لجستیک
لجستیک، متشکل از کلیه فعالیتهای
پشتیبانی مأموریت عمده سازمان (1)- 1987)P. 7. Ronald H. Ballou
Basic(Business Logstics(3th. ed(New Jersey:Hall Inc, است که شامل مواد،
ذخیرهسازی، برنامه تولید، حملونقل، بستهبندی، توزیع، طراحی سیستمها،
اطلاعات لجستیک، مدیریت و مهندسی سیستمهای پشتیبانی، مهندسی چرخه زندگی و
خدمات مشتری است.
این تعریف شامل چهار دیدگاه است:
الف. دیدگاه لجستیک نظامی.
ب. مدیریت سیستمهای لجستیکی در ابعاد اقتصادی، بازاریابی و توزیع اطلاعات
ج.
دیدگاه تخصصی مهندسی در لجستیک در زمینه حملونقل، بستهبندی، جابجایی
مواد، طرحهای فنی، تحقیق در عملیات، کنترل کیفیت و خدمات مشتری.
د. دیدگاه لجستیک تولید که برای دسترسی به اهداف خود از مهندسی لجستیک و مدیریت سیستمها سود میبرد.
2. اهمیت اقتصادی لجستیک:
روند
رو به رشد جمعیت و به تبع آن رشد تقاضا باعث شکلگیری بازارهای
فروش کالا و همینطور مراکز عرضه خدمات و کالاها شده است.
توزیع
کالاها از مبدأ تولید تا رسیدن به دست مصرفکننده نهایی به عنوان
یک جزء مهم از تولید ناخالص ملی کشورها مبدل شده است. با توجه به
این مهم، فعالیتهای لجستیکی بر میزان نرخ تورم، نرخ بهرهوری،
نرخ سود و هزینههای مربوط به انرژی و دیگر خصوصیات اقتصادی
تأثیرگذار است.
مدیران مؤسسات تولیدی و صنعتی و همینطور
سازمانهای خدماتی بر این باورند که سیستم لجستیک چیزی فراتر از
مجموعهای از کارکردها و وظایف گسسته است. مفهوم کارآمدی که طبق
آن نیازمندیهای مشتری بایستی به مقدار مناسب، در مکان مناسب و
زمان مناسب به دست مشتری رسانده شود، تأثیر گسترده و عمیقی بر
تعادل مؤسسات به صورت کلی و همینطور سیستم اقتصادی در سطح ملی و
بینالمللی گذاشته است.
3. تعریف لجستیک از نگاه انجمن مدیریت لجستیک (CLM):
"لجستیک
بخشی از فرآیند زنجیره عرضه است به طوریکه جریان مؤثر و کارای
انبارش کالاها، خدمات و اطلاعات وابسته به آنها را از نقطه شروع تا
نقطه مصرف به منظور برآورده نمودن نیازمندیهای مشتری برنامهریزی،
اجراء و کنترل مینماید. "
۳ویژگی اساسی لجستیک:
1. صرفه جویی های هنگفت در هزینه ها
2. کسب رضایت مشتری وافزایش فروش
3. عامل موثر در کسب برتری رقابتی در بازار
محققین
لجستیک را علمی چند رشته ای که ترکیب مهندسی ، اقتصاد و تئوری سازمان می
باشد قلمداد می کنند. بطوری که در امور خرید، برنامه ریزی ، تولید،
بازاریابی و... نقش اساسی بازی می کند.
مدیریت زنجیره تامین داراى سه فرآیند عمده است که عبارتاند از:
1)مدیریت اطلاعات
2)مدیریت لجستیک
3)مدیریت روابط (RELATIONSHIP MANAGEMENT)
مدیریت
اطلاعات : امروزه نقش ، اهمیت و جایگاه اطلاعات براى همگان بدیهى است.
گردش مناسب و انتقال صحیح اطلاعات باعث مىشود تا فرآیندها موثرتر و کاراتر
گشته و مدیریت آنها آسانتر گردد. مدیریت اطلاعات هماهنگ و مناسب میان
شرکا باعث خواهد شد تا تاثیرات فزایندهاى در سرعت، دقت، کیفیت و جنبههاى
دیگر وجود داشته باشد. مدیریت صحیح اطلاعات موجب هماهنگى بیشتر در زنجیره
خواهد شد.
مدیریت لجستیک : در تحلیل سیستم هاى تولیدىموضوع لجستیک
بخش فیزیکى زنجیره تامین را در بر مى گیرد. این بخش که کلیه فعالیتهاى
فیزیکى از مرحله تهیه ماده خام تا محصول نهایى شامل فعالیتهاى حمل و نقل،
انباردارى، زمانبندى تولید و... را شامل مى شود، بخش نسبتا بزرگى از
فعالیتهاى زنجیره تامین را به خود اختصاص مى دهد. در واقع ، محدوده لجستیک
تنها جریان مواد و کالا نبوده بلکه محور فعالیتهاى زنجیره تامین است که
روابط و اطلاعات ، ابزارهاى پشتیبان آن براى بهبود در فعالیتها هستند.
مدیریت
روابط: مدیریت روابط ، تاثیر شگرفی بر همه ی زمینه های زنجیره تامین و
همچنین سطح عملکرد آن دارد. بسیاری از شکست های آغازین در زنجیره ی تامین ،
معلول انتقال ضعیف انتظارات وتوقعات و نتیجه رفتارهایی است که بین طرفین
در گیر در زنجیره به وقوع می پیوندد. علاوه بر این ، مهمترین فاکتور برای
مدیریت موفق زنجیره تامین ، ارتباط مطمئن میان شرکا در زنجیره است به گونه
ای که شرکا اعتماد متقابل به قابلیتها وعملیات یکدیگر داشته باشند. کوتاه
سخن اینکه در توسعه هر زنجیره تامین یکپارچه ، توسعه اطمینان واعتماد در
میان شرکا وطرح قابلیت اطمینان برای آنها از عناصر بحرانی ومهم برای نیل به
موفقیت است.
4. لجستیک تجاری:
همکاری سازمانهای بزرگ یا بازارهای بین المللی باعث احساس نیاز به لجستیک جهانی وشبکه لجستیک جهانی شده اند.
5. تعریف لجستیک از نگاه انجمن مدیریت لجستیک :
لجستیک
فرایند برنامه ریزی ، اجرا و کنترل موثر وکارایی جریان وانبارش کالاها
وخدمات واطلاعات وابسته به آنها از نقطه ی شروع تا نقطه ی مصرف به منظور
برآوردن احتیاجات مشتری می باشد. گستره لجستیک وابسته به 2 مفهوم نقطه مصرف
ونقطه شروع می باشد. لجستیک مدیریتی جامع است که بر کلیه سیستم های تولیدی
احاطه داشته وکلیه ی فعالیت های یک شرکت را تحت تاثیر قرار می دهد به
عبارت بهتر لجستیک بر تمام فعالیت های عملیاتی یک شرکت یا مجموعه ای از
شرکت ها که هدف مشترکی را دنبال می کنند تاثیر مستقیم یا غیر مستقیم دارد.
این هدف مشترک برای شبکه شرکت ها می تواند همان برآورده کردن نیازهای مشتری
باشد.
6. مفهوم لجستیک
واژه«لجستیک»2اصطلاحی است که به پارهای
از فعالیتهای مربوط به پشتیبانی از عملیات سازمان اطلاق میشود. معنای
دیگری مانند هنر زندگی کردن و علم طرحریزی و محاسبه را نیز برای آن به کار
بردهاند. این واژه که ریشه یونانی دارد و بعدا وارد زبان انگلیسی شده
است، در گذشته کموبیش در زمینه مسائل پشتیبانی واحدهای نظامی به کار رفته و
مفاهیم خاص نظامی از آن برداشت شده است.
در طول جنگهای جهانی اول و
دوم، لجستیک در نیروها و سازمانهای نظامی اکثر کشورهای جهان، کاربردی
مؤثر داشت و از این زمان در حوزههای صنعتی و بازرگانی نیز وارد شد و
مفاهیم و کارکردهای آن در هر دو بخش، ضمن بهرهبرداری متقابل، رشد مناسبی
رشد پیدا کرد.
این واژه در زبان فارسی، برگردان مناسبی ندارد و
هیچیک از واژههای تدارکات1، آماد، پشتیبانی2و کارپردازی، به تنهایی
مفهوم معادل لجستیک را ندارند و به صورت اعم یا اخص از آن به کار میروند.
تدارکات
و پشتیبانی، همواره بازوی قوی مدیریت در سازمانها است و در پیشبرد اهداف
آنها، نقش بسیار مهمی را ایفا میکند. این امور شامل یک سری فعالیتهای
تخصصی از قبیل تعمیرات، نگهداری، تأسیسات، انبارداری، ترابری، تغذیه و غیره
است و با انجام این دسته از فعالیتها، واحدهای اصلی و عملیاتی، آمادگی
اجرای وظایف و نیز ادامه آن را پیدا میکنند و بستر جریان کار برای آنها
آماده میشود.
در گذشته، فعالیتهای پشتیبانی در سازمانها، محدود
به یک ری عملیات ساده و غیرمتمرکز بود که بیشتر درگیر مسائلی از قبیل تدارک
و نگهداری افراد سازمان میشد و امکانات مورد نیاز، بیشتر از طریق منابع
محلی تأمین میگردید. اما امروزه تمرکز در پیشتیبانی واحدهای عملیاتی به
لیل حجم بالای مصرف و تنوع اقلام، پراکندگی جغرافیایی، محدودیت منابع،
پیچیدگی و پیشرفت سیستمهای تولیدی و رقابت سازمانهای مشابه، امری ضروری
شده است و به هر نسبت که سازمانها از نظر کمّی و کیفی، وسعت بیشتری
مییابند، اهمیت مضاعف پیدا میکند.
ظرافت و پیچیدگی فعالیتهای
پشتیبانی و لجستیکی، نیازمند تواناییها و مهارتهای ویژه در مدیران است و
این ضرورت به اثبات میرساند که با موضوع لجستیک نیز باید مثل سایر
رشتههای علمی از قبیل بازرگانی، مالی، تولید و غیره برخورد شود و
زمینههای علمی و مهارتی موجود در آن مورد تعلیم قرار گیرد.
7. مقایسه لجستیک در سازمانهای نظامی و غیرنظامی
فعالیتهای
لجستیک در هر سازمانی و با هر نوع ماهیتی، معنا و موضوعیت خاص خود را
دارد. به همین دلیل در سازمانهای غیرنظامی نیز علوم و فنون لجستیکی،
کاربرد و توسعه فراوانی پیدا کرده است. هر دو شاخته لجستیک نظامی و
غیرنظامی دارای اجزای مشترکی هستند از جمله وجود فعالیتهای مشابه مثل
کنترل موجودی، انبارداری، بستهبندی، ترابری، توزیع، تأمین، خرید و مانند
اینها. هر دو شاخه دارای نگرش سیستمی به لجستیک هستند و تأکید بر اداره
امور و وظایف لجستیکی از جهات هماهنگی، برنامهریزی، بهینهسازی و نظارت
دارند.
در کنار مشترکات فراوان، نباید تفاوتها و تمایزهای موجود
بین این دو حوزه را از نظر دور داشت. از جمله این تفاوتها، رعایت اصل
کمترین هزینه در فعالیتهای لجستیکی سازمانهای صنعتی و بازرگانی به دلیل
وجود رقابت، کارایی و سوددهی است، درحالیکه در لجستیک نیروهای نظامی، به
دلیل اهمیت اهداف عملیاتی، به اثربخشی پشتیبانی لجستیکی، بیشتر توجه
میشود. لذا اصل حد اقل هزینه یا سودآوری در اولویت بعدی قرار میگیرد.
علاوه بر آن، در سازمانهای غیرنظامی، محصولات و خدمات تولیدشده به
مشتریان در بیرون سازمان ارائه میشود که احتمالا از توزیع جغرافیایی
گستردهای برخوردار است و نیاز به خدمات بعد از فروش نیز دارد، درحالیکه
در سازمانهای نظامی، اساسا خدمات لجستیکی، بیشتر در داخل سازمان است و
برای واحدهای عملیاتی داخل سازمان انجام میگیرد.
تنوع و حجم اقلام
و تجهیزات در سازمانهای نظامی، بسیار گستردهتر از سازمانهای غیرنظامی
است. لذا موضوع ذخیرهسازی منابع مادّی علاوه بر موارد فوق براساس
تهدیدهای احتمالی و قطع ارتباط و پراکندگی جغرافیایی از اهمیت مضاعف
برخوردار است.
تفاوتهای مذکور در سازمانهای نظامی از نقطهنظر
مسائل پشتیبانی، باعث افزایش حجم عملیات لجستیکی و بالطبع، پیچیدگی بیشتر
برنامهریزی و کنترل در لجستیک آنها در زمینههایی نظیر پیشبینی و برآورد،
تهیه و تأمین، انتقال و جابجایی، ذخیره سازی و نگهداری و توزیع
نیازمندیها میشود، درحالیکه این مسائل در سازمانهای غیرنظامی، بسیار
سادهتر شکلگیری و انجام میشود. نتیجه این که برای انجام مناسبتر امور
لجستیکی در سازمانهای نظامی، نیاز به نوعی تمرکز در اداره این عملیات
احساس میشود و هنگامی که مسائل امنیتی و سیاسی نیز در کنار آن قرار گیرند،
موضوع مهمتر جلوه میکند. طرحریزی، هدایت، اجرا و کنترل فعالیتهای
لجستیکی در نیروهای نظامی، موجب به وجود آمدن یک سیستم مترکز لجستیکی در
آنها میشود تا با هماهنگی کامل بین اجزا بتواند خدمات لجستیکی مناسب را
با سرعت و توان بالا، دقت و تداوم و در زمان و مکان مناسبی برای عناصر
نیازمند فراهم نماید.
انتظار میرود یک سیستم لجستیک متمرکز و
نظامیافته که با عنایت به همه جوانب، طراحی و ایجاد شده باشد بتواند یک
رابطه متعادل و متقابل را بین اجزا برقرار کند تا از برآیند این تعادل،
تمامی واحدهای سازمان بهرهور شوند.
8. عوامل و اجزای لجستیک
برای اجرای مأموریتها و دسترسی به اهداف لجستیکی، هر سیستم لجستیک دارای اجزای زیر است:
1-
تعیین ضوابط و استاندارها که در این قسمت، استاندارهای مناسب برای نوع
اقلام و کالاهای مصرفی و نیز تعیین اندازه مصرف در سازمان، بررسی و تدوین
میشود تا ادامه عملیات بر این اساس انجام گیرد.
2- امور مربوط
به برآورد1، اگر لجستیک را با نگرش سیستمی بررسی کنیم، یکی از
زیرسیستمهای اساسی، یقینا برآورد اقلام و خدمات مورد نیاز در سازمان خواهد
بود که میبایست قبلا براساس تجارب گذشته و مبانی علمی و منطقی برآورد،
پیشبینی و سپس تهیه و توزیع شود.
3- امور مربوط به تهیه و
تأمین، وظیفه این قسمت، تهیه اقلام و کالاهای مورد نیاز با توجه به
مکانیزمهای موجود است. خرید کالا از منابع خارج از سازمان، متداولترین
روش تهیه است، ولی در مواردی که کالا جحنبه خاص و انحصاری داشته باشد،
مکانیزم تولید آن، راهحل مناسبی تلقی میشود.
4- امور مربوط به
ترابری2، این زیرسیستم، انتقال و جابجایی اقلام، وسایل و نیروی انسانی را
بر عهده دارد و هرگونه خدمات در این راستا توسط آن انجام میشود.
5-
امور مربوط به ذخیرهسازی1و انبارداری، در این قسمت، ذخیرهسازی اقلام و
کالاهای خریداریشده انجام میگیرد تا برحسب نیاز به تدریج در دسترس
استفادهکنندگان قرار داده شود. برای بهبود امور این قسمت، آموزش کارکنان
در رشتههای علمی مربوطه، امری لازم است تا باتوجهبه هزینههای بالای
انبارداری، بهرهوری افزایش یابد و افراد با آخرین شیوههای تخلیه و
بارگیری کالا، قفسهبندی کنترل دقیق موجودیها از نظر کمّی و کیفی، ثبت و
محاسبه کالاهای ورودی و خروجی آشنا شوند.
6- امور مربوط به
توزیع2، هدف از این بخش، برنامهریزی در خصوص ارسال اقلام و فعالیتهای
اداری مربوط است، به گونهای که کالا و اقلام توزیعشده به طور دقیق در
دسترس درخواستکنندگان قرار گیرد و به میزان متناسب توزیع شوند.
7-
امور مربوط به نگهداری3، در این قسمت به موضوع مهم کیفیت نگهداری کالاها و
وسایل موجود در سازمان توجه میشود. اقدامات پیشگیرانه، توصیهها و
آموزشهای لازم در خصوص نحوه مصرف و بهرهبرداری از تجهیزات، عامل مهمی
برای نیل به اهداف در این راستا هستند، به نحوی که اقلام و ماشینآلات،
همیشه سالم و قابلاستفاده باشند.
8- امور مربوط به تعمیرات4،
در این بخش، تمامی اقدامات اصلاحی و بازسازی برای کالاها و تجهیزات معیوب
انجام میگیرد تا بتوان دوباره از آنها و تا پایان عمر مفید از آنها
استفاده مناسب به عمل آورد.
9- امور مربوط به تغذیه، این قسمت،
وظیفه طبخ و توزیع غذا را به واحدهای پشتیبانیشونده بر عهده دارد و تمامی
تصمیمگیریهای مربوط به آن براساس وضعیت کارکنان، محدودیتهای بودجهای و
سایر عوامل صورت میگیرد.
10- امور مربوط به ساختمان و تأسیسات،
وظیفه این بخش، نگهداری و تعمیرات ساختمانها و تأسیسات و بهطورکلی،
اموال غیرمنقول در سازمان است.
11- امور مربوط به ارتباطات و
مخابرات، این زیرسیستم به عنوان یکی از مهمترین بخشهای مجموعه لجستیک از
اهمیت فوق العادهای برخوردار است و شریان حیاتی اطلاعات در سازمانهاست.
باوجوداین سیستم، هماهنگی در سازمان به سرعت شکل میگیرد.
12-
امور مربوط به اقلام بازیافتی و ضایعات، این زیرسیستم وظیفه دارد با تعیین
تکلیف اقلام معیوب و ازردهخارج، تصمیمات مقتضی اعم بازسازی کامل، فروش و
یا انهدام آنها را تخاذ کند.
13- زیرسیستم کنترل اموال، وظیفه این
قسمت، ثبت و کنترل تمامی کالاها، اقلام، وسایل و تجهیزات موجود در سازمان
است، به گونهای که آمار دقیق هر واحد به تفکیک از نظر نوع وسایل موجود در
آن واحد، به منظور هرگونه تصمیمگیری، همواره در دسترس مدیران قرار گیرد.
بدیهی است که در صورت جابجایی و انتقال اقلام از انبار به دست
مصرفکنندگان باید سریعا آن را گزارش دهد.
8. رابطه بین اجزای لجستیک
ازآنجاییکه
امور لجستیکی مثل یک رشته زنجیر بههمپیوسته است و امکان جدا کردن و
تفکیک آنها از یکدیگر در سازمان واحد امکان ندارد، بنابراین تمام این امور
باید به صورت یکجا و متعامل دیده شود و هرگونه طراحی و تصمیمگیری یا
بررسی و نظارتی بر آنها باید به صورت سیستمی انجام گیرد. برای روشن شدن
موضوع، در زیر نمونههایی از همسازی و ارتباط بین اجزا لجستیکی ارائه شده
است.
9. رابطه بین حملونقل و انبار:
اگر سرعت حملونقل کم باشد و
وسایل حملونقل سازمان در این زمینه، محدودیت داشته باشند، نهتنها حجم
بیشتری از انبار مورد نیاز است بلکه به تعداد انبار بیشتری نیز احتیاج
میباشد. برعکس اگر به دلیل بهبود وسایل حملونقول بر سرعت آنها افزوده
شود، سطح انبار کمتری مورد نیاز است و لذا، نیاز به انبارسازی گسترده
نخواهد بود. بنابراین، رابطه تنگاتنگی بین سطح انبار و سرعت وسیله حملونقل
وجود دارد.
9-1- رابطه بین بستهبندی و دستهبندی کالا و روشهای حملونقل:
بین دستهبندی تولیدات و نوع وسیله حملونقل نیز رابطه متقابلی وجود دارد. حمل
کالا
از طریق هوا، اگرچه هزینه بیشتری دارد ولی هزینه بستهبندی کمتری را طلب
میکند، زیرا ضایعات کمتری به همراه دارد. در مقابل، حمل کالا از طریق
زمین(راهآهن و جاده) به دلیل پیشامد ضایعات بیشتر، نیاز به هزینه
بستهبندی بیشتری دارد.
10. رابطه بین تأمین و خرید کالا با نگهداری و تعمیرات آن:
بین
موضوع خرید کالا یا مواد با هزینههای تعمیرات و نگهداری، رابطه زیادی
وجود دارد ، لذا هنگام خرید باید کیفیت کالا و وسایل مورد معامله به دقت
بررسی شود. کالایی که از کیفیت پایینی برخوردار است، مسلما هزینههای
تعمیرات و نگهداری بیشتری دارد و کالای دارای کیفیت بالا در این خصوص به
هزینههای کمتری احتیاج خواهد داشت. بنابراین نظر افراد متخصص در امور
نگهداری و تعمیرات باید به گونهای در امر تأمین و خرید لحاظ شود تا از
مشکلات بعدی پیشگیری شود.
11. رابطه تعمیرات با اقدامات پیشگیری و نگهداری:
بین
این امور نیز رابطه منظمی وجود دارد، بهطوریکه توجه یا غفلت از هریک،
باعث اثرگذاری متقابل بر دیگری میشود. در سازمانی که به موضوع نگهداری
وسایل و ابزار و استفاده صحیح و متناسب از آنها تأکید میشود، بدون شک نیاز
به اقدامات تعمیراتی و اصلاحی و هزینههای مربوط به آن نیز کمتر خواهد
بود. برعکس، عدم توجه کافی به نحوه استفاده از وسایل و تجهیزات و عدم
انجام اقدامات پیشگیرانه نگهداری باعث میشود تا از طرف مقابل، هزینههای
تعمیرات وسایل و تجهیزات مزبور به طور مضاعف افزایش یابد. شواهد بسیار زیاد
و قابلقبولی نیز در این خصوص وجود دارد و به همین دلیل امروزه
سازمانها، تلاش بیشتری برای اقدامات پیشگیرانه انجام و در این زمینه،
اعتبارات بیشتری اختصاص میدهند. استدلال این است که انجام هزینههای
محدود پیشگیری(قبل از رسیدن اموال به مرز تعمیرات)در واقع سازمان را از
هزینههای بیشتر تعمیرات و اقدامات اصلاحی بازمیدارد.
12. رابطه بین توزیع و انبار:
در
سازمانها همواره بین واحد توزیع و انبار، رابطه مستقیمی وجود دارد و
تبادل اطلاعات بین این دو واحد و همکاری مشترک آنها، موجب افزایش کارایی
سازمان میشود. واحد توزیع باید از ظرفیت ذخیرهسازی هریک از انبارهای
موجود در سازمان و نیز میزان موجودی مواد و اقلام آنها اطلاع داشته باشد
تا عملیات توزیع را به درستی انجام دهد و حوالههای صدور کالا از انبار را
با وجود پشتوانههای مناسب در اختیار واحدهای مصرفکننده قرار دهد.
مبادله
اطلاعات بین این دو واحد باعث میشود تا علاوه بر توزیع مناسب کالا در
میان واحدهای گوناگون سازمان، بتوان موجودی قابل اطمینانی را نیز از هریک
از اقلام در انبارها حفظ نمود، به گونهای که میزان حد اقل و حد اکثر
موجودیها با رعایت استاندارد ذخیره ایمنی آنها تأمین شود. در سازمانها
برای هریک از اقلام موجودی انبار معمولا سقف بالا و پایینی را در نظر
میگیرند که باید همواره رعایت شود و عدول از هر دو معیار، موجب بروز
زیانهای احتمالی خواهد شد. به طور مثال، پایین بودن حجم مواد یا کالای
موجود در انبار در هر زمان میتوان به توقف فعالیتهای سازمان منجر شود و
متقابلا، افزایش موجودی هر یک از اقلام از سطح تعریفشده سبب میشود که
هزینههای مختلفی مثل هزینه نگهداری، هزینه ضایعات و زیان فرصتهای
ازدسترفته و رکود سرمایه به وجود آید. بنابراین، هماهنگی و انسجام بین
واحدهای توزیع و انبار از امور مسلم است که باید در همه سازمانها وجود
داشته باشد و با ایجاد یک ارتباط منطقی و پیوسته، آنها را هرچه بیشتر در
خدمت اهداف سازمان قرار داد.
13. رابطه بین انبار با تأمین و خرید:
واحد
تأمین و خرید نیز باید تمامی اطلاعات کمّی و کیفی مورد نیاز خود را از
انبار تهیه و با توجه به آنها نسبت به هرگونه سفارش خرید اقلام کند. ظرفیت و
حجم ذخیرهداری تمامی انبارهای موجود در سازمان به همراه ویژگیها و
تناسب کیفی هرکدام برای واحد تأمین، موضوع مهمی است که بی توجه به آن،
زیانهای فراوان را به دنبال دارد.
واحد تأمین و خرید باید با داشتن
اطلاعات لازم در هر لحظه، موجودی انبار را بداند و در صورت لزوم با خرید
بهنگام، نسبت به تأمین مناسب موجودیها در سقف تعریفشده و اطمینانبخش
مبادرت ورزد. 1این واحد با تدبیر صحیح در فواصل زمانی گوناگون و با عنایت
به موارد بالا، بهترین و مناسبترین حجم خرید را در چندین نوبت در سال
انجام میدهد. 2طبیعی است که با انجام عملیات مناسب و هماهنگ، سازمان از
پرداخت هزینههای اضافی مانند هزینه تأخیر وسایل حملونقل، هزینه ضایعات،
هزینه بهره سرمایه، هزینه توقف و بیکاری و مانند آن مصون خواهد ماند و از
ترکیب و انسجام واحدهای انبار و خرید به بهرهوری بیشتری دست مییابد.
14. رابطه بین توزیع با تامین و خرید:
وجود
رابطه میان واحد توزیع با واحد تأمین و خرید نیز مثل رابطه بین انبار با
تأمین و خرید بوده و با عنایت به لزوم هماهنگی آنها در امر ورود و خروج
منظم و متناسب اقلام موجود در انبار، از اهمیت زیادی برخوردار است.
به
طور طبیعی اگر برای نگهداری هر نوع مواد یا کالایی، سقف مشخصی استاندارد
شود و تمامی واحدهای مربوطه، ملزم به رعایت آن باشند، در این صورت در مقابل
هر خروجی انبار باید ورودی وجود داشته باشد تا خدشهای به ذخیرههای
ایمنی انبارها وارد نشود. قبول این نکته، ما را به وجود یک ارتباط
ناظمیافته بین واحد خرید-به عنوان تأمینکننده موجودی انبار-و واحد توزیع
به عنوان تصمیمگیرنده برای خروج کالا از انبار و مصرف آن- رهنمون میکند.
بنابراین، واحد توزیع باید تمامی اطلاعات مربوط به خرید و سفارش کالا توسط
واحد تأمین و خرید را داشته باشد و متقابلا، اطلاعات مربوط به توزیع اقلام
و کالاهای انبار را در اختیار آن واحد قرار دهد تا با رفت و برگشت دقیق
اطلاعات بین آنها، حلقههای مفقود اطلاعاتی نظام ورود و خروج کالا در
سازمان از بین رفته و یک نظام«کنترل موجود کالا»به وجود آید.
15. رابطه بین کنترل کیفیت با سایر اجزا:
امروزه
در اکثر سازمانها، واحد کنترل کیفیت با هدف نظارت و کنترل جنبههای کیفی
حاکم بر عملیات و فعالیتهای سازمان وجود دارد و این واحد به عنوان یکی از
واحدهای (1)-اشباع موجودی مواد یا کالا را در اندازه و سقف ایمنی
اصطلاحا«شارژ انبار»گویند.
فعال و مهم، دارای ارتباط وسیعی با سایر
قسمتها و واحدها است. فعالیتهای این واحد، بسیار جامع و فراگیر بوده و
تقریبا در همه مراحل عملیاتی سازمان، گسترده شده است. دامنه این فعالیت در
دیدگاه سیستمی و جامعنگر از اولین مرحله عملیات سازمان آغاز میشود و تا
آخرین مراحل آن ادامه دارد. در گذشته، رعایت موارد کیفیتی را صرفا در
مرحله تولید خلاصه کرده و لزوم رعایت نکات کیفی را فقط محدود به این بخش
میدانستند، ولی امروزه با اثبات اثربخشی و رعایت نکات کیفی را فقط محدود
به این بخش میدانستند، ولی امروزه با اثبات اثربخشی و رعایت نکات فوق در
تمامی مراحل، سخن از«کنترل کیفیت جامع»1یا«مدیریت کنترل جامع»2به میان
میآید. این موضوع در مباحث مدیریت و مهندسی، جایگاه ویژهای یافته و حتی
به عنوان یک رشته علمی مستقل مطرح شده است. بنابراین، در صورت وجود رابطه
کافی و مناسب میان واحد کنترل کیفیت با سایر واحدها، یقینا نتایج آن برای
سیستم، مفید است و کارها به نحو بهتری انجام میشود.
16. ضرورت مدیریت یکپارچه لجستیک
تنوع
و حجم اقلام و خدمات مورد استفاده در سازمانها، موجب بروز مسائل و
پیچیدگیهایی از نقطهنظر لجستیک میشود و مشکلاتی را در انجام این دسته از
فعالیتها به وجود میآورد. همانطورکه اشاره شد، امور و مسائل لجستیک مثل
رشته زنجیری به هم پیوسته است و امکان جدا کردن و تفکیک حلقهها از
یکدیگر وجود ندارد و در واقع، در کنار هم معنا میدهد. لذا باید آنها را به
صورت سیستمی و مجموعهای مورد بررسی قرار داد تا نتیجه مناسبی حاصل شود.
در
این راستا، تجزیهوتحلیل نظام منسجم و یکپارچه لجستیک از اهمیت بالایی
برخوردار است و در حقیقت، بخشی از علوم و فنون لجستیکی را تشکیل میدهد.
ارتباط دادن و بههمپیوستن خردهسیستمها و فعالیتهای پراکنده لجستیکی در
یک مجموعه منسجم رای ایجاد یک تعادل و تعامل پویا در جهت افزایش بهرهوری
در است سازمان، یک مسأله اساسی است که زمینه اجتماع امور متفرق لجستیکی
در یک حوزه واحد و متمرکز را فراهم میآورد. بنابراین باید بتوان نخست،
رابطه اجزا را با یکدیگر و سپس رابطه اجزا را با کل سازمان و محیط آن
برقرار کرد و در نهایت بر این اساس، نظام یکپارچه لجستیک را طراحی و ایجاد
نمود.
هنگامی که با مقولههایی چون طراحی، سازماندهی، هدایت و
هماهنگی و نظارت بر امور و فعالیتهای لجستیکی سروکار داریم، در واقع به
دانشی تحت عنوان«مدیریت لجستیک»نیاز است که همان اداره یکپارچه اجزای
لجستیک و هماهنگ کردن آنها در جهت دسترسی به اهداف کلان سازمان است.
مدیریت
لجستیک، ارتباط و تعادل بین سطوح لجستیک را با منابع تأمین از یک طرف و
واحدهای مصرفکننده در سازمان از طرف دیگر، آنچنان برقرار میکند که
بهترین کالا و مواد را با کمترین هزینه و بها در اختیار نیازمندان به خدمات
لجستیکی قرار میدهد و متقابلا با دریافت نظریات اصلاحی طرفین و انتقال آن
به واحدها، این تعامل و تبادل را در جهت افزایش بهرهوری، به حد اکثر
میرساند.
مدیریت لجستیک، یکی از عناصر اصلی ستاد مرکزی است که
مأموریت طراحی، برنامهریزی، سیاستگذاری، تدوین روشهای انجام کار، هماهنگ
کردن امور، صدور دستور العمل و نظارت را در امور لجستیکی بر عهده دارد و
کیفیت عملکرد آن، اثرات مستقیم بر عملیات اصلی سازمان دارد.
17. وظایف اختصاصی مدیریت لجستیک
مدیران
لجستیک-همانند سایر مدیران-یکسری وظایف عام و مشترک دارند مثل طراحی و
برنامهریزی، هماهنگی و هدایت، انگیزش، سازماندهی، نظارت و ارزشیابی که در
هر سازمانی رعایت میشود. در کنار این وظایف، هر مدیری باتوجهبه نوع و
گرایش کار خود، تعدادی وظایف ویژه و اختصاصی دارد که صرفا در شمول مسؤولیت
اوست. بنابراین، هر مدیر لجستیک برای نیل به بهرهوری بالا در انجام عملیات
لجستیکی سازمان خود باید یک سری وظایف خاص انجام دهد. این وظایف را
میتوان به شرح زیر خلاصه کرد:
1- تهیه و تدوین طرحها، برنامهها، خطمشیها، روشها، آییننامهها و دستور العملهای لازم در زمینه کلیه امور لجستیکی.
2- تعیین و مشخص نمودن استانداردها و اندازههای مورد نیاز جهت اجراء. 1
3- بررسی و برآورد تمامی نیازمندیهای لجستیکی شامل نیازهای وسایل و ابزارآلات، مواد و اقلام، تأسیسات و ابنیه.
4-
تهیه و تدوین روشها و دستور العملهای درخواست، تهیه، خرید، انبار،
حملونقل، بیمه، نگهداری، توزیع، کنترل کمیت و کیفیت، اقلام اسقاطی.
5- حصول اطمینان از تأمین و توزیع به موقع کلیه اقلام و خدمات لجستیکی بر اساس نیازها و برنامهها.
6- هماهنگ کردن و نظارت بر تمامی امور و فعالیتهای لجستیکی.
7- بررسی و پیشنهاد روشهای جدید در انجام امور لجستیکی.
8- دریافت نظر استفادهکنندگان از خدمات لجستیکی(بازخورد).
بنابراین،
مدیران لجستیک باید علاوه بر داشتن تواناییها و مهارتهای عمومی که
(1)-ابتدا باید نوع وسایل مناسب برای سازمان مشخص شود تا بعد تأمین خریداری
گردد و یا در مورد مصرف باید اول میزان مصرف در زمینههای گوناگون معلوم
شود تا اقدام لازم انجام شود. لازمه هر مدیری است، نسبت به کسب تخصص و دانش
لازم در حوزه مسائل لجستیکی فوق اقدام نمایند و با حصول این دسته از علوم
و تجارب لازم، امور پشتیبانی و تدارک را در سازمان هدایت کند.
18. نتیجهگیری
شاخههای
مختلف دانش بشری، از طریق ارائه نظریات، اصول و روشهای قابلتوجیه و عملی
در زمینه پدیدهها و موضوعات گوناگون به وجود آمده است و دانش لجستیک نیز
امروزه در سطح آکادمیک از اصول، قوانین و نظریههای مربوط به خود بهرهمند
میباشد که در خصوص مسائل بیشمار لجستیکی در سازمان ارائه شده است.
دانشمندان
علوم و فنون لجستیکی تلاش میکنند تا مقادیر کمّی مناسبی را در یک رابطه
منسجم و منطقی از عملیات سازمانها محاسبه و نشان دهند. بهعبارتدیگر،
اقلام و خدمات پیشتیبانی برای واحدهای کاربر را از قبل تعریف میکنند تا
از نقطهنظر نوع و مقدار آن و تناسب با استانداردهای تعیینشده در زمان و
مکان مورد نظر با کمترین هزینه در اختیار واحد مربوطه گذاشته شود، به
گونهای که مدیران سازمان و واحدهای صفی و عملیاتی با اطمینان خاطر از
تأمین انواع تسهیلات مورد نیاز خود، نسبت به انجام وظایف محوله اقدام
نمایند.
نکته مهمی که امروزه در علم لجستیک بر آن تأکید میشود از
آن حتی به عنوان یک عامل کلیدی نام برده میشود، مسأله تداوم و پیوستگی
فعالیتهای لجستیکی است و این که این قبیل کارها در سازمان، مستمر و بدون
توقف میباشد. تقریبا در همه سازمانها، واحدها و قسمتها در کنار
فعالیتهای خود، تعطیلی و توقف دارند و در ساعات و روزهایی از سال و ماه،
کارشان متوقف میشود، اما عملیات پشتیبانی هرگز ایستایی ندارد و در همه
زمانها اعم از روز و شب و حتی ایام تعطیلات عمومی همواره به کار و تلاش
خود ادامه میدهد و یا دستکم بخشهایی از فعالیتهای اصلی خود را همیشه
انجام میدهد. برای مثال، حفاظت از کالاها و اقلام موجود در انبار، به
زمان مشخصی ارتباط ندارد و یک فعالیت مستمر است. همچنین بررسی و نظرات بر
شرایط نگهداشت کیفی تأسیسات، تجهیزات و موجودی انبار نیز یک فعالیت مداوم و
پیوسته است. بنابراین، یکی از مشخصههای کلیدی است که امروزه در دانش نوین
لجستیک بر آن تأکید میشود.
نکته دیگری که حائز اهمیت است، جامعیت
و یکپارچگی این عملیات است. وجود انسجام در انجام امور لجستیکی، با عنایت
به ارتباط و تأثیر متقابل میان اجزا، امر مسلمی است که باید از مرحله
طراحی و برنامهریزی تا اجرا و نظارت بر عملیات سازمان حفظ شود و در تمامی
این مراحل، بههمپیوستگی ساختاری و عینی این امور دیده شود.
لجستیکی
با دانش و تجربه کافی به خدمت گرفته شده و ایشان براساس وظایف خود نسبت
به این مهم همت گمارده و تلاش میکنند تا مشکلات و مسائل پشتیبانی و
لجستیکی سازمان را به بهترین شکل رفع کنند. اکنون این واقعیت وجود دارد که
با داشتن یک ساختار قوی و متحد الشکل در عملیات تدارک و پشتیبانی، واحدهای
اصلی برای انجام فعالیتهای خود آمادگی کامل خواهند داشت و با پشتوانه
محکم به سوی اهداف اصلی سازمان گام برمیدارند.
فهرست منابع و مأخذ
1. Bowersox,D. J. and Closs D. J;Logistics Management,McGraw Hill 1996.
2. Moller;Toward Design Effective Logistics Systems;Alborg University,. Danemaric,. 1995.
3.
Rabert,F. Seaher,Alan J. Stenger and Richard Young;An Assessment of
Logistics Research Paradigms;The Pennsylvania University 1993
4. Blanchard,B. S;Logestucs Engineering and Management;4 thed,Prentice-Hall,1990.
5. Lambert D. M. J. R. Stock,and L. M. Ellram,Fundamentals of Logistics Management,Mc Grow Hill 1998.
مطالب مشابه :
سخا نظام وظیفه - سخا سازمان وظیفه عمومی - کد سخا نظام وظیفه - کد سخا چیست - سربازی
سوالات کارشناسی ارشد 93 - سخا نظام وظیفه - سخا سازمان وظیفه عمومی - کد سخا نظام وظیفه - کد سخا
کد سخا
جانشین رئیس سازمان وظیفه عمومی ناجا نحوه استفاده از سامانه پیامکی این سازمان را تشریح کرد.
شبکه خصوصی VPN
خصوصی یک شرکت یا یک سازمان روی یک شبکه عمومی نظیر وظیفه یک vpn این است که بسته سخا روش
دفاتر خدمات قضایی
دادسرای عمومی و سامانه سخا سال گذشته در و سپس آن را در سازمانهای مختلف ایجاد می
مفاهیم شی گرایی ، زبان مدل سازی UML
مکانیزمهای عمومی. o مشخصات نقش مشخص کننده وظیفه هر کلاس در آن رابطه سخا. وبلاگ
نحوه رسيدگي شکايات در دفاتر خدمات الكترونيک قضايي
الکترونیکی، سامانهای با عنوان سامانه الکترونیکی خدمات قضایی "سخا" در قوه قضاییه راه
مقایسه نظارت و نقش آن در ژاپن، چین و ایران
تلاش در میان سازمان های اداری وظیفه مهم نظارت بر عمومی مورد توجه
بررسی روش حکومتی ریاستی و پارلمانی ومقایسه آن با روش حکومتی جمهوری اسلامی
تا حدی معین در سازمان کابینه افکار عمومی و اساس ادای تکلیف و وظیفه
آغاز فاز دوم ارائه خدمات الکترونیک قضایی-مطالبات مربوط به اعسار و درخواست مهریه
وجزییات مربوط به خرید خدمت و نظام وظیفه مشاوره حقوقی با وکیل با شماره 9099070219 تماس از تلفن
لجستیک
لجستیک، متشکل از کلیه فعالیتهای پشتیبانی مأموریت عمده سازمان وظیفه این قسمت عمومی که
برچسب :
سخا سازمان وظیفه عمومی