سونوگرافی

درمان ناهنجاریهای مادر زادی باانجام دو دوره سونوگرافی در دوران بارداری امکان پذیر است دکتر «صلاح الدین دلشاد» در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) واحد علوم پزشکی ایران اظهار داشت: بیماری هیرشترونگ یک بیماری مادرزادی و در حقیقت عدم تشکیل قسمتی از اعصاب انتهایی لوله گوارش است.
وی افزود: در نتیجه این بیماری کودک دچار یبوست های مزمن می شود به حدی که هر 10 تا 15 روز یکبار قادر به اجابت مزاج خواهد بود.
وی ادامه داد: ضمن آنکه کودک با ابتلا به این بیماری به دلیل وارد کردن فشار به خود دچار عوارض دیگر شده و از سوی دیگر نیز دچار بی اشتهایی، لاغری، سوء تغذیه و حتی عقب ماندگی ذهنی می شود.
دکتر دلشاد راه درمان این بیماری را جراحی دانست و عنوان کرد: این بیماری در صورت تشخیص به موقع به طور 100 درصد قابل درمان خواهد بود.
این متخصص ادامه داد: البته در گذشته برای جراحی این بیماری شکم بیمار باز می شد اما خوشبختانه در حال حاضر جراحی بدون بازکردن شکم و از طریق مقعد با برداشتن روده ای که عصب ندارد و پیوند روده سالم انجام می پذیرد.
وی با اعلام این مطلب که اغلب ناهنجاری های مادرزادی با تشخیص به موقع در دوران جنینی و قرار گرفتن تحت نظارت متخصص مربوطه قابل کنترل و درمان خواهند بود اظهار داشت: لازم است مادران در طول دوران بارداری در دو مرحله (28 هفتگی و 36 هفتگی حاملگی) به انجام سونوگرافی جهت بررسی ناهنجاری های جنینی بپردازند.

بهترین زمان انجام سونوگرافی هفته 12 تا 14 حاملگی است

متخصصان معتقدند بهترین زمان انجام سونوگرافی در زنان باردار برای تشخیص ناهنجاری جنینی، هفته 12 تا 14 حاملگی است.

دکتر «حمید بهنیا» متخصص زنان و زایمان ضمن بیان این مطلب در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) واحد علوم پزشکی ایران، گفت: سونوگرافی ابزار تشخیصی مهمی در اغلب رشته‌های پزشکی از جمله زنان و مامایی است که هیچ خطری را نیز برای فرد به دنبال ندارد.
وی با اشاره به اینکه انجام سونوگرافی از ابتدا تا انتهای بارداری برای مادر بی‌ضرر است، افزود: البته سونوگرافی با هدف تشخیص ناهنجاری جنین در هفته 12 تا 14 حاملگی نتیجه بخش‌تر است.
دکتر بهنیا ادامه داد: سونوگرافی را نباید به غلط تنها ابزاری برای تشخیص جنسیت جنین به ویژه قبل از هفته 20 بارداری قلمداد کرد، متاسفانه برخی خانواده‌ها تنها با این هدف سونوگرافی را انجام می‌دهند تا در صورت نیاز اقدام به ختم بارداری کنند.
این عضو علمی دانشگاه با اشاره به اینکه نگرش فوق عواقب نامطلوبی در جامعه در پی دارد، اظهار داشت: ناهماهنگی جمعیتی زنان و مردان، به عنوان مثالی در کشور هندوستان که در پی ختم مکرر حاملگی‌ها رخ داده از جمله این عواقب است.

سونوگرافی سه بعدی موفقیت تشخیص بیماری را تا بیش از 99 درصد افزایش داده است

امروزه با ابداع دستگاه‌های جدید و کاربرد سونوگرافی سه بعدی در پزشکی صحت تشخیص بیماری‌ها به 8/99 درصد رسیده است.

دکتر «ربابه طاهری‌پناه» دبیر اجرایی اولین همایش سونوگرافی در زنان و مامایی ضمن بیان این مطلب در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران، واحد علوم پزشکی ایران، گفت: در حال حاضر با استفاده از سونوگرافی سه بعدی امکان تشخیص به موقع ناهنجاری‌های جنینی و انواع بیماری‌ها از جمله سرطان زنان فراهم شده است.
وی ادامه داد: تصمیم‌گیری بهتر در خصوص ختم یا ادامه بارداری و بررسی نتایج اعمال جراحی داخل رحمی، از دیگر کاربردهای سونوگرافی سه بعدی است.
دکتر طاهری‌پناه سونوگرافی را روشی غیر تهاجمی عنوان و تصریح کرد: در گذشته در تشخیص ناهنجاری جنینی به روش آمینوسنتز (کشیدن آب دور جنین) امکان سقط جنین وجود داشت؛ اما امروزه به کمک دو روش سونوگرافی دو بعدی و سه بعدی بدون بروز هیچ یک از این عوارض، موفقیت تشخیص نیز به بیش از 99 درصد رسیده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این مطلب که «متاسفانه کاربرد روش تشخیصی سونوگرافی سه بعدی در اغلب موارد غیر ضروری است»؛ افزود: این روش باید پس از سونوگرافی دو بعدی آن هم در صورت تشخیص پزشک مبنی بر احتمال وجود ناهنجاری انجام پذیرد.
وی ادامه داد: چرا که استفاده از روش سونوگرافی سه بعدی در موارد غیر ضروری ضمن اتلاف وقت، هزینه مالی فراوانی را نیز به شرکت‌های بیمه‌گر و بیماران تحمیل می‌کند.

جنین و نوزاد

عکس اول جنین ۲۹ هفته را نشان میدهد

عکس دوم نوزاد ۸ روزه است.

این دو تا عکس یه نفره .

این هم از پیشرفت علم و سونو گرافی سه بعدی

آیا در بارداری سونوگرافی نیاز دارم ؟
امروزه از سونوگرافی طی یک حاملگی به دفعات متعدد استفاده می‌شود که بیمار را متحمل هزینه بالا می‌کند، در حالی که می توان در یک حاملگی بدون وجود عوارض جدی مامایی برای ارزیابی رشد جنین و تخمین سن حاملگی از روش ارزان، قابل اعتماد و آسان اندازه گیری سریال ارتفاع رحم استفاه کرد .

بر پایه نتایج یک تحقیق اندازه گیری ارتفاع رحم، یک روش غربالگری قابل اعتماد، موثر و کارا جهت ارزیابی رشد جنین و تخمین سن حاملگی در مقایسه با روش «سونوگرافی» است .
تخمین سن داخل رحمی یکی از اجزا اصلی مراقبت «پره ناتال» است که توسط LMP،‌ اندازه گیری رحم و اولتراسونوگرافی تعیین می‌شود و اندازه گیری سریال ارتفاع رحم و مقایسه آن با LMP با دقت زیادی بیان کننده سن حاملگی می‌باشد.

امروزه از سونوگرافی طی یک حاملگی به دفعات متعدد استفاده می‌شود که بیمار را متحمل هزینه بالا می‌کند، در حالی که می توان در یک حاملگی بدون وجود عوارض جدی مامایی، برای ارزیابی رشد جنین و تخمین سن حاملگی از روش ارزان، قابل اعتماد و آسان اندازه گیری سریال ارتفاع رحم استفاه کرد.
منصوره نصیریان و مهین افلاطونیان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد با استاد راهنمایی دکتر مهدیه مجیبیان در پایان نامه دانشجویی خود دقت روش اندازه گیری ارتفاع رحم و سونوگرافی برای تخمین سن حاملگی و مقایسه با نتایج اولین روز آخرین قاعدگی را بررسی کردند.

این مطالعه به روش CROSS- SECTIOAN و به صورت Diagnoctic study انجام شد و جامعه مورد بررسی را 140 خانم بارداری که بین هفته‌های 28 - 22 حاملگی به سر می برند، تشکیل دادند.
سن حاملگی جامعه مورد بررسی با استفاده از اندازه گیری ارتفاع رحم و سونوگرافی در 22 تا 25 هفته حاملگی تخمین زده شد و با سن حاملگی حاصل از LMP مقایسه شد.
سپس به فاصله سه، چهار هفته برای دفعه دوم سن حاملگی تخمین زده شد.

طبق نتایج این بررسی ضریب همبستگی پیرسن بین سن حاملگی تخمین زده شده به وسیله ارتفاع رحم و سن حاملگی تخمین زده شده به وسیله سونوگرافی، قطر بین آهیانه‌یی به دست آمد.
به گزارش ایسنا، ضریب همبستگی بین سن حاملگی تخمین زده و سن حاملگی اهمیت زیادی می‌یابد،‌ با توجه به اختلاف ناچیزی که در تخمین سن حاملگی به دو روش اندازه‌گیری ارتفاع رحم در سونوگرافی در مقایسه با LMP وجود دارد، در نهایت چنین نتیجه‌گیری شده که از اندازه گیری ارتفاع رحم به عنوان یک روش غربالگری قابل اعتماد و موثر و کارا می‌توان جهت ارزیابی رشد جنین و تخمین سن حاملگی استفاده کرد و در صورت وجود هرگونه اختلاف قابل توجه بین اندازه حاصل از اندازه گیری ارتفاع رحم و LMP می‌توان جهت بررسی‌های بیشتر از سونوگرافی استفاده کرد

قبل از تولد / بعد از تولد

گروه بالایی تصاویر سه بعدی از جنین داخل رحم است .

گروه پایین نوزاد با همان حالتهای صورت است . با هم مقایسه کنید .

تصویر 3 بعدی جنین

جنین ۴۰ هفته در رحم

جنین پسر می باشد . تصویر ۳ بعدی است .

سونوگرافی

تاریخچه سونوگرافی :
در سونوگرافی با تصویر سه بعدی انواع مالفورماسیونها دقیق مشخص می‎شود به خصوص در مالفورماسیونهای صورت .
برای ساخته شدن تصویر در زمان طولانی هنوز دستگاهها کامل نشده‎اند در واقع دستگاههای سه بعدی تجارتی نشده‎اند و هنوز اکثر دستگاههای سونوگرافی دو بعدی هستند و به عبارتی Digimucioner هستند که منتها تمایز دستگاهها با توجه توانایی تفکیک است یعنی دستگاه سونوگرافی که قدرت تفکیک بالاتر باشد از لحاظ کارایی بالاتر است و برعکس .

اساس کار سونوگرافی :

دستگاه سونو شامل :
1ـ پروپ یا Sound
2ـ زاویه ( کامپیوتر و …اعداد و ارقام را داریم که می‎توان محاسباتی انجام داد و نماگیر را در نقاط مختلف Fix کرد و اندازه گیری کرد ) .
3ـ مانیتور : تصاویر منعکس شده از امواج صوتی را می‎توان در آن دید .

انواع پروپ :
1ـ پروپ خطی Liner
2ـ پروپ آندوکاویند یا واژینال
3ـ پروپ Pectorial
امروزه بیشتر پروپ Pectorial_ Liner استفاده می‎شود که در تمام طول دوران بارداری استفاده می‎شود . پروپ واژینال به خصوص برای تشخیص زودتر در اوایل دوران بارداری استفاده می‎شود مثلاً :
A ـ در خونریزیهای اوایل دوران بارداری (مثلاً کسانی که سابقه ab وEP یا ab ناقص دارند) ولی ساک حاملگی به نحوی است که نمی‎توان از پروپ ابدومینال نگاه کرد از پروپ واژینال استفاده می‎شود که یک هفته جلوتر اگر ساک حاملگی وجود داشته باشد آن را ببینیم .
B ـ در ضمن پروپهای واژینال در اواخر دوران بارداری نیز استفاده می‎شود :
مثلاً دیدن اسکار سزارین که در چه وضعیتی است ، آیا خوب ترمیم شده است یا نه و … و بخواهیم کاملاً اسکار سزارین را از نزدیک ببینیم به کار می‎رود .
C ـ پروپ واژینال در مواقعی که بخواهیم تشخیص زودرس مالفورماسیونها را بدهیم به کار می‎رود به طور مثال : در آنانسفالیها
در مورد آنانسفالیها حتماً جهت تأیید آنانسفالی باید 3ـ2 سونوگرافیست ماهر نظر بدهند تا مورد قبول باشد که اگر اقدامات سقط درمانی مد نظر باشد هرچه زودتر انجام شود .

اصول تکنیک دستگاه اولترا سونوگرافی :
بر اساس امواج ماورای صوتی است که شنیدنی نیست چون فرکانس بالا دارد پس تأکید می‎شود که پروپ روی گوش جنین گذاشته نشود که ممکن است روی گوش جنین آسیب برساند .

تعداد درخواست روتین سونوگرافی در طول دوران بارداری :
2 بار کافیست ولی اگر مادر LMP را نمی دانست یک سونو دیگر در سه ماهه اول دوران بارداری داده می‎شود . بیشتر از این موارد ممکن است عوارضی در نهایت روی جنین داشته باشد . اساس کار سونوگرافی بر اساس انعکاس و انکسار است و یا به عبارتی : Reflextion رفراکشن است : اگر یک سری امواج از محیطی وارد محیط دیگر شود در محل تلاقی دو سوم محیط به علت مقاومت صوتی متفاوت در این مرز یکسری منعکس و بیشتر منکسر می شود .
امواج منعکس بر حسب یک سری فعل و انفعالات که انجام می‎دهد برمی‎گردند روی اکران و تصویری که ما روی اکران می‎بینیم در حقیقت بر پایه انعکاس امواج است به خاطر همین ما تأکید روی پر بودن مثانه در اوایل دوران بارداری داریم .
در ضمن ما یکسری از ژل استفاده می‎کنیم چون یکسری حباب هوا مابین این دو محیط بوجود می‎آید پس مقاومت هوا نمی‎گذارد امواج منعکس شود در نتیجه ژل زده می‎شود تا انعکاس کامل باشد و تصاویر را ببینیم . امواج دارای فرکانسهایی است . فرکانسهائی که در امواج اولترا سونوگرافی استفاده می‎شود بین 20ـ1 مگاهرتز است در نتیجه گوش ما این امواج را نمی‎ شنود . در سونوگرافی معمولاً 7ـ5/3 مگاهرتز استفاده می‎شود و در داپلر تا 11 مگاهرتز استفاده می‎شود . بخصوص در شریان مغزی داپلر نمی‎گذاریم چون فرکانس بالا ممکن است مغز را آسیب برساند .

سیستمهای به کار رفته در سونو :
1ـ سیستم : تصاویر اندامهای جنین را مشخص می‎کند که برای اندازه‎گیری‎ها مثلاً بای پریتال و … به کار می‎رود .
2ـ سیستم : مثلاً قلب جنین را فرکانسش را اندازه می‎گیریم حتی ریتم و ریت کار کرده‎اند .

Dopler :
از هفته 18 بارداری استفاده می‎شود . موارد استفاده داپلر :
1ـ IUGR
2ـ اگر مادر دیابتی باشد .
3ـ اگر در مادر احتمال اکلامپسی یا توکسمی حاملگی باشد .

اساس داپلر:
وقتی سونو می‎کنیم مشخصه بافت بررسی نمی‎شود بلکه آن ساختمان تشریحی یا نوع فعالیت بافت در سونو مشخص می‎شود . امواج منعکسه از داپلر با توجه به سرعتش که جسم دارد تغییر فرکانس داده و ما متوجه می‎شویم که مثلاً جریان خون در شریان نافی طبیعی است یا نه .

توجه : داپلر به طور روتین داده نمی‎شود .
در داپلر رنگی : با تغییر رنگی که متناسب با شدت جریان خون در رگ است که اگر مثلاً نارسایی در قلب ، شنت عروق باشد را به ما نشان می‎دهد .

موارد ایمنی در داپلر :
بیشتر مواقع برای Screening از امواج Continous vave استفاده می‎شود و فقط در مواقع لازم از امواج Cardi vave استفاده می‎شود . برای کم کردن اثرات داپلر روی جنین باید :
1ـ دستگاه حساسیت کافی داشته باشد .
2ـ سونوگرافیست اطلاعات کافی از دستگاه داشته باشد که با حداقل نیروی لازم ازدستگاه استفاده کند .
3ـ زمان داپلر کافی باشد (چون طولانی شدن زمان داپلر روی DNA اختلال ایجاد می‎کند) .
توجه : 1ـ اگر IUGR در سونو اول با دانستن دقیق LMP مشخص شد سونو دوم جهت کنترل ، 2 هفته بعد تکرار می‎شود و اگر همان نتیجه بود در آن صورت داپلر توصیه می‎شود .
2ـ در هفته 5/5 از LMP سونو با پروپ واژینال به ما کمک می‎کند که 1 هفته جلوتر ساک حاملگی دیده شود یا نشود و معمولاً سونوی واژینال در موارد غیر طبیعی حاملگی مثلاً : E.P سقطهای ناقص و … به کار می‎رود .
3ـ تستهای ایمونولوژی در قبل 12 هفته دقیقتر از سونوگرافی است .
4ـ با علائم کلینیکی : تهوع بیشتر از حد مادر ، رحم بزرگ مادر و … شک به مول شد در هفته پنجم در سونوی واژینال مول به صورت خوشه انگور دیده می‎شود .

موارد استفاده از سونو در حاملگی :
A ـ مطالعه سن جنین : بررسی و تعیین سن جنین بعد 4ـ3 هفته معنی ندارد . برای تعیین سن جنین با سونو باید قبل از هفته 24 باشد و از آن به بعد ارزشی ندارد چون نسبت رحم و جنین اندازه مناسب نمی‎دهد . محاسبه آن بر اساس : اندازه‎گیری بای‎پرینال ، طول فمور FL ، ترانسورس ابدومینال ، مخچه ، کف پا ، دور بازو ، محیط دور شکم مشخص می‎شود . تا هفته 24ـ25 حاملگی اندازه سربلوم عین اندازه واقعی سن جنین است مثلاً اگر سربلوم mm17 باشد یعنی سن حاملگی 17 هفته است .

توجه : برای تعیین سن جنین حتماً باید چند فاکتور کنار هم باشد تا ارزیابی دقیق سن جنین شود .

B ـ مطالعه بیولوژیک و مورفولوژیک :
یک سری اندازه‎ها است که کمک می‎کند برای :
1ـ سن جنین
2ـ آیا بچه حالت طبیعی دارد یا نه ؟
مثلاً اگر فموری را در سن 31 هفته ببینیم که مثلاً cm3 است و کوچک می‎باشد می‎آئیم بررسی جدی تر می‎کنیم می‎آئیم اندازه قفسه سینه ، دور شکم و … را می بینیم در نتیجه مطالعه بیولوژیک منجر به مطالعه مرفولوژیکی می‎شود . این بررسیها از طریق اندازه‎ها و جداول مربوطه انجام و مقایسه می‎شود . مثلاً اگر بای‎پرینال دیامتر از سن حاملگی بزرگتر باشد می‎توان تشخیص ماکروسفالی و … داد .
توجه : مطالعه بیومتریک منجر به مطالعه مرفولوژیکی می‎شود .
اندازه کف پا باید تقریباً به اندازه فمورباشد و الا منجر به تشخیص بعضی بیماریها می‎شود .
اندازه‎گیری استخوان بینی :
در بعضی از تریزومیهای صورت که استخوان بینی تغییر فرم می‎دهد مثلاً در تریزومی 21 که اندازه استخوان بینی کوچکتر می‎شود و در arnold shialie تغییر شکل بینی حالت قوسی دارد و اندازه‎اش فرق می‎کند . اگر ما ناهنجاری را تشخیص دهیم می‎آئیم اندازه‎گیری بیولوژیک مجدداً کاملتر انجام می‎دهیم .

از نظر مرفولوژی :
بررسی قلب جنین ، فرم سر، فرم ابدومن ، مثلاً در آبدومن معده وجود دارد یا ورودی رگ نافی وجود دارد یا نه که در اندازه‎گیری‎ها مهم است . آیا مثانه وجود دارد یا نه که در صورت نبودن می‎تواند آژنزیها و ناهنجاریهای کلیه و مجاری ادرار را می‎دهد . البته وقتی مغز جنین را دیدیم قلب را با 4 کاویته (دو دهلیز و دو بطن) باید ببینیم .
c ـ بررسی و ارزیابی فتال Well Being Fetal :
که 4 فاکتور مؤثر است :
1ـ حرکات تنفسی (که فقط دیافراگم بالا و پائین می‎آید و الا تنفس واقعی نداریم)
2ـ حرکات تونوسیته جنین (F.m فتال موومنت)
3ـ قلب جنین که ریت آن min/160ـ120 است و در هر حرکتی دو پرید یا دوبار بالا و پائین کامل داشته باشد که در مانیتورینگ هم همینطور است .
D ـ بررسی مقدار مایع آمنیوتیک : مثلاً در آترزی مری دهان بسته و باز نمی‎شود و بلع انجام نمی‎شود .

توجه :
1ـ تمام این بررسیها باید در عرض 30 دقیقه باشد .
2ـ ماماها در فرانسه سونوی حاملگی و زنان را انجام می‎دهند و اعتراف بر این نکته زیاد است که تشخیصشان در مالفورماسیونها در حاملگی بالاست .
F.M (Fetal Movement) : هر زمانی که جنین حرکت کند باید یک علامتی ثبت شود اگر نشد جنین را تحریک می‎کنند ببینند که این علامت و پرید تشدید می‎شود یا نه . در F.M باید 2 پرید تشدید شده در حرکت معمولی باید داشته باشیم .
E ـ وضع قرار گرفتن پلاسنتا و اندازه‎گیری آن :
برای سن حاملگی و زمان فرارسیدن زایمان به کار می‎رود . در ضمن بررسی پلاسنتا هم می‎توان انجام داد . چیزی که مهم است این که قبل از 32 هفته کلسیفیکاسیون جفت و گرید 3 نداشته باشیم چون خطرناک است و ممکن است منجر به از بین رفتن جنین شود .
F ـ تشخیص بعضی مالفورماسیونها :
از جمله آنانسفالی ، هیدروسفالی ، آترزی مری ، آژنزی معده ، دیفورمیتی صورت ، بعضی مالفورماسیونها یک حالت ژنتیکی و بیماری کروموزومی است وبا یک سری علائم کلینیکی خاص در سونوگرافی می‎توانیم تشخیص دهیم ولی مستلزم این است که یک سری تشخیصهای invasive پره ناتال انجام دهیم .
مثل : آمنیوسنتز (در هفته 14ـ13 حاملگی) ، کوردوسنتز ، کوریوسنتز ، … که در سنین مختلف بارداری انجام می‎شود .

استفاده از سونوگرافی در سه ماهه‎های مختلف بارداری :
A ـ سه ماهه اول بارداری که شامل :
ـ هفته 4 تا 7 بارداری
ـ هفته 7 تا 12 بارداری
ـ هفته 12 تا 15 بارداری

هفته 7ـ4 :
اهمیتش در تشخیص مالفورماسیونها یا تشخیص abortion است . دراین هفته‎ها یک ساک حاملگی که داخلش ان اکوژن است و اکویی در داخلش نداریم دیده می‎شود . یولک ساک u.s چیزی است که فتال کورد من را تغذیه می‎کند و u.s در هفته 12 با ، جفت ادغام می‎شود .
در هفته 7 بارداری U.S کم‎کم بزرگتر می‎شود و تقریباً نصف رحم را می‎گیرد و در اینجا به خاطر اکوژنیستیه داخلش اکوژن دیده می‎شود که همان فتال کورد است که تبدیل به جنین آینده می‎شود .

هفته 12ـ7 بارداری :
در این هفته‎ها CRL اندازه‎گیری می‎شود . یولک ساک ، CRL ، ساک آمنیوتیک ، فتال هارت ریت (FHR ) ، فتال کورد دیده می‎شود . اگر ساک حاملگی دفرمه باشد که احتمال abortion در مادر وجود دارد که برای : تشخیص زودتر abortion جنین به کار می‎رود .
30 + قطر ساک = سن حاملگی

توجه :
1ـ قبل از هفته 7 بهترین تشخیص حاملگی تستهای ایمونولوژیک است نه سونوگرافی
2ـ اگر ساک حاملگی خالی و همراه خونریزی باشد که ممکن است احتمال حاملگی داخل رحمی همراه حاملگی خارج رحمی باشد .

هفته 12 تا 15 حاملگی :
آنومالیها زودتر تشخیص داده می‎شود مثل : آنانسفالی ، هیدروسفالی . در آنانسفالی CRL به سن حاملگی نمی‎خورد و کوچکتر است . در اینجا اندازه‎گیری دقیق B.P ترانسورس ابدومینال و … را داریم .
در تشخیص انواع سقطها : مانند ناکامل ، سقط خود به خودی missab ، اگر خانمی با IUD حاملگی داشته باشد در اینجا نحوه قرارگرفتن IUD مهم است که اگر نزدیک isthm باشد سریع در می‎آوریم و اگر در ناحیه فوندال باشد تا آخر دوران بارداری در آنجا باقی می‎ماند ولی ریت عفونت بالاتر می‎رود .
B ـ سه ماهه دوم بارداری : از هفته 15 تا 28 بارداری است . چون مرفولوژی کامل همه اندامها را داریم بررسی کامل شامل : اندازه گیری دور مایع بچه ، بررسی پلاسنتا و …
توجه : 1ـ مطالعه بیومتریک در سه ماهه دوم بارداری از هفته 15 شروع تا هفته 28 ادامه دارد .
2ـ در این سه ماهه دوم نیازی به پر بودن مثانه نیست چرا که پربودن امکان دارد دیواره خلفی رحم به دیواره قدامی فشار بیاورد و اشتباهاً Placenta previa گزارش کنیم در این فاز مثانه باید نیمه پر باشد .
اندازه‎گیری بیومتریک :
ـ بررسی B.P.D روتین انجام می‎شود .
ـ بررسی F.O (اکسی پوتو فرونتال) فقط در الیگوسفالی اندازه‎گیری می‎شود .

خط Falx یا خط نیمکره مغزی که کره مغز را به دو نیمکره تقسیم می‎کند حتماً باید در سونو این خط دیده شود و یک Land mark می‎باشد . عمل جذب و دفع مایع نخاع باید در وانتریکول سوم انجام شود که کم دیده می‎شود و اگر واضح دیده شد معلوم می‎شود که اختلال در جذب و دفع مایع نخاعی را مطرح می‎کند و اگر در داخل آن اکوفری هم باشد و وانتریکول جانبی من بزرگ باشد نشان دهنده هیدروسفالی ، مننگوسل و عفونتهای توکسوپلاسموز را می‎رساند .
خیلی مهم است که با Structure سر جنین کاملاً سونولوژیست آشنا و اطلاعات کافی و تجربه کافی داشته باشد . به طور کلی اندازه‎گیری روتین در سر B.P.D می‎باشد ولی اگر براکی سفال و هیدروسفالی باشد در اینجا اندازه‎گیری F.O در همین کوپ هم انجام می‎دهیم .
برای بررسی مخچه کوپ را تغییر داده که شکل یک بادام زمینی است مخچه خودش می‎تواند یک Land mark اندازه‎گیری سن جنین باشد که فقط تا 24 هفته برای تعیین سن جنین به کار می‎رود . کمی پائینتر می‎آئیم و در ناحیه گردن از نظر مننگوسل بررسی می‎شود که آیا وجود دارد یا نه بعد ساف تیشو گردن را اندازه‎ می‎گیریم ( بافت نرم گردن که در تریزومی 21 کلفت می‎باشد ) . مرفولوژی فرم سر و شناخت Structure سر مهم است . ممکن است فرم سر خاجی مانند (در بعضی بیماریها مثل سندرم آپر ) ویا دوکی شکل و یا … باشد .
نکته :
درصد اشتباه اندازه‎گیری مخچه برای تعیین G.A کم می‎باشد ولی کلاً در اندازه‎گیری جنین همیشه 10% اختلاف وجود دارد . چون ما تصویر یا image می‎بینیم که ممکن است کاذب باشد . مثلاً یک نقطه اکوژن کاذب و بی‎معنا داشته باشیم مثل موی جنین که ممکن است تشخیص اشتباهی تومور داده شود .

معده حتماً باید دیده شود نبودن آن آترزی را مطرح می‎کند .
sex جنین :
اگر دولبیا دیده شد Female و اگر penis با حلقه اسکلروتوم دیده شد جنسیت جنین Male است . (حتماً پاهای بچه باید باز باشد در هنگام سونو) . اگر هنگام سونو پاهای بچه بسته باشد و بند ناف جلو بیفتد و تشخیص اشتباهی Male داده میشود بعضی وقتها که بیضه دیلاته باشد هیدروسل را می‎رساند و در تخمدانها هم ممکن است کیست تخمدان دیده شود . حتماً باید جفت دستها و حتماً با 5 انگشت دیده شود . گاه یک یا چند انگشت به هم می‎چسبند و در تریزومی 21 شصت فرو رفته است و دست بسته و حالت مشت را دارد . فرم اندازه فمور در تشخیص دیسپلازی مهم است و کوچکتر بودن آن نشان دهنده نانیسم است و بعد باید اندازه کف پا هم گرفته شود . در کلیه‎ها حتماً باید کالیسها و … دیده شود و اگر کیست دیده شود مطرح کننده کلیه کیستیک است و اگر کلیه دیده نشد می‎تواند مطرح کننده آژنزی کلیه باشد .
در سر B.P.D : دو نقطه وسط باید یک Structure داشته بأشد . تا لامید ، خط هلیستوری ، فیستوری سیلیویه ، یک برش بیضی مانند سر اگر دیده شد در این صورت تصویر سر درست می‎باشد . سپس مقدار مایع آمنیوتیک و … بررسی شود که ممکن است Vernix در داخل مایع به صورت نقطه دیده شود وحتی ممکن است خون دیده شود . وجود نقاط اکوژن قوی و کلفت می‎تواند مطرح کننده مکونیوم باشد . سپس بررسی محل قرار گرفتن قطر و گرید جفت باشد . گرید جفت مقدار کلیسفیکاسیون در جفت را می‎رساند و کلاً 4 گرید داریم ( 3ـ2ـ1ـ0 ) . هر چه سن جفت بالاتر باشد از حالت هموژنی کم شده و کلسیفیکاسیون زیاد می‎شود و حدود هفته 8ـ37 بارداری باید گرید جفت 3 باشد .
قطر جفت : در ایزوایمو نیزیشن ، دیابتی بودن مادر IUGR و … اندازه آن فرق می‎کند . اگر گرید جفت 3 باشد قبل از هفته 32 ارزش خیلی بالا دارد و برای بچه بسیار خطرناک است .
اگر سطح جفت یکدست و هموژن باشد گرید جفت 1ـ0 است و هرچه مقدار کلسیفیکاسیون جفت بالا باشد سطح گرید جفت هم بالا می‎رود .
ـ از هفته 14 آمنوره به بعد می‎توان دقیق جفت را دید که قبل آن بصورت تروفوبلاست است .
ـ محیط ابدومن جهت IUGR مهم است که محیط دور شکم رشد نکرده و فقط سر رشد کرده است .
ـ در هفته 6ـ35 بارداری جهت رشد جنین سونو داده می‎شود .
ـ مقدار A_F و بررسی مایع آمنیوتیک ـ محل قرار گرفتن پلاسنتا ، کیست تخمدان ، آترزی دوازدهه و … بقیه ناهنجاریها در سه ماهه سوم بهتر دیده می‎شود .
مالفورماسیونهای قابل تشخیص در سونوگرافی :
هر گونه آنومالی که ماکروسکوپیک باشد مالفورماسیون گفته می‎شود .
از هر 100 نوزاد 2 تا 3 نفر حاوی مالفورماسیونهای مختلف است و دلایل آن نیز مختلف است که ممکن است :
1ـ دلیل اگزوژن : تغذیه مادر ، محیط آلوده ، عفونتها و … باشد .
2ـ دلایل آندوژن : 30% علل مالفورماسیون‎ها را در بر می‎گیرد مثل : موتاسیون ژنتیکی ، آنومالیهای کروموزومی اینها هم نیاز به بررسی جدی‎تر دارد .
50% علل مالفورماسیونها ناشناخته است . در زمان پره ناتال اگر مالفورماسیون تشخیص داده شد بررسی دقیق اجزاء بدن باید صورت گیرد .

مالفورماسیونها به 3 گروه تقسیم می‎شود :
1ـ مالفورماسیونهای ژنیتال
2ـ مالفورماسیونهای ابدومینال
3ـ مالفورماسیونهای توراسیک

1ـ مالفورماسیونهای ابدومینال :
ـ هرنی دیافراگماتیک شایع است که اگر به موقع تشخیص داده شود می‎توان جهت درمان به جراح نوزادان ارجاع داد که قابل درمان است . معمولاً فشار هرنی باعث می‎شود که احشاء ابدومن به داخل قفسه سینه وارد شود . بعضی وقتها ما هرنی راست و هرنی چپ داریم . اگر قلب را در سمت راست دیدیم باید به فکر هرنی دیافراگماتیک باشیم .
ـ آترزی مری : وجود پلی‎هیدر آمینوس ، عدم وجود معده می‎تواند مطرح کننده آترزی مری باشد . آترزی مری نیز اگر تشخیص داده شود می‎توان آنها را سریعتر جراحی کرد .
ـ آترزی دوازدهه : که معمولاً با پلی هیدر آمینوس و دیلاتاسیون گاستریک همراه است .
ـ ایلیئوس مکونیال : با دیستانسیون روده‎ها و اسایتیس همراهش است .

2ـ مالفورماسیونهای ژنیتال :
Aـ هیدروسل بیضه : به صورت نقاط انوکوژن دیده می‎شود .
Bـ آمفالوسل ، گاسترویتیس یا لاپاراسیتیس :

تشخیص افتراقی :
در آمفالوسل : روده‎ها مثل هرنی در بند ناف با پوشش همراه است و همیشه با آنومالیهای کروموزومی است .

در گاسترویتیس :
روده‎ها بدون پوشش در ناحیه ناف است : در زایمان روده‎ها در گاز استریل گذاشته و سریع در اتاق عمل توسط جراح اطفال روده‎ها به داخل شکم بر می‎گردانند .
ـ کیست تخمدان : در مادرانی که ترشح هورمونی بدنشان بالاست و یا مادرانی که پروژسترون قبل از بارداری زیاد استفاده کرده‎اند در آنها دیده می‎شود که چندان مسئله مهم نیست فقط ممکن است داخلش خون دیده شود که امکان تورمش وجود دارد و بررسی دقیقتر در اینها باید صورت گیرد .
“ کیستهای انتراتوراسیک ”

3ـ مالفورماسیونهای توراسیک :
می‎توان کیستهای انتراتوراسیک را نام برد که داخل قفسه سینه کیستهای لیکیوین یا مایع داخل قفسه سینه دیده می‎شود که می‎تواند ایزوله باشد که نیاز به بررسی در اندامهای دیگر می‎شود .
ممکن است در ناحیه Pelvic کیست باشد یا در ناحیه مثانه کیست دیده شود به نام Trunebely syn که عدم رشد ماهیچه ابدومن است .

در سندرم Trune Bely syn . :
هیدرو نفروز کلیه ـ آسیت هم داریم . از هفته 14 آمنوره این سندرم را می‎توان دید . گاه ممکن است مثانه جنین خیلی پر باشد و اگر شک کردیم به مادر می‎گوئیم برود 2 ساعت بعد برگردد که در این مدت اگر مثانه جنین پر بود خالی شده باشد و در سونو دوم با سندرم ترومبلی اشتباه نشود .

کلیه :
ممکن است کالیس دیلاته باشد یا پلی‎کیستیک یا آژنزی یک یا هر دو کلیه (در این صورت دیلاتاسیون مجاری ادرار را داریم ) و یا هیدرونفروز داشته باشیم .
پلی‎هیدرآمینوس و اولیگوهیدرآمینوس : تشخیص اینها در اواخر دوران بارداری است . از هفته 7ـ36 بارداری مقدار A-F کم می‎شود که نباید با اولیگوهیدرآمینوس اشتباه شود چون در اولیگوهیدرآمینوس واقعی احتمال مرگ جنین مطرح است .
توجه :
1ـ اگر در معاینه اندامها به راحتی لمس شد و با حرکت بچه مادر درد زیاد را بیان کرد که می‎تواند مطرح کننده اولیگوهیدرآمینوس باشد در نتیجه سونو جهت اطمینان می‎دهیم .
2ـ تشخیص افتراقی اولیگوهیدرآمینوس : با سوراخ بودن کیسه آب می‎باشد . علت اولیگوهیدرآمینوس واقعی : عاملش اختلال در جذب و دفع ادرار است هر چه به پایان بارداری نزدیک می‎شویم محتوی اصلی مایع A-F که ادرار است کم می‎شود ولی اگر بیش از حد کاسته شود اختلال در جذب و دفع ادرار را مطرح می‎کند و نهایت مشکلات کلیوی و مجاری ادراری می‎دهد .

در پلی هیدرآمینوس :
مقدار A-F زیاد است بچه معلق می‎باشد و باید بررسی از دستگاه گوارش و CNS صورت گیرد . در مننگوسل ، اسپاینا بیفیدا ، هیدروسفالی مقدار A-F زیاد است .
در هفته 22 حاملگی اگر مادر سونو شد و پلی هیدرآمینوس مطرح شد ارزشی ندارد چون در آن هفته پلی هیدرآمینوس کاذب داریم و جهت اطمینان 2 الی 3 هفته بعد سونو مجدداً تکرار شود .

IUGR :

IUGR سیمتریک : بای پریتال ، فمور و ابدومن رشدش کاهش می‎یابد و به سن حاملگی نمی‎خورد و علتش بیشتر بیماریهای کروموزومی است .
IUGR آسیمتریک : در پایان بارداری ، ابدومن کم کم رشدش کم یا متوقف می‎شود که علتش وضعیت تغذیه مادر مطرح است .

#######################################################