فتوگرامتري چیست؟

به بيان ساده فرآيند اندازه گيري تصاوير اجسام در روي عكسهاي هوايي را فتوگرامتري گويند و بعبارت دقيق تر فتوگرامتري عبارتست از هنر ، علم و تكنولوژي تهيه اطلاعات درست از عوارض از طريق اندازه گيري ، ثبت و تفسير بر روي عكس و يا ساير مداركي كه در بر دارنده اثري از انرژي الكترومنيتيك تابشي ثبت شده باشد.

عكس بعنوان مهمترين منبع اطلاعاتي در اين علم مي باشد و در داقع اصول كار در فتوگرامتري بر روي عكسهاي هوايي است.

عموماً فتوگرامتري را به دو شاخه فتوگرامتري متريك و فتوگرامتري تفسيري تقسيم بندي مي كنند.

در فتوگرامتري متريكي ، اندازه گيريهاي كمي مطرح است ، يعني با استفاده از اندازه گيريهاي دقيق نقاط از طريق عكس مي توان فواصل حجم، ارتفاع و شكل زمين را تعيين كرد ، كه معمولترين كاربردهاي اين شاخه از فتوگرامتري تهيه نقشه هاي مسطحاتي و توپوگرافي از روي عكسهاست. (در مورد اين عكسها و نحوه و شرايط تهيه آنها بعداً مفصلاً بحث خواهيم كرد)

اما فتوگرامتري تفسيري خود به دو شاخه تفسير عكس و سنجش از دور تقسيم مي شود.

در قسمت تفسير عكس بيشتر مطالعات كيفي بر روي عكس انجام مي گيرد،بعنوان مثال وضعيت پوشش گياهي يك منطقه و يا ميزان جمعيت يك شهر را از طريق عكس مورد مطالعه و تحقيق قرار مي دهند.

در حاليكه سنجش از دور كه يك علم جديدي است ، با استفاده از ماهواره ها و سنجنده هاي متفاوت نظير دوربين هاي چند طيفي و مادون قرمز ، حرارتي ، رادار و … بر روي اطلاعات كمي و كيفي عوارض با دقت بسيار خوبي ، اندازه گيري صورت مي گيرد. در حال حاضر با توجه به لزوم استفاده از منابع طبيعي و محيطي و بعبارت ديگر لزوم استفاده از عوارض كمي و كيفي ، اين دو شاخه و تفسير عكس و سنجش از دور با هم تركيب شده و باعث بوجود آمدن سيستمهايي نظير GIS و LIS در اين علم شده است.

ريشه كلمه Photogrammetryاز سه كلمه يوناني فتوس يعني نور ، گراما يعني نوشته شده و مترون يعني اندازه گيري ، گرفته شده است

تاريخچه فتوگرامتري

ارسطو حدود سال 350 قبل از ميلاد به تصوير كردن اشياء با استفاده از نور پرداخت، در اوايل قرن 18دكتر تايلور كتابي را در زمينه پرسپكتيو خطي چاپ كرد و مدتي بعد از آن جي – لامبرت ، پيشنهاد استفاده از اين اصول پرسپكتيو را در تهيه نقشه ارائه كرد و در واقع فتوگرامتري با پيدايش عكاسي تحول اساسي يافت و در اين بين زحمات لويش داگور فرانسوي در ظهور هنر عكاسي و پيشرفت آن نقش زيادي داشت.

اولين تجربه فتوگرامتري در تهيه نقشه هاي توپوگرافي در سال 1849 ، توسط اداره مهندسي ارتش فرانسه ، تحت فرماندهي كلنل رايم لائومرات با عكسبرداري هوايي از داخل كايت و بالن توسط دوربيني كه در آن از شيشه استفاده شده بود بوقوع پيوست ، بدليل وجود مشكلات در تهيه نقشه از عكسهاي هوايي ، لائومرات كوشش هاي خود را در تهيه نقشه بر روي عكسهاي زميني و با استفاده از تئودوليتها متمركز كرد و سرانجام در سال 1859 وتانست كاربرد عكس را در نقشه برداري به اثبات برساند و بهمين دليل براي قدرداني از زحمات او به او لقب پدر فتوگرامتري داده شد.

در سال 1886 كاپيتان دويل نقشه بردار كانادايي ايستگاه از اصول لائوسدات را در تهيه نقشه حتي از مناطق ناهموار و كوهستاني مناسب تشخيص داد. در سال 1895 اولين دستگاه داراي ديد برجسته بيني را طراحي و ساخت.سازمان نقشه برداري آمريكا در سال 1894 براي نقشه برداري از مرز آمريكا و كانادا از فتوگرامتري بهره جست. در سال 1901 دكتر كارل پولفريش با استفاده از نقطه شناور بنامهاي استرئوكمپاراتور و استرئواوتوگراف ساخته شد. اختراع هواپيما در سال 1902 توسط برادران رايت بزرگترين قدم در پيشبرد فتوگرامتري هوايي نوين بود. اولين عكسبرداري با هواپيما در سال 1909 از يكي از شهرهاي ايتاليا انجام شد ، بعد از آن با شروع جنگ جهاني اول در سال 1913 عسبرداري از طريق هواپيما براي تهيه نقشه به اوج حود رسيد و در فاصله بين دو جنگ جهاني ، شركتهاي خصوصي و سازمانهاي زيادي در اروپا و آمريكاي شمالي براي تهيه نقشه هاي توپوگرافي و … با استفاده از فتوگرامتري تأسيس شد ، با شروع جنگ جهاني دوم ، بدليل نياز شديد به نقشه روشها و دستگاههاي جديدي جهت تهيه نقشه با كمترين زمان ساخته شد ، كه از جمله مي توان به ساخت دستگاه مولتي پلكس توسط ارتش آمريكا براي تهيه نقشه هاي مورد نياز در جنگ ، اشاره كرد. در اين دوره تفسير عكس نيز به اوج خود رسيده بود.اعزام اولين قمر مصنوعي بنام Spunik در اكتبر 1975 بوسيله اتحاد جماهير شوروي و سپس اعزام ماهواره هاي ديگر بخصوص در سري ماهواره هاي Land sat بوسيله آمريكا ، با دوربينهاي چند طيفي و با طول موجهاي گوناگون ، توانسته ابعاد جديدي را در فتوگرامتري بنام علم سنجش از دوربوجود آورند

داده هاي دوربين رقومي به روش نيمه خودكار پردازش مي شود. در همه تصاوير ،نقاط نشانه گذاري شده را عامل انساني شناسايي نموده و سپس طي عمليات تناظريابي به روش كمترين مربعات به طور خودكار با دقت زير پيكسل اندازه گيري مي شود. با استفاده از اين مختصات تصويري و برخي نقاط كنترل كه به روش ژئودتيك تعيين شده بودند ، مختصات سه بعدي همه نشانه ها در فضاي شيء با سرشكني دسته پرتو به روش خود كاليبراسيون به دست مي آيد. با استفاده از مختصات تعيين شده بروش ژئودتيك مربوط به باقيمانده نقاط ، اواع مختلف نقاط كنترل در سرشكني دسته پرتو آزمايش شده تا دقت خارجي كنترل گردد. پارامترهاي اضافي براي جبران تابيدگي عدسي ، توجيه داخلي و ديگر خطاهاي نظام دار دوربين نيز معرفي مي شوند.

فتوگرامتري چیست؟

مطالب مشابه :

لیست پایان نامه ها و مقالات معماری و عمران

اصول عكاسي معماري

مباني هنرهاي تجسمي

فتوگرامتري چیست؟

عكاسي فضاي باز

آموزش نقشه کشی ساختمان (قسمت اول) :

بررسي تاثير معماري بر سينماي اكسپرسيونيست