صورت وضعیت

صورت وضعیت:

همانگونه که از نام آن بر می آید، صورت یا لیستی از وضعیت پروژه و مجموعه خدمات انجام شده، مصالح و مواد تهیه شده، حمل این مواد و مصالح، هزینه ساخت و ترکیب مواد و غیره می باشد. هر صورت وضعیت شامل مشخصاتی از پروژه و قرارداد و خلاصه متره همه آیتم های فوق به همراه برآورد ریالی آن طبق فهرست بهای مربوط به آن پروژه از زمان عقد قرارداد می باشد.

به طور کلی صورت وضعیت ها به سه نوع تقسیم می شوند:

نوعی از صورت وضعیت های ارائه شده با نام برآورد، در واقع تخمینی از حجم کلی برآورد ریالی کل پروژه توسط پیمانکار می باشد که می تواند در زمان انجام پروژه، در صورت قبول وی به عنوان مجری کار توسط کارفرما، از سوی پیمانکار به واحد پیمان و رسیدگی ارسال گردد.

نوع دیگر صورت وضعیت ها، شامل صورت وضعیت تحویل موقت کار می باشد. هر پیمانکار در تقسیم بندی مالی پروژه خود در مدت زمان انجام قرارداد مختار است. بدین معنی که پیمانکار می تواند تمام پروژه را با استفاده از سرمایه شخصی خود انجام داده و سپس صورت وضعیت فعالیت های انجام شده را به کارفرما تحویل دهد و یا این صرف هزینه را به بخش های کوچکتری که بر اساس شناخت او از بازار و مصلحت اندیشی اقتصادی و یا توان مالی پیمانکار تعیین می شود، تقسیم نماید.

در صورتی که پیمانکار این تقسیم بندی را به درستی انجام دهد و مطالبات مالی خود را طی چند صورت وضعیت مطالبه کند، هر صورت وضعیت به عنوان یک صورت وضعیت تحویل موقت نام گذاری می شود به این دلیل که پیمانکار، کار را تا مرحله مورد نظر خود به صورت موقت به کارفرما تحویل می دهد تا پس از پرداخت مطالباتش وارد فاز بعدی کار گردد.

توصیه ای که در این واحد به پیمانکاران می شود ارائه مبالغ کمتر در تعداد بیشتری صورت وضعیت است، چرا که در صورت وضعیت های پرآیتم و با مبالغ بالا احتمال خط خوردن برخی آیتم ها بیشتر از صورت وضعیت های کم آیتم تر است.

سومین نوع صورت وضعیت ها، صورت وضعیت های تحویل قطعی هستند. هرگاه پیمانکار، آخرین صورت وضعیت خود را به منظور دریافت تمامی مطالباتش و برای تسویه حساب قرارداد و برچیدن کارگاه خود به کارفرما تحویل دهد، این صورت وضعیت به عنوان تحویل قطعی قلمداد خواهد شد.

شرح محتویات هر صورت وضعیت:

هر صورت وضعیت شامل بخش های زیر است:

1. چک لیست کلی، خلاصه مالی کلی صورت وضعیت، خلاصه مالی هر یک از فهارس بها که از آیتم های آن در تکمیل صورت وضعیت استفاده شده باشد، ریز مالی هر فصل از فهارس بهای بکار رفته با ذکر مقدار، بهای واحد، ضرایب، بهای کل هر آیتم، برگه های ضمیمه لازم.

2. چک لیست کلی صورت وضعیت: هر صورت وضعیت برای ارائه به کارفرما باید دارای یک سری مدارک ضمیمه علاوه بر آیتم های فوق الذکر باشد. در چک لیست ضمیمه هر صورت وضعیت، نام و مشخصات هر یک از ضمایم ذکر شده است. پیمانکار موظف است در صورت وجود هر یک از این پارامترها در صورت وضعیت خود، مدارک مربوط به آن را به صورت ضمیمه در صورت وضعیت خود جای داده و وجود آن را با تکمیل بخش مشخصی از چک لیست به کارفرما اعلام نماید.

3. خلاصه مالی کلی صورت وضعیت: در این برگه که به خلاصه مالی صورت وضعیت نیز مشهور است، نام تمامی فهارس بهایی که از آنها در انجام بخشی از پروژه که صورت آن در حال ارائه است استفاده شده به همراه سال فهرست بهای مربوطه و جمع ریالی کارکرد اظهاری پیمانکار و تأییدی کارفرما از هر فهرست بها ذکر شده است. در بالای این برگه نام پروژه، نوع صورت وضعیت و در صورت موقت بودن، شماره آن، شماره قرارداد، تاریخ قرارداد، تاریخ صورت وضعیت به صورت (از- تا) و مبلغ اولیه پیمان ذکر شده است و در پایین آن نیز نام واحدهایی که باید صورت وضعیت موجود را تأیید و امضا نمایند به ترتیب پیمانکار، ناظر، مشاور و کارفرما آمده است.

در خصوص موارد ذکر شده در بالای برگه خلاصه مالی صورت وضعیت که به شرایط پیمان و نحوه عقد قرارداد مربوط می شود در ادامه به تفصیل خواهیم پرداخت.

4. خلاصه مالی هر یک از فهارس بها: از جمله ضمایم هر صورت وضعیت خلاصه مالی عملیاتی است که از هر فهرست بها استخراج شده است، به این ترتیب که برای هر فهرست بهای مورد استفاده، برگه ای وجود دارد که مقدار کارکرد پیمانکار در صورت وضعیت موجود را به تفکیک از هر فصل آن فهرست بها بیان می کند و مجموع ریالی کارکرد پیمانکار و تأیید کارفرما از هر فصل را در مقابل نام و شرح آن فصل در جدول مربوطه مشخص می نماید.

در بالای این برگه نام پروژه، نام کارفرما، نام مشاور و نام پیمانکار به همراه شماره صورت وضعیت ذکر شده و در زیر آن نیز مانند برگه خالصه مالی کلی صورت وضعیت نام دستگاه های مؤید صورت وضعیت ارسالی قید شده است.

5. ریز مالی هر فصل از هر فهرست بها: در ادامه هر صورت وضعیت به ترتیب قرارگیری برگه های خلاصه مالی هر فهرست بها، ریز مالی هر فصل از هر فهرست بها با قید شماره آیتم، شرح آیتم، واحد، بهای واحد، مقدار، ضریب و بهای کل به طور پیوسته آمده است.

در بالای این برگه ها نیز نام و عنوان پروژه و شماره صورت وضعیت و در زیر برگه نام و امضای مؤیدین صورت وضعیت همچون برگه های قبلی ذکر شده است.

نکته موجود در این برگه ها چند آیتم و ضریب در زیر آیتم های مربوط به هر فصل و در زیر هر جدول فصلی می باشد. این آیتم ها عبارتند از: قیمت فهرست، قیمت جدید، ستاره دار، جمع کارکرد فصل و جمع کارکرد فصل با ضرایب که به هر یک در جای خود خواهیم پرداخت.

6. برگه های ضمیمه: در هر صورت وضعیت بسته به نوع کار و تعداد آیتم های ستاره دار و مصالح نیازمند آزمایش و برگه تأیید آزمایشگاه و صورتجلساتی که پیمانکار در حضور ناظر انجام داده برگه هایی به صورت اسناد ضمیمه به صورت وضعیت پیوست می شود.

این اسناد شامل برگه تأیید آزمایشگاه، کپی برگه کمیسیون قیمت های جدید برای آیتم های ستاره دار، برگه تأیید استفاده از مصالح مورد تأیید کارفرما و صورتجلسات پای کار می باشد. وجود این ضمایم در تأیید و یا رد همه و یا بخشی از برخی آیتم های تأثیرگذار و پر اهمیت و یا تأیید مقدار، قیمت، فاصله حمل و ضرایب دریافتی آن آیتم نقش بسیار مهمی را ایفا می نماید.

آیتم های ستاره دار و کمیسیون قیمت های جدید:

آیتم های ستاره دار در واقع به آیتم هایی گفته می شود که در فهرست بهای مربوطه آن شرح، واحد، قیمت و نحوه محاسبه ای برای آنها ذکر نشده باشد. در صورتی که پیمانکاری در جریان انجام پروژه، ناگزیر به انجام اقداماتی شود که نتواند آیتمی را برای مطالبه هزینه آن از کارفرما مورد استناد قرار دهد، آن آیتم به عنوان ستاره دار در صورت وضعیت ذکر می گردد.

وضعیت آیتم های ستاره دار بر اساس سال انجام پروژه و ارائه صورت وضعیت و شرایط بازار و تولیدکنندگان مصالح مربوط به آن آیتم و یا پیمانکاران ارائه دهنده خدمات موجود در شرح آن آیتم با تشکیل کمیسیونی در شهرداری با عنوان کمیسیون قیمت های جدید مشخص می شود.

کمیسیون قیمت های جدید برای آیتم هایی که در فهرست بها ذکر نشده ولی مورد استفاده پیمانکاران قرار می گیرد و پس از استعلام قیمت آیتم های مورد بررسی از چند تولید کننده و پیمانکار و اعمال نظر ناظران تشکیل شده و برای این آیتم ها تصمیم گیری و قیمت گذاری انجام می شود که به پیمانکاران از طریق واحد اجرایی و پیمان و رسیدگی ابلاغ می گردد.

پیمانکار موظف است قیمت گذاری و واحد آیتم ستاره دار را بر اساس کمیسیون قیمت های جدید در صورت وضعیت خود ذکر کند و برگه کمیسیون تشکیل شده را نیز به صورت کپی، ضمیمه صورت وضعیت خود نماید تا با استناد به مستندات موجود در صورت وضعیت بتوان راجع به آن تصمیم گیری نمود. در غیر این صورت، آن آیتم محاسبه نخواهد شد.

ضرایب کار:

ضرایب کار در واقع مقادیری هستند که به خاطر عوامل دخیل در کار در مبالغ مرتبط در هر صورت وضعیت ضرب شده و مقدار مبلغ نهایی متعلق به آن آیتم را مشخص می نمایند. این ضرایب گاه مقادیر بسیار اندکی دارند که با ضرب در مبالغ بالا تغییر قابل ملاحظه ای ایجاد می کنند.

برخی از ضرایب به زمینه و شاخه عمرانی پروژه ارتباطی ندارند و به مسائلی که در طول اجرا بوجود می آیند تعلق می گیرند، نظیر ضریب بالاسری و تجهیز کارگاه و برخی نیز به شرایط کاری پروژه بستگی دارند، نظیر ضریب ترافیک و ضریب منطقه. بعضی ضرایب نیز به شرایط زمان عقد پیمان بستگی پیدا می کنند، نظیر ضریب پیمان یا پلوس. نوعی ضریب نیز در برخی پروژه های عمرانی وجود دارد که ضریب تعدیل نامیده می شود. ضریب تعدیل که در ادامه به طور کامل به آن خواهیم پرداخت، عبارتست از تعدیل هزینه های پیمانکار توسط کارفرما در طول مدت انجام پروژه در صورتی که تغییر قابل توجهی در قیمت مواد، مصالح، خدمات و به طور کلی بازار در این مدت ایجاد شده باشد.

1. ضریب بالاسری: به شرایط انجام پروژه بستگی داشته و به اکثر پروژه ها تعلق می گیرد و تقریباً همه آیتم ها را شامل می شود، چراکه ساخت و ترکیب مواد و یا عملیات عمرانی در محل پروژه نیاز به صرف هزینه و نیروی انسانی دارد و به نوعی هزینه فعالیت های در طول انجام پروژه را تأمین می نماید. مقدار این ضریب از حدود 3/1 تا 43/1 درصد متغیر است و بسته به نوع کار و نظر کارفرما، به صورت وضعیت ها تعلق می گیرد.

2. ضریب تجهیز کارگاه: این ضریب تأمین هزینه های ایجاد و تجهیز کارگاه را به صورت تمام وقت از زمان شروع پیمان تا پایان کار شامل می شود که به صورت یکجا و پس از تأیید مجهز بودن کارگاه از سوی ناظر در همان ابتدای کار و در اولین صورت وضعیت اعمال شده و به پیمانکار پرداخت می گردد. میزان ضریب تجهیز کارگاه برای پروژه های با مبالغ زیر 250 میلیون تومان در رشته ابنیه 4 درصد و برای پروژه های راه 6 درصد کل مبلغ قرارداد، می باشد. در پروژه های با مبالغ بالای 250 میلیون تومان نیز باید مشخص شود که ضریب کارگاه به صورت ریز برای چه اقلامی اعمال می شود. نکته مهم در رابطه با این ضریب این است که برای اقلامی که در فهرست بها آورده شده است و از فصل های مربوطه پرداخت می شود تعلق نمی گیرد.

3. ضریب ترافیک: در مواقعی که پروژه، اعم از ابنیه، راه و باند، تأسیسات و غیره در محیطی انجام شود که ترافیک و عوامل محیطی مشابه، در روند کار وقفه و تأخیر و یا مزاحمت ایجاد کند، به پروژه و تنها بر روی آیتم هایی که این ضریب بر آنها توجیه داشته باشد اعمال می شود. به عنوان مثال در یک پروژه جدول گذاری حاشیه خیابان، حمل و یا ساخت بلوک های سیمانی شامل چنین ضریبی نمی شود، در حالی که نصب و یا رنگ آمیزی را می توان با استفاده از این ضریب، تصحیح و تعدیل نمود.

4. ضریب منطقه: در پروژه های ابنیه و راه برابر یک و در پروژه های تأسیسات 04/1 است.

5. ضریب پیمان یا پلوس: در واقع ضریبی است که بر اساس سود مورد نظر پیمانکار در زمان عقد قرارداد نسبت به مبلغ اولیه پیشنهادی کارفرما در شرایط مناقصه تعیین می گردد. مثلاً در صورتی که پیمانکار مبلغ قرارداد را با 10% پلوس پذیرفته باشد و در مناقصه به عنوان مجری پروژه انتخاب شود، ضریب پیمان یا پلوس متعلق به همه آیتم های صورت وضعیت وی مقداری برابر با 1/1 درصد خواهد بود.

6. ضریب تعدیل: این ضریب که بر اساس شاخص تعدیل تعیین می گردد برای تعدیل و متعادل سازی سود و ضرر پیمانکار در اثر تغییرات فصل و شرایط کار و مهم تر از همه نوسان بازار تعیین می گردد. در پایان این گزارش، نمونه ای از صورت تعدیل برای شرکت تراز ساخت، از پیمانکاران شهرداری کرج آورده شده است و نحوه محاسبه ضریب تعدیل از روی شاخص های مبنا نیز در رمینه آن آورده شده است.

نکته دیگر این بخش در رابطه با آیتم داربست است که در مواقع اجرا از ضریب ارتفاع برای پرداخت هزینه آن استفاده می شود.

دستگاه های کارفرما، اجرایی، نظارت و مشاوره در یک پروژه عمرانی:

هر پروژه در هر مکان و زمان دارای دو رکن اصلی به نام های کارفرما و مجری می باشد. گاهی اوقات این دو رکن، هر دو در یک واحد خلاصه می شوند، بدین معنی که واحدپیشنهاد دهنده، خود مجری کار نیز می باشد. در واقع در هر پروژه یک نهاد یا واحد براساس نیاز خود یا جامعه طرحی را در ذهن دارد که با تأمین یک واحد به عنوان مجری به تحقق می پیوندد. مجری نیز واحدی است که طرح مورد نظر کارفرما را طبق خواست و نظر او به انجام می رساند. در این میان، کارفرما جهت نظارت بر نحوه صحیح اجرای خواسته خود توسط مجری و مطابقت کامل طرح و اجرا از واحد نظارتی با نام ناظر پروژه بهره می گیرد.

عضو چهارم این گروه، که در واقع با مشورت و رایزنی خود، خواست کارفرما را به واقعیت و منطق اجرایی نزدیکتر و پروژه در حال اجرای مجری را به ایده کارفرما شبیه تر می نماید، واحد مشاوره خواهد بود. مهندس ناظر که به صورت تمام وقت در کارگاه حضور خواهد داشت نیز توسط واحد مشاوره پیشنهاد می شود.

با سپاس از نویسنده مطلب

آقای سید حسین مخلصین

صورت وضعیت

مطالب مشابه :

برخی از مهمترین فرمهای کنترل کیفی در تابلو سازی

صورت وضعیت

چک لیست همایش؛ تضمین موفقیت گردهماییها

چک لیست ارزیابی بخش اورژانس

تنظیم صورت وضعیت موقت و طرز پرداخت ماهانه در فعالیتهای پیمانکاری

دستور العمل تحویل گیری قالب

دستور العمل تحویل گیری قالب و آزمایش قالب های ساخته شده در خطوط پرس

چک لیست همایش؛ تضمین موفقیت اجلاسها و همایش ها

فهرست پکیج فرم های مورد نیاز حوزه نت (فرم ها و نمونه چک لیست ها):

چک لیست قراردادهای پیمانکاری (بلندمدت)