هواشناسی

هواشناسی (Meteorology)

ریشه لغوی

یونانیان واژه متیورولوگیا را ، برگرفته از کلمه متیوروس، به معنی اشیای معلق در آزمایش‌های مربوط به هوا ، به اضافه «لوگوس» که به خطابه یا درس ترجمه شده است، برای این علم به کار برده‌اند؛ لیکن ، امروزه مطالعه جو زمین چنان به رشته‌های تخصصی تقسیم شده است که واژه فراگیر متئورولوژی (هواشناسی) که از یونانیان باستان برحای مانده است، هیچ کس را ارضا نمی‌کند.
از این رو ، برای مطالعه بخشی از جرکه در آن یونش و گسست مهم است و روی هم رفته بالاتر از ارتفاع حدود 35Km قرار دارد، واژه آیرونومی (نزدیک جو بالا) را به کار می‌بریم، در حالی که برخی ، به عنوان نامی فراگیر ، علم (یا علوم) جو را می‌پسندند.
نگاه اجمالی

هواشناسی شاخه‌ای تخصصی از فیزیک پیشرفته است که از ابزارهای ریاضی پیچیده‌ای بهره می‌گیرد، و بر همه علوم فیزیک تکیه‌ای استوار دارد. هواشناسی بیش از همه با نظریه تابش الکترومغناطیسی ، ترمودینامیک ، مکانیک کلاسیک ، فیزیک شاره‌ها ، شیمی فیزیک و نظریه لایه مرزی سروکار دارد. اگر جو زیرین نیز در آن گنجانده شود، فیزیک خورشید ، طیف شناسی ، فیزیک پلاسما ، یونش ، فیزیک ذرات بنیادی ، پدیده‌های اشعه ایکس ، نور شناخت ، فیزیک پرتوی کیهانی ، پدیده های برانگیزش ، الکترودینامیک ، مگنتوهیدرودینامیک ، انتشار رادیویی و سایر فرآیندهای مربوطه را نیز باید فرا بگیریم.

تاریخچه

اولین بار ادموند هالی به سال 1688 اسنادی را در زمینه پدیده‌های جوی و نقشه‌های مربوطه به بادهای متواتر در سطح اقیانوس‌ها ، برای بخشی از سطح زمین منتشر می‌کند و در سال 1840 هوری نقشه بادهای اقیانوس‌ها را ترسیم و توان و جهت وزش آنها را مشخص می‌سازد و بدین ترتیب در رفع نیاز دریانوردی گامی برداشته می‌شود.
سیر تحولی و رشد

· در اواخر قرن نوزدهم مطالعات جو شناسی در سطح زمین بویژه در زمینه اندازه گیری بارانها توسعه پیدا می کند و از سال 1916 مطالعه پدیده‌های جوی در زمینه پیش‌بینی هوا شکل می‌یابد و این بررسی ها بر مبنای ویژگیهای سیستماتیک صورت می‌گیرد.

· در سالهای بعد ، توسعه هوانوردی پیش بینی‌های دقیق تری را در وسعت گسترده‌ای ایجاب می‌کند و آگاهی هوانوردان از حالات احتمالی آزمایش‌های مربوط به هوا در ناحیه معین و برای یک لحظه از زمان الزامی می‌نماید و به منظور رفع همین نیاز هست که در پاره‌ای از نقاط دنیا سازمانهای هواشناسی به وجود می‌آید.

· به تدریج به موازات توسعه شناساییهای علمی ، برای بهره گیری منطقی از منابع اقتصادی زمین به آگاهی‌های بیشتری از پدیده‌های جوی احساس نیز می‌شود، به گونه‌ای که برای شناخت قدرت هیدرولیکی ناهمواریها و "نفت سفید" کوهستانها به عنوان منبع زایش آبها ، تعیین حجم متوسط آب رودخانه‌ها در رابطه با نوسان میزان بارندگی سالانه حوضه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.

همچنین پیشرفت علم کشاورزی به منظور کاشت و برداشت محصولات کشاورزی مهندسین زراعی را به کسب اطلاعاتی در زمینه آب و هواشناسی وا‌می‌دارد و همین نیاز به عنوان انگیزه دیگری در پیشرفت تحقیقات کلیماتولوژی موثر می‌افتد.

· با واژه اتمسفر کم و بیش همه آشنا هستیم. علوم اتمسفری در دو شاخه هواشناسی و آب و هوا شناسی به مطالعه ویژگیهای آن می‌پردازد. که این دو در مقیاس زمانی باهم فرق می‌کنند. هواشناسی شرایط جوی را در زمان معین و بطور عام با استفاده از اصول و قوانین و مدلهای ریاضی و فیزیکی و دینامیکی در کوتاه مدت بررسی ، پیش بینی می‌کند و به مطالعه تغییرات اتمسفر می‌پردازد. آب و هواشناسی هوای غالب در دراز مدت (اقلیم) را با توجه به ویژگیها و اصول و مفاهیم جغرافیایی ، عوامل بوجود آورنده و تأثیرات آن بر زندگی انسانی ، تفاوتهای آب و هوایی مکانها مورد بررسی قرار می‌دهد.

سیر تاریخی

آب و هواشناسی در آثار فیلسوفان یونان باستان با تعبیرهای آب و هوای سه گانه گرم ، معتدل و سرد دیده می‌شود. اولین کتاب در حدود چهار قرن پیش از میلاد مسیح به نام هواها ، آبها ، مکانها توسط هیپوکرات نوشته شد. در قرن دوم بعد از میلاد بطلمیوس بر اساس تفاوت حرارت سرزمینهای شناخته شده را به هفت اقلیم تقسیم بندی کرد.

هواشناسی علمی از قرن هفده و هیجده بر پایه جمع آوری دانسته‌ها درباره مناطق مختلف و جمع بندی و میانگین گیری شروع شد که جنبه توصیفی داشت و به دلیل کار با اعداد معرف واقعیت نبوده و به عملکردهای مشترک همه عناصر آب و هوایی توجه نمی‌شد. در قرن نوزده با کشف قوانین فیزیکی مانند جذب ، تابش ، هدایت ، تبخیر و ... هواشناسی نیز علمی‌تر شد و از اصول هیدرودینامیکی استفاده کرد. بنابراین علمی در اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیستم با تهیه و بکارگیری نقشه‌های هواشناسی جامعه و بوجود آمدن مکتبهای هواشناسی اکثرا با نام شهرهای بزرگ به شکوفایی رسید.
هامبلولت عامل مهم تغییرات را خورشید مطرح کرده ، با استفاده از خطوط همدما نقشه پراکندگی دما را در نیم کره شمالی ترسیم کرد و به تأثیر دما در هواهای متفاوت پی برد. مکتببرگی نظریه جبهه قطبی ، تشکیل سیکلون و توده‌های هوا را مطرح کرد. مکتب فرانکفورت مقدمات مطالعات سه بعدی جو و تأثیرات طبقات میانی و بالایی را بر سیستمهای هوایی مطرح کرد.
مکتب شیکاگو مهمترین کشف آب و هواشناسی یعنی اصل ثابت بودن چرخندگی مطلق توده هوا در طول مسیر حرکت و مدل موجها در حرکت باد را مطرح کرد که به امواج رزبای معروف گشتند، وجود رود باد نیز در این مکتب کشف شد. مدل گردش عمومی اتمسفر ارائه شد و ثابت شد تغییرات آب و هوایی در زمین نتیجه تأثیر مستقیم انرژی خورشید نیست.
تغییرات فشار اتمسفر ، امواج طبقات میانی و بالایی حرکت و چرخش کره زمین و نیروهای کریولیسی نیز نقش دارند. با توجه به تفاوت نگرشها ، آب و هواشناسی توصیفی ، دینامیک ، فیزیکی ، سینوپتیک ، کاربردی بوجود آمدند که آب و هواشناسی سینوپتیک(همدیده بانی) با توجه به تمام جنبه‌های موثر و احتمالی در آب و هوا جامعیت بیشتری دارد.

آب و هواشناسی فیزیکی

در آب و هواشناسی فیزیکی منبع اصلی انرژی خورشید است. بنابراین سیر تغییرات و تبدیلات آب و هوایی ، مناطق گرم ، سرد ، باد و ... برای یکنواخت کردن انرژی در سطح کره زمین در ارتباط با خورشید و با توجه به دریافت انرژی و خروج آن از طریق بازتاب و تابش سیاره‌ای با توجه به ویژگیهای منطقه‌ای مورد بررسی قرار می‌گیرد. هواشناسی فیزیکی اساس هواشناسی دینامیک است، زیرا لازمه یکنواخت شدن انرژی بین مناطق وزش باد و جابجایی بخار آب بین مناطق با دماهای متفاوت است که با استفاده از قوانین حرکت و دینامیک بیان می‌شوند.

در هواشناسی دینامیک نتایج حاصل از پراکندگی انرژی تابشی خورشید و فرآیندهای ترمودینامیکی با استفاده از روشهای ریاضی و اصول فیزیکی بررسی می‌شود. هواشناسی دینامیکی مبنای نظری هواشناسی سینوپتیک است.

هواشناسی دینامیکی

جو هرگز آرام نبوده بلکه در هر لحظه حرکت با دامنه وسیع در مقیاسات مختلف انجام می‌گیرد. حرکات جو از نظر مکان و زمان بطور پیوسته درجه بندی می‌شوند. کوچکترین و سریعترین این حرکت در مقیاس مولکولی نظیر پخش مولکولی است. از این مقیاس به بعد دامنه تا حرکات پیچکی تربولانس ، طوفانهای رعد و برق و حرکت در مقیاس کم فشارها افزایش می‌یابد. بالاخره بعد از این حرکات می‌توان عظیمترین حرکات را که در مقیاس کره‌ای اتفاق می‌افتد نام برد.

باد سینوپتیکی

یکی از خصوصیات مشخصه‌های حرکت سینوپتیکی تعادل تقریبی است که بین مؤلفه‌های افقی نیروی گرادیان فشار و نیروی کوریولیس در نواحی برون حاره‌ای بوجود می‌آید. تغییر فشار نسبت به فاصله بین خطوط هم فشار در روی نقشه سینوپتیکی سطح ثابت را گرادیان افقی فشار گویند. یک نقشه سینوپتیکی سطح متوسط دریا (MSL) از نوع نقشه‌های سطح ثابت بوده و در روی آن جهت گرادیان فشار از پر فشار به طرف کم فشار است. نیروی کورولیس در خط استوا برابر صفر است، ولی در قطبین زمین حداکثر می‌باشد. ممکن است نیروی کوریولیست با نیروی گرادیان فشار برابری کرده ، چنانچه حرکت افقی و به دور اصطکاک با سرعت ثابت از تعادل دو نیروی گرادیان فشار و کوریولیس بوجود آید، در اینصورت آن را حرکت ژئوستروفیک گویند. در روی نقشه‌های سطح متوسط دریا چنین حرکتی در امتداد ایزوبارهای مستقیم است. جهت حرکت در هر نیمکره مختلف بوده، اگر پشت به باد ایستاده باشید در اینصورت کم فشار در نیمکره شمالی در سمت چپ واقع می شود (در نیمکره جنوبی کم فشار در سمت راست قرار می‌گیرد) .

باد گرادیان

در بسیاری از حالات حرکت هوا در امتداد همفشار مستقیم اتفاق نمی‌افتد. چنانچه حرکت هوا بدون اصطکاک واقعی با سرعت ثابت باشد، در اینصورت آن را جریان گرادیان گویند. در واقع جریان گرادیان در هر نقطه بر خط همفشار مماس است. سرعت این جریان در عرض جغرافیایی معین و گرادیان فشار مشخص را سرعت باد گرادیان می نامند. در واقع ممکن است فقط در یک نقطه منفرد بر روی خط همفشار یا در طول یک مسیر طولانی جریان گرادیان وجود داشته باشد. در حالت اول جهت جریان گرادیان بر خط همفشار فقط در همان نقطه مماس است. در حالت دوم که جریان گرادیان در طول یک مسیر وجود دارد بایستی خطوط همفشار با زمان تغییر نکنند و در اینصورت گرادیان در امتداد خط همفشار جهتی دارد که همواره و در هر نقطه بر آن مماس است.

تأثیر نیروی اصطکاک سطح زمین

لایه‌ای که تحت تأثیر اصطکاک سطح زمین قرار می‌گیرد به لایه اصطکاک مشهور است. ضخامت این لایه متغیر است و به سرعت باد ، لابستریت دما و ناهمواریهای سطح زمین بستگی دارد. چنانچه باد اندازه گیری شده سطح زمین با مقدار ژئوستروفیک مقایسه شود دو تفاوت مهم زیر مشخص می‌شود:

1. سرعت باد حقیقی کمتر از سرعت باد ژئوستروفیک است.

2. باد حقیقی حطوط همفشار را از طرف پرفشار به طرف کم فشار قطع می‌کند.

در داخل لایه اصطکاک سرعت باد تقلیل می‌یابد و در نتیجه نیروی کوریولیس دیگر قادر نیست با نیروی گرادیان فشار تعادل حاصل کند. در اینصورت جریان باد خطوط همفشار را قطع می‌کند. تأثیر اصطکاک با ارتفاع کاهش می‌یابد و در ارتفاع حدود یک کیلومتری از سطح زمین بیشتر و در حدود 150 متری از سطح دریا قابل اغماض می‌شود. تأثیر اصطکاک در روی دریا نیز کمتر از تأثیر آن بر روی خشکی است. بطور کلی در روی دریا سرعت باد حقیقی در حدود 3/2 سرعت باد ژئوستروفیک بوده و زاویه‌ای که جریان باد با خطوط همفشار درست می‌کند در حدود 15 درجه است. در روی خشکی سرعت باد حقیقی بین 3/1 تا 3/2 سرعت باد ژئوستروفیک است و زاویه‌ای که جریان باد خطوط همفشار درست می‌کند در حدود 25 درجه است.

جریان هوا در نزدیکی سطح زمین

معمولا جریان هوا در نزدیکی سطح زمین ، هر چند تغییرناپذیر ، ولی بصورت توربولانس است.

این انحرافات در باد بصورت افقی و هم بطور عمودی وجود دارند. دو نوع توبولانس قابل تشخیص است:

1. توربولانس اصطکاکی

2. توربولانس حرارتی

توربولانس اصطکاکمی در بعضی مواقع توربولانس مکانیکی خوانده می‌شود. زیرا سطح زمین ناهموار است و این توربولانس اصطکاکی در اثر ساختمانها و درختان تشدید می‌شود. توربولانس حرارتی در اثر جریانات جابجایی عمودی و در اثر گرم شدن سطح زمین ایجاد می‌شود. این گرم شدن ممکن است در اثر تابش خورشید برر روی خشکی بوجود آید. همچنین هوایی که بطور نسبی سرد است، در اثر عبور از روی زمینهای گرمتر یا دریای گرمتر حرارت بدست آورده و گرم می‌شود. تبادل گرمات در جهت عمودی بطور تقریب بصورت مستقیم یا غیر مستقیم توسط جریانات عمودی انجام می‌شود. اغلب باد در نزدیکی سطح زمین با سایر عوامل تغییر می‌کند. در حالت کلی هوا تمایل دارد در اطراف یک مانع جریان یابد و از روی آن بالا نرود. لکن حرکت صعودی شدید در صورت وجود لابستریت درجه حرارت نسبتا قوی اتفاق می‌افتد.

باد حرارتی

بردار باد ممکن است با ارتفاع تغییر کند. یعنی شیر عمودی باد ممکن است بین پایین و بالای لایه‌ای از هوا بوجود آید. روشن است که علت وجود این شیر عمودی باد در روی هر مکانی به توزیع نامساوی افت متوسط دمای مجازی در لایه بستگی دارد. تفاضل برداری باد پایین از باد بالای هر لایه را "باد حرارتی" آن لایه گویند. داشتن اطلاعات بردارهای باد حرارتی در تهیه نقشه‌های ضخامت مفید است.

بادهای عمودی

برخی از مهمترین منابع حرکت عمودی هوا بصورت زیر است:

1. توپوگرافی (ناهمواری زمین)

2. جابجایی عمودی (کنوکشن)

3. کنورژانس

4. اعمال جبهه‌ای

جریانات عمودی دارای ماهیت محلی می‌باشند و هنگامی که هوا بر روی کوهستانی جریان می‌یابد، کلا به طرف بالا جابجا می‌شود. در سطوحی که چندین بار بیشتر از ارتفاع عمودی کوهستان است این حرکت عمودی هوا ممکن است قابل ملاحظه باشد. جریانات جابجایی عمودی هوا در نتیجه گرم شدن هوا در نزدیکی سطح زمین بوجود آید. این نوع جریانات ممکن است به شکل حرکات پیچکی کوچک نامنظم که مشابه حرکات پیچکی اصطکاکی هستند ظاهر شوند و یا ممکن است این نوع جریانات در داخل حرکات پیچیکی وسیع عمودی با جریانات مشخصی و بارز رو به پایین و روبه بالا هستند بسط و توسعه یابند. کنورژانس افقی جرم هنگانی به وقوع می‌پیوندد که جریان خالص افقی ورودی هوا به طرف داخل ناحیه‌ای وجود داشته باشد. تداوم و پیوستگی کنورژانس باعث انباشته شدن هوا و در نتیجه افزایش دانسیته آن می‌شود. دیوژانس افقی جرم تأثیری متقابل کنورژانس افقی جرم دارد. در بعضی مناطق ممکن است تشکیل ابر و بارندگی در اثر حرکت صعودی ایجاد شود. برعکس در مناطقی که حرکت نزولی وجود دارد، وضعیت جوی اغلب بطور نسبی خوب است.

استفاده از اصول اولیه دینامیک هواشناسی شخص را قادر می‌سازد تا جریان هوایی را که با الگوهای فشار ثابت یا ارتفاع ثابت در روی نقشه‌های سینوپتیکی وجود دارند تفسیر نماید.

فعاليتهاي هواشناسي بعنوان يك علم جديد در حقيقت از اوايل قرن نوزدهم شروع شد اولين نقشه هاي هواشناسي را لامارك در سال 1820 ارائه نمود اين نقشه ها بر اساس اطلاعات و آمار هواشناسي كه از ايستگاههاي منطقه منهايم جمع آوري شده بود ترسيم شد و بعدا“ در سالهاي 1820و1821 نقشه طوفانهاي اروپا تهيه گرديد.با اختراع تلگراف توسط مورس در سال 1843 امكان مخابره سريع اطلاعات ديده باني فراهم آمد و بدينوسيله اعلام خطر و پيش بيني وقوع طوفان امكان پذير شد.توسعه علم و تكنولوژي در اروپاي غربي و نياز بازار جهاني به حمل و نقل دريايي كه بر اساس پيش بيني هاي جوي صورت ميگيرد،گسترش شبكه هاي ايستگاههاي هواشناسي را به همراه داشت و بدنبال آن اولين كنفرانس بين المللي هواشناسي در اگوست 1853 در بروكسل برگزار گرديد.

پيشرفت روز افزون حمل و نقل دريايي و هوايي و نيز توجه بيشتر كشورها به منافع اقتصادي علم هواشناسي باعث شد كه اولين بار دانشمندان و هواشناسان آماتور جهان گردهم جمع آيند, در اين كنفرانس غير رسمي پيشنهاد گرديد يك سازمان بين المللي براي تصميم گيري در مسائل هواشناسي در سطح جهان تشكيل شود و بدنبال اين پيشنهاد اولين كنگره بين المللي هواشناسي از دوم تا 16 سپتامبر 1873 در وين برگزار شد كه در اين كنگره 32 نماينده از بيست كشور جهان شركت كرده بودند بعضي از مسائل اصلي مثل كاليبره و استاندارد كردن ادوات هواشناسي,ساعات ديده باني ،واحدهاي اندازه گيري و نحوه مخابره و مبادله گزارشهاي جوي بين كشورها با استفاده از تلگراف ،مورد بحث قرارگرفت و بر عمده ترين مسئله يعني جهاني بودن فعاليتهاي هواشناسي تاكيد شد. در دوره هاي جنگ جهاني اول و دوم كه در عمليات نظامي و حمل و نقل هوايي نياز به اطلاعات هواشناسي و مبادلات بين المللي بيشتر آشكار شد، دوران شكوفايي هواشناسي بوده است و مي توان گفت كه جنگ جهاني اول باعث تولد هواشناسي و فاصله جنگ جهاني اول و دوم دوران بلوغ اين علم بوده است همكاريهاي بين المللي در امر هواشناسي بيشترين رشد خود را در اين ايام بدست آورد و كنفرانسهاي بين المللي زيادي چه در زمينه عملياتي و اجرايي و چه در زمينه مطالعات و تحقيقات در كشورهاي مختلف جهان برگزار شد بدين طريق توسط كميته جهاني هواشناسي تشكيل يك سازمان جهاني به نام (World Meteorological Organization) WMO تاسيس گرديد . مهمترين اهداف اين سازمان در چهار چوب تشكيلات جديد تهيه و تنظيم مقررات فني و استاندارهاي بين المللي بود همچنين توسعه شبكه ايستگاههاي هواشناسي بهبود و توسعه سيستمهاي مخابراتي براي مبادله بين المللي اطلاعات و نيز ايجاد روابط نزديك و همكاريهاي منطقه ايي و بين المللي در زمينه آموزش ،مطالعه و تحقيقات نيز مد نظر قرار گرفت.

كنگره هواشناسي بالاترين ارگان تصميم گيري است كه هر چهار سال يك مرتبه با شركت مسئولان هواشناسي كشورهاي عضو تشكيل جلسه مي دهد و شوراي اجرايي همه ساله در نشستهاي خود امور اجرايي سازمان را پيگيري مي كند . هشت كميسيون فني و تخصصي گوناگون امور تخصصي و تحقيقات هواشناسي را در جهان بررسي و برنامه هاي تحقيقاتي را پيشنهاد مي كنند جمهوري اسلامي ايران بعنوان يكصدو سومين عضو در سال 1338 به عضويت اين سازمان جهاني در آمد و در حال حاضر تعداد كشورهاي عضو اين سازمان به 169 بالغ مي شود. با عنايت به اين شعار كه ،هواشناسي مرز نمي شناسد در حال حاضر كليه فعاليتهاي هواشناسي در سطح جهان تحت هدايت و رهنمودهاي سازمان جهاني هواشناسي بر اساس دستور العمل مشخص و مدون بصورت يك شبكه منسجم و منظم فعاليت مي نمايد در چهاردهمين كنگره جهاني در ارديبهشت ماه سال جاري (1382) در مقر اين سازمان در ژنو آقاي دكتر نوريان رياست محترم سازمان هواشناسي جمهوري اسلامي بعنوان معاون اول سازمان جهاني هواشناسي برگزيده شده اند كه اين افتخار براي جمهوري اسلامي و كشورهاي آسيايي محسوب ميگردد.

اولين فعاليتهاي هواشناسي در ايران توسط سفارتخانه هاي انگليس و روس در تهران و مناطق نفت خيز جنوب كشور انجام گرفته كه اطلاعات آن به آرشيو كشورهاي مربوطه منتقل گرديده و در دسترس نميباشد.در سال 1298 در برنامه درسي مدرسه برزگران درس هواشناسي گنجانده شد و توسط معلمان فرانسوي تدريس مي شد و در همان محل اولين سكوي هواشناسي احداث شد و در آن درجه حرارت ،رطوبت نسبي ،ميزان بارندگي ،اندازه گيري مي شد اين ايستگاه در سال 1308 كامل شد و اكثر پارامترهاي جوي را ديده باني مي كرد بعد از جنگ جهاني دوم نيروهاي متفقين براي سلامت پرواز هواپيماهاي خود يك واحد كوچك هواشناسي داير كردند كه نيازهاي هواشناسي بخش هواپيمايي آنها را تامين مي كرد همچنين در اين زمان وزارت كشاورزي اقدام به آموزش يك گروه ديده بان هواشناسي نمود كه ديده بانان در سال 1327 فارغ التحصيل در ايستگاههاي هواشناسي مشغول بكار شدند هواپيمايي كشوري نيز بعلت نياز به اطلاعات جوي در فرودگاه هاي اصلي كشور اقدام به تاسيس ايستگاههاي هواشناسي كرد در اثر نياز شديد برنامه ريزان به آمار و اطلاعات اقليمي كشور و ناهماهنگي در تاسيس ايستگاههاي هواشناسي كه توسط بخشهاي مختلف انجام مي شد مسئولان وقت تاسيس يك واحد هواشناسي مستقل در كشور را ضروري دانسته و در سال 1334 شمسي تمامي ايستگاههاي هواشناسي كه توسط بخشهاي مختلف تاسيس شده بود به اين اداره كل منتقل گرديد.

اداره كل هواشناسي كشور وابسته به وزارت راه تاسيس شد اين اداره كل بعدها بصورت سازماني مستقل زير نظر وزارت جنگ قرار گرفت كه بعد از انقلاب اسلامي مجددا“ تحت نظارت وزارت راه و ترابري در آمد.

سازمان هواشناسي پس از انقلاب توجه خود را به مسائل كاربردي هواشناسي معطوف داشته و با تجهيز ايستگاههاي خود به دستگاههاي مدرن ،كليه اطلاعات جوي بطور همزمان از كليه ايستگاهها به مركز مخابرات تهران مخابره و در اختيار مركز پيش بيني و مركز كامپيوتري سازمان قرار ميگيرد و كارشناسان با توجه به دستور العملها و استانداردها ،كنترل كيفي و كمي اطلاعات را انجام داده و نتايج را روي ديسكهاي مربوطه منتقل مي نمايند . همچنين مركز پيش بيني تهران با دريافت اطلاعات ساعت به ساعت جوي از كليه كشورهاي خاورميانه ،اروپا،آسيا و اطلاعات همزمان ايستگاههاي سينوپتيك كشور ،اقدام به تهيه نقشه هاي روزانه سطوح مختلف جو و پيش بيني هاي لازم مي نمايد مركز اخطارهاي ويژه كه از سال 63 در تهران داير شده است وقوع طوفان ،سيل ،سرماي شديد و ناگهاني بروز آفات كشاورزي و غيره را تهيه و به سازمانها و نهادهاي ذيربط ارسال مي دارد. در حال حاضر سازمان هواشناسي كشور با دراختيار گرفتن مدرنترين ادوات هواشناسي و تجهيز مركز پيش بيني به گيرنده هاي ماهواره و رادار هواشناسي و سيستمهاي مخابراتي پيشرفته در جايگاه بالايي قرار دارد كه نمود آن را در پيش بيني هاي بموقع و صحيح مي توان ملاحظه نمود همچنين پژوهشگاه هواشناسي امر آموزش و تحقيقات هواشناسي را در هشت رشته كاربردي هواشناسي سينوپتيك و ديناميك هواشناسي فيزيكي و تحليل مصنوعي آب ، هوا، اقليم شناسي ،آلودگي هوا و شيمي جو ،هواشناسي كشاورزي ،آبشناسي ،هواشناسي هوانوردي ،هواشناسي دريايي و اقيانوس شناسي بعهده دارد بعلاوه با تاسيس مركز ملي اقليم در مشهد مسئوليت انجام تحقيقات علمي اقليمي و تعديل مصنوعي آب و هوا بر عهده اين مركز قرار گرفته است.

اولين فعاليتهاي هواشناسي در استان كرمان در زمان نفوذ دولت انگليس در نواحي جنوبي ايران باز ميگردد بطوريكه در كنسولگريهاي آنان بعنوان مثال شهرهاي بوشهر ، شيراز و كرمان اقدام به تاسيس ايستگاههاي هواشناسي كرده بودند كه از اطلاعات ثبت شده آنان اطلاعي در دست نيست فعاليت رسمي هواشناسي در استان كرمان از سال 1327 آغاز و با تاسيس ايستگاه هواشناسي در حومه شهر كرمان و در اراضي جلال آباد (بي سيم سابق و انبار مخابرات فعلي) شروع گرديد. پس از آن ايستگاه به نوبت در چندين ساختمان استيجاري در شهر كرمان و از سال 1336 به محل فعلي واقع در فرودگاه منتقل گرديد گزارشات هواشناسي تهيه شده توسط مورس به اداره كل هواشناسي تهران ارسال ميگرديد.از سال 1337 همچنين فعاليت ايستگاه جو بالاي كرمان در جوار ايستگاه هواشناسي آغاز شد بطوريكه ايستگاه جو بالاي كرمان از قديمترين ايستگاههاي جو بالاي كشور محسوب ميگردد پس از كرمان در بم نيز در سال 1335 اقدام به تاسيس ايستگاه هواشناسي گرديد تا قبل از پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي شبكه ايستگاههاي هواشناسي تنها شامل ايستگاههاي هواشناسي كرمان ،بم و چند ايستگاه اقليم شناسي و بارانسنجي بود پس از پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي شبكه ايستگاههاي هواشناسي گسترش يافت بطوريكه در حال حاضر دوازده ايستگاه سينوپتيك در شهرهاي كرمان ، بم ،سيرجان ، انار ،شهربابك، بافت ،جيرفت ،كهنوج و رفسنجان ،زرند،لاله زار و شهداد دائر ميباشند همچنين با گسترش و ساخت فرودگاههاي استان و با توجه به اينكه هواشناسي از ملزومات امور هوانوردي ميباشد در حال حاضر پنج ايستگاه فرودگاهي نيز مشغول فعاليت ميباشند به اين مجموعه بايستي تعداد 111 ايستگاه بارانسنجي ،18 ايستگاه اقليم شناسي را نيز اضافه نمود در سال 1376 يك مركز تحقيقات هواشناسي كاربردي در كرمان افتتاح گرديد و با جذب كارشناسان فن در شاخه هاي اقليم شناسي ،آبشناسي و هواشناسي كشاورزي فعاليت مي نمايد همچنين مقارن با آن اداره تحقيقات هواشناسي كشاورزي جيرفت جهت مطالعه بر روي محصولات استراتژيك كشاورزي مانند سيب زمين ،ذرت و گندم و محصولات باغي مانند مركبات و خرما تاسيس گرديد.

آشنايي با ماهواره هاي هواشناسي

ماهواره‌هاي آب و هوائي اولين بار توسط آمريكائي‌ها و در سال 1960 براي مشاهده و دريافت اطلاعات واقعي آب و هوائي به آسمان پرتاب گرديدند. در آگوست همين سال، نخستين تصوير زمين از فضا در روزنامه ملي ژئوگرافيك (Geographic) منتشر گرديد. از اين تاريخ به بعد، ماهواره‌هاي بيشتري به فضا پرتاب شدند.

همانطور كه زمين و ديگر سياره‌ها در مدار خاص خود به دور خورشيد مي‌گردند، ماهواره‌هاي مصنوعي نيز در مدارهاي خاصي در حال چرخش‌اند. انتخاب اين مدارها براي ماهواره‌ها به منظور و هدفي كه ماهواره به آن منظور به فضا پرتاب شده است بستگي دارد. مي‌توان مداري را انتخاب نمود كه در مسير قطب شمال و جنوب قرار مي‌گيرد و يا مداري كه حول خط استوا مي‌باشد و يا هر مداري ما بين اين دو حالت. همچنين در انتخاب مدار ماهواره عامل ارتفاع نيز مي‌تواند درنظر گرفته شود مثلا ارتفاعات هزاران مايلي بالاي زمين و يا ارتفاعات صدها مايلي. دو نوع اصلي ماهواره‌هاي آب و هوائي وجود دارد :

1 - ثابت زمين Geostationary

2 - مدار قطبي Polar Orbiting

ماهواره هاي Geostationary براي هشدارهاي كوتاه مدت و ماهواره‌هاي Polar Orbiting براي پيش بيني‌هاي بلند مدت تر بكار مي‌روند. هر دو نوع ماهواره‌ها براي ديده باني‌ كامل آب و هوائي جهان لازم هستند.

در اواخر دهه 70 نياز به ماهواره‌هائي كه 24 ساعته در روز بتوانند تصاوير ماهواره اي را تهيه نمايند احساس گرديد. ماهواره اي كه بتواند هر24 ساعت يكبار در مداري كه در ارتفاع 40000 كيلومتري بالاي خط استوا قرار دارد و با سرعتي كه با سرعت زمين برابر مي باشد به دور زمين بچرخند. اين نوع ماهواره ها، ماهواره هاي زمينآهنگ ناميده مي شوند.

از آنجاييكه سرعت چرخش اين ماهواره ها به دور زمين با سرعت چرخش زمين متناسب مي باشد، اين ماهواره‌ها نسبت به يك موقعيت روي سطح زمين ثابت باقي مي مانند و به اين دليل كه زمين نيز در روز يكبار به دور محورش مي‌گردد آن ها نيز يكبار در روز مدار خود را طي مي‌كنند.

براي مثال دو ماهواره‌ Goes (ماهواره‌هاي محيطي- عملياتي ثابت زمين) جز ماهواره هاي زمين آهنگ هستند و در مدار زمين آهنگ (geosynchronous) دور زمين مي‌چرخند. در حداقل ارتفاع 36000 كيلومتري بالاي خط استوا قرار دارند.

اين ماهواره‌ها به طور پيوسته تصاوير دقيق ولي با جزئيات كم تهيه مي‌كنند و اين تصاوير را هر 30 دقيقه يكبار به زمين ارسال مي نمايند. ديده باني پيوسته اين ماهواره‌ها براي تجزيه و تحليل متمركز داده‌ها ضروري مي‌باشند. اين تصاوير بوسيله يك نرم افزار تجزيه و تحليل شده و بصورت پيوسته و گرافيكي تهيه مي شوند. به دليل است كه به عنوان مثال تصاويري كه از حركت ابرها نمايش داده مي شود، مربوط به 8 ساعت گذشته مي باشد.اين اطلاعات ارزشمند درباره نوع، جهت و بزرگي ابر مي تواند كار پيش بيني را بسيار ساده نمايد.

با توجه به اين كه اين ماهواره ها نسبت به يك موقعيت بر روي سطح زمين ثابت هستند قادرند در شرائط بد آب وهوائي مانند گردباد ،سيلاب ، طوفان‌هاي تگرگي و تندبادها هشدارهائي بدهند.

ماهواره هاي مدار ثابت مختلفي وجود دارد، براي مثال ماهواره ثابت زمين GMS براي استراليا و ژاپن،GOES8ه (GOES=Geostationary operational Environmental Satellites) براي آمريكاي شرقي،GOES 10 براي آمريكاي غربي،INS/Meteosat5 براي روسيه و هند و Meteosat7 براي اروپا نمونه‌ هايي از ماهواره‌هاي ثابت زمين مي‌باشند. البته ماهواره ها ي Meteosat تمام اروپا و افريقا را مي پوشانند.

دو ماهواره Meteosat و GOES تصاويري از ديگر ماهواره هاي ثابت زمين را نيز دوباره ارسال مي دارند اين امر موجب مي شود كه به عنوان مثال آب و هواي استراليا را بتوان در لندن يا شيكاگو مشاهده نمود.

ماهواره هاي زمين آهنگ با فركانس 1691MHzداده ها را ارسال مي دارند وبراي دريافت اطلاعات آن ها به ديش ثابت و كوچكي نياز مي باشد. اين ارسال WEFAX ناميده مي شود و چون از استاندارد بسيار بالايي برخوردار مي باشند تفاوت اندكي بين تصاوير اين ماهواره ها وجود دارد.

منابع:

http://www.cloudysky.ir

http://daneshnameh.roshd.ir

مطالب مشابه :

سایت دانشگاه آزاد واحد زرند

سایت دانشگاه آزاد واحد زرند. بازديد : مرتبه. تاريخ : یکشنبه بیست و پنجم اسفند ۱۳۸۷. دانشجویان عزیز برای دیدن نمرات و وضعیت تحصیلی خود میتوانید به سایت

آدرس سایت تمام دانشگاهها ی آزاد و دولتی سراسر کشور

آپلود سیاهکل · کداهنگ · آدرس سایت تمام دانشگاهها ی آزاد و دولتی سراسر کشور .... دانشگاه آزاد اسلامي (نتايج دانشگاه آزاد). www.ana.ir. دانشگاه آزاد ... دانشگاه آزاد واحد زرند.

شناسایی کد منطقه اخذ دیپلم سراسر کشور برای ثبت در سایت دریافت کد سوابق تحصیلی

25 نوامبر 2011 ... روش یافتن کد دانش آموزی و کد منطقه برای ثبت در سایت دریافت کد سوابق .... 3853 زرند .... راه اندازی مركز تماس جدید برای کنکورهای دانشگاه آزاد.

جدول ترازهای کنکور سراسری دانشگاه آزاد کلیه رشته ها از سال 87 تا89

25 فوریه 2011 ... جدول ترازهای کنکور سراسری دانشگاه آزاد کلیه رشته ها از سال 87 تا89. اگر مطالب مورد ... نمره آخرين فرد قبول شده در انتخاب اول سال 88. نمره آخرين فرد

مصاحبه با دکتر سعید غفاری

-در سال 1375در مقطع کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران ... بنده در دانشگاههای آزاد اسلامی واحد همدان ، قم ، رودهن ، اراک ، زرند ، تنکابن ، فیروز کوه .... اگر کتابداران در این شغل مبلغ بالایی دریافت می نمودند به طور قطع نگاه .... سوالات کتابداری و اطلاع رسانی · اعلام نمرات · اخبار حوزه کتابداری و اطلاع رسانی

تستهای درس متفکران اسلامی دکتر کردی (کارشناسی ارشد مردم شناسی دانشگاه آزاد زرند)

2 ژوئن 2012 ... فیزیک اجتماعی - تستهای درس متفکران اسلامی دکتر کردی (کارشناسی ارشد مردم شناسی دانشگاه آزاد زرند) - تحقیقات جامعه شناسی و مردم شناسی و

هواشناسی

انجمن علمی دانشگاه پیام نور سوسنگرد ... نمرات دانشگاه آزاد ... نمونه سوالات دانشگاه آزاد ..... بافت ،جيرفت ،كهنوج و رفسنجان ،زرند،لاله زار و شهداد دائر ميباشند همچنين با گسترش و ... ماهواره‌هاي آب و هوائي اولين بار توسط آمريكائي‌ها و در سال 1960 براي مشاهده و

کدام واحدهای دانشگاه آزاد بدون کنکور دانشجو در مقطع کارشناسی می پذیرند .قسمت چهارم

کدام واحدهای دانشگاه آزاد بدون کنکور دانشجو در مقطع کارشناسی می پذیرند . .... آزمون سراسري سال 1390, 211 - واحد زرند, 20529 - علوم اجتماعي - مردم شناسي ..... رونمایی از سایت "همسرگزینی" تا اواسط اردیبهشت‌/ایجاد مراکز کنترل خشم در خوزستان و البرز.

لیست رشته های گروه پزشکی و غیر پزشکی مرحله تکمیل ظرفیت دانشگاه آزاد براساس کنکور سال 91

26 ژانويه 2013 ... گزینش علمی داوطلبان براساس اولویت نمره کل و از بین داوطلبانی که حدنصاب نمره علمی رشته موردنظر را کسب نموده ... شهریه تحصیل در مرکز بین المللی کیش مطابق شهریه مناطق آزاد دانشگاه آزاد اسلامی محاسبه و در زمان ثبت نام به داوطلبان اعلام خواهد شد. .... واحد زرند. زن و مرد. مجموعه هفت - گروه علوم پزشکی. 7393. پرستاری.

لیست رشته های گروه پزشکی و غیر پزشکی مرحله تکمیل ظرفیت دانشگاه آزاد براساس کنکور سال 91

برچسب :
مشاهده نمرات دانشگاه ازاد زرند