ماه اول دوره شیر دهی میش شال یک وعده در روز شیر میش را دوشیده و برای تهیه و فروش پنیر گوسفندی اقدام نمایند تا از این طریق درآمد بیشتری عایدشان گردد. البته پیشنهاد می گردد تا از شیر جایگزین برای تغذیه بره های یتیم نیز استفاده شود . در هنگام استفاده از شیر جایگزین گوساله برای تغذیه بره توصیه می شود تا نسبت به مصرف آن توسط بره و نیز افزایش وزن بره اطمینان حاصل گردد . در صورتی که بره پس از یک هفته رغبتی به مصرف شیر جایگزین نشان نداد ، لازم است تا از شیر میش دیگری برای تامین شیر مورد نیاز آن بره یتیم استفاده نمود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که تنها در یک دوشش دستی ، میش شال چیزی بین 100 تا 550 گرم شیر تولید میکند . این پراکنش بیانگر آن است عملا هیچ انتخابی بر روی میزان تولید شیر میش شال صورت نپذیرفته است و در صورت اعمال انتخاب می توان میزان تولید شیر میش شال را افزایش داد.