تجربه بر اساس اقدام پژوهی(ترغیب معلمان به اجرای طرح های گروه های آموزشی منطقه)
بسمه تعالی
مدیریت آموزش و پرورش منطقه 3
تهران
عنوان
چگونه توانستم در راستای تحول بنیادین معلمان را به اجرای
طرح های گروه های آموزشی ترغیب کنم؟
معلم پژوهنده
زينت زارع
مدرک تحصیلی
لیسانس
محل پژوهش
گروه های آموزشی ابتدایی
استاد راهنما
جناب آقای سادئی
سال تحصیلی91-90
موضوع پژوهش
ترغیب
معلمان به اجرای طرح های گروههاي آموزشی
در راستای
تحول بنیادین
گروه های آموزشی ابتدایی
91-90
حمد و سپاس
حمد و سپاس خدایی را سزاست که شکرشاکرین و حمدحامدین و ذکر
ذاکرین و سعی خالصین متوجه درگاه اوست .
با تشکر از مسئولین محترم ضمن خدمت آموزش و پرورش منطقه 3
تهران که موضوع مهم اقدام پژوهی را دنبال می کنند و برای معلمان انگیزه نوشتن تجارت ارزنده
خود را فراهم می آورند .
مراتب سپاس و قدرانی خود را از استاد محترم ،
جناب آقای سادتی و آقای قطرانی تقدیم می دارم که راهنمای خوبی برای من در انجام
این پژوهش بودند .
این پژوهش را تقدیم می کنم به ولی عصر (عج) و
تمامی همکارانی که در موفقیت من سهمی داشتند.
چکیده
پس از 19 سال سابقه کار در آموزش و پرورش و همکاری های پاره
وقت با گروه های آموزشی مشاهده می کردم که:
طرح هایی در دستور کار گروه های آموزشی قرار می
گیرد که در آن یادگیرنده می تواند ، درک عمیق خود را از یک زمینه ی یادگیری به
نمایش می گذارد. با توجه به اینکه نقش آموزش و پروش ، با پیشرفت روز افزون علوم و
تکنولوژی وفن آوری ، دگرگون شده است،به طوری که امروزه وظیفه ی اصلی نظام
آموزشی،کشف و پرورش استعدادها و توانایی های دانش آموزان ، برای شرکت در فعالیتهای
سازنده اجتماعی است و طرح های مذکور در جهت ایفای همان نقش است . اما مورد استقبال
چندان مدارس قرار نگرفته بود . با قرار گرفتن در گروه های آموزشی به صورت تمام وقت
و با توجه به همکاری هایی که به صورت پاره وقت در سال های گذشته با این واحد داشتم
و خودم نیز طرح ها را درکلاس اجرا کرده و موثر می دیدم،پایین بودن آمار استقبال از
طرح ها ناراحتم می کرد . پس ضرورت دیدم همت خود را در اجرای بهتر طرح های علمی و
پژوهشی دانش آموزان و معلمان بکار ببندم.
مهمترین هدف ها در این فعالیت تحقیقی عبارتست
از :
1- فعالسازی مدیران و معلمان و دانش آموزان به
اجرای طرح های سازنده گروه های آموزشی
2- آشنایی همکاران و دانش آموزان با چگونگی
شرکت در طرح ها
3- افزایش توانمندی معلمان در جهت اجرای برنامه
های تحول بنیادین
4- تشویق همکاران و دانش آموزان در ایجاد
انگیزه و نشاط در یادگیری
روش این پژوهش میدانی- توصیفی است . جامعه
آماری کلیه مدارس منطقه 3 تهران و حجم نمونه 85 مدرسه ( 30 مدرسه دولتی و 53 مدرسه
غیردولتی ) بوده است .
مهمترین نتیجه پژوهش این که آمار شرکت کنندگان
در 5 طرح ارائه شده در سال 91-90 توسط گروه های آموزشی ابتدایی به شرح ذیل می باشد
.
طرح جابربن حیان ( پژوهشگر خلاق ) 1180 نفر
طرح قصه نویسی دانش آموزان بر اساس مفاهیم
درسی 2177 نفر
طرح جذاب سازی درس علوم ریاضی 78 نفر
طرح تولید درس اقرارهای آموزشی معلمان 56 نفر
طرح طراحی برتر آموزشی ( درس پژوهی ) 23 نفر
همچنین در طول اجرای طرح معلمان و دانش آموزان
به میزان تأثیرگذاری طرح ها در ایجاد نشاط و انگیزه در یادگیری ، بستر سازی مشارکت
، همکاری و همیاری گروهی ، رشد و خلاقیت و درک شهودی دانش آموزان پرورش قوه
استدلال ، نظم فکری و درست اندیشیدن ، تأکید بر فرآیندهای یادگیری ، افزایش اعتماد
به نفس و . . . دست یافتند .
از این رو پیشنهاد می شود که گروه های آموزشی در تمام مدارس ، یک رابط داشته
باشد که معلمان مدرسه را در جریان روند اجرایی طرح ها قرار دهند و معلمان ضمن
توجیه اهداف به اجرای آن بپردازند و نتایج کار بررسی و اعلام نتیجه شود تا موجبات
تشویق همکاران فراهم آید.
فهرست مطالب
عنوان
صفحه
فصل اول: تشخیص مسئله
1-1) مقدمه 10
2-1) بیان مساله 12
3-1) اهمیت و ضرورت پژوهش 13
4-1) سوالات پژوهشی 14
5-1) پیشینه تحقیق 14
6-1) توصیف وضعیت موجود 16
7-1)
جمع آوری اطلاعات ( شواهد تشخیصی ) 17
8-1) شناسایی مهمترین عوامل موثر
در ایجاد مسئله 20
9-1)جستجو برای پیداکردن راه حل ( تجزیه و تحلیل اطلاعات
،راه حل های پیشنهادی) 21
فصل دوم : اجرا
10-2)چگونگی اجرای راه حل های پیشنهادی و نظارت و اجرا 24
فصل سوم : ارزیابی اجرا
11-3) جمع آوری اطلاعات ( شواهد قضاوتی ) 28
12-3) مستندسازی و اعتبار بخشی به راه حل های اجرا شده 28
13-3) نتایج کلی پژوهش 29
14-3) موانع طرح 30
15-3) پیوست
1: شرح وظايف سرگروه ها
پيوست 2: برنامه
عمل گروه ها
پيوست 3: جدول
زمانبندي طرح ها
پيوست 4: آمار
و اطلاعات طرح ها
پيوست 5: بروشور
پيوست 6: DVD روند اجراي طرح ها – همايش پويش و بالندگي ( اختتاميه
طرح ها )
3-16 )منابع 32
1-1 مقدمه
چشم انداز روشن توسعه ی ایران اسلامی نیازمند تربیت
انسانهای متدین ، متعهد ، باتقوا ، فکور ، دانشمند و کارآمد است .
آموزش و پروش نقش بی بدیل و ممتازی در ایجاد و
شرایط و فرصت های مناسب برای رشد و بالندگی دانش آموزان در دستیابی به اهداف چشم
انداز توسعه ی علمی و فرهنگی کشور دارد . در این راستا در دوره ی ابتدایی بر اساس
رهنمودهای مقام معظم رهبری ( مدظله العالی ) و اسناد بالا دستی نسبت به اجرای
برنامه های بنیادین ، پروژه های علمی دانش آموزان از جمله جشنواره ی جابربن حیان
یا پژوهشگر خلاق ، قصه نویسی دانش آموزان ، تولید درس افزارهای آموزشی معلمان ،
درس پژوهی وجذاب سازی کلاس های درس . . . اهتمام ویژه ای شده است . در این رویکرد
سعی می شود علاوه بر مفاهیم پایه ، راهی به دانش آموزان نشان دهیم که خودشان
بتوانند به دنبال معرفت و دانش مورد نیاز خود بگردند و به یک یادگیرنده مادام
العمر تبدیل شوند . به همین منظور علاوه بر کسب دانش باید راه و روش یادگیری را هم
به دانش آموز بیاموزیم تا میل به یادگیری در آنان تقویت گردد .
اجرای طرح های مختلف آموزشی و پژوهشی مربوط به
دانش آموزان و معلمان و توجیه و پیگیری فرآیند اجرای آن این اهداف را دنبال دارد .
و به علت ماهیت فرایندی خود راه و روش یادگیری را نیز به او می آموزد بنابراین می
تواند ابزارهای بسیاری قوی در خدمت تعلیم و تربیت به معنای واقعی باشد با توجه به
مقدمات فوق ،این پژوهش نیز به دنبال آن بوده است.که معلمان را به نقش گروه های
آموزشی به عنوان قلب تپنده آموزشی آشنا کرده و مدارس را به اجرای طرح های آموزشی و
پژوهشی به عنوان ابزاری قوی برای ایجاد فرصت های یادگیری ترغیب نموده تا تعلیم و
تربیت ، فرایندی توام با لذت و کامیابی شود .
به جرات می توان گفت که چنانچه گروه های آموزشی
در توجیه این طرح ها قوی عمل کند و معلمان نیز در مدارس اجرایی کنند ، دانش
آموزانی تربیت می شود :
- با رشد و خلاقیت و درک شهودی بالا
- با اعتماد به نفس
- فراگیر مادام العمر
- با قوه استدلال ، نظم فکری و درست اندیشه
کردن
- توانا در اجرای کارهای مشارکتی و گروهی
2-1 بیان مساله پژوهش
یکی از مسائل مهم در نظام تعلیم و تربیت کشور ، آموزش مبتنی
بر محفوظات می باشد و به عبارتی دیگر آموزش پژوهش محور هنوز در نظام آموزش و پرورش
کشور جایگاه شایسته خود را پیدا نکرده است .
ایجاد و یا تقویت روحیه پرسشگری و پژوهشگری در
بین دانش آموزان مستلزم ایجاد و تقویت این روحیه در بین دانش آموزان است . از این
رو گروه های آموزشی وزارت آموزش و پرورش همه ساله اقدام به اجرای طرح های مختلف
دانش آموزی و معلمان از جمله طرح پژوهشگر خلاق ( جابربن حیان ) ، قصه نویسی دانش
آموزان ، تولید درس افزارهای معلمان ، جذاب سازی کلاس درس و .... می کند
اما با توجه به آمار و ارقام در سال گذشته عده
ی محدودی از معلمان مجری بودند .
حال سوال اساسی این است که چگونه می توان که
معلمان و دانش آموزان را به سمت اجرای این طرح ها سوق داد ؟ همچنین با توجه به این
که اجرای برخی از این طرح در تمام مدارس کشور لازم الاجراست ، این سوال در ذهن من
به عنوان مسئول و مجری وجود داشته است که چگونه و با چه تمهیداتی می توان معلمان و
دانش آموزان را به اهداف واقعی آموزش و پرورش که رشد و توسعه دانش فراگیران و
معلمان است ، آشنا کرد و آنان را به انجام کار پژوهش ترغیب کرد ؟ از منظر دیگر در
مدارس طرح های مشابه با قوت و ضعف انجام می
پذیرد و مدیران و معلمان پرتلاش ، تحت عناوین مختلف کارهایی را جهت فعال کردن دانش
آموزان انجام می دهند . اما چون در قالب دستورالعمل های وزرات یا سازمان یا منطقه
نیست متأسفانه از تحقیقاتشان استفاده ای نمی شود و در همان مدرسه می ماند و باعث
دلسردی همکاران می شود .
پس این سوال وجود دارد چرا کارهای پژوهشی دانش
آموزان و ابتکارات معلمان بازخوردی داده نمی شود ؟ چرا همکاران در طرح های گروه
های آموزشی شرکت چشمگیری ندارند ؟
چرا تاکنون از تحقیقات و کارهای عملی که عده ای
از معلمان و دانش آموزان انجام داده اند . تقدیر شایسته ای نشده است ؟
چگونه می توان همکاران را به فعالیتها و طرح
های گروه های آموزشی ترغیب کرد ؟
3-1 اهمیت و ضرورت پژوهش
در سال گذشته طرح های گروه های آموزشی به صورت ناقص اجرا شد
واقدام شایسته ای برای توجیه وتشویق مدارس ومعلمان ودانش آموزانی که علاقه
مند به شرکت درفعالیتهای مختلف گروه های آموزشی بودند،صورت نگرفته و از آنجا که
شیوه نامه های طرح های مختلف به دلیل عدم توجیه معلمان و مدیران،کامل اجرا نمی شد
در داوری ها حائزنمره ممتاز نمی شدوعودت داده می شد. این بی مهری موجب شده است که
همکاران در طرح و
برنامه
ها شرکت فعالی نداشته باشند .
بدون تردید ضرورت و شرکت فعالانه معلمان و دانش
آموزان در طرح ها به دلیل ایجاد انگیزه و نشاط در یادگیری و بسترسازی مشارکت ،
همکاری و همیاری گروهی میان دانش آموزان رشد و خلاقیت در آنها ، تأکید بر فرایند
یادگیری دانش آموزان و . . . نیازمند توجیه و تشویق و پیگیری فرایند اجرای طرح داد
.
اهمیت تحقیق
- فعال سازی مدیران ،
معلمان و دانش آموزان به اجرای طرح های گروه های آموزشی که موجب فعال سازی دانش
آموزان در یادگیری می شود .
- افزایش توانمندی معلمان جهت اجرای برنامه
تحول بنیادین
- آموزش معلمان با چگونگی و مراحل اجرای طرح ها
- تشویق همکاران در ایجاد انگیزه و نشاط در
کلاس و یادگیری
- کمک به پرورش قوه استدلال ، نظم فکری ،
خلاقیت و درک شهودی دانش آموزان
- بسترسازی مشارکت ، همکاری و همیاری گروهی
میان دانش آموزان
4-1) سوالات پژوهشی
با توجه به مطالب مطروحه به دنبال این هستیم تا
بدانیم
- چگونه می توان مدیران ، معلمان و دانش آموزان
را به شرکت در طرح های گروه های آموزشی ترغیب کرد ؟
- چگونه می توان مدارس را با نحوه شرکت و اجرای
طرح ها آشنا کرد ؟
5-1 پیشینه تحقیق
گروه های آموزشی به عنوان مرجعی علمی و یاری دهنده به
معلمان ، بیش از دو دهه است که در متن نظام تعلیم و تربیت منشأ خدمات بسیاری بوده
است ، به گونه ای که آموزش و پرورش کشور در مرحله ی گذر از رشد کمی و ورود به
مولفه های کیفی تا حدود بسیار زیادی وام دار این نهاد علمی می باشد .
اما تحولات پر شتاب در عرصه ی آموزش و پرورش و
تغییرات انجام شده در آن همچون : برنامه ی درسی مبتنی بر فرایند به جای ارزشیابی
پایانی ، تشکیل مدارس هوشمند ، شیوه های تدریس آزاد و خلاق به جای شیوه های تدریس
تقلیدی و ضرورت تعریف جدید از نقش و وظایف هر یک از افراد ، نهادها و سازمان های
مرتبط با حوزه ی تعلیم و تربیت را ایجاب می کند .
در هر نظام آموزشی ، از میان عناصر آن معلمان
به عنوان خط مقدم و عامل تحقق بخش اهداف آن نظام تلقی می شوند . معلمان می توانند
با وجود کمبود امکانات و فضای آموزشی بستری مناسب و لازم را برای یادگیری و رشد
فراگیران تسهیل و فراهم کنند و با به کارگیری شیوه ها و الگوهای مناسب تدریس ، با
برخوردها و روابط انسانی با فراگیران موجب رشد فکری ، اجتماعی و عاطفی ، اخلاقی و
خلاقیتی آنان شوند که از اهداف تحولات بنیادین است .
از جمله ی این مسائل که معلمان با آن روبرو
هستند عبارتند از : چه راهبردهایی اتخاذ کنیم تا موجب جلب توجه فراگیران به مطالب
درسی شود ؟ چه مهارت هایی را به کار گیریم تا میزان مشاهده و دقت و یادگیری
فراگیران بیشتر شود ؟ ......
گروه های آموزشی ، سازمان یادگیرنده ای است که
همه ی اعضای آن تلاش می نمایند ضمن شناسایی حوزه های یادگیری ، مهارت یاددادن و
یادگرفتن را از یکدیگر بیاموزند و بدان عمل کنند و و معلمان مخاطب خود را به چنین
ویژگی مجهز نموده و به اعتقاد به امر پژوهش و یادگیری فعال به طور مستمر اقدامات
خود را بررسی و ارزشیابی نمایند .
ماموریت های اصلی گروه های آموزشی
- فراهم نمودن شرایط لازم و مناسب برای تبادل
تجربه و تعامل افکار و اندیشه ها در بین معلمان
- توسعه ی توانمندی های معلمان در حوزه های :
فناوری اطلاعات و ارتباطات ، فرایند یاددهی- یادگیری ، توسعه ی فرهنگ تحقیق و
پژوهش
وظایف :
- ایجاد زمینه ی مناسب برای آشنایی معلمان با
الگوهای فعال تدریس
- اجرای پژوهش های علمی و کاربردی در ارتباط با
الگوهای تدریس
- بهبود و کیفیت بخشی به فرایند تدریس معلمان
- توسعه و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات
- هدایت برنامه های پژوهشی و کاربردی معلمان و
دانش آموزان
- تشکیل جلسات گروه های آموزشی با حضور
صاحبنظران ذیربط
- بررسی و شناسایی مسائل ، مشکلات و موانعی که
معلمین در اجرای برنامه ها ، طرح ها و وظایف خود با آن مواجه اند به منظور ارائه
راهکار عملی
- نظارت بر فعالیتهای آموزشی مدارس
- اجرای طرح و برنامه های گروه های آموزشی
ابتدایی استان و وزارت خانه و . . . .
- از سوی دیگر جهت ایجاد انگیزه در همکاران و
بالطبع دانش آموزان لازم است بدانیم .
انگیزه حالت درونی فرد است که موجب تداوم
رفتارش تا رسیدن به هدف می شود .
انگیزه به دو نوع درونی وبیرونی قابل تقسیم
است.از انگیزه های بیرونی می توان به تقویت کننده هایی چون تأیید ، احترام ، جایزه
و . . . اشاره کرد و از تقویت کننده های درونی می توان به رضایت خاطر ، احساس خوب
از کار و . . . اشاره کرد . آنچه که بیشتر موجب رفتار خودجوش می شود ، انگیزه
درونی است . افراد با انگیزه درونی احساس کفایت بیشتری در خود دارند .
6-1 توصیف وضع موجود
در سال تحصیلی 91-90 به عنوان مسئول گروه های آموزش ابتدایی
در منطقه 3 تهران انتخاب شدم. با توجه به شناختی که از سالهای قبل به فعالیتهای
گروه های آموزشی داشتم ، بویژه سال قبل تر آن یعنی 90-89 به صورت پاره وقت با
منطقه همکاری می کردم و آمار و ارقامی که در گزارشات سالهای گذشته بدست آوردم ،
متوجه شدم برخی از طرح ها در منطقه اجرا نشده و یا به صورت خیلی کمرنگ با آمار
محدود اجرا شده است . مواجه شدن با این مسئله ، سوالات زیادی در ذهنم ایجاد کرد .
چرا مدارس در طرح های اعلام شده از سوی گروه های آموزشی شرکت چشمگیری نداشته اند
؟طرح های مختلف را بررسی کردم ، وضعیت خوشایند نبود . مسئله مورد نظر مهم بود و با
توجه به این که یکی از وظایف گروه های آموزشی ، اجرای این طرح ها بود ، توجه من را
به عنوان مسئول گروه های آموزشی ابتدایی بیشتر به خود جلب کرده و به دنبال آن بودم
که این مسئله را به صورت دقیق مورد بررسی قرار داده و اقداماتی در جهت حل آن انجام
دهم .
از طرفی در سالهای گذشته گروه های آموزش به
صورت مسئولیت متمرکز یعنی سه مقطع ابتدایی ، راهنمایی ، متوسطه اداره می شد ، اما
از سال 91-90 با توجه به تحولات بنادین که مبدا آن مقطع ابتدایی است ، گروه هایی
آموزشی ابتدایی مستقل شد . بنابراین باید گام های قوی تری برمی داشتم از آنجا که
نظام آموزش و پرورش نوین به سمت می رود که باید سعی کنیم علاوه بر کسب دانش راه و
روش یادگیری را هم بیاموزیم تا میل به یادگیری در دانش آموزان تقویت گردد . از سوی
دیگر انجام پروژه های علمی مانند جابربن حیان و . . . به علت ماهیت جسمانی و
اکتشافی خود ، میل به یادگیری را تقویت کرده وبه علت ماهیت فرایندی خودراه وروش
یادگیری رانیزبه دانش آموزمی آموزد و پس لازم است که اهمیت بیشتری داده شود و
مانند یک ابزار روش استفاده از آن را توجیه و پیگیر شویم . که این یکی از عمده
وظایف گروه های آموزشی می باشد . از این رو عدم توجه کافی همکاران به این ابزارها
به عنوان یک مسئله مهم ذهن من را به خود جلب کرد و این سوال برایم مطرح شد که
چگونه می توانم منطقه را به اجرای طرح های گروه های آموزشی ترغیب نمایم؟
7-1 جمع آوری اطلاعات بیشتر برای تشخیص بهتر
مسئله ( شواهد تشخیصي )
براساس بنیان های نظری تحول بنیادین آموزش و پرورش ، هدف و
غایت زندگی دنیوی برمبنای معارف اسلامی و مکتب اهل بیت علیهم السلام « دستیابی به
حیات طیبه » و رسالت خطیر آموزش و پرورش « فراهم آوردن زمینه و ایجاد آمادگی برای
دستیابی به مرتبه ای از مراتب حیات طیبه » توسط دانش آموزان و و مربیان می باشد .
اشاعه و ترویج این مفهوم جامع و در سطح جامعه
به ویژه میان فرهگیان و دانش آموزان نیازمند تلاش فراوان و اهتمام جدی تمام
وفاداران به اندیشه های متعالی قرآنی و مکتب علوی است که امید است حاصل آید . به
گفته ریاست جمهوری دکتر احمدی نژاد :
« یک تحول است که اگر مجموعه مدیریت و دست
اندرکاران آموزش و پرورش یک نگاه و یک برداشت و یک راهبرد در آموزش و پرورش اتخاذ
کنند ، خود این یک موفقیت و یک گام به جلو است» .
گزینش و دست یابی به کارکردهای نو مستلزم نگاهی
نو به نظام آموزش و پرورش است . نگرشی نو در ابعاد و محورهای گوناگون هم چنین
تغییرات و نگره های برآمده از تحولات عصر کنونی نیازها و انتظارات جدیدی را از
آموزش و پرورش شکل می دهد .
از جمله مواردی که در ارتقای اثر بخشی آموزشی
مورد بحث جدی است راهکارهای تحول در تکنولوژی و فناوری آموزشی و تحول در محتوای
درسی است که در ارتباط مستقیم با شرح وظایف گروه های آموزشی می باشد و این مجموعه
آموزشی باید در راستای تحقیق آن جدی تر بکوشد . برخی از این راهکارها شامل :
- استفاده از فیلم و نوار ، پوست و . . . برای
آموزش مباحث
- تلفیق آموزش حضوری با آموزش رساله ای
- برگزاری کارگاه های آموزشی به جای کلاس های
آموزشی
- نواندیشی در مورد روش ها و فنون تکنیک های
علمی آموزش
- تحول در کتب و دروس مقاطع گوناگون آموزش و
پرورش براساس نیازهای روز دانش آموزان
- تغییر در محتوای کتب درسی از شیوه های
انتقالی به فعال
- فعال نمودن گروه های آموزشی و ایجاد زمینه
های لازم در زمینه های گوناگون از جمله تألیف کتاب ها
- ایجاد تنوع و نشاط در برنامه ها
- پرهیز از روز مرگی در برنامه ها
- آموزش مهارت های آموزشی به معلمان
- ایجاد برنامه های آموزشی ضمن خدمت به معلمان
جدید الورود
- زمینه سازی لازم برای آشنایی ، تسلط و به
کارگیری روش های یاددهی- یادگیری فعال توسط معلمان
- ایجاد سیستم آموزش فعال در کلاس های درس ، به
منظور ترغیب داشن آموزان به تفکر ، کار کردن و . . .
در اجرای طرح و برنامه های گروه های آموزشی ما
به دنبال اهداف فوق الذکر هستیم .
برای تشخیص بهتر و دقیق تر به مطالعه گزارشات و
آمار فعالیتهای سالهای گذشته در آرسنو سال 90-89 پرداختم .
جدول آمار شرکت کنندگان در سال 90-89
نام طرح
تعداد آثار
جابربن حیان
12 پروژه
قصه نویسی دانش آموزان
260 اثر
قصه گویی معلمان
2
تجارب ناب آموزشی
6
پژوهش دانش آموزان
0
طراحی تدریس
13 نفر
و آمار کلاس ها و معلمان منطقه 3 که به شرح ذیل
می باشد .
آمار کلاس ها
پایه اول
پایه دوم
پایه سوم
پایه چهارم
پایه پنجم
143
147
148
147
145
همان طور که ملاحظه می وشد نتایج بیانگر آن است
که متأسفانه تعداد قابل توجهی از معلمان و مدارس در طرح ها شرکت نکرده اند . با
بررسی دقیق تر فهمیدم برخی از آن ها نیز طبق شیوه نامه مذکور فعالیت نکرده و دارای
امتیاز پایینی بودند که کار در طرح کلاس و مدارس مانده بود .
جمع آوری اطلاعات در این مرحله از طریق مشاهده
و بررسی آمار و ارقام در گزارشات سال گذشته ، مصاحبه و نظرسنجی از همکاران در نشست
های هم اندیشی هفتگی معلمان که در سال جاری جزء طرح های منطقه بود و اجرا شده بود
.
8-1 شناسایی مهمترین عوامل موثر در ایجاد مسئله
هدف من در این تحقیق تشویق
همکاران به همکاری و مشارکت در
طرح و برنامه های گروه های آموزشی که به عنوان یکی از شاخه های موثر در آموزش و
پرورش بویژه در راستای تحول بنیادین بود. در این مسیر اسامی مدارس شرکت کننده را
استخراج کردم . در بررسی شرایط مدارس استقبال کننده به این نتیجه رسیدم که اطلاع
رسانی در این مدارس قوی و به موقع بوده و علت آن حضور افراد سرگروه ( نیروهای پاره
وقت ) در آن مدارس بوده که باعث شده همکاران را توجیه و علاقه مند به اجرای طرح ها
کرده است و عوامل دیگر مانند
الف- عوامل مدیریتی
ب- عوامل اجرایی
1- عدم اطلاع رساني
به موقع به مدارس
2- عدم برگزاری
کلاس های توجیهی
3- عدم بازخورد به
موقع
و تشویق مجریان
در سال گذشته مسئولیت گروه های آموزشی سه مقطع
با حجم کار بالا و با یک نفر بود و نیروهای پاره وقت که در هفته 4 الی 6 ساعت با
گروه های همکاری داشتند باعث شده بود دستورالعملها به موقع به همه مدارس داده نشد.
- کلاسهای توجیهی برای طرح ها گذاشته نشده بود
( جز 1 مورد )
- مجری و رابط طرح ها مشخص نبود .
- بازدیدی و پیگیری بر روند اجرای طرح ها و
جوابگویی به سوالات و ابهامات همکاران ثبت نشده بود.
–
تشویقی برای همکاران و دانش آموزانی که شرکت کننده بودند از طرف گروه های منطقه
نشد .
9-1) تفکر و جستجو برای پیدا کردن راه حل
پس از تفکر و دقت در عوامل موثر در ایجاد مسئله متوجه شدم
که بیشترین علت کم توجهی مدارس به طرح و برنامه های گروه های آموزشی عدم آگاهی
دقیق از آن هاست .
- به سایت گروه های آموزشی ابتدایی در استان
مختلف مراجعه و در مورد طرح ها بررسی اجمالی کردم .
- با مراجعه به سازمان رئوس فعالیتهای سال جدید
را گرفته و مورد بررسی قرار دادم .
- مشورت و تبادل نظر با معلمان فعال و سرگروه
های آموزشی سال های گذشته
- مشورت و تبادل نظر با معلمان و همکارانی که
جدید با گروه ها اعلام همکاری داشتند .
- شرکت در اولین جلسه هماهنگی گروه های آموزشی
استان که با حضور کارشناسان مناطق شهر تهران در شهریور ماه برگزار شد . از کم و
کیف کار آشنایی بیشتری پیدا کردم و از کارشناسان با تجربه اطلاعاتی دریافت کردم .
- شرح وظایف خود را مطالعه کردم و رئوس
فعالیتها را بدین گونه لیست کردم .
- نیاز سنجی و آسیب شناسی
- ایجاد شرایط برای تبادل اطلاعات بین معلمان
- ایجاد تعامل اثربخش
- ارتقاء صلاحیت های حرفه ای معلمان
- ترویج و توسعه ی استفاده از فن آوری اطلاعات
و ارتباطات
- تشکیل کارگاه های توجیهی برای طرح ها
- نظارت بر روند اجرای طرح ها
- برگزاری نمایشگاه از فعالیتهای دانش آموزان و
معلمان در منطقه
- گذاشتن جلسات ماهانه با معاونت محترم آموزش
ابتدایی برای هم اندیشی و پیگیری بهتر برنامه ها با حضور همه سرگروه ها
- تنظیم جلسات دو ماه یکبار با مدیریت منطقه و
سایر معاونت ها برای تأمین اعتبار مالی طرح ها
- تشکیل کار گروه درسی برای هر پایه ( 5 نفر از
معلمان فعال در هر پایه )
- معرفی رابط از هر مدرسه توسط مدیران
- تقسیم کار بین سرگروه ها با نظر خود آنان به
دلیل تعدد طرح ها
برنامه ریزی کلی انجام شده و طی جلسات با
معاونت آموزش ابتدایی به تأیید ایشان رسید و با موافقت ایشان کار شروع شد .
10-2) چگونگی اجرای راه حل با ذکر جزئیات و
چگونگی اجرا
برای پیدا کردن راه حل مناسب ، به سازمان آموزش و پرورش
مراجعه کردم و با کارشناس مسئول گروه های آموزشی و تکنولوژی آموزشی نشستی داشتم .
طرح و برنامه ها و اهدافی که به دنبال آن بودیم را مورد بررسی قرار دادم .
دستورالعمل ها و برنامه سالیانه آن (91-90) را گرفته و برنامه ریزی ذیل را انجام
دادم.
- با مشورت با مسئولین آموزش ابتدایی و معاونت
محترم آموزش ابتدایی برای هر پایه درسی 2 سرگروه آموزشی از بین معلمان توانمند
انتخاب کرده که در هفته یک روز مسئولیت پیگیری مسائل آموزشی و پرورشی پایه مربوطه
باشند .
- با توجه به وظایف کلی ، شرح وظایف تدوین کرده
در آرشیو هر گروه درسی قرار دادم . ( پیوست )
- فعالیتها را تقسیم بندی کرده و دستورالعمل
های مربوطه تکثیر و در اختیار سرگروه ها قرار گرفت. ( پیوست )
- جدول زمان بندی و اجرایی طرح ها تهیه و در
اختیار مدارس و سرگروه ها قرار گرفت . ( پیوست )
- شیوه نامه طرح های وزارتی- سازمانی- منطقه ای
تکثیر کرده و جهت توزیع به تمام مدارس ، به مدیران بخش داده شده علاوه بر آن که در
سایت مدارس هم گذاشته شد .
- طی ارسال بخشنامه به مدارس جهت اجرای هر طرح
در مدرسه یک رابط معرفی شد .
- برای تمامی طرح ها از بین سرگروه ها یک نفر
به عنوان رابط و مجری طرح جهت توجیه طرح های وزارتی و سازمانی معرفی شده و در جلسه
توجیهی سازمان شرکت کردند . طبق جدول زمان بندی و طی دعوت مجدد رابطین مدارس در
منطقه ، در سالن پژوهشسرا ، کلاسهای توجیهی طرح ها ، به صورت کارگاهی و عملی
برگزار شد . ( برنامه عمل پیوست )
- تهیه یک آموزشی مورد نیاز هر طرح ( CD- جزوه و . . . ) و ارسال به مدارس
جهت توجیه سایر همکاران در مدارس توسط رابط هر مدرسه .
- پاسخگویی تلفنی و بازدید حضوری مجریان طرح از
روند اجرایی طرح ها در مدارس- گرفتن آمار و فرم ثبت نام در طرح ها از مدارس (
پیوست )
- تشکیل نمایشگاه آموزشگاهی در مدارس از طرح
های مختلف در دهه فجر ازتمام کلاس ها و همکاران
- انتخاب بهترین ها از هر پایه و ارسال به گروه
های آموزشی به عنوان برترین های مدرسه
- داوری و انتخاب برترین های منطقه جهت ارسال
به سازمان
- دعوت جهت دفاعیه دانش آموزان از طرح خود در
طرح جابربن حیان با تعیین وقت قبلی
- انتخاب یک طرح از هر مدرسه بعنوان طرح برتر
مدرسه
- گذاشتن همایش اختتامیه تحت عنوان همایش پویش
و بالندگی جهت تقدیر از برترین ها و کسانی که ما را در اجزا همراهی کردند که آمار
آن به شرح ذیل بود .
در طرح جابربن حیان از 1180 نفر ثبت نام شده
260 پروژه به گروه ها ارسال شده و از بین آنها 35 اثر برای دفاعیه دعوت شدند که 5
اثر دارای بالاترین امتیازها برای شرکت در مرحله استان به سازمان فرستاده شدند .
علاوه بر 5 اثر برتر از تمام مدارس شرکت کننده 1 اثر منتخب مدرسه شد که آمار آن 28
پروژه بود که از دانش آموزان هر 28 گروه به اتفاق معلم راهنما و مدیریت مدرسه
تقدیر به عمل آمد .
در طرح قصه نویسی دانش آموزان بر اساس مفاهیم
درسی از 2177 نفر ثبت نام شده 10 اثر که (فردی-گروهی) بود به عنوان آثار برتر
منطقه به سازمان و 35 اثر به عنوان آثار برتر مدرسه در این طرح مورد تشویق قرار
گرفتند .
در طرح جذاب سازی علوم ریاضی از 87 طرح ثبت نام
شده 10 اثر به سازمان ارسال و 14 اثر منتخب مدرسه مورد تشویق قرار گرفتند .
در طرح تولید درس افزارهای آموزشی از 56 طرح
ثبت نام شده 10 گروه به سازمان و 4 گروه برنده مدرسه بودند که مورد تشویق قرار
گرفتند .
در طرح طراحی برتر آموزشی به دلیل تأخیر در
جلسه توجیهی اولیه سازمان ، از 23 مورد ثبت نام شده 11 نفر به سازمان ارسال داشتیم
.
در مسابقه تحلیل کتب درسی آثار ارسالی مدارس از
سوی 150 همکار بود که به 14 نفر از بهترین تحلیل ها جایزه و تقدیرنامه اهدا شد .
11-3 جمع آوری اطلاعات ( شواهد قضاوتی )
پس از اجرای راه حل خود تغییرات ایجاد شده به شرح ذیل بود (
فرم اطلاعات آماری طرح ها )
با توجه به استقبال عزیزان همکار ، از مدیران
مدارس خواستیم در مدارس نمایشگاهی در ایام ا. . . دهه فجر دایر کنند و آثار دانش
آموزان و معلمان را در معرفی دید سایرین قرار دهند و از آثار برتر کلاسها تقدیر
شود .
- از هر طرح 5-3 اثر برتر مدرسه جهت داوری به
گروه های منطقه ارسال شود (با توجه به تعدد آثار)
- تشکیل نمایشگاهی از آثار برگزیده مدارس در
سالن پژوهشسرای امیرکبیر( CD ) در اسفندماه
- انتخاب برترین های منطقه و مدارس پس از تشکیل
جلسات دفاعیه و داوری طرح ها و اعلام به مدارس
- ارسال آثار برگزیده منطقه به مدارس
- برگزاری اختتامیه و همایش تحت عنوان همایش
پویش و بالندگی برای تقدیر از کسانیکه در طرح و برنامه های گروه های آموزشی شرکت
داشتند در اردیبهشت ماه .
- ( پیوست عکس و CD )
12-3 ارزیابی از میزان اعتبار اقدام انجام شده
برای اعتماد یابی راه حل اجرا شده در راستای ترغیب همکاران
و بالطبع دانش آموزان به شرکت در فعالیتهای گروه های آموزشی ، اقدامات مورد نظر با
ذکر جزئیات آن در مرحله اجرا اعتقادهایی داشتند ، اما در مجموع راه حل به کار
گرفته شده را مورد تایید قرار دادند .
اسامی همکاران با تجربه که در اعتباریابی به
آنها مراجعه شده است عبارتند از :
1- سرکار خانم سیمین مولایی / معاونت منطقه 3
تهران / شاغل در اداره آموزش وپرورش / با سنوات خدمت 25سال
توضیحات ....................................................................................
محل امضاء
2- سرکار خانم مریم حبیب زاده / کارشناس مسئول
آموزش ابتدایی / شاغل دراداره آموزش وپرورش منطقه 3 تهران / با سنوات خدمت 25سال
توضیحات ....................................................................................
محل امضاء
3- سرکار خانم اکرم فعل عراقی / معلم منطقه 3
تهران / شاغل در مدرسه محمود افشار/ با سنوات خدمت 22سال
توضیحات....................................................................................
محل امضاء
4- سرکار خانم فاطمه گرگانی / معلم منطقه3
تهران /شاغل در دبستان دخترانه نور ایمان / با سنوات خدمت 23سال
توضیحات......................................................................................
محل امضاء
13-3 نتایج کلی پژوهش و تفسیر نتایج و
پیشنهادات
آموزش و پرورش باید از روزمرگی بیرون بیاید ، این اساس حرف
است . « مقام معظم رهبری »
از این روست که آموزش و پرورش خود را موظف می
داند با پیش بینی طرح و برنامه های مناسب برای دانش آموزان فرصتهایی فراهم نماید
تا حاصل تحصیلات مدرسه ای ، تنها انتقال پاره ای از مفاهیم به ذهن دانش آموز نباشد
. باید سعی کنیم علاوه بر مفاهیم پایه ، راهی به دانش آموزان نشان دهیم که خود به
دنبال دانش آموز و نیاز خود بگردند .
اجرای طرح های مختلف ذکر شده ، گامی است در جهت
اهداف ذیل که می توان از کمک زیادی به معلمان داشته باشد تا به آن برسند
- آموزش تفکر صحیح به دانش آموزان
- توسعه تفکر پرسشگری در مدارس
- مبتنی نمودن فعالیتهای کلاس درس بر تحقیق و
پژوهش و علم فناورانه
- تقویت مهارتهای زندگی و . . .
گروه های آموزشی می تواند بازوی علمی خوبی برای
معلمان باشد . در صورتی که به وظایف خود عمل کند .
در سال گذشته با اطلاع رسانی به موقع و گذاشتند
جلسات توجیهی و برنامه ریزی دقیق توانستیم اجرای خوب طرح های مختلف را با وجود
تعدد آن شاهد باشیم . در آخر با گذاشتند همایش پویش و بالندگی برای اولین بار
اختتامیه طرح ها را جشن گرفتیم و از تمام مدارس و آثار برتر مدارس تقدیر کردیم تا
مشوقی برای همه ی همکاران باشد .
پیشنهادات
- با توجه به هزینه بالای
برخی از طرح ها در طرانه مدارس هزینه ای برای دانش آموزان لحاظ شود .
- از تعدد طرح ها کاسته شود .
- برای تشویق معلمان که سعی دارند به روز باشند
امتیازات خاصی در نظر گرفته شود .
- بالابردن اعتبار مالی طرح ها در مناطق
- با توجه به کمبود وقت و محتوی زیاد کتب درسی
، نیرویی در کنار معلم قرار گیرد که مراحل اجرایی کار را دنبال کند .
- گروه های آموزشی در تمام مدارس ، از بین
معلمان یا افراد علاقمند ، یک رابط داشته باشد که سایرین را در جریان روند اجرای
طرح ها قرار دهد و ضمن توجیه همکاران ، نظارت و داوری و اعلام نتیجه را پیگیری
نمایند.
14-3)
موانع طرح
در اجرای طرح با موانع و مشکلاتی مواجه بودیم
- عدم تخصیص بودجه کافی به گروه های آموزشی
- امکانات کم ، نداشتن وسیله نقلیه برای
بازدیدها و . . . ، دستگاه تکثیر،اسکنر، پرینتر، فکس و ...
- فضای محدود ( یک اطاق درساختمان پژوهشسرا )
- نداشتن سالن اجتماعات جهت جلسات توجیهی و
استفاده از فضای سالن پژوهشسرا در صورت نداشتن برنامه توسط خودشان
- نداشتن نیروی تمام وقت که موقع تحویل دادن و
عودت وسایل و کارهای دانش آموزان و معلمان نظارت کافی داشته باشد .
- محدودیت زمانی داوران طرح ها که به نوعی در
ساعات غیرموظف حضور پیدا می کردند.
- تعدد طرح و برنامه ها
- اعلام نتیجه طرح ها در محدوده زمانی اسفند
منابع
- سادنی ، علی ، پژوهش در عمل ، تهران :
انتشارات شلاک ، چاپ دوم 1388
- علی اکبری ، حسن ، حیات طیبه ، تهران : نسل
کوثر ، چاب دوم 1390
- سادنی ، علی ، روش تحقیق و آمار به زبان ساده ، تهران :
انتشارات شلاک چاپ دوم 1387
- ساکی ، رضا ، مدرسه ی یادگیری محور ، تهران :
سازمان آموزش و پرورش شهر تهران ، چاپ اول 1388
- رؤوف ، علی ، پژوهش در کلاس درس و مدرسه ،
تهران : انتشارات مدرسه ، چاپ اول ، 1384
- قاسمی پویا ، اقبال ، راهنمای عملی پژوهش در
عمل ، تهران : پژوهشکده تعلیم و تربیت ، چاپ ششم ، 1383
-خنیفر،حسین ،رحمتی ،محمد حسین ،رستمی پور، علی ،مبانی تحول
بنیادین نظام آموزش وپرورش ،تهران :انتشارات نورالثقلین ،چاپ اول ،1389.
ب) سایت ها
1) سایت های اینترنتی گروه های آموزشی استان ها
WWW.Tehranedu.ir(2
15-3) پیوست ها
- بروشور
- بخشنامه ها
- DVD شامل فرایند اجرای برنامه ، منتخبین طرح ها و . . .
مطالب مشابه :
تجربه معلمی
کارشناسی آموزش ابتدایی شهرستان کاشان - تجربه معلمی - کسب تجربه تنها به سن بستگی ندارد و از
یک تجربه ی آموزشی مربوط به زمانی که معلم کلاس پنجم بودم
آموزش ابتدایی - یک تجربه ی آموزشی مربوط به زمانی که آموزش ابتدایی لینک باکس معلمان
تجربیات آموزشی معلمان ابتدایی
مقالات ارتقا رتبه و تجربیات مدون همکاران - تجربیات آموزشی معلمان ابتدایی - مقالات ارتقا
تجربه تدریس فارسی پایه دوم (مهنازآقاسی آموزگار دوم ابتدایی دبستان دخترانه صالح)
گروه آموزشی معلمان دوم ابتدایی شهرضا - تجربه تدریس فارسی پایه دوم (مهنازآقاسی آموزگار دوم
تجارب معلمان
گروه آموزشی معلمان دوم ابتدایی تجارب معلمان - برای تبادل اندیشه ها و تجربه ها و ایجاد
پیشنهادات سازنده برای حرکت وفعال سازی آ.پ
ابتدایی در هزاره ی سوم - معلمان ابتدایی - پیشنهادات سازنده برای حرکت وفعال سازی آ.پ - توجه خاص
تجربه بر اساس اقدام پژوهی(ترغیب معلمان به اجرای طرح های گروه های آموزشی منطقه)
فرهنگی - تجربه بر اساس اقدام پژوهی(ترغیب معلمان به اجرای طرح های گروه های آموزشی منطقه
روزهای معلمی من... من و کلاس سوم...
معلم ابتدایی انجمن محازی معلمان ایران . سوم از نظر من این یک تجربه است .
تجربه وشگردهای اداره ی کلاس (آموزگارپایه دوم دبستان استادریحان شهرضا)
گروه آموزشی معلمان دوم ابتدایی شهرضا - تجربه وشگردهای اداره ی کلاس (آموزگارپایه دوم دبستان
تجربه یک معلم
معلم ابتدایی - تجربه یک معلم انجمن محازی معلمان ایران . سلامت نیوز . مجله موفقیت .
برچسب :
تجربه معلمان ابتدایی