فلسفه بعثت پیامبران

عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه فلسفه بعثت پیامبران را بسترسازی برای ایجاد بیداری دینی دانست. حجت‌الاسلام والمسلمین «كریم جباری» استاد دانشگاه و عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه ارومیه در گفتگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایكنا) شعبه آذربایجان‌غربی، با اشاره به رسالت انبیاء و پیامبران و فلسفه بعثت آنان گفت: مهمترین فلسفه بعثت پیامبراكرم(ص) بستر سازی برای بیداری انسان‌ها و توسعه فعالیت‌های سالم بشری و شكوفایی توانمندی‌ها و خلاقیت‌ها در همه زمینه‌های تكاملی به تعبیر امام علی(ع)‌، «وَیُثِیرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُولِ» ‌است و این رسالت با اعطای یك بینش مقدس و معنوی و انگیزه های عمیقاً الهی صورت می‌گیرد و در مسیر ادای این رسالت باید طاغوت‌های سیاسی مانند فرعون، نماد طغیانگری و طاغوت اقتصادی مانند قارون :نماد زراندوزی ظالمانه و طاغوت فرهنگی مانند‌ سامری،‌ نماد تزویر و شانتاژ تبلیغاتی و فرهنگی از میان برداشته شود تا انسان‌ها با تمام توان علمی و عقلی و تجربی و مهارت‌های زندگی برای ساختن جامعه‌ای ایده‌ال تلاش كنند. وی افزود: رسالت پیامبر(ص) اگر چه هدف واحد متعالی دارد، ولی در زمینه‌های متنوع گسترده‌ای جریان می‌یابد، مانند، از میان برداشتن تنگناهای زندگی طبیعی، نجات بشر از منجلاب خودخواهی و خودكامگی و فزونخواهی و تعصبات و خرافات بی‌پایه و پرهزینه، اعتدال بخشیدن به دنیاگرایی و آخرت گرایی و در این باره نیز می‌فرمایند: از ما نیست كسی كه دنیا را برای آخرت و آخرت را برای دنیا ترك گوید. «جباری» با بیان رسالت پیامبراكرم(ص) در راستای وحدت‌بخشی به تعالیم ادیان ادامه داد: پیامبر(ص) رسالت وحدت بخشیدن به تمام تعالیم ادیان و دستاوردهای همه انبیای پیشین در قالب اسلام را داشتند، چرا كه اسلام حافظ حرمت همه ادیان و انبیا و كتب آسمانی است. این استاد دانشگاه با معرفی بعثت به معنای رستاخیز اضافه كرد: بعثت پیامبر(ص) تحول عقلانی و معنوی و علمی بزرگی در تاریخ و تمدن بشری به دنبال داشت و در واقع رستاخیزی در برابر مرگ و اضمحلال فرهنگی بود و اگر بشر از قرون وسطی نجات یافت و از جهل و تعصبات غلطی كه به نام دین به مردم تحمیل می‌شد، رهایی پیدا كرد ‌به مدد دین مبین اسلام و پیامبر اكرم(ص) بود. وی با اشاره به نقش و جایگاه بعثت پیامبر(ص) در احیای تمدن بشری اظهار كرد: بعثت پیامبر(ص) با گشودن دریچه‌های روشن فرهنگ و تمدن اسلامی جهان بشری را به اوج دانش و معرفت و تلاش فرهنگی رسانید و اگر تمدن اسلامی و نقش مسلمانان در گذشته و حال از تاریخ حذف شود، دستاوردهای درخور اعتنای چندانی نخواهیم داشت، حتی تمدن فعلی بشر نیز كه هنوز سرپاست، از مدد الطاف و عنایات معنوی اسلام، قرآن كریم و پیامبر(ص) است. «جباری» ادامه داد: یكی از معجزات بزرگ پیامبر(ص) این بود كه عرب جاهلی را كه حكومت و قانون و عاطفه نمی‌شناخت، با سیاست و مردمداری و مهربانی آشنا كرد و از برهوت جاهلیت و از میان شنزارهای تفتیده، كه جز خار و خس عرضه نمی‌كرد، امثال «سلمان فارسی»، «بلال حبشی»، «ابوذر غفاری»، «مقداد یمنی»، «صهیب رومی» به وجود آورد و بزرگمرد جاودانه‌ای مانند علی‌بن ابی‌طالب(ع)را برای بشر عرضه كرد. وی تصریح كرد: عناصر فرهنگی كه پیامبر بر آن‌ها تاكید داشته، رهایی از خودخواهی و درك خداباوری علمی و عینی در ذهن، فكر، اعتقاد، روح و عمل و در دین، دنیا و سیاست و در عرصه فرد و خانواده و جامعه بود و عناصر پیرامونی این دعوت فرهنگی نیز ایجاد نهضت علم‌جویی و نگارش و اندیشیدن و آموختن و بحث و نقد به عنوان فریضه‌ای واجب و اساسی برای همه مسلمانان و نیز ‌تاكید بر اخلاق متعالی انسانی كه روح دانش و گوهر فرهنگ اجتماعی است،‌ به خصوص اهتمام به گذشت و مدارا و حسن خلق با همه انسان‌ها كه بعد از توحید، بیش از هر چیز بر این اصل تاكید شده‌است. «جباری» افزود: نفی تبعیض‌ها و تفاوت‌های ظاهری، مادی، قومی، ملی، زبانی و نژادی و تاكید بر فضیلت‌محوری و انصاف‌خواهی و وحدت انسان و انسانیت، تلاش برای فقرزدایی و جهل‌ستیزی و عدالت‌محوری و كمك صادقانه و خیرخواهانه به همه انسان‌ها از عناصر فرهنگی دیگر بعثت است. وی نقش عناصر فرهنگی بعثت پیامبر(ص) را حیاتی عنوان كرد و افزود: نقش این عناصر در اعتدال بخشیدن به فرهنگ بشری و رشد مدنیت و معنویت و حسن همزیستی انسان ها بسیار مهم و سازنده بوده است و آینده بشر در گرو شناخت صحیح این عناصر پیش برنده و سازنده است و پیراستن زنگارها از گوهر درخشان و اصیل میراث نبوی می‌تواند به این هدف كمك كند. این استاد دانشگاه با اشاره به آیاتی از سوره مباركه «بقره» به نام آیت الكرسی گفت: اهداف اجتماعی و فرهنگی بعثت پیامبران بیش از هر چیز بر بیرون بردن انسان‌ها از تاریكی‌های ضلالت و غفلت و تباهی اخلاقی به سوی انوار درخشان معنویت و عرفان و عبودیت و انسانیت متمركز است و آیه شریفه «یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ» مبین این موضوع است. «جباری» افزود: نفی همه صور شرك فرهنگی و سیاسی و اقتصادی یك ضرورت است و نفی خدایان ساختگی و بت‌های به رسمیت شناخته شده شرط اساسی پذیرش توحید است، همانگونه كه در آیه «فَمَنْ یَكْفُرْ بِالطّاغُوتِ وَ یُؤْمِنْ بِاللّهِ» به این موضوع اشاره شده‌است. وی با اشاره به آیه «لِیَقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ» افزود: اهداف اجتماعی بعثت پیامبران ارتقای سطح آگاهی و حساسیت و مسئولیت اجتماعی همگانی است، به گونه‌ای كه مردم خود برای احقاق حق و عدل تلاش كنند، این هدف می‌تواند از سوی مردم، تحقق یابد كه در آیه «أَنْ تَقُومُوا لِلّهِ مَثْنى‏ وَ فُرادى» بیان شده‌است و رهاورد بسیار برجسته و سازنده‌ای است، یعنی مطابق نگرش دینی، مردم منتظر رهبران و نوابغ و نخبگان و قهرمانان نخواهند ماند، بلكه هر یك برای سازندگی و موفقیت خواهد كوشید و پیشتاز تحول و تكامل و جوش و خروش گشته و به رهبری وارسته بدل خواهد گردید و اسلام آیینی پیشرو است نه پیرو، در دراز مدت،‌ پیروان خویش را نیز به افرادی پیشرو تبدیل می‌كند. این استاد دانشگاه و عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه ارومیه در پایان خاطرنشان كرد: بعثت انبیا و به خصوص خاتم الرسل نبود، مردم برابری و برادری و قانون و همزیستی را درك نمی‌كردند و از اندیشه‌های والای الهی و حكمت های جاودانه قرآنی محروم بودند.