كاربرد فناوري ارتباطات و اطلاعات در حمل و نقل
در سالهاي گذشته بروز تحولات گسترده در زمينه كامپيوتر و ارتباطات، تغييرات عمده
اي را در عرصه هاي متفاوت حيات بشري به دنبال داشته است. انسان همواره از فناوري
استفاده نموده و كارنامه حيات بشري مملو از ابداع فناوري هاي اطلاعات و ارتباطات
كه از آنان به عنوان فناوريهاي جديد و يا عالي، ياد مي شود بيشترين تاثير را در
حيات بشري داشته اند.
دنياي ارتباطات و توليد اطلاعات به سرعت در حال تغيير بوده و ما امروزه شاهد
همگرايي آنان بيش از گذشته با يكديگر بوده، بگونه‌اي كه داده‌ها و اطلاعات بسرعت و
در زماني غيرقابل تصور به اقصي نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده كنندگان قرار
مي‌گيرد.
ICT يافناوري اطلاعات‌و ارتباطات( Information & Communication
Technology)، بدون شك تحولات
گسترده اي را در تمامي عرصه‌هاي اجتماعي و اقتصادي بشريت به دنبال داشته و تاثير
آن بر جوامع بشري بگونه‌اي است كه جهان امروز به سرعت در حال تبديل شدن به يك
جامعه اطلاعاتي است. جامعه اي كه در آن دانايي و ميزان دسترسي و استفاده مفيد از
دانش، داراي نقشي محوري و تعيين كننده است. گستره كاربرد و تاثيرات آن در ابعاد
مختلف زندگي امروزي و آينده جوامع بشري به يكي از مهمترين مباحث روز جهان مبدل شده
و توجه بسياري از كشورهاي جهان را به خود معطوف كرده است
اما در تعريف فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌توان گفت؛ فناوري عبارت است از
گردآوري، سازماندهي، ذخيره و نشر اطلاعات اعم از صوت، تصوير، متن يا عدد كه با
استفاده از ابزار رايانه‌اي و مخابرات صورت پذيرد.
صرفنظر از تعاريف متنوع و دامنه وسيع كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات در بخشهاي
مختلف زندگي بشري، دسترسي سريع به اطلاعات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل
جغرافيايي و فارغ از محدوديتهاي زماني محوري ترين دستاورد اين فناوري است.
مي‌توان از ارتباطات مطمئن و در دسترس بصورت كارآمد، به عنوان بخشي از ابزار مطرح
سازي مشكلات جهاني بهره‌گرفت. ممكن است فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي به تنهايي
گرسنه‌ها را سير نكند، گرسنگي را ريشه كن نكند، يا مرگ و مير كودكان را نكاهد، اما
عواملي بيش از پيش و با اهميت هستند كه رشد اقتصادي و برابري اجتماعي را به حركت
درمي‌آورند.
IT در راه‌آهن:
فن‌آوري اطلاعات به خوبي جاي خود را در تمامي زيرشاخه‌هاي صنعت حمل و نقل باز كرده
است؛ به گونه‌اي كه ديگر سيستم حمل و نقل بدون اين فن‌آوري،سيستمي قديمي و
ناكارآمد محسوب مي‌شود. فن‌آوري اطلاعات بر صنعت راه‌آهن و حمل و نقل ريلي نيز
تاثيري شديد گذاشته است؛ به گونه‌اي كه از مرحله اوليه حركت تا مرحله نهايي رسيدن
به مقصد، از IT بهره گرفته مي‌شود. يكي از مزاياي عمده فن‌آوري اطلاعات در صنعت
راه‌آهن، يكپارچگي عمليات بودهاست. به اين ترتيب، به عوارض هزاران سيستم جزيره‌اي،
چند سيستم يكپارچه مي‌تواند كليه عمليات را پاسخگو باشد. در ادامه مهمترين اين
سيستم‌ها راتشريح مي‌كنيم:
1ـ برنامه‌ريزي ريل:
اين سيستم، منابع خدمات قطار و ظرفيت زيرساختار را براساس برنامه زماني، برنامه‌ريزي
ميكند؛ بدين معنا كه براساس پارامترهاي تعريف شده، كاركنان مناسب را به برنامه‌هاي
حركت اختصاص مي‌دهد. در اين سيستم‌ها تجسم گرافيكي شبكه ممكن مي‌شود. علاوه بر
اين، تحليل برنامه‌ريزي‌ها و رسيدن به برنامه ريزي بهينه و عملياتي نيز از ديگر
قابليت‌هاي اين سيستم است. پايگاه داده پكپارچه از اطلاعات جغرافيايي خطوط راه‌آهن،
قطارها خدمات راه‌آهن، كاركنان و برنامه زماني زيرساختاري لازم در اين سيستم از
جمله كاربردهاي IT در صنعت راه‌آهن است. با وجود اين اطلاعات، مي‌توان امكان رويداد
تصادم و تصادف در برنامه‌ريزي‌ها را بررسي و مرتفع كرد. با برنامه‌ريزي مناسب
منابع نيز اطمينان حاصل مي‌شود كه تمامي نيازمندي‌هاي عملياتي قطار پاسخ گفته مي‌شود.
يكي از قابليت‌هاي منحصر به فرد اين سيستم، ويرايش برنامه زماني و انتشار نسخه
بهينه آن است.
2ـ سيستم‌هاي كنترل عمليات:
اين سيستم شركتهاي حمل و نقل ريلي را قادر به نظارت و كنترل متمركز ترافيك ريل و
تجهيزات تكنيكي ايستگاه‌ها ميكند. متمركزسازي و اتوماسيون توابع مديريت عمليات،
سبب كارايي چشمگيري در هزينه و عملكرد حمل و نقل عمومي مي‌شود. اين سيستم‌ها،
رديابي و شناسايي قطار را ممكن مي‌سازد. علاوه بر اين قابليت تنظيم اتوماتيك مسير
را دارا هستند و اين ترتيب موجب انعطاف در تعيين مسير شده و با كنترل دقيق و ارايه
اطلاعات به هنگام، از تصادم قطارها جلوگيري مي‌كنند. حاصل نهايي نيز افزايش امنيت
است؛ به ويژه كه اين سيستم‌ها اتصالات ترن‌ها و دستگاه‌هاي dispatching را كنترل مي‌كنند. همچنين، اين سيستم‌ها اطلاعات مسافران را كنترل
كرده و بر آنها از طريق ارتباطات صوتي / تصويري، نظارت مي‌كنند. به اين ترتيب با
كنترل ناوگان و مديريت خدمات قطار، امكان رديابي واگن‌ها (بار ـ مسافران) و اطلاع‌رساني
دقيق و به هنگام ميسر مي‌شود. اينگونه است كه فن‌آوري اطلاعات، علاوه بر ارتقاي
سطوح ايمني و كارآيي، تاثير چشمگيري در خدمات‌رساني بهينه دارد.
3ـ
تكنولوژي سيگنال:
يكي از مهمترين كاربردهاي فن‌آوري اطلاعات در صنعت حمل و نقل، به بخش ارتباطات و
سيگنالينگ باز مي‌گردد. در گذشته، با استفاده از سيگنال‌هاي الكترونيكي و رله،
قطارها و موقعيت‌هاي آنها شناسايي مي‌شد؛ ولي در حال حاضر، تمامي ترن‌ها و واگن‌ها
به تجهيزات هوشمند سخت‌افزاري مجهز شده است. اين تجهيزات علاوه بر نشان دادن موقعيت
جغرافيايي (GPS و GIS)، كاربردهاي ديگري نيز دارند؛ به عنوان
مثال در كنترل عمليات قطار (مانند اتصال خطوط براي مهيا كردن مسير قطار) كاربرد
گسترده‌اي دارند. از طرف ديگر، با استفاده از حسگرها، مواردي حياتي مانند سرعت و
وزن قطار محاسبه مي‌شود و در صورت وجود خطا، هشدارهايي به لوكوموتيوران داده مي‌شود
و اگر راننده به اين هشدارها عمل نكند، سيستم به طور اتوماتيك قطارها را متوقف ميكند.
اين سيستم همچنين قادر است كليه تجهيزات الكترونيكي ترن و ايستگاه‌ها را قبل از
حركت قطپ پار بررسي كند و در صورتي كه ضريب ريسك صفر باشد. حركت را ممكن سازد (interlocking).
4ـ
سيستم اطلاع‌رساني (بخش عمليات و مسافر):
در نهايت ملموس‌ترين كاربرد فن‌آوري اطلاعات در صنايع، يعني اطلاع‌رساني، به تحولي
در ارتقاي سطح خدمات انجاميده است. سردمداران صنعت راه‌آهن، شركتهاي باري و
مسافري ريلي، مسافرين حاملان بار، مشتريان اطلاعات اين صنعت هستند. با داشتن
زيرساختار اطلاعاتي يكپارچه و كامل، مي‌توان اطلاعات را به صورت‌هاي مختلف مانند
موبايل، نمايشگرهاي CRT، PCMobileها، اينترنت و غيره در اختيار مشتريان قرار
داد و شركتها و دست‌اندركاران ميتوانند از وضعيت خطوط و ترن‌ها آگاه باشند و به
گزارش‌هاي دلخواه دست يابند.
مسافر نيز مي‌تواند از منزل برنامه‌ريزي سفر خود را انجام دهد. بليت تهيه كند،
ماشيني براي رسيدن به راه‌آهن اجاره كند و پس از رسيدن به راه‌آهن در صورت نياز به
ادامه برنامه‌ريزي سفر و تهيه بليت براي كليه وسايل حمل و نقل بپردازد. او مي‌تواند
در خانه، ايستگاه و اطلاعاتي از اين دست مطلع شود، هتل رزرو كند و در نهايت به
مقصد برسد. به اين ترتيب با ارايه اطلاعات كامل و كمك به برنامه‌ريزي، گام بزرگي
در فرهنگ‌سازي نيز برداشته مي‌شود.
ارتباط با دانشگاههاو نهادهاي تحقيقاتي
شركتهاي
ريلي به عنوان يكي از صنايع بزرگ هر كشور با بودجه كلان و فعاليتهاي گسترده بر
پايه تخصص و فن آوريهائي كه به تدريج ارتقاء و توسعه مي يابند اداره مي شوند. لذا،
دانش فني،آموزش به كاركنان ريلي و خدمه قطار، انجام تحقيقات و پژوهش در سطح جهاني
مستلزم همكاري بين صنعت ريل و دانشگاه و ساير موسسات آموزشي و آزمايشگاهي است.
تجارت الكترونيك نقش خاصي در اين مقوله ايفا ميكند و آن عبارتست از خريد يا فروش
دانش فني در صورت داشتن ارزش شناخته شده و دريافت برخي اطلاعات كه مستلزم پرداخت
هزينه نشر مي باشند. در اينترنت اين نوع فعاليت رايج ترين فعاليت E-commerce
باشد. كتب چاپي الكترونيك، بسياري از نرم افزارها، CD و دانش فني از دانشگاههائي كه در اينترنت داراي سايت يا نشاني
الترونيكي هستند توسط كارتهاي اعتباري قابل ابتياع مي باشند.
كاربرد تجارت الكترونيك
آنچه در مورد تجارت الكترونيك حائز اهميت است امكان بازاريابي و عقد قرارداد و
معاملات تجاري از طريق اينترنت با امنيت كامل و با سرعت بالاي كار ، سازماندهي
مستمر و مطمئنتر خدمات و فعاليت ها و همزمان كاهش هزينه ها است. در مورد اطلاع
رساني نيز دسترسي سريع و فوري به اطلاعات، منابع و متون گاهي نيز استفاده از
امكانات بهينه تصاوير گرافيكي و ويدئوئي وصوتي مطلوب نظر مي باشد.فعاليتهاي تجارت
الكترونيك براي سازمانها با ابعاد و سرمايه هاي مختلف در محيط اينترنتي از دو سطح
اجرائي تشكيل مي شود:
سطح
فعاليت اجرائي يا B2C (Business to customer)
*ارائه اطلاعات جامع و دقيق الكترونيكي و فروش online
*ارائه اطلاعات خدماتي و يا محصولاتي
*ارائه خدمات پشتيباني و خدمات پس از فروش
فعاليت )B2B يا Business
Business to )
*
مراحل فروشندگي كالا توسط فروشنده
*مراحل خريداري از طرف خريدار
*دخالت واسطه گر
اين نوع فعاليت به شركتهائي برميگردد كه چندان به بازاريابي مستقيم توجه ندارند
چون بيشتر درگير مسايل سازماني با ساير شركتهاي همتراز يا پشتيبان هستند و لذا
امور بازاريابي الكترونيكي خود را مي توانند به واسطه گران يا منابع كوچك داخلي
خود محول سازند.
فعاليت B2G
يكي ديگر از فعاليتهاي قابل تامل در تجارت الكترونيك گرايش به B2G يا كار از طريق دولت است كه يكي از مصاديق ارتباط شركتها با دولت
است. همچنين ،يك پايگاه دولتي جهت ايجاد ارتباط بين شركتهاي ريلي مي تواند ضمن
تسريع بسيار بالاي برقراي ارتباط بين مثلا يك شركت ريلي و يك آزمايشگاه فني و
مهندسي ( اين سرعت اتصال دهي 100 تا 1000 برابر نسبت به اتصال اينترنتي معمولي نيز
مي تواند باشد) هزينه هاي دو طرف را كاهش دهد. همچنين در زمينه قوانين، نظارت بر
رعايت حقوق، امور مالي و مالياتي، يافتن مراجع مرتبط با فعاليت هر كاربر يا شركت،
و ايجاد هماهنگي در سطح عمليات گسترده شهري و ملي شركتها و راهبران ريلي، همياري
لازم داشته باشد.
خلاصه
اي ازمزاياي استفاده تجارت الكترونيك
*كاربرد چند منظوره تجارت الكترونيك، نظير: تبليغات وبازاريابي و جذب مشتري،
مذاكرات، مراسلات، رسمي وغير رسمي ،ارائه متقابل اسناد و مطالب، برنامه ريزي
زماني، اتوماسيون كردن طرح ها، سازماندهي امور داخلي و اجرائي، پرداخت فوري وجه و
دريافت پيش ازتحويل كالا
*زنجيره اي ساختن منابع
*ايجاد شبكه انحصاري
*رسيدن به زمان واقعي عملياتي
*ارائه خدمات تجاري و تفريحي و اطلاع رساني
*بايگاني مستمر و خودكار (اتوماسيون) و دسترسي آني به اطلاعات موثر
*صرفه جوئي در هزينه به دلايل فوق و به دليل كاهش فضاي كاري و تمركز كار و اسناد،
عدم پراكندگي نيروي كار و موثرترشدن نيروي كاري(بهره وري)
*حجم بالاتر معاملات با چرخه اجرائي مشخص (به دليل مشخص بودن منابع و طرفين تجاري)
*امكانات بيشتر در توسعه سازماني
*كسب رضايت بيشتر مشتري در استمرار خدمات و عرضه كالا
*امكان معرفي شركت و طرفين تجاري در هر زمان و مكان به ساير سازمان هاي بيگانه از
طريق اينترنت
*ايجاد چرخه كاري وعمليات قابل پيش بيني
*سازماندهي داخلي بهتر
*توسعه و تقويت توانمندي شركت
نتيجه گيري:
استفاده از تجارت الكترونيك چه در فعاليتهاي ريلي و چه در ساير فعاليتهاي كاري،
بستگي به ارائه دانش فني مناسب، تعميم و اعمال ضوابط و مقررات خاص خود دارد.در راه
آهن به عنوان يك مجموعه بزرگ در زمينه بازرگاني و بازاريابي معمولا قبل و يا بيش
از آنكه به رابطه مشتري و فروشنده توجه شود به سازماندهي و تخصص داخل و خارج مانند
نيروي متخصص انساني، رايانه،امور تداركات و يازرگاني راه آهن گرفته تا شركت هاي
تابع و تامين كننده تجهيزات ريلي توجه مي شود چرا كه راه آهن ها هرچه وظيفه اساسي
تري داشته باشند بيش از آنكه در رقابت براي سود آوري باشند در صدد ايفاي وظيفه
سگين و مردمي كه به دوش دارند هستند.لذا بر اساس اين اهداف و با اين رويكرد است كه
ميتوانند ضمن وفادار ماندن به تعهدات خود از تجارت الكترونيك جهت نظم دهي و
سازماندهي به عمليات ريلي و سود آوري موثر استفاده كنند و اين در قلمرو تجارت الكترونيك
در واقع تا حدودي شركتهاي ريلي را به فعاليت B2C در زمينه زير سازه و تجهيز ساختار ريلي منحصر مي سازدكه اين
انحصار امكانات عمده اي را جهت بهينه سازي تجارت الكترونيك در شركت هاي راه اهن و
صنايع ريلي فراهم آورند.
خانم ابراهیمی
فهرست
منابع و ماخذ:
سايت راه آهن ج . ا.اwww.irirw.com
سايت وزارت راه و ترابري
جلد 1 ششمين همايش حمل و نقل ريلي
مطالب مشابه :
تاریخچه آهن در ایران و جهان
در اوايل هزاره اول پيش از ميلاد كاربرد آهن افزايش در مسير اسقرار صنعت ذوب آهن در
دياگرام آهن - كربن
مقدمه: فولادها گروهي از آلياژهاي آهن- كربن وعناصر ديگرند كه بيشترين كاربرد را در صنعت دارند.
کاربرد آهنربا
پاسخ گفتن به پرسشهای فوق و سوالات دیگر شبیه آنها ، باید اطلاعاتی در صنعت ، از آهن
كاربرد كامپوزيت ها در راه?آهن
در ذيل به كاربرد جديدي از اين مواد در راه آهن اشاره برخی از کاربرد های نانو مواد در صنعت
كاربرد فناوري ارتباطات و اطلاعات در حمل و نقل
گستره كاربرد و تاثيرات آن در ابعاد يكي از مزاياي عمده فن‌آوري اطلاعات در صنعت راه‌آهن
دیاگرام تعادلی آهن کربن FE-C
فولادها گروهي از آلياژهاي آهن- كربن وعناصر ديگرند كه بيشترين كاربرد را در صنعت دارند.
روی در صنعت
کار برد های فلز روی در صنعت: مهمترين كاربرد اكسيد روي در صنعت حفاظت آهن و فولاد در
تعريف منطق فازي و كاربرد آن در صنعت
تعريف منطق فازي و كاربرد آن در صنعت و فعالان شاغل در صنعت ذوب آهن، صنايع
كاربرد دیاتومیت و سیلیس در ساختمان
این كاربرد خاص در حدود نیمه هادی در صنعت نسوز در ساخت كوره‌های آهن و
درباره نانو ذرات بیشتر بدانیم
صنعت ساخیران كوانتومي بالا در مصارف اپتيكي كاربرد اي اکسيد آهن در
برچسب :
كاربرد آهن در صنعت