جنگل و توسعه پايدار...

در سال 1992 پس از کنفرانس زمین در اجلاس ریو دو مفهوم جنگلداری پایدار و مدیریت اکوسیستمی به طور موازی مورد توجه و بحث سازمانها ، کنوانسیون ها و محافل مربوط به جنگلداری قرار گرفتند .
مدیریت جنگلداری پایدار ریشه خود را در جنگلداری کلاسیک دارد و توسط بعضی از سازمان های بین المللی از قبیل فائو مورد حمایت و ترویج قرار گرفته است ، در حالی که مدیریت اکوسیستمی توسط کنوانسیون حفظ تنوع زیستی (CBD) به عنوان یک چارچوب مورد قبول واقع شده است .
جنگل و جنگلداری تاریخچه دیرینه در ایران دارد . سطح جنگلهای ایران حدود 5/7 درصد سطح کشور را پوشش می دهد و عمدتا" در ناحیه خزری و زاگرس قرار دارد و نواحی محدود در نوار ساحلی جنوب و در مرکز ایران نیز یافت می شود .
جنگلداری پایدار
سابقه تاریخی جنگلداری پایدار در واحد سطح بیش از دو قرن است . جنگلداری پایدار در واحد سطح بر دو اصل برداشت مستمر و دائمی و برداشت اقتصادی استوار است .
کارشناسان و مدیران جنگلداری پس از سالها تجربه دریافتند که اگر چه ممکن است در یک طرح جنگلداری به جنگلداری پایدار دست یافت ولی در سطح ملی به علت افزایش تقاضا برای تولیدات کشاورزی و توسعه صنعت جنگلداری به مخاطره افتاده است .
جنگلداری پایدار در سطح ملی رویکردی است که اهداف اقتصادی ، اجتماعی، زیست محیطی و فرهنگی مدیریت جنگل را با اصول جنگل هماهنگ می کند . بر طبق« اصول جنگل» منابع و اراضی جنگلی برای تامین نیازهای اجنماعی، اقتصادی ، اکولوژیکی ، فرهنگی ومعنوی به صورت پایدار برای نسلهای فعلی و آینده مدیریت شوند .
این نیازها در زمینه تولیدات چوبی ، غیر چوبی ، آب ، غذا ، گیاهان دارویی ، شغل ، تفرج و زیستگاه برای حیات وحش هستند .
همچنین جنگلداری پایدار در سطح ملی باید اقداماتی در زمینه حفظ سلامتی جنگلها در برابر آلودگی هوا ، آفات و امراض را انجام دهد . نتیجه تلاش سازمانهای بین المللی مانند برنامه محیط زیست سازمان ملل و فائو در سالهای اخیر منجر به تغییر در سیاست و قوانین جنگل ، تحول در ساختارتشکیلات بخش جنگلداری ، تهیه راهبرد جنگلداری و حفاظت جنگلها در کشورهای مختلف شده است .
در سطح جهانی هم انواع کنوانسیونهای مرتبط با مسائل جنگلداری تشکیل شده است . ولی باید توجه کرد که جنگلداری پایدار با موانع و مشکلات فراوانی از قبیل کمبود همکاری بین کشورها و جامعه بین المللی ، منابع مالی ، انتقال تکنولوژی مناسب محیط زیست ، عدم گسترش مشارکت ، تقسیم عادلانه در آمدهای جنگل و در نهایت فقر و نا برابری رو به روست .
تاکنون برای اجرای برنامه عملی جنگلداری پایدار اقدامات زیادی در سطح ملی و بین الملللی صورت گرفته است که تهیه برنامه ملی جنگل ، توسعه یکپارچه و تلفیقی کوهستانها ، آبخیزداری مشارکتی و جامع ، احیاء جنگلهای مخروبه ، ممیزی و گواهی جنگل و مدیریت جامع آفات و امراض جنگلی مهمترین این اقدامات است .
چشم انداز جنگلداری در غرب آسیا و آسیای میانه
مطالعه چشم انداز جنگلداری( Forestry outloo study) برای آینده ، یکی از برنامه های فائو است که با همکاری کشورهای مختلف برای مناطق گوناگون جهان و کشورهای تهیه شده و یا در حال انجام است .
مطالعه چشم انداز جنگلداری با همکاری فائو، کشورها و بعضی از نهادهای بین المللی تاکنون برای کشورهای آسیا و اقیانوسیه ، امریکای لاتین و دریای کارائیب ، آفریقا و اروپا انجام شده است . اما برای کشورهای غرب آسیا و آسیای میانه در حال تهیه است .
اصولا" در چشم انداز جنگلداری سطح ملی ، منطقه ای و جهانی تهیه می شود ، به طوری که بعد از اتمام چشم انداز جنگلداری غرب آسیا و آسیای میانه چشم انداز جنگلداری جهان تا سال 2020 میلادی تهیه خواهد شد .
در ایران در سال 1383 برای مطالعه چشم انداز جنگلداری تا سال 2020 میلادی یک گروه کارشناسی از بخشهای مختلف زیر نظر شورای عالی جنگل ، مرتع و خاک تشکیل و نسبت به آن اقدام کردند که نتیجه آن در فروردین 84 در یک کارگاه آموزشی در دمشق (سوریه ) با شرکت کشورهای منطقه به بحث و گفتگو گذاشته شد .
از مجموعه بحثها و گزارش های ارائه شده چشم انداز جنگلداری برای کشورهای غرب آسیا و آسیای میانه توسط فائو مطالعه و تهیه خواهد شد .
مطالعه چشم انداز جنگلداری یک آینده نگری یا آینده پژوهی برای بخش جنگلداری است و علت آن تغییرات شدید در جهان ، افزایش پیچیدگی ها و مسوولیت داشتن در برابر ساختن آینده بخش جنگلداری است .
برای موفقیت در آینده نگری بخش جنگلداری نیاز به افزایش دانش ، آگاهی ، کارگروهی و پیش بینی آینده و در نظر گرفتن آینده در تصمیمات و سیاست گذاری است .
اصول جنگلداری نزدیک به طبیعت
اساس و پایه تولید در جنگل خاک آن است، از این رو باید نسبت به حفظ و حاصلخیزی خاک و در صورت نیاز در تقویت آن اقدام کرد . به همین جهت درجنگلداری باید از تخریب خاک به صورت لغزش و رانش ، فرسایش ، آبشویی عناصر و کوبیدگی خاک جلوگیری کرد .
بایداز قطع یکسره وسیع ، استفاده از ماشین آلات سنگین بهره برداری و حمل و نقل ویژه در زمین های حساس به رانش خودداری کند .
باید استقرار تجدید حیات در حد مورد نیاز قرار گیرد به طوری که از نظر اکولوژیکی روند تعادل انرژی به حداکثر برسد .
خوشبختانه جنگلهای خزری شمال کشور ، به دلیل عدم قطع یکسره و در سطوح گسترده فقط در جنگلهای مخروبه و با هدف تسریع در احیاء و برهم زدن اکوسیستمهای آن ، از ظرفیتهای بسيار بالایی برخوردار است ولی حاصلخیزی خاک جنگلهای زاگرس در غرب کشور به دلیل حاد بودن مسائل اجتماعی ، اقتصادی و دامدار ی سنتی و فرسایش شدید خاک با آسیبهای جدی مواجه شده است .
در مدیریت جنگلداری متناسب با گونه ها و ساختار توده ها و رویشگاه باید ظرفیت خاصی برای تنوع گونه ای و کمیت و کیفیت جنگل قائل شد . به طوری که در رویشگاهی گونه راش از رشد بالایی برخوردار است ولی رویشگاه دیگر ممکن است برای بلوط و یا توسکا بیشتر مناسب باشد .
بر این اساس بر طبق روش مدیریت اکوسیستمی در جنگلداری تاکید برای پایداری بلند مدت منابع ، حفظ و تقویت تنوع زیستی ، تلفیق سیستم های اقتصادی ، اکولوژیکی در برنامه ریزی باید مورد توجه قرار گیرد تا این منابع به صورت پایدار برای نسلهای آینده باقی بماند .

منبع : سايت اينترنتي

جنگل و توسعه پايدار...

مطالب مشابه :

جنگل و مدیریت آن

جنگل و توسعه پايدار...

اهداف مدیریت پایدار جنگل

عناصر مدیریت پایدار جنگل

جنگلداری پایدار ...

جنگلداری و توسعه پایدار

مدیریت جنگل ها