آموزش نقاشي و كاردستي

در مدارس پيشرفته و در تعليم و تربيت صحيح بازي با گل، خمير، رنگ و هر چه كه به نحوي بتواند حواس كودك را تربيت كرده و ذهن او را روشن كند و دنياي خيال او را مجسم نمايد جايي بس ارزنده دارد.

مادر غافل، از گل بازي بچه جلوگيري مي كند و پدر ناآگاه فرياد مي زند بس كن. ديگر اين خطوط روي ديوار نكش . اما اگر آن مادر و آن پدر بخواهند رسالت خود را خوب انجام دهند بايد مادر از شستن لباس خسته نشود، چه خوب است لباسهاي مخصوص براي گل بازي كودك درنظر گرفته شود. به عنوان مثال از همه آثار هنري همه ي آنهائيكه در زير كلمه هنر خلاصه مي شوند اگر فقط نقاشي را در نظر بگيريم كودك در اين زمينه اين سير تكاملي را مي پيمايد. اول مرحله ي خط خطي كردن كه ميان يك تا چهار سالگي قرار دارد و اين خطوط كه بدست كودك نقش مي گيرند، گاهي مبين وسايل و مواردي است كه در ذهن كودك مجسم است و زماني بازگو كننده افكار و پندارهايش، من و شما اين خطوط در هم را مي بينيم و مي گذريم، اگر دقت كنيم خواهيم ديد كه همين خطوط كم كم شكل گرفته دوره ي دومي را بنيان مي گذارند كه آن مرحله طراحي كودك است. در اين دوره اغلب كودك اشكالي را آن طور كه از اجسام مانوس و در ذهن خود مجسم دارد رسم مي كند. مثلاً شكلي از يك كيف كشيده داخل كيف هم ديده مي شود و اگر تصويري از يك قوطي رسم كرد داخل قوطي هر چه باشد نمايان است و نيز گاهي طرحي از جسم را طوري نشان مي دهد كه از نظر من و شما با واقعيت فاصله دراد. اين دوره طراحي كودك است و طرح او آن است كه در ذهن خود مجسم كرده نه واقعيت جسم در خارج.

به طور كلي اشتياق و علاقه كودك به نقاشي و هنر يك پديده رشدي است. اين مرحله تا سن هشت سالگي ادامه داشته در اين مقطع از سن كم كم كودك از سطح تصاوير آن پا را فراتر گذاشته مي خواهد بعد سوم را هم نشان دهد و در اين مرحله است كه كودك مي كوشد تا نقاشي هاي او كم كم با طبيعت تطابق پيدا كند و اين مرحله اي است كه كودك با استنباطي كه از اشياء دارد و مقايسه ي آن ها با تصاويري كه كشيده است او را از كار دلسرد كرده و حتي گاهي مايوس مي كند وبه قول يكي از علماي تعليم و تربيت علاقه كودك به نقاشي با سن او نسبت معكوس پيدا مي كند و در سنين دوازده سالگي علاقه مند به كپي كردن مي گردد. اين مقطع درست مصادف با مدارس راهنمايي تحصيلي است و اين جاست كه معلم هنر نقش ارزنده خود را آشكار مي سازد و كودك را هدايت كرده از بي تفاوتي و ياس نجات يابد و يا بسوي ديگري از هنر رهنمون گردد. منظور از تدريس نقاشي، موسيقي ، خط و مجسمه سازي و با هر يك از آثار هنري در سطح كلاس و مدرسه نه به معني آن است كه ما مدعي هستيم كه مجسمه سازي، نقاش يا موسيقي دان تربيت كنيم بلكه هدف از تعاليم هنري در اين سطح آنست كه روح شاگرد را تلطيف كرده اطفال و دانش آموزان را در مقابل هنر وآثار هنري حساس كنيم و دانش آموزان براي درك آثار و ارزشهاي هنري آمادگي كافي پيدا كنند از مظاهر حيات و زيبايي هاي طبيعت لذت ببرند.

نشاسته

نشاسته ذخيره ي بسياري از گياهان است. در دوره اي از رشد بعضي از گياهان، اين ذخيره براي تغذيه ي گياه مصرف مي شود. نشاسته گردي است سفيد، بي طعم، و بي بو، اگر كمي از آن را در آب حل كنيم آب چسبناك مي شود.

در كاغد سازي ، بافندگي (براي آهار دادن پارچه) و تهيه ي الكل، از نشاسته استفاده مي كنند.

بسياري از گياهان نشاسته دارند.براي مثال برنج داراي نشاسته است و اگر آن را در آب بجوشانيد محلول سفيدي به دست مي آيد كه پر از نشاسته است.

تا چندي پيش، از نشاسته براي كارهاي گوناگون استفاده مي شده، يكي از اين كارها آهار دادن پارچه بود، زيرا نشاسته پارچه را از حالت «افتاده» و «شل» بودن در مي آورد. با توجه به خاصيت چسبندگي نشاسته، با اضافه كردن مواد مختلف و مايعات گوناگون، دردرجات مختلف حرارت، خميرهاي مختلفي از آن به دست مي آيد. خميرهاي نشاسته شفاف و درخشنده اند.

خمير نشاسته را مي توان رنگين كرد مي توان شكل داد مي توان خشك كرد.

بطري پلاستيكي

بطريهاي پلاستيكي درشكلها و انواع گوناگون براي آب و مايعات ديگر به كار مي روند بطريهاي پلاستيكي ، سبك ، نشكن، نرم و ارزان هستند و به آساني مي توان آنها را از جايي به جاي ديگر برد. از اين رو استفاده از آنها روز به روز بيشتر مي شود البته اين بطريها ايرادهايي هم دارند. از جمله اينكه از جنسي ساخته مي شوند كه از بين نمي رود. در نتيجه بطريهاي خالي در هر گوشه و كنار پراكنده مي شوند و همه جا آلوده مي كنند. عده اي هم عقيده دارند كه اين گونه مواد پلاستيكي سبب مسموميت و انتشار بيماريهايي چون سرطان مي شوند.

در هر صورت ، امروزه بطري پلاستيكي مصارف گوناگون دارد. ديواره ي بطريها را يكدست و صاف نمي سازند تا مقاومت آن كم نشود.

بطري پلاستيكي را مي توان بريد مي توان رنگ زد مي توان سوراخ كرد مي توان چسب زد مي توان تا كرد مي توان دوخت.

مركب و جوهر

مركب و جوهر را از حل كردن رنگهاي گوناگون در آب يا مايعات ديگر به دست مي آورند. مركب و جوهر براي نقاشي و چاپ به كار مي رود. هر مركب و جوهري تركيب خاصي دارد. بعضي از مركبها و جوهرها را به هيچ وجه نمي توان پاك كرد. نوعي جوهر يا مركب هم هست كه به آن جوهر يا مركب نامرئي مي گويند. نوشته اي را كه با جوهر يا مركب نامرئي نوشته شود نمي توان ديد، مگر آنكه مواد شيميايي خاصي روي آن بماند يا كاغد نوشته را حرارت بدهند.

مركب يا جوهر به صورت آزاد در طبيعت نيست. تنها نوعي ماهي به نام «ماهي مركب» ، براي دفاع از خود مركب تراوش مي كند. اين مركب سمي نيست در حالي كه جوهرها و مركبهاي شيميايي سمي هستند.

مركب و جوهر را مي توان پخش كرد مي توان با خمير مخلوط كرد. مي توان با «فوت» كردن پخش كرد. مي توان رقيق كرد . مي توان در مخزن وسائلي مانند خودنويس، ذخيره كرد. مي توان روي كاغد پاشيد.

حجم سازي

كار با خمير كاغذ:

اوراق باطله يا روزنامه ها را تكه تكه كرده، در ظرف محتوي آب ريخته و اجازه مي دهيم چند روز در آب خيس خورده تا كم كم به صورت خمير يكدست در آيد . آنگاه در آبكش ريخته تا آب اضافي آن رفته سپس وقتي اين كاغذها به صورت نرم و يكدست در آمد چسب چوب را به اندازه ي كافي به آن اضافه نموده و خوب ورز مي دهيم. در اين زمان خمير ما آماده شده مي توانيم با اين خمير مجسمه و اشكال هندسي مختلف را بسازيم.

خمير شور:

خمير شور، خميري است كه به آساني تهيه مي شود و خمير مناسبي است براي حجم سازي توسط بچه ها

مواد لازم جهت درست كردن خمير شور:

آرد معمولي دو پيمانه پر – نمك آشپزخانه يك پيمانه پر – آب سه چهارم پيمانه (البته در صورت نياز مي توان نسبت آب را كم و زياد كرد)

طرز تهيه خمير شور:

آرد و نك را مخلوط كرده، خوب به هم مي زنيم. سپس آب را آرام آرام به مخلوط اضافه كرده و مجدداً بهم مي زنيم و خمير را به مدت ده دقيقه ورز مي دهيم تا خمير چسبناكي بدست آيد. براي اينكه بدانيد كه خمير آماده شده يا خير، مقداري از آن را به شكل گلوله در مي آوريم، اگر ترك و شكافي بر نداشت خمير آماده است. ممكن است گاهي احساس كنيد كه خمير شما سفت و كمي چسبناك مي باشد آب بيشتري خيلي و بتدريج به آن اضافه كنيد و ورز دهيد. اگر احساس كرديد كه كار كردن با خمير مشكل است، مقداري روغن خوراكي به مخلوط اضافه نماييد زيرا از چسبيدن خمير به دستتان جلوگيري مي كند. مخصوصاً زماني كه براي بچه ها كار مي كنيد. وقتي به خمير شكل داديد مي توانيد آن را در فر كه از قبل آماده شده است قرار دهيد تا بپزد. اگر فر در دسترس نبود، حتي با يك كيك پز، يا در يك ظرف و روي بخاري كلاس و يا روي اجاق گاز مدرسه نيز مي توانيد خمير را بپزيد. البته ابتدا در سطح ظرف را روغن به اندازه ي كافي مي ريزيد، و پس از پختن و سرد شدن مي توانيد با رنگ گواش آن را رنگ كنيد. براي رنگ كردن خمير مي توانيد، وقتي كه مي خواهيد شكل مورد نظر را بسازيد خمير را با رنگ روغن آغشته كنيد و خوب ورز دهيد از تركيبات طبيعي براي رنگ كردن خمير مي توانيد استفاده نماييد.

مانند قهوه (البته مقداري قهوه را در آب جوش حل مي كنيم.) با كاكائو، فلفل قرمز، و ادويه ها

تذكر : براي چسباندن خمير به يكديگر از آب استفاده مي كنيم و اين كار را با قلم مو يا با نوك انگشت انجام مي دهيم. اين كار را مي توانيد بعد از پختن حتي با چسب نيز به جاي آب استفاده كنيد.

كار با پاستل

بر روي برگ A4 به وسيله ي پاستل نقاشي كشيده و از رنگهاي روشن استفاده شود. بهتر است پس از اتمام نقاشي با يك قطعه ابر كه آغشته به جوهر است جوهر رقيق شده بر روي سطح نقاشي مي كشيم.

روش ديگر كار با پاستل

چند لايه پاستل را بر روي هم كشيده به اين صورت:

از روشن به تيره، مثلاً رنگ زرد را به سطح برگ A4 كشيده به طوري كه جايي از سطح سفيد نماند. بعد از رنگي تيره تر مثلاً نارنجي سير و قرمز روي هم به ترتيب كشيده، مي توانيد رنگهاي ديگري را نيز روي آن ها كشيده هر رنگ را كه مي زنيم بايد پوشش بر روي رنگ قبلي باشد. اين كار را ادامه مي دهيم تا زمانيكه سطح زخيمي درست شود. بعد با خودكاري كه ننويسد روي آن سطح كنده كاري كرده و شكل مورد نظر را كشيد.

روش ديگر كار با پاستل

سطح ورق را با پاستل رنگ كرده به طور منظم و يكدست اين برگه را روي برگه سفيد ديگري گذاشته و پشت آن نقاشي مي كشيم. اين نقاشي ها روي برگه اي ديگر چاپ مي شود.

مخلوط نشاسته و نمك:

مواد لازم جهت تهيه مخلوط:

نشاسته 2 فنجان

نمك 2 فنجان

آب 5/1 فنجان

طرز تهيه مخلوط:

مواد بالا را با هم مخلوط كرده و روي اجاق گاز بگذاريد. شعله اجاق گاز را كاملاً كم كرده و محلول داخل ظرف را به هم بزنيد (با قاشق چوب) ، هنگامي كه نشاسته خود را گرفت اجاق گاز را خاموش كنيد و ظرف را برداريد وقتي كه مخلوط سرد شد آن را چند قسمت كرده و روي هر قسمت جوهري كه مايليد بريزيد تا رنگ بگيرد. رنگ را با حوصله و قطره قطره روي مخلوط بريزيد تا خمير آن را به خوبي جذب نمايد. تكه هاي رنگي مخلوط نشاسته و نمك را در كيسه اي پلاستيكي بگذاريد. با اين كار مخلوط نشاسته ، خشك و خراب نمي شود.

مقداري از مخلوط را برداريد و با تيغه ي كارد آن را روي يك تكه كاغذ آلومينيم پهن كرده. دقت كنيد قطر مخلوط پهن شده و به يك اندازه باشدو سطح آن صاف و يكدست باشد. با سنجاق مخلوط پهن شده را به شكل گل با هر شيء كه دوست داريد ببريد. شكل مورد نظر را روي تور فلزي بگذاريد تا از همه طرف هوا بخورد. به مدت يك شبانه روز به حال خود بگذاريد تا خوب خشك شود.

دقت كنيد كه دور از حرارت شديد باشد. از اين مخلوط مي توانيد وسائل تزئيني گوناگوني بسازيد.

نقاشي با نخ:

بوسيله ي نخ مي توان انواع و اقسام كارها را انجام داد منجمله نخ را درماده رنگي فرو برد و بين دو صفحه كاغذ قرار داده و سپس با كشيدن سر نخ وتكرار آن صفحه زيباي رنگي بوجود آورد.

نقاشي با روش موزاييك:

لوازم كار:

قيچي، چسب، مقواهاي رنگي ، خرده سنگ، صدف ، تخته ، دكمه هاي لباس و غيره

طرح مورد نظر را رسم كرده و سپس با چسباندن خرده هاي سنگ يا كاشي و صدف يا كاغذهايي كه قبلا به صورت چند ضلعي بريده شده يا وسايل ديگر تابلوي زيبايي تهيه كرد.

نقاشي با گلوله هاي رنگي كاغذ:

اين روش كاملاً شبيه نقاشي موزاييك است با اين تفاوت كه بچه ها از تكه كاغذهاي رنگي گلوله هاي ريز و درشت تهيه نموده و موضوع مورد نظر را با آنها تزئين مي نمايند.

نقاشي به وسيله ي ذوب پارافين:

در اين قبيل نقاشي كودكان پارافين جامد را ذوب نموده و داخل آن مدادهاي شمعي رنگي انداخته و بر روي مقوا يا كاشي ريخته و با كنده كاري نقاشي هاي زيبايي بوجود مي آورند.

مجسمه سازي:

با گل رس، انواع شكل ها را ساخته درون يك نايلون سوراخ دار قرار داده تا پس از چند روز خشك شود.

چاپ

چاپ دستي با اشياء پيدا شده (چوب هاي كوچك، سنگ ها ، شيشه ها ، برگ ها، استخوانها، صدف ها و غيره)

يك شيء را به مركب آغشته كنيد و روي يك صفحه كاغذ رنگي چاپ كنيد. اين كار را با دو يا چند صفحه كاغذ رنگي تكرار كنيد. اين كار را ادامه بدهيد تا تصاوير منظم ايجاد شود.

چاپ دستي

چاپ دستي با اشياء دست ساز انسان:

اشيايي مثل تكه هاي پلاستيكي (لاستيك ها، پاشنه هاي كفش و غيره)

تكه هاي نخ، سيم ، پرده توري، كاغذ مچاله شده، كاغد آلومينيم آشپزخانه، اجزاء ماشين آلات ( از ساعت ديواري گرفته تا ماشين آلات ديگر)

چاپ سبزيجات:

پس از تهيه برش هايي از سبزيجات (يك سيب زميني، يك هويج ، يك كلم، يك كلم پيچ و غيه) يك يا چند نقش از آنها را چاپ كنيد.

يك تكه ذرت آغشته به مركب اگر روي صفحه كاغذ غلت داده شود اثرات جالبي بر جاي خواهد گذاشت.

چاپ واحد:

1. يك ورق مقوا، فيبر، شيشه يا سيني را با مركب سياه آغشته كنيد.

2. روي اين سطح مركبي شده يك ورق كاغذ قرار دهيد.

3. با يك مداد، خودكار يا وسيله نوك دار ديگر روي كاغذ نقاشي كنيد.

4. كاغذ را با دقت و به نحوي كه الگوي مركبي با تصوير زير آن آشكار شود برداريد.

5. كار چاپ شده را بگذاريد تا خشك شود.

چاپ هاي خطي:

با استفاده از لبه مقوا، چوب، يا فلز مي توان چاپهاي خطي خيلي جالب يا پيچيده ساخت. پس از آنكه لبه تكه مقوا را به مركب آغشته كرديد، با آن خطوط مستقيم چاپ كنيد.

اين كار را با نوارهاي چوبي يا فلزي تكرار كنيد. چاپهايي از يك، دو يا چند رنگ درست كنيد. اين كار را ادامه دهيد اگر سرپوشهاي قوطي به مركب آغشته و چاپ شوند تصاوير زيبايي مي سازند.

منبع: www.gam.isfedu.org

تهيه و تنظیم : خانم حقیقی مربی هنر دبستان پسرانه 3

آموزش نقاشي و كاردستي

مطالب مشابه :

آموزش رايگان ساخت كاردستي

اموزش كاردستي خفاش مقوايي و شيشه هاي رنگي

آموزش نقاشي و كاردستي

آموزش کاردستی با وسایل دوریختنی

آموزش کاردستی با تا زدن کاغذ ( اوریگامی )

آموزش تصويري ساخت کاردستی کاغذی

كاردستي كاغذي _پروانه ي قلبي