تعاریف استاندارد شده واژه های بخش منابع طبیعی

عنوان واژه: ممیزی اراضی و تفکیک مستثنیات
تشخیص و شناسائی منابع ملی، موضوع ماده یک قانون ملی شدن جنگلها و مراتع کشور، مصوب 27/10/1341 شامل اراضی ملی( جنگلها، مراتع ، اراضی جنگلی و بیشه هاو...) و همچنین تفکیک عرصه و اعیانی اشخاص حقیقی و حقوقی( شامل املاک و اراضی زراعتی آب و دیم و باغات و مستحدثات قانونی و غیره ) می باشد که در اجرای ماده 13و39 قانون مذکور و بهره برداری از جنگلها و مراتع، منجر به اخذ سند مالکیت پس از طی قطعیت قانونی ( ماده واحده) بنام سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور به نمایندگی از طرف دولت در راستای اصل 45 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران میشود. عنوان واژه: دام مجاز به تعداد دامی گفته میشود که متناسب با ظرفیت مرتع برای تعلیف دام در نظر گرفته شده است. *عنوان واژه: مرتع زمینی است اعم از کوه و دامنه یا زمین مسطح که در فصل چرا، دارای پوشش از نباتات علوفه ای خودرو باشد و با توجه به سابقه چرا، عرفاً مرتع شناخته شود . اراضی آیش ولو آنکه دارای پوشش علوفه ای خودرو باشد ، مشمول تعریف مرتع نمی شود. *عنوان واژه: مراتع ییلاقی مراتعی هستند که عمدتاً در مناطق کوهستانی قرار دارند. در این مناطق دوره رشد گیاهی دیر شروع شده و معمولاً به علت شروع سرمای زودرس طول دوره رویش گیاهی کوتاه است . این مراتع در فصل تابستان مورد استفاده دام قرار می گیرد. پوشش گیاهی این مراتع گیاهان نرم و علفی می باشد. عنوان واژه: مراتع قشلاقی مراتعی هستند که در دشتهای پست ، دامنه ها و کوهپایه ها یا در مناطق با عرض جغرافیایی کم واقع شده اند.در این مناطق رشد گیاهان در اواخر پاییز و زمستان نیز میسر بوده و به طور عمده در این فصول مورد تعلیف دام قرار می گیرند.درصد قابل توجهی از پوشش گیاهی این مناطق بوته ای می باشد. *عنوان واژه: مراتع عشایری مراتعی است که مورد استفاده دام عشایر که دارای نظام خاص اجتماعی عشایری بوده قرار می گیرد . عنوان واژه: مراتع میانبند مراتع حدفاصل مراتع ییلاقی و قشلاقی را تشکیل می دهند و معمولا در فصل بهار و پاییز مورد تعلیف دام واقع می شود. عنوان واژه: دیمزار کم بازده آن دسته از مراتع است که در اثر بهره برداری یا چرای بی رویه در اطراف روستاها یا پس از تغییر کاربری به زراعت دیم ، به دلیل عدم بازده تولید موردنیاز متروکه یا رها شده اند. معمولاً در این مناطق با ایجاد پوشش گیاهی دائمی به منظور حفظ خاک ، اقدامات اصلاحی لازم به عمل می آید. *عنوان واژه: ممیزی مراتع به کلیه اقداماتی گفته میشود که منجر به شناسایی و تعیین صلاحیت دامداران ذی حق در عرصه مراتع می شود. *عنوان واژه : تنسیق مراتع مجموعه عملیاتی است که سبب تفکیک سامان های عرفی در عرصه مراتع می شود. *عنوان واژه: سامان عرفی عبارت از حدود ، ثغور و اندازه مرتع یک دامدار است. *عنوان واژه: مدیریت مراتع عبارت از اجرای طرح های مرتع داری و بهره برداری اصولی از مراتع ، متناسب با ظرفیت مراتع است. *عنوان واژه: ظرفیت مرتع میزان علوفه قابل برداشت از مرتع برای تعلیف دام است که معمولا از طریق برآورد تعیین می شود. *عنوان واژه: مراتع مشجر مراتعی هستند که دارای درختان و درختچه های خودروی جنگلی پراکنده بوده و درصد تاج پوشش یا مساحت سایه انداز آن بين يك تا 5 درصد باشد. ارزش تولیدات چوبی این مراتع در شرایط طبیعی کمتر از ارزش تولیدات علوفه ای آن است. *عنوان واژه: مراتع مشجر مراتعی هستند که دارای درختان و درختچه های خودروی جنگلی پراکنده بوده و درصد تاج پوشش یا مساحت سایه انداز آن بین یک تا پنج درصد باشد. ارزش تولیدات چوبی این مراتع در شرایط طبیعی کمتر از ارزش تولیدات علوفه ای آن است. *عنوان واژه: جنگل زمینی است که عمدتا از درخت ، درختچه و دیگر گیاهان چوبی ( نهال ، پاجوش و ریشه جوش ) پوشیده شده و مساحت سایه انداز درختان موجود و یا قابل برآورد آنها حداقل بیش از 10 درصد آن زمین را شامل شود. *عنوان واژه: بیایان اراضی خشک ، نیمه خشک و نیمه مرطوبی است که فاقد پوشش گیاهی پایا بوده و یا پوشش گیاهی طبیعی دائمی آن به میزانی است که بهره برداری از آن در شرایط طبیعی مقروت به صرفه و صلاح نمی باشد. عنوان واژه: پدیده های بیابانی طبقه بندی مناطق بیابانی است که به صورت کویر، تپه های ماسه ای ، پهنه های ماسه ای ، دق های رسی ، اراضی شور و نمکزار و اراضی کم پوشش و بیرون زدگی سنگی طبقه بندی شده است . عنوان واژه: کویر محدوده ای از پست ترین سطوح ارتفاعی مناطق بیابانی است که به جهت انباشت املاح ، فاقد شرایط لازم برای حیات است . عنوان واژه: مالچ پاشی عملیاتی است که به منظور تثبیت ماسه های روان در مناطق منشاء برداشت یا ترانزیت تپه های ماسه ای با استفاده از مشتقات نفتی ( مالچ یا قیر معطر) صورت می پذیرد. عنوان واژه: پخش سیلاب مجموعه عملیات و اقداماتی است که با ذخیره آب های مازاد ناشی از بارش های شدید و سیلاب ها و پخش و هدایت آن در مخروط افکنه های کوهپایه ای و دشت های آبرفتی ، موجب تامین آب مورد نیاز پوشش گیاهی ، جلوگیری از فرسایش خاک و کاهش خسارات سیل می شود. عنوان واژه: اراضی جنگلی به زمین هایی که در آن ها آثار و شواهد وجود جنگل از قبیل نهال یا پاجوش یا کنده درختان جنگلی بطور گروهی یا پراکنده وجود داشته باشد مشروط بر آن که در تاریخ ملی شدن جنگل ها (27/10/1341 ) تحت کشت یا آیش نبوده باشد و یا زمین هایی که در آن ها درختان و درختچه ها ی خودروی جنگلی بطور پراکنده وجود داشته و تاج پوشش یا مساحت سایه انداز آن از 1 تا 5 درصد باشد اطلاق می شود. *عنوان واژه: واکاری جنگل و مرتع کاشت مجدد نهال و بذر بجای نهال و بذر از بین رفته در عملیات بیولوژیکی سنوات گذشته را گویند. عنوان واژه: بهره برداری از جنگل میزان برداشت چوب از درختان جنگلی است که طبق برنامه مدون از مرحله قطع و تبدیل تا خروج چوب از جنگل و بر اساس موازین علمی ، فنی و زیست محیطی صورت گرفته و در عین حال از اصول اقتصادی و اجتماعی منطقه نیز پیروی می نماید. *عنوان واژه: بانکت بندی احداث جوی ها و پشته های کم عرض و کانال مانند بر روی دامنه های شیبدار و در امتداد خطوط تراز را بانکت بندی می نامند که با هدف کنترل هرز آبهای جاری ، کاهش فرسایش ، ذخیره آب و توسعه پوشش گیاهی انجام می پذیرد.بانکت ها متناسب با نوع کاربری به صورت منقطع ، پیوسته ، مسطح و یا شیبدار می باشند. عنوان واژه: بند چپری سازه ای است که با استفاده از مصالح چوبی و سرشاخه های درختی و خاشاک و یا شبکه های فلزی بصورت دیواره های عرضی در مسیر آبراهه ها ساخته می شود و با عملکرد خود موجب کاهش زمان تمرکز و کاهش قدرت تخریب جریان آب می شود. عنوان واژه: تراس بندی پلکانی نمودن اراضی زراعی حاصلخیز شیبدار با شیب حداکثر 55 درصد برای کنترل و ذخیره هرز آب و کاهش فرسایش خاک را تراس بندی می نامند. دیواره تراس ها ممکن است بصورت قائم یا شیبدار و کف آنها بصورت افقی و یا شیب بسیار کم باشد. عنوان واژه: اپی موانعی است که به صورت عرضی ( عمود بر جهت جریان آب و یا زوایای مختلف ) با هدف کنترل و کاهش فرسایش خاک و متناسب با ویژگی های بستر رودخانه و رژیم سیلابی منطقه با استفاده از مصالح مختلف مانند سنگ ، سنگ – ملات ، گابیون ، لاستیک فرسوده و ماشین اوراق در حاشیه رودخانه احداث می شود. عنوان واژه: اسکله ریزی احداث موانع یا دیواره های طولی و عرضی ( به موازات یا عمود برجهت جریان آب ) در ساحل دریا ، دریاچه و رودخانه با استفاده از مصالح سنگی و بدون کاربرد هر گونه مصالح چسبنده را اسکله ریزی می نامند. عنوان واژه: تورکینست بندهای خاکی هلالی شکل هستند که در مسیر و یا حاشیه آبراهه های کوچک و فصلی با هدف جمع آوری آب ،کنترل رسوب و ایجاد آبشخوار ایجاد می شوند. عنوان واژه: بند خاکی دیواره ای است که با استفاده از مصالح خاک و سنگ به صورت موانع عرضی در مسیر رودخانه یا آبراهه ها در اشکال و ابعاد مختلف جهت کنترل سرعت آب (کاهش دبی پیک ) ، ذخیره و هدایت هرز آب و جلوگیری از انتقال رسوب به پایین دست احداث می شود. عنوان واژه: بند گابیونی دیواره ای است که با استفاده از مصالح سنگ و تور سیمی ( بدون مصالح چسبنده ) به صورت موانعی عمود بر جهت جریان در مسیر رودخانه ها و یا آبراهه ها در ابعاد مخنلف احداث می شود . تثبیت آبراهه ، کنترل سرعت آب و جلوگیری از انتقال رسوب به پائین دست از جمله اهداف اصلی این عملیات محسوب می شود. عنوان واژه: بند بتنی دیواره ای است که با استفاده از مصالح بتن و آرماتور در ابعاد و اشکال مختلف به صورت مانعی عمود بر جهت جریان آب در مسیر رودخانه و یا آبراهه ها احداث می شود . تثبیت آبراهه ، ذخیره و یا انحراف آب ، کنترل سرعت آب و جلوگیری از انتقال رسوب به پایین دست از عمده ترین اهداف این عملیات است. عنوان واژه: بند خشکه چین موانع و دیواره هایی است که در ابعاد و اشکال مختلف با استفاده از سنگ و بدون کاربرد هر گونه مصالح چسبنده در مسیر آبراهه ها احداث می شود . این عملیات عمدتا با هدف تثبیت مسیر آبراهه ، افزایش زمان تمرکز آب ، کنترل سرعت جریان آب ( کاهش دبی پیک ) و جلوگیری از انتقال رسوب به پایین دست اجرا می گردد. عنوان واژه: سکوبندی عملیات پله بندی زمین های شیبدار است که به منظور از بین بردن شیب زمین و از طریق احداث دیواره های سنگی ، خاکبرداری و خاکریزی بر روی دامنه کوه تحقق می یابد. تحت تاثیر این عملیات جریان آب بر روی دامنه کوه کاملا متوقف شده و آب روی سکوها نفوذ می کند. در بارندگی های شدید و یاجریان های طغیانی حاصل از ذوب سریع برف ، آب های اضافی جاری بر روی سکوها از طریق مجاری هادی به خارج هدایت می شود. عنوان واژه: دایک خاکی دیواره های خاکی است که به منظور جلوگیری از سیل گرفتگی اراضی به موازات جریان آب در حاشیه رودخانه احداث می شود. عنوان واژه: بند سنگی – ملاتی دیواره ای است که با استفاده از مصالح سنگ و سیمان در ابعاد و اشکال مختلف به صورت مانعی عمود بر جهت جریان آب در مسیر رودخانه و یا آبراهه ها احداث می شود . تثبیت آبراهه ، ذخیره و انحراف آب ، افزایش زمان تمرکز آب، کنترل سرعت جریان آب (کاهش دبی پیک ) و جلوگیری از انتقال رسوب به پایین دست از جمله اهداف اصلی این عملیات است. عنوان واژه: حصارکشی محصور نمودن یک عرصه منابع طبیعی و آبخیز از طریق عملیات و ابراز مختلف نظیر سیم خاردار و تور به منظور جلوگیری از تخریب آن ، حصارکشی نامیده می شود. *عنوان واژه: آبخیزداری تمامی فعالیت های احیایی و اصلاحی شامل فعالیت های بیولوژیک ، بیومکانیک و مکانیکی است که به منظور مدیریت منابع حوزه ی آبخیز اعم از طبیعی ، کشاورزی، اقتصادی و انسانی برای بهبود منابع آب و خاک انجام می شود. *عنوان واژه: حوزه آبخیز( حوزه آبریز) پهنه ای است که تمام رواناب ناشی از بارش وارد بر روی آن از آبراهه ای مشخص به دریا یا آب انباشت مانند دریاچه و تالاب منتهی می شود. عنوان واژه: حوزه آبخیز سدی حوزه ی آبخیزی است که خروجی رواناب آن در محل ساختمان قرار دارد. عنوان واژه: حوزه آبخیز داخلی حوزه ی آبخیز غیر سدی است که خروجی رواناب آن بر پایه تقسیمات سیاسی در داخل کشور قرار دارد. عنوان واژه: حوزه آبخیز مرزی حوزه ی آبخیز غیر سدی است که خروجی رواناب آن بر اساس تقسیمات سیاسی در خارج از قلمرو و مرزهای سیاسی کشور قرار دارد . در مواردی تمام یا بخشی از رودخانه اصلی جاری در آنها به عنوان مرز سیاسی بین دو کشور همسایه شناخته می شود ( مانند ارس و اترک )همچنین ممکن است از کشور همسایه به داخل کشور وارد شوند. عنوان واژه: حوزه آبخیز شهری نوعی از حوزه های آبخیز داخلی یا مرزی است که خروجی رواناب آن منطبق بر محل شهر می باشد. عنوان واژه: عملیات بیولوژیک آبخیزداری مجموعه فعالیت هایی شامل بذرپاشی ، بذرکاری ، بوته کاری ، علوفه کاری ، کپه کاری و نهال کاری می باشد که منجر به حفظ خاک و پوشش گیاهی می شود. عنوان واژه: عملیات مکانیکی آبخیزداری مجموعه فعالیت هایی شامل پخش سیلاب ، احداث اپی ، احداث کانال آبیاری و خاکی، اسکله ریزی ، خشکه چینی ، دایک خاکی ، عملیات خاکی ، بند سنگی – ملاتی و دیواره حفاظتی رودخانه و دامنه های شیبدار است که با هدف حفظ آب و خاک در عرصه ی آبخیز انجام می شود. عنوان واژه: عملیات بیومکانیکی آبخیزداری ترکیبی از فعالیت های بیولوژیک و مکانیکی است که بیشتر شامل بانکت بندی ، احداث بند چپری و تراس بندی می باشد و با هدف حفظ آب و خاک در عرصه ی آبخیز انجام می شود. عنوان واژه: عملیات مدیریتی آبخیزداری مجموعه فعالیت هایی شامل حصارکشی ، حفاظت و قرق ، اصلاح شخم ، مراقبت و آبیاری و مرمت و نگهداری است که با هدف حفاظت و برنامه ریزی بر عرصه ی آبخیز انجام می گیرد. عنوان واژه: قرق ممنوعیت بهره برداری از عرصه های منابع طبیعی شامل مرتع ، جنگل و بیابان است که به منظور به تعادل رسیدن شرایط اکولوژیکی و جلوگیری از تخریب در اثر چرای مفرط دام و عوامل انسانی جهت حفظ ، احیا و تجدید حیات طبیعی پوشش گیاهی برای مدت زمان معین انجام می شود. عنوان واژه:حفاظت از منابع طبیعی حفاظت فیزیکی از اراضی جنگلی ، مراتع و بیابان و جلوگیری از تخریب و تصرف عرصه و اعیان مشمول ماده 1 قانون ملی شدن جنگل ها و مراتع و همچنین جلوگیری از قطع ، بوته کنی و چرای مفرط و ورود دام غیر مجاز و ... به منظور تضمین پایداری اکوسیستم و استمرار تولید می باشد. ماده 1 قانون ملی شدن جنگل ها و مراتع : به موجب این ماده قانونی کلیه عرصه ها و اعیانی جنگل ها ، مراتع ، اراضی بیابانی و اراضی جنگلی و بیشه های طبیعی جزو منابع ملی محسوب و متعلق به دولت است ولو این که افراد سند مالکیت گرفته باشند. عنوان واژه: مرتعدار شخص حقیقی و یا حقوقی است که بنا به تشخیص سازمان جنگل ها ، مراتع و آبخیزداری کشور ، با توجه به عرف منطقه ، مجوز بهره برداری از محدوده مشخصی از مراتع عمومی را با دریافت پروانه چرا ، در اختیار می گیرد. عنوان واژه: پروانه چرا( پروانه مرتعداری ، پروانه بهره برداری از مرتع) مجوزی است که با در نظر گرفتن سابقه بهره برداری از ظرفیت مرتع ، فصل چرا و نیز رویکرد حفاظت از منابع پایه و برای تعلیف دام و یا سایر بهره برداریهای مرتعی در یک دوره و با توجه به عرف محل در یک مرتع با محدوده مشخص ، به نام شخص یا اشخاص حقیقی و حقوقی واجد شرایط توسط سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور برای مدت معین صادر می گردد. عنوان واژه: پارک جنگلی طبیعی پارک هایی هستند که در نواحی جنگل های طبیعی کشور با هدف های زیست محیطی ، تفرجی ، اکولوژیک ،علمی ، تحقیقاتی ، آموزشی و رفاهی تاسیس و تجهیز می گردد. جنگل هایی بدین امر اختصاص می یابد که از نظر اکوسیستم طبیعی جالب بوده و از حیث موقعیت مکانی و ارزش های تفرجگاهی دارای اهمیت باشد که دركنارآن علاوه بر فرصت های تفرجی برای شهروندان ، برنامه های خاص آموزشی و علمی برای ارتقا آگاهی و تحقیق دانشمندان ، دانشجویان و علاقه مندان نیز مهیا می باشد. عنوان واژه: تخریب منابع طبیعی به هر گونه دخالت و رخداد طبیعی و یا غیر طبیعی در عرصه های منابع طبیعی گفته می شود که سبب کاهش سطح و یا بروز تغییرات در اجرای اکوسیستم شده بنحوی که تداوم و استمرار حیات آن را از نظر کمی و کیفی مختل سازد.

تعاریف استاندارد شده واژه های بخش منابع طبیعی

مطالب مشابه :

دانلود دیکشنری کشاورزی

دیکشنری تخصصی کشاورزی

زبان تخصصی برای دانشجویان منابع طبیعی

اجتماعی(منابع طبیعی)

تعاریف استاندارد شده واژه های بخش منابع طبیعی

دیکشنری انگلیسی به فارسی PMD-v2 با فرمت جاوا

نسخه بدون نياز به نصب (پرتابل) ديكشنري Babylon 6.0.2 R8

مدیریت بحران بانگرشی به ارزش منابع طبیعی در کاهش اثرات بلایای طبیعی