کشت وپرورش نارنج
بنام خداوند ی که جهان را آفرید
پیشگفتار: فراگیری نحوه تهیه و ترتیب مقالات یا سمینارهای علمی و همچنین ارائه این سمینارها بشکل حضوری، در واقع مسیری است که می تواند مارا برای تحقیقات وسیعتر و مؤفقتر، مطالعه بهتر و همچنان انتقال این تحقیقات و اندوخته ها برای دیگران، بشکل بسیار مؤثر آماده سازد.
ویا به عبارت دیگر این روند برای ما می آموزاند که چگونه در ساحهء تخصص و مسلک خویش که همانا زراعت و پرورش محصولات باغی است، به پدیده های عمده وبا ارزش توجه نموده، چــــطور آنها را مطالعه کرده و بالاخره اینکه به چه روشی تحقیقات مان را که بایستی حاوی معلومات بااهمیت و قابل فهم باشد به دیگران ارائه کنیم. تا باشد که بعد از تجزیه و تحلیل درست و منطــقی در مورد آن پدیده نتیجه گیری های منطقی و استدلال های اقتصادی و قابل اجرا صورت گیرد.از جانـب دیگر تحقیق و مطالعه منابع طبیعی در کشور از جمله ضروریات مبرم برای کسب اطلاعات کـافی و شناخت کامل از محیط پنداشته می شود و گنجانیدن این معلومات در چند صفحه هرچند مختصر شاید بتواند روزی موجب ارتقا آگاهی از هانی شود که مشتاقانه بدنبال کسب معلومات و شناخـــت بیشتر و دقیقتر از محیط و دارایی های طــــبیعی خود هستند. و در موارد هم تعقیب، گسترش و اصـــلاح این معلومات می تواند موجب آموزش و کسب تجربیاتی شود که منجر به انـــــــکشاف سکتور زراعت و باغداری، ازدیاد محصول باغی و زراعتی و در نهایت انکشاف اقتصاد ملی شود. که البته آرزومـندم تا این مقاله جزء همین مقالات و تحقیقات بحساب آید. و مطالعه این مقاله بتواند معلومات را هـــرچند مختصر در مورد کشت و پرورش نارنج در اختیار شما مطالعه کننده عزیز قرار دهد.لازم به تذکــــر می دانم که این مقاله به هیچ وجه خالی از اشتباهات و نواقص نبوده و تکمیل شدن و معتـبرترین شدن این مقاله مستلزم پیشنهادات و تذکرات علمی شما است.از جانبی پیشنهاد های عالــــمه تان در آینده به تجربیاتم خواهد افزود و مرا ممنون خواهد ساخت. بااحــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــترام ســـیدشریف شیرزی پشه یی محصلی سال چهارم پوهنځی زراعت پوهنتون فاریاب
فـهرســــــت
عناوین: صفه
مقدمه.............................................................................................۱
تاریخچه.......................................................................................۳-۲
طبقه بندی علمی...............................................................................................۳
طبقه بندی ازلحاظ رنګ وشکل..............................................................................۴
انوع نارنج..................................................................................................۵-۴
مالته.........................................................................................................۶-۵
سنتره...........................................................................................................۶
چکوتره.........................................................................................................۶
لیمو..........................................................................................................۷-۶
انتخاب محل برای رویانیدن نارنج........................................................................۸-۷
هوای سردوتوپوګرافی.....................................................................................۹-۸
انتخاب تخم ها.................................................................................................۹
بسترتخم...................................................................................................۱۰-۹
معامله نمودن تخم با موادضدقارچ.........................................................................۱۰
جوانه زدن تخم ها...........................................................................................۱۰
ایجادقوریه...............................................................................................۱۱-۱۰
کشت نهالی ها درقوریه دومی..............................................................................۱۱
تکثیرنارنج...................................................................................................۱۱
پیوندنمودن نهالی ها درقوریه..............................................................................۱۲
انواع پیوند..............................................................................................۱۷-۱۳
مراقبت ازنهالی های پیوندشده درقوریه...................................................................۱۷
نوع کشت وفاصله...........................................................................................۱۸
کشت نارنج درګرین هاوس............................................................................۲۰-۱۹
غرس ومراقبت نهال های جوان درباغ.................................................................۲۲-۲
آبیاری وانوع آن........................................................................................۲۴-۲۲
خیشاوه........................................................................................................۲۵
استعمال کود..................................................................................................۲۵
انواع کودهای مروج درنارنج.........................................................................۲۵-۳۳
وقت استعمال کود...........................................................................................۳۳
شاخه بری...............................................................................................۳۳-۳۴
تولیدمیوه.......................................................................................۳۵
عواملی که درمیوه دهی رول دارد.........................................................................۳۵
نموی میوه....................................................................................................۳۶
اقلیم وحفاظت ازهوای سرد............................................................................۳۷-۳۶
امراض نارنج................................................................................................۳۸
برداشت محصول.......................................................................................۳۸-۳۹
موارداستعمال نارنج.........................................................................................۴۰
آب ګل نارنج.................................................................................................۴۰
میوه نارنج....................................................................................................۴۱
خواص نارنج دراسرارخوراکیها......................................................................۴۲-۴۱
کاربرد...................................................................................................۴۳-۴۲
فواید نارنج..............................................................................................۴۴-۴۳
پوست نارنج..................................................................................................۴۴
ضررهای نارنج.............................................................................................۴۵
نتیجه ګیری...................................................................................................۴۶
سفارشات.....................................................................................................۴۷
مأخذ..........................................................................................................۴۸
مقــــدمه:
افزایش روز افزون جمعیت جهان و محدودیت منابع غذائی در کره زمین در حقیقت بزرگترین عامل برای بهره برداری هرچه بیشتر و بهتر از فی واحد سطح زمین در کمترین واحد زمان محسوب می شود. لذا بنا به همین دلیل ا ست که ایجاد و احداث باغات در جهان که از همان ویژگی فوق (سطح کمتر و محصول زیادتر) برخوردار اند، روز بروز در حال افزایش است. چنانچـــــــــــــــه با گسترش باغات در جهان یک قسمت عمده از نیاز های غذایی بشر تأمین شده است، طوریـــکه میوه جات و سبزیجات امروزه جزء جدا نا پذیر برنامه غذایی اکثر انسانها محسوب می شود.
کشورهای که احداث باغات را به انواع مختلف و به اشکال متنوع به شکل وسیعی گسترش داده اند قادر شده اند تا بر علاوه تأمین نیازهای داخــلی خود به یک منبع بزرگ جذب اسعار و تقویه اقتصاد مملکت شان دست یابند. همچنان برای افراد زیادی از اتباع شان زمینه کار و در آمد را فراهم سازند.
لذا کشور ما هم که از لحاظ جغرافیای طبیعی و وضعیت اقلیمی در بهترین شرایط برای پرورش انواع محصولات باغی قرار دارد، میتواند با تلاش و برنامه ریزی دقیق مسئولین و متخصصین به چنین جایگاهـــی دست یابد. کشت و پرورش میوه های همیشه بهار بخصوص نارنج یکی از میوه جات باغی بوده که در اقتصاد کشور رول عمده را بازی میکند.
ميوه هاي هميشه بهار به ميوه هاي اطلاق ميشود که برگ هاي آن تا يک مدت زياد سبزوفعال بــماند اين ميوه به پيمانه زياد درســاحه مرطوب ونيمه مرطوب تربيه مي گردد وسپيشزهاي زياد دارد که در کشورما افغانستان درختان هميشه بهار تنها درولايت ننگرهار به قسم تجارتي تربيه ميشود درختان هميشه بهار به پيمانه کم در ولايات مختلف کشور مثلٲ کنړها، لغمان ،پکتيا، خوست وکندهار هم تربيه ميشود مگر شکل تجارتي ندارد ميوه هاي هميشه بهار درجهان انواع زياد دارد مگر تمام ان در افغانستان تربيه نمى گردد بخاطری همين دلیل در اين سيمنار به اندازه زياد ازکشت وپرورش ميوه هاي ستروس بخصوص نارنج بحث مي شود که در افغانستان تربيه ميگردد.
تاريخچه:
برخي تاريخ نويسان مانند تايو در نوشته هاي خود در سال هاي 2197 – 2205 قبل از میلاد از میوه جات مانند چكوتره نارنج تذکر بعمل آورده است .برخی محققان عقیده دارند كه میوه جات ستروس در برخی ممالک عربی مانند عراق در قرن ششم قبل از میلادی موجود بوده است . به همين ترتیب در هندوستان نارنج ومالته اندكي قبل از میلاد يافت میشد.
در اروپا تاریخ نويسان در سال 310 قبل از میلاد از ترنج (Citron) نام گرفته اند ، كه بعد از آن به تدریج میوه هاي مانند نارنج ، مالته و لیمو در آن ممالک رواج يافت.
برخی محققین مانند پلني يك کتاب را در سال 77 بعد از میلاد نشر نموده است كه در آن ترنج را به بحيث میوه ئي توصیف نموده كه برای ساختن برخی دوا هاي طبـــــــــــــــي و عطر ها بكار میرفت.
برخی علما به اين عقیده اند كه كه ترنج در قرن سوم بعد از میلاد از فلسطین به ايتاليا انتقال داده شده است .بعد از آغاز دين مقدس اسلام در ممالک عربی انتشارستروس همزمان با آن افزايش يافـــــت . برخی اشخاص از نارنج و تخم آن روغن ميساختند . ابن سينا عالم مشهور طب كه در سال 1037 عیسوی وفات يافت از نارنج شربت هاي مختلف را میساخت . در قرن دهم عیسوی نارنج را به ایران ، عراق ، سوریه ، فلسطین و بعدا به افریقای شمالی وهسپانيا برده شده است .
برخی عقیده دارند كه ليمودر قرن نهم عیسوی در مصر و عراق دیده شده است . ليموي كلان ، نارنج ، چكوتره و ترنج در قرن دوازدهم عیسوی توسط عرب ها به اروپا برده شده است . در آن جا كشت و پرورش ستروس در قرن پانزدهم عیسوی به پيمانه زياد رواج يافت.درباره تربيه نارنج درافغانستان نوشته هاي قديمي نيست مگراين قدر معلوم ميشود که در ولايت ننگرهاردر ساحه کامه و بهسود ليموي خورد ونارنج از قديم تربيه ميشود به همين ترتيب از امروز تقريبا˝ 30 سال قبل در شهر جلال اباد دراغاز فصل بهار از طرف شاعران افغان ميله بنام نارنج گل شروع شده بود به همين دليل اين ميوه ها در ميوه هاي مشهور افغانستان شمرده ميشود باوجود اين که در ننگرهار ميوه هاي سيتروس بخصوص نارج به شکل تجارتي تربيه ميشود در مناطق ديگر هم نيز به شکل محلي تربيه ميگردد مثلا˝ ولايت کندهار٬ درولسوالي كلان خوست کنرها ودربعضي مناطق ولايت لغمان بقسم غير تجارتي تربيه ميگردد دراين مناطق باغهاي ليمو ونارنج ديده ميشود. درافغانستان به پيمانه زياد وتجارتي تربيه نارنج تنها در ولايت ننگرهار از شروع پروژه کانال شروع شده است که حالا اقسام زياد ميوه هاي سيتروس وبه پيمانه زياد دران تربيه ميشوند. ستروس دريک ساحه وسيع که از شمال شرق هندوستان شروع ومرکزشمالي چين مي رسد وتا جنوب شرق (مرکز شمالي استراليا) ادامه مي يابد.درجهان سالانه ۶۴۱۲۸تن نارنج تولید میشود که بزرګترین تولیدکنندګان آن برازیل،ایالات متحده امریکاوچین میباشد. درسال۱۳۵۴چندین فارم ها درشهری جلال آباد ایجاد شده که ستروس درآن تربیه میشود که قرار ذیل شرح شده: ۱- فارم غازی آباد که ۳۰۰۰هزار هکتارزمین را احاطه ګرده که ازآن جمله ۱۳۲۶هکتارزمین زمین را ستروس احاطه کرد ه ۲ – فارم هده که از ۲۷۹۱هکتارزمین۸۰۷ هکتارستروس کشت شد ه. ۳ - فارم جمهوریت ۲۳۸۶هکتارزمین زیرکشت دارد که در۲۸۰ هکتارزمین ستروس کشت شده ۴- فارم ۲۶ چنګاښ که ۴۵۵ هکتار زمین رادربر میګیرد ازآن جمله ۲۸۰هکتارزمین راستروس دربرمیګیرد.درسال۱۳۵۴محصولات نارنج به ۳۷۱۹ تن میرسید. (م/۱،ص.۱۹-۲۰)
|
Orange Scientific classificationطبقه بندی علمی نارنج ( |
||||||||||||||||||
|
تعریف میوه جات ستروس(Hesperidium Fruits):میوه جات ستروس عبارت ازمیوه جات گوشتی اند که قشربیرونی آن چرم مانندوتقسیم بندی شعاعی دارندودرداخل آن یک یاچند تخم موقعیت دارد .)م.۹.ص.۴۲(
از لحاظ شکل ظاهري و برخي خواص ديگر ميوه جات ستروس به چهار گروپ مختلف مانند مالته ، نارنج ، سنتره ، چکوتره وليمو تقسيم بندي شده اند. ميوه جات ستروس از ميوه جات ديگر به اساس دو خواص تفاوت دارد.
(1) اناتومي ميوه واندازه توليد ميوه هاي غير القاح شده وتعداد زياد جنين ها در تخم ها تفاوت دارند. (2) فرق ديگر ميوه ستروس از ميوه جات ديگر طوري است که ميوه هاي ستروس پوست هاي ضخيم دارند که بخش خارجي ان رنگ زرد ويا نارنجي داشته که بنام فلاويد و( (Flavedo وبخش داخلي ان طبقه سفيد است که بنام البيدو (Albedo) ياد مي گردد.
در
پوست ميووه هاي ستروس غده هاي مخصوص وجود داردکه روغن وشحم را توليد مينماينـــــــد
. قسمت قابل خوردن ميوه هاي ستروس پرده هاي زياد داردکه در احاطــــــــــــه
هرپرده تعداد زياد ي (parthenocaepic) توليد
مي نمايند وبرخي تخم هاي ميوه چند جنينه مي با شند. هر گــــــاه ميوه هاي ستروس
از لـــــحاظ جسامت مقايسه شود ،مالته ونارنج از کوچک متوسط تا متوسط ، ميوه هاي
سنتره ازکوچک تا کوچک متوسط ، ميوه هاي چکوتره از متوسط کلان تا کلان ،ميوه ليــــــــمو
کلان از متوسط تا کوچک وميوه هاي کوچک ليموازبسيارکوچک تا کوچک مي باشد. از لــــــــــحاظ
شکل بطور عموم مالته ونارنج شکل گرد ويا گرد نزديک داشته ،در حاليـــــــکه ميوه
هاي سنتره گرد پهن (Oblate) ،
ميوه هاي خوردچکوتره گرد نسباً طويل (Subglobose) ،ميوه هاي ليـــــــمو کلان راس هاي دراز (Ellipsiod) ،ميوه ليمو کوچک شکل تخم مرغ (Oval) راداشته ،ميوه هاي کلان چکوتره ناک مانند وياکج نسبتاً طويل (Pyriform) ميباشد.
ازلحاظ رنگ ميوه هاي ستروس رنگ هاي زرد خيره تا نارنجي سرخ ميداشته باشند.
به اساس خواص بالا وبرخي خواص ديگر گروپ هاي هارتيکلچري بطوري جداگانه بيان ميشود
طبقه بندی میوه جات ستروس ازلحاظ رنګ،شکل وخواص های دیګرهارتیکلچری:
اول :ــ مالته ونارنج:
(الف) نارنج: انواع نارنج:
دونوع نارنج وجود دارد
۱-
پیترسوئیت ۲- ساور
نارنج
دارای درختی متوسط به ارتفاع ۶-۹متر،وتاجی ګرد ومتراکم میباشد رنـــــگ برگهاي
نارنج نسبت به رنگ برگهاي مالته سبز تاريکتر وبرګ آن نیز بزرګـــترومعطرمیباشد،
نوک
برگ نارنج تيز بوده وتنه برگ دراز ترو بالهاي
پهن دارد.میوه متوسط وشکل دانه های داخل حجره دوکی است وطعم میوه ترش مخلوط با کمی تلخی است پوست ميوه نارنج نسبت به ميوه مالته درشتر ورنگ
غليظ ترداشته داراي خاليگاهاي بوده که دران ها غده هاي ترشح کننده مواد شحمي نهفته
است نيز وسطي داخلي ميوه نارنج Medulla )
) خالـي بوده ومزه ميوه ترش وتلخ مانند است .نارنج نسبت به مالته استعمال کم دارد
چون درختــان نارنج درمقابل هواي سرد مقاوم است بنأ منحيث پايه مادري در وقت
پيوند مورد استعمال قرارميــــــــگيرند از گلها ي نارنج عطر خوب ساخته
ميشود درخت نارنج نسبت به مالته عمومأ قد درازتر داشته وراســـــــت نمومي نمايد. )م/۵،ص.۵۰۷ ( نارنج
در ابتدا در شمال شرق هندوستان بوجود امده است و بعدأ به شرق ميانه انتقال
داده شده اســـت ميوه اين درختـــان از لحاظ مزه نظر به انواع انهافرق داشته بطور
مثال مزه هاي ترش ،تلخ ، شيرين وپيکه را ميـــــــــــــــــتوان در ميوه هاي آنها
يافـــت، نارنج حاوی ویتامین های A,B1,B2,PP,C
موادمعدنی،پوتاشیم،مگنیزیم،کلسیم،پاسفورس
وکمی آهن نیزمیباشد. درختان نارنج نموي متراکــــم ويا غلو داشته ، برگهاي انها
پهن ونوک تيز بوده ، رنگ ميوه تا اندازه پيکه بوده و پوسـت آن درشت مي باشد .اکثر
درختان نارنج خار داشته که بالا شدن در انها به سختي صورت گرفته ميـــــــــتوان.برخي
درختان نارنج به قسم زينتي مورد استفاده قرار مي گيرد از برگ اين درختــــــــان
عطرهاي مختلف ساخته ميشود وهمچنان از پوست ميوه برخي انواع انها روغن توليد
شده مي تواند . (م/۷،ص.۳۵۹)
(ب) مالته :
مالته به 4 گروپ هارتيکلچري مختلف مانند مالته عادي ،شکري ، مالته رنگه ومالته
ناول تقسيم بندي شده است .
(1)
مالته عادي :در شرق ميانه مالته
عادي بنام مالتــــــه سفيد ياد مي شود زيرا که قسمت خوردني ميوه تقريبأ رنگ زرد
مايل به سفيد دارد توليد اين مالته در جهان تقريبادو بر سوم توليد جهاني انواع
مالته را تشکيل مي دهد .
(2)
مالته شکري : اين مالته در شرق
ميانه بنام مالته غربي ياد مي شود چون اين مالته غير اسيدي وشکري است ، به اين
اساس نسبت به مالـــــــــــــته هاي ديگرزود تر به بازار عرضه ميــــــــگردد. (3)
مالته رنگه : اين يک مالته مديترانه يي است ونسبت به مالته
عادي به اساني شناخته مي شود ، زيرا بخش خوردني اين مالته رنگ گلابي وياسرخ دارد
که ما اکثرأ انرا مالتــــه لعل مي گوييم رنگ سرخ بخش خوردني اين مالته به پگمنت
انتوسيـــــانين Anthocyanin )
) مربوط است ، درحاليکه رنگ گلابي بخش خوردني چکوتره کوچک به پگمنت لايکوپين Lycopene) ) ارتباط مي گيرد که يک کروتينايد است هر چند که هواي محل گرم
وخشک باشد قسمت خوردني اين ميوه رنگ خوب را انکشاف ميدهد ، وهر چند که ميوه در
سايه قرارداشته باشد رنگ پوست خوبتر راتوليد مينمايد .
(4)مالته
ناول: فرق این مالتــــــــــه ازدیگرمالته ها دراین
است که این مالته در قسمت تولیدگل یک ساختمــــــــان بشکل ناف انسان دارد گرده
این نوع زنده نبوده به همین سبب میوه آن بدون القاح تولید شده وتخم ندارد پوست به آسانی
جدامیــشود ومیوه ان مزه خوب داشـــــــــــــــــــــــــته ودرخت اینوع درهوای
بسیارگرم صحرایی حساسیت دارد.
(دوم )
سنتره :
سنتره را در اروپا مندرين( Mandarin) ) در امريکا تنجريز (Tangerise
) ودر افغانستان بنام سنتره ياد مي شود پوست اکثريت اين ميوه
نسبت به ميوه هاي ديگري ستروس به اساني از گوشت ان جدامي شود اکثريت درختان ســـــــنتره
نسبت به درختان ستروس ديگر در برابر هواي سرد (9.4 درجه سانتي گراد) وگرم مقاومت
بيشتردارند ميوه برخي انواع ســـــــنتره ها بدون القاح توليد شده وتخم
ندارد ، اماتوليد برخي انوع ديگري ميوه ها به القاح ضــــــرورت داشته و تخم
دارند درختان سنتره نسبت به درختان مالتــــــــه ونارنج کوچک تر بنظر مي رسند
وبرگ هاي نسبتأ کوچک هم دارند. همچنان از پوست ميوهاي بعضي انواع انها عطرساخته
ميشود. (سوم )چکوتره :چکوتره
به دو نوع اســت يکي چـــــکوتره کلان(Pumelo ) و ديگري چکوتره کوچک (Grape
fruit) ). منشا پيدايش چکوتره کلان ماليزياشرق
هندوستان اسـت بطور عموم ميوه چکوتره بطورتازه خورده ميـــشود ومزه چندان مطلوب
نيست . چــــــکوتره کلان نسبت به چـــکوتره کوچک در مقابل هواي سرد زياد حساس اســت
ميوه هاي برخي چــکوتره هاي کلان رنـــــگ گلابي وياسرخ دارد که مربوط به
پگمينت لايکوپن است چـکوتره کوچک شايد که درغرب اندونيزيا براي بار اول پيدا
شده باشد درختان چکوتره نسبت به درختان ستروس ديگر داراي حــجم زياد تر
وبزرگتر ميباشند چکوتره کوچک براي نموي مناسب خود به حرارت
نسبتأ بلند ضرورت دارد به همين ســبب است در اقليم هاي خشک ومرطوب خوب نمومي نمايد
ازلخاظ اقليمي به مالته نزديکي دارد چـکوتره کوچک هم به شکل تازه خورده شده وهم از
ان شربت ساخته مي شود گوشت ميوه هاي انها رنگه مي باشند .
(چهارم)ليمو : ليموکلان
از شرق هماليا منشا گرفته است درخت اين ميوه نموي فراخ ووسيع داشته وبسيار خارميـــــداشته
باشد برگ هاي ان رنگ سبز پيکه داشته وبالهاي کوچــــــک دارد گل هاي ان بشکل غنچه
در طول سال توليد مي شود پوست ميوه به گوشت بسيار چسپيده است .ليــــــــمو کوچک
اصلاً از هندوستان منشاگرفته است اين ميوه بسيار تيزابي بوده واز لحاظ
ويتامين سي غني است تخم هاي اين ميوه يک جنينه است. ) م /۳ ص 264- 267( انتخاب محل براي رويانيدن
نارنج:
در انتخاب محل براي رويانيدن نارنج دو موضوع خيلي مهم بايد
مد نظر گرفته شود.اين دو موضوع عبارت اند از اقليم وخا ک.
الف : - خاک:براي نموورشد نارنج
بايد موضوع خاک به دقت مورد نظر گرفته شود . ريشه هاي نارنج حتي تا عمق 6 متر در
خاک فرومي رود و ساحه انتشا ر نموي ريشه هااز تنه به اطرف تا8 متر امکان
پذير است .خاک هاي که دران نارنج کشت وياغرس ميگردد بايد عمق زياد داشــــته وقشر
غيرقابل نفوذ براي اب در نزديک ساحه ريشه ها در تابستان صورت گرفته وباعث قلت هوا
درساحه ريشه ها ميگردد که اين خود کمبود اکسيجن در آن ساحه به بار ميآورد .
وياساحه ريشه ها در موسم خشک به قلت شد يد آب دچار ميگردد .
درخاک هاي که آب بخوبي نفوذ کرده نتواند ، اکثرأ درساحه ريشه ها نمک ها تجمع نموده که باعث کاهش حاصل خواهد شد.خاكهاي ريگي سبك يا light sands كه مواد عضوي كافي نداشــــته باشند براي كشت وپرورش درختان ستروس مساعد نميـــــــــــباشد اين نوع خاك ها از نگاه زهكشي بسيار خوب است ولي سطح فوقاني خاك خیلي ها كم عمق بوده كه در آن بخش حاصل خيز خاك بسيار زياد تمركز يافته وطبقه فوقاني ريگي آن از لحاظ داشتن مواد عضوي خيلي ها غريــب مي باشد . در زير اين سطح عموما خاك كلي موقعيت داشته كه عمومابراي رشد درختان ستروس مســـاعد نمي باشند. درختان ستروس درخاك هاي مشبوع با آب براي مدت طولاني به نموي خويش ادامه داده ميــــــتواند. ستروس را بطور عموم ميتوان در خاك هاي تــيزابي والقلي رويانيد. ستروس در خا ك هاي كه PH شان بين (5 – 8.5) باشد نمو نموده ميتواند اما بـــــــــهترین PH برای پرورش نارنج۷-۸.۲میباشد. مشروط براينكه خاك ها نسبتا حاصلخيز بوده و در صــــــــورت نداشتن مواد عضوي كافي ، عناصر غذائي مورد ضرورت درخاك علاوه گردد.بهترین خاک برای نموی نارنــــــــج خاک های لوم ریگی (sandy loam) است . همچنان خاک های ریگی نسبت به خاک های کلی عموما ضعیف ترمیباشد .چون ریشه های درختان ستروس در هر چهار فصل سال وبرای سالـــــهای متما دی به نموی خویش ادامه میدهند . بدین صورت به یک عده شرایط نامساعد محیط فزیکی وعناصر غذائی مواجه میـشوند .در زمستان ریشه های عمیق نسبت به ریشه های سطحی گرم تر بوده ودر زمستــــــان این وضع بر عکس است . به همین ترتیب ریشه های سطحی نسبت به ریشه عمیق اکسجن بیشتر میداشـــــته باشند .بیشترین ریشه های ستروس به عمق یک متری یافت میـــــــــشوند . هم چنان عناصر غذائی در قشر فوقانی خاک نسبت به قشر تحتانی خاک بیشتر است. خلاصه اینکه انتخاب خاک مناسب موجـب فراهم شدن بهتریـن شرایط جذب آب، مواد غذائی وضع فزیکی درختان ستروس خواهدبود امکان رشد در خاکهای لومی ریــگی sandy loam وجود دارد دراین خاک ها هوابه خوبی رسیده حاصل خیزی نسـبتاٌ خوب داشته وبه ندرت ازآب اشباع میگردد. خاک ریگی که معمولاٌ عمیق میباشد شرایط را برای ریشه درخت فراهم ساخـــته که متجاوز از دو متر سیستم ریشه ی آنها درخاک پراگنده میشود.
(ب): عوامل اقليمي :
عوامل اقلیمی بالای درخت نارنج تاثیرات زیادی داردبطوری
کلی میتوان گفــت که اگردرختان نارنج به مدت چندین ساعت در معرض درجه حرارت 3 درجه
سانــــتی گرید قرارگیرند صدمه دیده و اگر درجه حرارت به منفی 8-9 درجه سانتی گریــــد
برسد شاخه ها خشــــــک می شود
و در
منفی 10درجه سانتی گرید ممکن است تمام
درخت ازبین برود.پایین ترین درجه حرارت نارنج۱۳و بالاترین آن ۳۸ درجه سانتی ګراد
میباشد وبهترین درجه حرارت ۲۱-۳۳درجه سانتی ګراد میباشد . گل هاومیوه های جوان حساســـــــیت
زیادی به یخ بندان دارد طوری که دریخ بنـدان
های کوتاه مدت درجه حرارت کمی زیرصفرقرارگرفــــته باشد دچارریزش مــــیشود
درخساره های ناشی ازیخ بندان درختان که در خوابی زمستانی هستند کمترازدرختان که
شیره نـــــباتی شان فعال است درمعرض یــخ بندان قرارمیگیرند جوانه هادرمحل پیوند
بیشتردرخطرمی باشد.
هواي سرد و تو پوگرافي : در هواي سرد همراه با با د ، در بـــــالاي تپه ها هوا سرد بوده و در جاهاي پايين هوا گرم ميباشد در هواي
سرد بدون وزش باد (radiation frist) در نزديـــــک سطح زمين هوا سرد و بالاتر از ان هوا گرم تر مـيباشد
هر گاه 3 متر بالاتر از درخت ستروس جريان باد 6-8 کيلومتر در ساعت باشد ، در ين صـــــــورت
هواي سرد تشعشعي واقع نمي شود . باغ هاي که در وقت هواي سرد به اندازه کافي ابياري
شده باشند نسبت به باغ هاي که به قلت اب دچار اند پيمانه کم به خطر هواي سرد
مواجه مي شوند هر گاه به اثر تشنگي زياد حالت استراحت را اختيار نمايد ، درين صورت
در برابر هواي سرد مقاومت اختيار مي نمايد .
زيان هاي هواي گرم به نارنج : درجه حـــــــــرارت 40 ويا بالاتر از ان به
ميوه ها ، انساج وبرگ هاي ستروس صدمه ميرساند .
ورايتي هاي مختلف دربرابر هواي گرم تفاوت هاي متفاوت نشان ميدهند . بطور مثال، درخـــت
هاي که برگ هاي انبوه دارند و ميوه هاي شان دربين برگ پنهان اند در برابر هواي گرم
مقاوم اند هر گاه درجه حرارت محيط به 44 درجه سانتي گراد برسد در ين وقت
حرارت داخل ميوه تقريباٌ حـــرارت 35 درجه سانتي گراد ميداشته وبه پوست ميوه ضررمي
رسد .
علامه ضرردر برگ هاي ستروس در موقع حرارت بلند عبارت از بين رفتن کلوروفيل بوده و
تيــغه برگ رنگ نصواري را اختيار مي نمايد .
انتخاب تخم ها :
تخم هاي بمنظور کشـــــت انتخاب شوند که قوي وعاري از
افات بوده .مقاوم در مقابل نيمتودها، کم ابي ، ومقاوم در برابر
نمک ها باشند. تخم ها از ميوه هاي گنديده وفاسد شده انتخاب نگردد، زيرا اين
ميوه ها اکثرأ بافنجي فايتوفتراPhytophthora) ) ملوث
اند . نهال هاي که از تخم هاي نارنج ترش بدست مي ايند نموي نسبتأ راست وقوي دارند
، درحاليــــــکه نهال هاي که از تخم ها ی نارنج کوچک حاصل مي شوند ، نموي فراخ
داشته ودر نزديک زمين شاخه توليد مي نمايند که براي تربيه چنين درختان کار زياد
ضرورت است . بستر تخم The seedbed
:
بستر تخم بايد در خـاک که بخوبي ز هکشي شده وقابليت توليد
نها لي هاي درجه اول را داشته باشد موقعيت پيدا کند . بهترين خاک براي بستر تخم
لوم ريگي( Sandy loam)
بوده که اقلا30 سانتي متر عمق داشته باشند. کوشش شود که قوريه نارنج از باغ ستروس
به فاصله دور موقعيت پيداکند تا از گزند آفات در امان باشد .براي آبياري چنين بستر
بايد آب کافي موجود باشد . برخــي روياننده ها بستر تخم در حال رويش را يک پوشش
فوقاني ميدهند که نور افتاب بطور نسبي از ان نفوذ نموده بتواند . برخي ديگري رويش
نهالي ها را در هواي باز اجرامي نمايند، مشروط براينکه افتاب محل خيلي ها سوزاننده
نباشد، تابش 50 فيـصد شعاع آ فـتاب به نهال هاي نوظـهور کافـي بـنظر ميرسد.
برای جلو گيري ازخفگی ( Damping off ) بايد درسـطح خـــاک قوريه محــلول (هايدرواکــسي
مرکيوریک کلوروفينول)پاش داده شود.ساحه مذکور بايدعاري ازامراض وحشرات بوده وازصدمات
هواي سرد محافظت شده بتواند .خاک حاصلخيز براي
رويانيدن نهالي ها انتخاب شود .کوشش بعمل ايد تا همه ساله يک خاک جديد براي قوريه
انتخاب گردد ودر خاک که سال قبل درآن نهالي هاتربيه شده اند،خود داري گردد.هر گاه
خاک پارساله براي قوريه انتخاب ميشود بايدعاري ازقارچهاگرديده وبا( ميتايل
بروماييد ) وياقارچ کش هاي ديگر معامله گردد.
معامله نمودن خاک با مواد قارچي وياآب خيلي گرم سبب کاهــش جذب مواد مانند جست ، فاسفورس
ومس توسط نهال مي شود .بايد در صورت معامله خاک بامواد قارچ کش و يا آب گرم ، کودهاي
ياد شده به خاک علاوه گردد ويابالاي برگ هاي نهال ها محلول هاي جست ومس
پاشيده شود . کودهاي حيواني، نباتي وکيمياوي راميتوان در قوريه مورد نـظر بکار
برد. کود هاي ياد شده بايد چند هفته قبل از کشت تخم ها در زمين استعمال گردند.
معامله نمودن تخم
هابامواد ضد قارچ : هرگاه تخم هابا آب که
درجه حرارت آن52 درجه سانتيگرادباشد براي10دقيقه معا مله شوداکثرقارچ ها از بين رفته
وبه چنين تخم ها صدمه نمي رسد.علاوه برآن ، براي از بين بردن قارچ ها مـيتوان از
مواد کشنده قارچي مانند دای فلوتان،انتراکول، کپتان وغیره که در بازار پيداميشوند
اســـــتـفاده نمود.
جوانه زدن تخم ها : درجه حـــــرارت مناسب براي جوانه
زدن اکثريت تخم هاي نارنج 31 تا 34 درجه سانتي گراد تعيين شده است.
وبطورعموم تخم هاي نارنج درحرارت 20 تا 35 درجه سانتي گراد جوانه زده
ميتوانند.تخم هاي نارنج مانند
تخم هاي ميوه جات برگريز دوره استراحت ندارد بنآ تخم ها قبل
از جوانه زدن با
معامله باهواي ضرورت ندارند .
ایجاد قوریه:
یک اندازه زمین اولاٌ خـوب بابیل چپه شده و نرم شود بعداً مثل پشـته های خورد که
برای کشت بادنجان آماده میشودآماده شده وبعدآ تخم نارنج به آن دو،دودانه به فاصله
های ده سانتی متربه زمین غرس یا
شانده شود البته در فصل خزان سال بعدازیکسال نهال سالمی
نمو نموده بعداً از قلمه های درختان لیمو طورپندک پیوند یا بغل پیوند به نهال های قو ریه پیوند صورت گیرد. . بعداز مراقبت های تخنیکی در مراحل
بعدازپیوند شاخچه پیوندی رشدونمو نموده و نهالهای پیوندینارنج بدست میآید که بعدازسپری
شدنی یکسال دیگر درقور یه بعدی یا به
جاهای اصلی اش نقل می شود .
. خاک لوم یا خاک سیاه اگردرگرین هاوس ها
از خاک لوم استفاده شود بهتر است.با
استفاده از مواد عضوی میتوان وضعیت خاک را بیشترساخت بهترین موادعـضـوی برای خاک پا روی حیوانی میباشد نظربه نوع خاک بین35-25کیلو
گرام درهرمتر مربع خاک کودحیوانی ضروری است محل که برای غرس نهال نارنج درنظرگرفته
میشود چند
ماه قبل این مواد عضوی با خاک چقو
ری حفر شده مخلوط میگردد. مصرف مواد عضوی به صورت کمپوست compost در ابتدا و
قتیکه خاک بالائی آماده میشودساختمان خاک
رابهبودبخشیده ونگهداری آب وموادغذائی خاک راموجب میشود.ناگفته نماند که درجه حـرارت داخل گرین هوزها در فصل سرما از10درجه کمتر نبوده تا40-45 درجه سانتی گـــرید
گرم شود بی نهایت مفید واقع میشودزیرا نارنج خود ازجمله نباتات ستروس بوده ونبات گرم
سیراست طبیعتاً به هوای گـــرم موافق است خوب رشد و
نمو نموده و
خوب حاصل میدهد که نتیجه خوب را ازنـگاه
اقتصادی به دهقان دارد.
زمان پوشانیدن گرین هوس ها پیش از آنکه هوا سرد شود باید پوشانید وزمانیکه هواخوب روبه گرمی رفت پوشش
ګرین هاوس باز
شود.
کشت نهالي ها درقوريه ی دومي : درصورتيکه خطر هواي سرد موجود نباشد مي توان نهالي ها رادر فصل خزان ويابهار در زمين کـشـت درقوريه عمومأ فاصـله بين دو نبات 25 تا 30 ســانتي متر وفاصله بين دو قطار 80 تا100 سانتي متر خواهد بود که نظربه نوع خيشاوه وطرز کـشت فرق مي نمايد . نهالي ها به عمق بستر گرم کشت ميشود بعد از کشت اطراف نهالي ها سخت گرديده وبعدأ ابياري مي گردد.براي جلوگيري از خطر نمک ها بهتر است تا نهالي ها بالاي پشته ی جويـچه شانده شوند . دربخش از ساقه که پيوند صـورت خواهــد گرفت ، بايد شاخچه هاي جا نبي توليد نشود وياقبل از پندک پيوند آنها را از بين برد.با پيچانيدن اين ساحه با کاغذ از رويش شاخچه هاي جانبي مي توان جلوگيري نمودودرغيرآن بايد شاخچه هاي جانبي اين ساحه متداوماً قطع گردند.)م/۴،ص(۱۸۲-۱۹۰( تکثير نارنجOrange Propagation)): بطورعموم نارنج دونوع تکثر دارد ۱- تکثر زوجی ۲- تکثر غیرزوجی دراصل تکثير نارنج با نهالي ها اغازميشود. دربسياري محلات درختان نارنج مانند مالتـــه ، سنتره ،ليمو وغيره بواسطه شاخچه پيوند و يا پندک پيوند بوجودمي ايند
پيوند نمودن
نهالي ها درقوريه :
عوامل موثر درجوش
خوردن پیوند:۱- درجه حرارت
۲- نور۳- رطوبت نسبی ۴- کاربوهایدریت های
موجود درنبات. وسایل
پیوند: ۱- انواع قیچی ها ۲- چسب ها ۳- انواع چاقوهای پیوند زنی ۴- کتر ۵- تیـــغه
ها ی کتر ۶- چاقو های دوسره ۷- اره پایه ی مادری( Root
stock ): بــخاطری
انتــــــــخاب روت ستاک نقاط ذیل درنظرګرفته میشود:۱ـ بخاطری پیوند برابری با پندک .
۲ـ تطابق با آب وهوابشمول شرایطی
خاک وسردی زمستان.
۳-برابری درتکثیر.
۴ـ نفوذ
بالای قوت نمویی(چقدرمیتواند درخت بزرګ شود). ۵ـ
نفوذ درپخته ګی یعنی حاصلدهی دوامداروکیفیت میوه. ۶
ـ مشکلات امراض وکشت تکراری. درافغانستان
روت ستاک نارنج تلخ به تمام ستروس معمول
بوده این روت ستاک درمقابل سرما مقاوم وبه خوبی درخا ک های سنګین مطابقت دارد.نارنج
ترش بنام ((Seville نیزیـادمیشود و درمارکیت بخاطری
حاصل قابل فروش استفاده میشود.
درپيوند نهالي هاي نارنج انتخاب پندک Scion)) بسيارمهم است چند نقاط مهم درانتخاب ساین: ۱- ساين که انتخاب مي شود .بايد
عاري آفات و از امراض باشد.
۲- ساین باید از درخت انتخاب شود که حاصل باکيفيت داشته باشد.
۳- .پندک وياساين بايد ازشاخه های ۶ماهه الی یکساله تهیه گردد.
۴- بعدازقطع کردن شاخچه ها
زودتربرګ هایشان درنزدیک دمبرګ قطع ګردد
۵-درهمان روزیکه شاخچه قطع شده بایدپیوندک تهیه ګردد ویا درکیسه مرطوب
درسایه نـګهداری شود. نوده هاي گرد وتوله مانند نیزمورد استفاده قرار گرفته مي
توانند ، اما بهتر است ازنوده هاي گرد استفاده بعمل آيد کوشش شود تا نوده مورد
پيوند از درختان قطع شود که خارنداشته باشند پندک هاي اين نوع نوده ها در صورت
استعمال باعث درختان پيوند مي شود که بدون خــار بوده وزود تر سر حاصل خواهند امد.
همچنان ، هر گاه نوده پيوندي از بالاواطراف بالايي درخت قطع شود نسبت به نوده هاي
که از داخل وياپائين درخت گــــرفته مي شوند درخت پيوند شده آن زود تر به ميوه دهي
آغاز خواهد کرد بعد از انتخاب وقطع نوده بخاطر پندک پيوند بايد فورأ تيغه برگها
وخار هاي آن دور گرد يده وتنها يک
قسمت دنباله (Petiole )
) بالاي نوده باقي گذاشته شود .
عمليه پيوند وقتي بالاي پايه مادري اجراگردد که محل پيوند درپايه مادري (Rootstock) به حدود يک سانتي متر ويک انچ ضخامت داشته باشد بهترين ضـخامت 1/2 تا 3/4 انچ است در ضمن آن بايد کمبيم( cambium) فعال بوده وپوست ازساقه
به آساني جداشده بتواند هرگاه نهالي ها در بهار از بستر گرم به مزرعه انتقال وکشت
شده باشند درين صورت اکثرأعمليه پيوند در خزان همان سال صورت ميگيرد.
مطالب مشابه :
کشت وپرورش نارنج
مطالب همه جانبه - کشت وپرورش نارنج - اسلامی.سیاسی.فرهنگی.اجتماعی.ومغلوماتی
بهارنارنج
مناطق رویش یا كشت آن در مناطق شمالی و جنوبی ایران است. بهار نارنج همان شكوفه درخت نارنج است
خواص بهار نارنج خواص میوه ها خواص سبزیجات (یاهو)
خواص بهار نارنج مناطق رویش یا كشت آن در مناطق شمالی و جنوبی ایران است.
خواص بهار نارنج
مناطق رویش یا كشت آن در مناطق شمالی و جنوبی ایران است. بهار نارنج همان شكوفه درخت نارنج است
بهارنارنج
خواص بهار نارنج مناطق رویش یا كشت آن در مناطق شمالی و جنوبی ایران است.
پرتغال-نارنج
از واژه ي ''نارنج براي نخستين بار و به احتمال زياد در فاصله ي سده هاي دهم تا دوازدهم كشت
بــــهار نارنـــج
لیلیوم - بــــهار نارنـــج مناطق رویش یا كشت آن در مناطق شمالی و جنوبی ایران است.
پرورش نارنگی
جنوبي كشور با سازگاري مناسب با خصوصيات خاكهاي آهكي، سطح زير كشت حدودي نارنج را تحت
برچسب :
كشت نارنج