خط و زبان گرجی و ارمنی
|
الفبای گرجی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
تاریخچه و وجه تسمیه مناطق گرجی نشین ایران:
فریدونشهر : در استان اصفهان قرار دارد . سنگ بنای اولیه این شهر در سال 1013 به دست گرجیها نهاده
شد. گرجیها در ابتدای ورود به این منطقه در عصر شاه عباس اول صفوی به یاد ناحیه ای زیبا
درگرجستان این منطقه را مارتقوپی نامیدند ( که از منابع تاریخی از آن به عنوان مردانقوب یاد شده
است ) بعد از مدتی این نام فراموش و لفظ سوپلی ( در زبان گرجی به معنی آبادی ) جایگزین شد که
گرجیان اکنون این شهر را به این نام می خوانند . سپس نام این شهر به آخوره بالا به معنی انتها یا آخر،
و سرانجام در سال 1340 به فریدونشهر تغییر یافت .
چقیورت : روستای گرجی نشین چقیورت در فاصله تقریبی سیزده کیلومتری از مرکز شهرستان و در
سمت غرب فریدونشهر قرار دارد . هنگام ورود گرجیها به این روستا ترک ها در آن سکونت داشتند . نام
این روستا نیز میراثی از ترک های ساکن این روستاست که از چخیورت یعنی جایی که در آن نواحی
متعدد زندگی وجود دارد به چقیورت مبدل شده است .
سیبک : سیبک در فاصله 9 کیلومتری فریدونشهر واقع شده است . گرجی های اولیه که بدین محل وارد
شدند آن را به یاد شهر و ناحیه ای زیبا در گرجستان ( واشلووانی ) نامیدند.
واشلووانی ناحیه ای زیبا در کارتل است. بعدها نام این روستا از گرجی به فارسی ترجمه شد و
وشلووانی ( جایی که درختان سیب زیادی دارد ) به سیبک مبدل گردید.
جق جق : این روستا در فاصل تقریبی سیزده کیلومتری از فریدونشهر قرار دارد این روستا بعد از انقلاب
به نهضت آباد تغییر نام یافته است .
خنگ : این روستا در فاصله تقریبی 5 کیلومتری شرق فریدونشهر قرار دارد . در ابتدا ارامنه در این روستا
ساکن بودند . این روستا در سالهای اخیر به رحمت آباد تغییر نام یافته است.
میاندشت : در شهرستان فريدن قرار دارد میاندشت اسم جدید ( تورلی ) ، ( تولل ) یا ( تریل ) است ،
نامی که اولین گرجیان ساکن در آنجا برای آن سرزمین انتخاب کردند. معانی متعددی بران آورده اند از آن
جمله به معنای ماه و نیز دشت سبز و خرم و در بعضی منابع برف خیز می باشد .
داشکسن : نام این روستا ترکی می باشد و معنی آن سنگ بر است ، اما بسیاری از ساکنان آن گرجی
زبان هستند. داشکسن از روستاهای شهرستان فريدن می باشد
اغچه:زبان انها نسبت به مکانهای دیگر شباهت زیادی به زبان گرجی دارد
مناطق و مکانهایی که در نامشان کلمه گرجی و کلمات مشابه آن وجود دارد :
این مناطق احتمالا متعلق به گرجی نژادانی می باشد که زبان گرجی را فراموش کرده اند.
گرجی و گرج و مشتقات آنها :
اسماعیل آباد گرجی : تربت جام
گرجی آباد : بابل
گرجی : ملایر – ازنا – سیلاخورالیگودرز – تبادکان مشهد – پشت بسطام شاهرود – گرج آباد : مراغه
گرجان سو : رحمت آباد رشت
گرجان : خوسف بیرجند
گورج : املش
ده گرجی : اشنوبه
گرجه پشت : رودسر
گرجی خیل : پل سفید سوادکوه
گرجی سرا : لنگا تنکابن
گرجی محله : بهشهر( نام محله ) و روستای همجوارش – سدن رستاق کردکوی – آمل{ نام محله}
گرجی کلا : اسپیور و شوراب ساری
قاسم آباد گرجی : افشاریه ساوجبلاغ
امزاده خانم گرجی : همدان
بازار گورجیلر ( گورجولر ) : تبریز
خانه گرجیها : یزد
گرجیان : ولایت گرجیان تا اوایل قرن چهاردهم ه . ق باقی و برقرار بود ، شهر کتالم و سادات شهر در
حومه ی آن قرار داشتند و از جنوب به جنت رودبار و از غرب به تهنجان محدود بود . امروزه ضمیمه خاک
رامسر است .
{ ک } کرج و کرچ و کرتیل ( کارتولی ) و مشتقات آنها :
کرجار : مشهد اردهال قمصر
کرچی : لاویج نور
کرجان ( کججان ) : سردرود تبریز
کرتیلان : جاپلق الیگودرز
کرچا : فریم ساری
مناطقی که نامشان از نامهای مختلف گرجی ها یا کلمات گرجی گرفته شده است :
احتمالا نام گرگان ( جرجان ) ، طابران ( توس ) ، طبرس ( تفرش ) ، طبرستان (از نام های قدیم گرجیها ،
تیبری ها یا تیبرانی ها ) نیز برگرفته از نام گرجی ها باشند . با توجه به مهاجرت گرجیها در دوران مختلف
به این مناطق این امر دور از ذهن به نظر نمی رسد . احتمالا تیبری ها یا تیبرانی ها از منطقه در ساحل
غربی دریای جلیله فلسطین به قفقاز مهاجرت کرده اند و یا برعکس از قفقاز به فلسطین مهاجرت کرده
اند ( با توجه به نام قدیمی دیگر گرجی ها ، ایبریها این مهاجرت ها محتمل به نظر می رسند ) . نام
طبریه به عبری به افتخار یکی از امپراتورهای روم تیبریوس نامیده شده است . نام تبریز نیز می تواند
برگرفته از نام طبریه یا تیبریها باشد.
نام مشکین شهر برگرفته از نام پیشکین حاکم گرجی آن منطقه بوده است .
انزلی : در متون گرجی ، انزلی را ( زنزلی ) نوشته اند . صاحب نظران می گویند : زنزلی به زبان گرجی
به معنی ( چشم تنگ ) است و در حال حاضر شهری به نام زنزلی در نزدیکی دلتای ولگا و آستاراخان
روسیه وجود دارد.
تسیخه یا سیخه : نام کوهی است در غرب استان اصفهان در منطقه فریدون شهر . تسخیه در زبان
گرجی به معنای قلعه است.
ازنا : در برخی از کتب تاریخی زمان صفویه از کلمه ازناور برای نامیدن بزرگان گرجستانی استفاده شده
است. از آنجا که در دوران صفویه گروهی از اهالی گرجستان به این ناحیه کوچانده شده اند محتمل
است که کلمه ازنا از کلمه ی ازناور مشتق شده باشد. کلمه ازناور به معنی شجاع و دلیر و پهلوان و
شریف و بزرگ قوم است .
مناطقی که در آن زبان گرجی را فراموش کرده اند :
گرجی محله بهشهر : در روستای گرجی محله ی بهشهر گرجی ها ساکن هستند . این گرجی ها در
زمان شیخ صفی الدین اردبیلی به این منطقه کوچ کرده اند .
دزفول : در زمان صفویه خانواده ای به سرپرستی ابینه خان گرجی به دزفول آمد و در آن سکنی گزید .
خانواده رشیدیان که زمانی در محله حیدرخانه دزفول ریاست داشته اند خود را از بازماندگان او میدانند.
قاسم آباد رودسر : در زمان صفوی تعدادی از گرجی ها در اطراف قاسم آباد رودسر ساکن شدند که زبان
گرجی را فراموش کردند.
گلاب دره تهران : روستای گلاب دره تهران از ییلاقهای خوش آب و هوای شمال تهران است که مردم آن تا
همین اواخر به زبان گرجی صحبت می کردند. ( خیابانی در شمال تهران در منطقه ی جمال آباد به نام
گرجی وجود دارد) .
قمیشلو دهاقان : روستای قمیشلو در دهاقان استان اصفهان قرار دارد که مردم آن تا همین اواخر به زبان
گرجی صحبت می کردند .
ایزد خواست آباده : در استان فارس قرار دارد که مردم آن تا همین اواخر به زبان گرجی صحبت می کردند.
آسپاس اقلید : این روستا در استان فارس قرار دارد و مردم آن گرجی نژاد هستند. سیاح معروف ژان
شاردن در شرح مسافرت خود از اصفهان به شیراز می نویسد : قالب اهالی آسپاس در قدیم عیسوی
مذهب و از اهالی قفقاز و گرجستان و سایر بلاد شمالی بوده اند که شاه طهماسب و شاه عباس آنها را
به خاک فارس کوچانید . ژان باپتیست تاورنیه در قسمتی از سفرنامه ی خود مینویسد : پس از آنکه از
سلسله جبال ممتدی عبور کردیم به قریه ی بزرگی موسوم به آسپاس سرازیر شدیم . در ابخاروی قله ی
کوه آپار قلعه خرابه ای دیده می شود سکنه ی آن از نژاد گرجی هستند اما مسلمان شده اند.
یزد : گرجی های یزد بعد از تحولاتی که در منطقه ی قفقاز رخ داد به این شهر آمدند و در آنجا ریشه
کردند. خانه ی گرجی ها یکی از خانه های قدیمی و متعلق به گرجی های یزد می باشد و پیرزنی که
عروس خاندان گرجی ها بوده از آن محافظت می کند. گرجیهای یزد زبان گرجی را فراموش کرده اند.
اقوامی که زبان گرجی را فراموش کرده اند :
ممسنی ها قشقایی ها و لرها : در استانهای فولکلورلرها آمده که آنها خویشاوند کاشکبی هستند .
منظور از کاشکبی قشقایی ها هستند . در داستانهای فولکلور قشقایی و لری آمده که آنها زمانی در
یک کشور بزرگی زندگی می کردند که در یک طرف آن قشقایی ها ( جمع کاشک یا کشک ) و در طرف
دیگر آنها لرها ساکن بودند . قشقایی ها معتقدند که از سرزمینی کنار دریا به مناطق فعلی آمده اند.
یک گروه از آنها معتقد است که از سرزمینی به نام مسخ آمده اند که احتمالا باید همان منطقه مسختی
در گرجستان باشد. لرها آنها را ماسماسبی می نامیدند ولی آنها بعدا نام خود را به ماماسنی و
ممسنی عوض کردند. نی یک پسوند جمع در گرجی باستان است و معادل بی در زبان لری است . بنا به
گفته سنت های شفاهی قشقایی ها و ممسنی ها در ابتدا به زبان گرجی صحبت می کردند ولی
بعدها زبانهای دیگری را اتخاذ کردند . لرها به زبان گرجی صحبت نمی کردند بلکه به زبانی خویشاوند با
زبان گرجی صحبت می کردند .
طوایف گرجی در ایران :
طایفه شاهورد : یکی از طوایف معروف گرجی ، طایفه شاهورد گرجی محله بهشهر می باشد که نژاد
خالص گرجی می باشند که خانواده های قاسمیان ، علیپور، تقی پور ، تقی زاده ، محمد پور ، جزو این
طایفه ها هستند که در قسمت شرقی روستا که میانده نام دارد زندگی می کنند. ( اقوام قسمت غربی
روستا در پایین به صورت کامل ذکر شده است ).
طایفه ی خودسیانی یا عظیمانی : که در فریدونشهر زندگی میکنند.
طایفه ی توازیانی : که در فریدونشهر زندگی می کنند.
تاثیر گرجی ها بر فرهنگ ایران :
حرکت های چرخ تیز و چرخ چمنی و ریتمهای موسیقی ضربی همراهی کننده اش در ورزش باستانی
زورخانه ای از موسیقی و رقص جنگاوران گرجی اقتباس شده است. گرجی ها در زمینه ی موسیقی و
آواز و هنر مهارت خاصی دارند.گرجیها در زمینه ی معماری مهارت های بخصوصی دارند که آثار آنها در
ایران هنوز در صدر هنرها و بناهای ایران می درخشد.
۳۳ دهانه پل الله وردی خان اصفهان یا همان سی و سه پل به خاطر سی و سه حرف الفبای گرجی
است و بناهایی مانند کاخ صفی آباد و کاخ عباس آباد بنای شهرداری بهشهر و قلعه هایی بر روی
کوههای مازندران و گیلان وجود دارد که چشم هر بیننده ای را خیره می کند.
نقشی به نام چهره ی خورشید خانم که در بین نقاشان ایرانی رایج است همان نقش تامار ملکه ی
گرجی هاست.
آرایش و طرح چهره زنان موسوم به قجری که تقلید مو به مویی از چهره ی زنان گرجی است که زمانی
زیبنده ی اندرونی بسیاری از شاهان و امرای ایرانی بودند. و بسیاری از شاهان و امرای ایرانی بودند و
بسیاری از زنان قاجار وسمه را مانند طرح چهره آنان به کار می بردند.
مطالب مشابه :
تاریخچه و وجه تسمیه مناطق گرجی نشین ایران
گرجی های اولیه که بدین محل وارد . در شهرستان فريدن قرار دارد میاندشت اسم جدید ( تورلی ) ،
درباره ی گرجی ها چه میدانید
تاريخ گرجي محله و گرجیهای ایران - درباره ی گرجی ها چه میدانید - پسر گرجی (ქართველ ბიჩი)
مناظر طبیعی گرجی محله سری پنجم
روستای گرجی محله - مناظر طبیعی گرجی محله سری پنجم - Gorji Mahaleh, Māzandarān, Iran, Asia
قابل توجه افوسی ها
گل واژه های زیبا اسم های رود و صحرا که موطن اولیه ی گرجی های
خط و زبان گرجی و ارمنی
گرجی های اولیه که بدین محل وارد . در شهرستان فريدن قرار دارد میاندشت اسم جدید ( تورلی ) ،
داستان کوتاه:داستان بسیار زیبایی ار مصطفی مستور
مرغابی های باغ ها سفید بودند و گرجی با آن پالتو گشادش به اسم رادها می شدند
آهنگ جدید و دلچسب مجتبی حسنعلی با نام اسم تو
آهنگ جدید و دلچسب مجتبی حسنعلی با نام اسم مجتبی حسنعلی و بهزاد گرجی خرابی لینک های
برچسب :
اسم های گرجی