آگاهی جنسی چیست: به بهانه ی انتشار شماره ی جدید سپیده ی دانایی

«آگاهی جنسی» که می توان از آن به عنوان خودآگاهی جنسی نام برد و آن را در مقابل آموزش جنسی به عنوان آگاهی جنسی تلقی نمود؛ مجموعه ای از حقایق صحیح جنسی بیولوژیک (مثل تغییرات فیزیکی دوران بلوغ و یائسگی و سالمندی، سازوکار باروری و ...)، هویت جنسی (که سازنده ی شخصیت مستقل و تعریف شده ی دختر نوجوان و پسر نوجوان و زن و مرد و والده و والد و نقش جنسی و ... است)، اطلاعات زناشویی (شامل رابطه ی جنسی و لذت و روش های آمیزش و ...)، بیماری های مقاربتی (مثل ایدز و هپاتیت و سوزاک و ...) و ... است و باید از حدود سن سه سالگی یعنی آن زمان که کودک متوجه ی تفاوت خود با جنس مخالف می شود؛ آغاز شود و تا پایان عمر ادامه یابد. (1)

شماره ی هشتاد و یک ماهنامه ی «سپیده ی دانایی» پرونده ای درباره ی «آگاهی جنسی» دارد:

پرونده ی آگاهی جنسی به اهمیت آگاهی جنسی، بررسی نظرات مختلف و بیان راه های مناسب برای به دست آوردن اطلاعات لازم می پردازد.

این پرونده از دو یادداشت، نتایج یک نظرسنجی، سه مصاحبه، یک خلاصه ی کتاب و چهار مقاله تشکیل می شود:

در یادداشت «و ناگهان چه زود دیر می شود» با بیان تجربه مادری که در مواجهه با پرسش های دختر چهارده ساله اش درباره ی مسایل جنسی با این تلقی که باعث از بین رفتن پرده ی حجب و حیا خواهد شد؛ از حرف زدن طفره می رود و چند وقت بعد و به صورت اتفاقی متوجه ی عکس و فیلم های پورنویی نزد دخترش می شود و به اشتباه خود پی می برد که اگر آن روز، صورت مسأله را پاک نمی کرد و در حد لزوم به پرسش های دختر، پاسخ می گفت و یا حتا از یک مشاور کمک می گرفت؛ شاید دختر در جستجوی پاسخ، سراغ این منابع نمی رفت.

در یادداشت «نمی دانم چه طور بگویم» با بیان تجربه مردی که در مواجهه با نارضایی همسرش، از رابطه ی جنسی شان دانش خاصی ندارد؛ از بی اطلاعی جنسی به عنوان خطری برای زندگی زناشویی تعبیر می شود.

در گزارش نتایج نظرسنجی ماهنامه با موضوع ناآگاهی جنسی به قلم "لیلا معارف" از پدیده ای تحت عنوان برهوت آگاهی در کودکان و نوجوانان در زمینه ی مسایل جنسی و ناآگاهی های جنسی بین همسران، یاد و به نقش کلیدی مدارس و بر خانواده به عنوان پناهگاهی امن در آگاهی بخشی جنسی و بر برداشتن خط قرمز از رسانه ها و ارایه ی آموزش های درست توسط واحدهای آموزشی، پدر و مادرها و رسانه ها، تأکید می شود.

"عزت الله کردمیرزا"/ دکتر در روانشناسی و هیات علمی دانشگاه پیام نور در مصاحبه با "سحر بابایی"، از آشفتگی بازار آموزش مسایل جنسی می گوید:

ـ ...

ـ آموزش مسایل جنسی در ایران، متولی مشخصی ندارد و از جایگاه مناسبی برخوردار نیست

ـ آموزش جنسی نه تنها نیاز به یک متولی دارد؛ بلکه نیاز به پژوهش های بومی و فرهنگی، اختصاص اعتبارات سازمانی و سیاست های عملیاتی نیز دارد

ـ آموزش مسایل جنسی، آموزش یک طیف رفتاری است نه یک رفتار خاص

ـ در ایران، آموزش مسایل جنسی با مسایل اعتقادی درهم آمیخته است

ـ لازمه ی اصلی ازدواج، شناخت و آگاهی از مسایل جنسی است

ـ نقش ضعیف صداوسیما در آگاهی بخشی مسایل جنسی موجب تشدید آشفتگی آموزش جنسی در کشور شده است

ـ برای صداوسیما مناسب نیست که آموزش سلامت جنسی و رفتارهای جنسی از طریق شبکه های فارسی زبان خارج از کشور پخش شود؛ اما صداوسیما برنامه ای در این زمینه نداشته باشد

ـ ازدواج تابع سه مقوله ی صمیمیت، تعهد و شهوت است

ـ ممنوعیت آموزش های جنسی باید به طور کلی از جامعه ی ایرانی حذف شود

ـ برای اشاعه ی آگاهی درست جنسی، لازم است از تمامی امکانات همچون رسانه های تصویری، نوشتاری، غیرنوشتاری، سریال ها و فیلم ها، نشر و بیان مطالب مناسب و علمی در سایت های اینترنتی مشخص و معتبر، تربیت مربیان کاربلد برای حضور در مدارس و دانشگاه ها در سطوح مختلف و ایجاد دوره های تخصصی توسط سازمان های نظام پزشکی و نظام روان شناسی استفاده کنیم

ـ ...

"رسول روشن"/ دکتر در روان شناسی و هیـأت علمی دانشگاه شاهد در مصاحبه با "مهدی بابایی"، از سیاست کبکی در حوزه ی مسایل جنسی سخن می گوید:

ـ ...

ـ طرح مسایل جنسی به امری نامناسب بدل شده و چنین مسایلی آن طور که باید و شاید در میان مردم و سطح جامعه مطرح نمی شود

ـ مسایل جنسی هم جزو نیازهای آدمی است و مانند خوردن، آشامیدن و خوابیدن باید پاسخ مناسبی برای آن پیدا کرد

ـ امروزه ناآگاهی های جنسی حتا در میان افراد تحصیل کرده نیز زیاد است

ـ اطلاعات منابع خارجی مطابق فرهنگ و مذهب آن جامعه است

ـ پدران و مادران حریم خصوصی و عمومی را به فرزندشان یاد بدهند و بعد درباره ی اعضای جنسی بدن کودکشان در حریم خصوصی با یکدیگر صحبت کنند و به آن ها بیاموزند که مسایل مربوط به اعضای جنسی بدن و موارد جنسی خود را تنها با پدر و مادر در میان بگذارند

ـ گاهی دایره ی آگاهی های جنسی را به حدی تنگ می کنیم که حتا آموزش آن در مدارس هم منع می شود. این روش همان پاک کردن صورت مسأله به جای حل مسأله است

ـ سردی روابط، اختلالات روانی، افزایش تنش در افراد و جامعه، پرخاشگری، کم شدن علاقه ی همسران به یکدیگر و انحرافات اخلاقی و جنسی همه از پیامدهای ناآگاهی جنسی هستند

ـ خانواده به عنوان نخستین منبع پاسخ برای کنجکاوی کودکان و هم چنین به عنوان نهادی قابل اعتماد می تواند وارد عمل شود و دستگاه های حاکمیتی مانند آموزش و پرورش یا وزارت ارشاد نیز باید به آموزش های تکمیلی توجه نمایند

ـ باید اطلاعات جنسی را طبقه بندی کرد و در هر مرحله اطلاعات خاصی را ارایه داد

ـ آموزش جنسی به نوعی مانند بهداشت جسم است و همیشه ادامه دارد

ـ ...

"سعید معیدفر"/ دکتر در جامعه شناسی و هیأت علمی دانشگاه تهران در مصاحبه با "مهدی بابایی" از تبدیل مسایل جنسی به «اسرار مگو» سخن می گوید:

ـ ...

جامعه ی ما به طور کلی در حوزه ی مسایل جنسی ناآگاه است

ـ در گذشته گاه حتا تابوهای مسایل جنسی به اندازه ی امروز نبود و عناصری مانند حیوانات وجود داشت که موجب آگاهی جنسی می شد

ـ بخشی از خاستگاه این تابو و سانسور، نوع رویکرد ما به دین است که با استناد به دین، حوزه ی مسایل جنسی جزو اسرار مگو تلقی می شود و موضوع دیگر، رابطه ی اعضای خانواده با یکدیگر است و وجود رابطه ی سلسله مراتبی در خانواده به جای رابطه ی تعاملی موجب می شود خانواده ها به آموزش مسایل جنسی به فرزندانشان نپردازند

ـ کژرفتاری و فشارهای روحی و روانی از پیامدهای ناآگاهی جنسی است

ـ ...

از کتاب «تربیت جنسی از منظر قرآن و حدیث» به قلم "علی نقی فقیهی" اهداف، مبانی، اصول و روش های تربیت جنسی قبل از ازدواج و مدل مبتنی بر آموزه های دینی به صورت خلاصه بیان می شود:

ـ ...

ـ خویشتن داری شرط لازم برای ارضای مطلوب است که تنها در قالب ازدواج قابلیت اجرایی شدن دارد و شیوه های تربیت و آموزش جنسی پیش از ازدواج به دو دسته ی «مستقیم» (مانند هویت پذیری جنسی، الگویابی جنسیتی، آشنایی با وظایف هر جنس، آمادگی برای انجام دادن وظایف مادری و پدری، پرهیز از تحریکات جنسی و ...) و «غیرمستقیم» (مانند محبت به کودکارضای نیازهای روانی، پرورش فضایل اخلاقی، رشدباورهای مذهبی و ...) تقسیم می شود

ـ خودداری والدین از تبعیض جنسیتی بین دختر و پسر و انتقال احساس ارزشمندی جنسیتی به آن ها در دوره ی کودکی، زمینه ساز پرورش زنان و مردان کامل و بااعتماد به نفس است

ـ تحریک پیش از موعد غریزه ی جنسی، کودک را زودتر از وقت مناسب نسبت به آن هوشیار می کند و آن گاه ضربات جبران ناپذیری به او وارد می شود

ـ برخی روش های پیشگیری از انحراف کودکان عبارتست از:

ـ خودداری از انجام عمل جنسی در برابر فرزندان

ـ اجازه گرفتن کودکان برای ورود به اتاق والدین

ـ خودداری از بوسیدن و در آغوش گرفتن کودکان نامحرم پس از سن معین

ـ جداسازی بستر کودکان

ـ جلوگیری از بازی های جنسی و بازی کردن آن ها با آلت تناسلی شان

ـ به پرسش های جنسی کودکان باید صریح و شفاف تا رفع ابهام های ذهنی آن ها بدون تحریک کنندگی با رعایت حجب و حیا و رشد سنی و سطح فهم کودک و اجتناب از پرده دری و برخورد هیجانی یا نفرت انگیز به قدر کفایت و قانع کننده پاسخ داد

ـ والدین می توانند با آگاهی دادن نسبت به تغییرات جسمی بلوغ، آشناسازی نسبت به طبیعی بودن تحولات نوجوانی، پرورش هویت جنسی نوجوان و توجه به نیاز جنسی و جهت دهی مطلوب به آن ها، نوجوانان شان را برای این دوره آماده کنند

ـ ...

"فاطمه نیک پور"/ کارشناس ارشد خانواده درمانی در مقاله اش، رابطه ی جنسی را فراتر از نزدیکی جسمی توصیف می کند و فرزندآوری را در گذشته و کسب لذت را در دنیای کنونی از مهم ترین دلایل ازدواج و برقراری رابطه ی جنسی می داند و بر اهمیت در ارتباط بودن تأکید می کند:

ـ ...

ـ بسیار شایع است که همسران به دلایلی از جمله خستگی ناشی از کار، استرس های فرزندپروری، بیماری و یا برآورده نشدن انتظارها و نیازهایشان، تمایلی به برقراری ارتباط نشان نمی دهند و زمانی که این کناره گیری از صمیمیت فیزیکی و کلامی و یا جنسی به طول می انجامد؛ آسیب های بسیاری را برای خانواده ایجاد می کند. آسیب هایی که گاهی دامنگیر شخص و گاهی هم دامنگیر زندگی همسران می شود.

ـ غفلت از اهمیت در ارتباط بودن باعث می شود که بسیاری از دلایل و نیازهایی که به خاطر آن زندگی زناشویی را تشکیل داده ایم؛ فراموش شوند و زمانی متوجه ی آسیب شویم که دامنه ی آن گسترده شده و زخم های عمیق و جبران ناپذیری ایجاد شده است.

ـ ...

"زهره قربانی"/ دانشجوی دکتری روان شناسی در مقاله اش به ناآگاهی جنسی و تاوان سنگین آن می پردازد:

ـ ...

ـ ناآگاهی جنسی در کودکان و بزرگسالان پیامدهای منفی برجسته ای دارد:

ـ توجه کودکان معمولا در حدود سه سالگی به اعضای تناسلی شان معطوف شده و می کوشند اطلاعاتی درباره ی چیستی و چگونگی این اندام به دست آورند و چنانچه والدین از دادن اطلاعات صحیح به کودکان در این مورد خودداری کنند؛ آن ها با افزایش سن، گاه اطلاعات نادرستی را از گروه همسالان و ابزارهای ارتباطی مانند اینترنت و ماهواره کسب خواهند کرد

ـ منع کردن فرد از هر چیزی آن هم بدون دلیل و برهان مناسب، موجب اشتیاق بیشتر فرد به انجام آن عمل می شود و کودکان نیز از این قاعده مستثنا نیستند

ـ آشناکردن کودکان با حریم خصوصی بدنشان و این که دیگران و حتا نزدیکان مجاز نیستند برخی رفتارها را با آن ها داشته باشند؛ خطر سوء استفاده ی جنسی از آنان را به میزان چشمگیری کاهش می دهد

ـ نوجوانانی که در دوران کودکی آگاهی جنسی نسبی داشته اند؛ خیلی راحت تر با تغییرات فیزیکی دوران بلوغ کنار می آیند

ـ نداشن آگاهی جنسی موجب کاهش اعتماد به نفس کودک می شود

ـ ناآگاهی جنسی در بزرگسالان نیز پیامدهای منفی دارد:

ـ افزایش احتمال وقوع مشکلات زناشویی

ـ به دست آوردن اطلاعات نادرست از منابع ناموثق

ـ گرایش به روابط جنسی نامتعارف

ـ افزایش احتمال ابتلا به بیماری های مقاربتی

ـ افزایش احتمال درگیرشدن در روابط جنسی ناخواسته

ـ ...

"مهناز ابراهیم پور"/ کارشناس ارشد جامعه شناسی در مقاله اش، آموزش جنسی را به عنوان آگاهی جنسی و شناخت جنسی را به عنوان خودآگاهی جنسی تعبیر می کند و آگاهی جنسی را سراسر عمری می داند و بنابر تلقی او، شناخت جنسی به فرد کمک می کند بتواند در هر مرحله، اقتضائات جنسی و میل خود را بشناسد و دامنه ی عملکرد آن را در زندگی دنبال کند.

"سپیده بخت"/ کارشناس ارشد روان شناسی در مقاله اش، راه های کسب اطلاعات جنسی را معرفی می کند:

ـ ...

ـ به دست آوردن آگاهی جنسی بخش مهمی از شخصیت مان به حساب می آید و می تواند به ما کمک کند که خودمان و واکنش هایمان را درست تر و دقیق تر بشناسیم و نخستین گام در داشتن رابطه ای خوب و لذت بخش با همسر است و می توانیم با در اختیارگذاشتن آن ها از فرزندان مان مراقبت کنیم

ـ اطلاعات جنسی را باید بدون خجالت و با دقت کافی انتخاب کنیم و فیلم های پورنو را منبع اطلاعات ندانیم و کتاب بخوانیم و از یک فرد قابل اعتماد یا متخصص بپرسیم و در کارگاه ها و کلاس های آموزشی شرکت کنیم

ـ هنوز هم کتاب یکی از بهترین منابع است

ـ تماشای فیلم های پورنو، تصور و توقع از رابطه ی جنسی را بالا می برند و تحریف می کنند

ـ ...

«سپیده ی دانایی» ماه نامه ی مشاوره و روان شناسی برای جوانان و خانواده ها به امتیاز و مسؤولیت "محمود گلزاری" و سردبیری "مهدی ملک محمد" و دبیری تحریریه ی "زهره شیرافکن" است که هر شماره اش از پنج بخش «نیمه ی پر، نیمه ی خالی» ، «نگاه ویژه»، «زندگی از سیر تا پیاز»، «آینه» و «همدلی» تشکیل می شود.

ماه نامه ی «سپیده ی دانایی» در هر شماره، یک پدیده ی اجتماعی را به بررسی می گذارد که موضوع این شماره ی آن، «آگاهی جنسی» است.

ماهنامه ی «سپیده ی دانایی» وبگاهی به آدرس «sepidedanaei.com» دارد.

در همین ارتباط به یادداشت وبلاگ من تحت عنوان «اهمیت در ارتباط بودن» نگاه کنید.

(1) در تمام پرونده ی مفصل «آگاهی جنسی» در شماره ی هفتاد و یک ماهنامه ی «سپیده ی دانایی»، «آگاهی جنسی»، تعریف نشده است و این تعریف، اقتباس و استنباط من است.

آگاهی جنسی چیست: به بهانه ی انتشار شماره ی جدید سپیده ی دانایی

مطالب مشابه :

سخنان بزرگان درباره‌ی دانایی و نادانی

سخنان بزرگان درباره‌ی دانایی و نادانی

جدول توزیع مهارت ها و فعالیت های کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه ی ششم ابتدایی

برنامه ی هفتگی

آگاهی جنسی چیست: به بهانه ی انتشار شماره ی جدید سپیده ی دانایی

موجودات باارزش

برنامه پیدا کردن بزرگترین عدد در بین اعدا یکی ارایه...

عناصر برنامه درسی از دیدگاه ژان پیاژه

انیمیشن چرخه ی آب