نوروز جشن طبيعت نه پادشاهان

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

آدمی نيست که عاشق نشود فصل بهار
هر گياهی که به نوروز نجنبد حطب است
‌‌‌‌‌‌‌ سعدی

نظر اولي در مورد نوروز اين است كه اين مناسبت، جشن تخت نشيني يما پادشاه (جمشيد) است كه پس از نشستن بر تخت، هر ساله تجليل مي كرد و به شكل يك عنعنه باقي ماند.

دليل اينكه بعضي از علماي مذهبي با تجليل از نوروز مخالفت مي كنند اين است كه مي گويند اين، جشن آتش پرستان است. به ويژه كه در بعضي از محلاتي كه از نوروز تجليل مي شود، در شب هاي چهارشنبه آتش بلند مي افروزند، افراد به دور آن رقص و پاي كوبي مي كنند، و عده اي از روي آتش خيز مي زنند.

نظر دوم اين است كه نوروز، جشن آريايي ها است. اين نظر هم شايد ناشي از اين باشد كه نوروز در ايران، افغانستان و تاجيكستان با شكوه تر و گسترده تر تجليل مي شود، اما هر دوي اين نظريات، ايراد پذير هستند.

اگر نوروز جشن پادشاهان باشد، مي بايست جشن هاي سده و مهرگان كه تا زمان سلطنت غزنويان نيز تجليل مي شد، باقي مي ماند. از جانب ديگر مردمان آريايي نژاد منطقه ما كه در مناطق گرم زندگي مي كنند، نوروز را تجليل نمي كنند.

مخالفت علماي مذهبي نيز عام نيست. بعضي از ملاها كه رابطه عنعنه و سنت هاي مذهبي را نمي دانند، با اين پديده مخالفت كرده اند.

در صورتي كه علماي بزرگتر امثال غزالي، فقط خريد و فروش بت ها، مجسمه ها، و تصاوير انسان و حيوانات را مكروه دانسته اند كه در اين روزها مروج بوده است، نه خود تجليل از نوروز.

نادرست بودن نژادي بودن جشن نوروز، از اين مسئله نيست كه در آسياي مركزي بيشتر مردمان ترك تبار با عين مراسم آريايي نژادان، اين جشن را تجليل مي كنند.

شايد اينكه در عربستان سعودي، آغاز فصل سال با خراسان و ايران همزمان نبوده، موجب پيدايش نظريات مخالف و موافق در اين مورد شده است.

جشن طبيعت

از مسئله تاريخي كه بگذريم، جشن نوروز، جشن طبيعت، جشن شكفتگي گلها و سبزه، درختان و اشجار است.

در گذشته هاي دور، براي زياد شدن حاصلات زراعي و سردرختي، جشن هايي در ابتداي بهار برگزار مي شده است كه سمنك (سمنو) پزي، و رنگين ساختن تخم مرغهاي پخته و جنگاندن آنها، همه به نحوي از اينها به باروري مزرعه، درخت و حيوانات نيز مربوط است.

در بعضي از مناطق افغانستان، جشن هاي خاصي بنابر همزمان بودن جشن نوروز با زايش حيوانات برگزار مي شود كه از آن جمله است: جشن ققناق كه نوعي پنير بسيار چرب است كه از شير روزهاي زايمان حيوانات بدست مي آيد.

همچنين ميله هايي كه به خاطر پختن و خوردن گوشت بره برگزار مي شود، زيرا معمولا بره هاي نر را به خاطر پوست شان مي كشند و تعداد آنها در خانواده هاي مالدار بسيار زياد است. بنا بر اين، ميله هايي برپا كرده، اقارب و دوستان را جمع مي كنند.

"ميله گل سرخ"

ميله اي گل سرخ در مزار شريف خود بيانگر تجليل از شكفتن گلهاي لاله و ايام بهار است.

در سمت قطغن افغانستان، ميله هاي كوچك تري به نام ميله هاي گل زرد نيز برگزار مي شود. چون در كوه پايه ها، پيشتر از گل لاله، گل زرد مي شكفد.

در تمام صفحات شمال افغانستان ميله هاي گوناگون در بهار تجليل مي شود، در روزهاي اول نوروز، زنان به شكل دسته جمعي در زيارتگاه ها جمع مي شوند و مجالس خوشي و سرور برپا مي كنند.

اما عموما تا آخر بهار، رفتن به دامنه هاي كوه ها و دشت هاي سرسبز و برگزاري ميله ها ميان دوستان و خويشاوندان فراوان است.

عروسان

بعضي رسوم غريب نيز حكايت از در نظر داشتن باروري و زايش در اين جشنها و مراسم دارد.

از جمله در برخي نكات كوهستاني افغانستان، عروساني كه در ايام بهار نكاح مي شوند بعد از سپري كردن مراسم معمولي، روزي با پيره زنان از خانه بيرون مي روند، در باغ يا خانه درخت ميوه داري را كه تازه شكوه و برگ كرده باشد در آغوش مي گيرند.

اين رسم براي آن است كه آن عروس صاحب فرزندان زياد شود.

نوروز و مذهب

تجليل نوروز در زيارتگاه ها حاكي از آن است كه در گذشته در اين مناطق رب النوع هاي باران، بارآوري و سيرمحصولي وجود داشته و مردم با نام آنها مراسمي را برپا مي كردند.

بنابر روايات تاريخ، در نواحي خراسان قديم و تركمنستان امروزي يكي از ارباب انواع كه بر اسب بالدار سوار بوده و به داد بينوايان و مسكينان مي رسيده است به شكل تجليل از زيارت حضرت علي در مزار شريف استحاله يافته است، "دلدل" حضرت علي، صفات همان اسب بالدار را به خود گرفته است.

هرگز مراسم جشن هاي نوروزي بر سر قبر پادشاهان و يا يادآوري از آنان برگزار نمي شود كه آن را به تخت نشيني يما يا جمشيد نسبت بدهيم.

رسوم فراموش شده

دو رسم جالب و زيباي نوروزي در دهات افغانستان وجود داشت، معمولا در مدارس، ملاها اوراق بزرگ كاغذ را با نقش هاي گل و سبزه رنگين مي كردند كه در وسط آن صورت معراب و منبر نيز نقش مي شد و اشعار نوروزي نيز در اين اوراق نوشته مي شد.

ملاها به هر يك از شاگردان (دانشجويان) خود از اين اوراق نوروزي مي داندند و در عوض شاگردان به ملاها دستمزد ناچيزي مي پرداختند.

در روستاهاي كه مدارس ديني بزرگ تري وجود داشت، ملا بچه ها به دسته هاي متعدد تقسيم شده و دسته گلهاي بزرگ مي ساختند و در پشت دروازه ها مي رفتند و اشعار نوروزي را با لحن خوشي مي خواندند.

اين رسم را گل گرداني بهاري مي گفتند

نوروز جشن طبيعت نه پادشاهان

مطالب مشابه :

تاثیر ماه بر زایمان و فحلی حیوانات

تب كيو «Q Fever»

توليد مثل اسب

توليد مثل در گاو

حيوانات هم خود را بيمه مي کنند!

حيوانات هم خود را بيمه مي کنند!

نوروز جشن طبيعت نه پادشاهان

مراقبتهاي قبل و بعد از زايمان درگاوميش