PT in ALS

فیزیوتراپی در ALS

برخورد فیزیوتراپیست ها با بیماران مبتلا به ALS چالش های زیادی برای آنها به همراه خواهد داشت. چون پیشرفت بیماری، نواحی درگیر، علائم (اسپاستیسیتی و فلاسیدیتی) در بیماران مختلف یکسان نیست و این بیماری منجر به ناتوانی شدید و در نهایت مرگ می شود. مداخلات درمانی مهمی برای بهبود تحرک، استقلال، امنیت، راحتی و کیفیت زندگی این بیماران وجود دارد. فیزیوتراپیسیت ها باید نسبت به شرایط بیمار کاملا آگاه و هوشیار باشند و متناسب با بیمار مداخلات مهارتی را به کار گیرند.

برای شروع درمان باید نسبت به این موضوع که سرانجام این بیماری مرگ است آگاهی داشت و با این مسأله کنار آمد. با قبول این حقیقت بهتر می توان تصمیم گرفت که بیمار در هفته ها و ماه های انتهایی عمر خود به چه مهارت هایی نیاز دارد که با برنامه ریزی درست درمانی به آن دست یافت. متناسب با شرایط بیمار اهداف مراحل انتهایی بیماری می تواند این گونه باشد: مرگ آسان و راحت، خودباوری در پایان زندگی، اندوهگینی کارآمد و مفید، مراقبت و حفظ استقلال بیمار و خانواده او، به حداکثر رساندن کیفیت زندگی بیمار، درمان نشانه های پیشرونده بیماری و ... . این اهداف باید اساس تمام درمان های فیزیوتراپی برای این بیماری باشد.

الگوهای درمان

نزول وضعیت فیزیکی و فانکشنال بیمار نیازمند یک الگوی منحصر به فرد برای درمان است. ورای توانبخشی سنتی که بیشتر در مراحل ابتدایی بیماری مفید است، مدل Rehabilitation in Reverse می تواند یک شیوه مناسب برای این بیماری باشد. برای مثال اگر نزول پیشرونده قدرت حرکتی در بیمار مبتلا به ALS مشهود است ، انتخاب های زیادی مانند تقویت بالانس و گیت یا استفاده از عصا و واکر، استفاده از AFO و ... برای فیزیوتراپیست ها وجود دارد. مراقبت شخصی هم باید به بیمار برای کمک به تحرک او آموزش داده شود. با کاهش توانایی تحرک، استفاده از ویلچر باید تجویز گردد. در این شرایط انتقال و حرکت بیمار اهمیتی بیشتری پبدا می کند و نیاز به یک کمک کشیک دارد. تمام این بیمارن و مراقبان او نیاز به آموزش فیزیوتراپیست دارند که در جهت عکس توانبخشی سنتی صورت می گیرد. اهداف جدیدی مانند امنیت، استقلال و تجهیزات باید در هرکدام از مراحل بیماری مورد توجه قرار گیرد. بسته به میزان کاهش قدرت فیزیکی، ویزیت و درمان بر اساس Rehabilitation in Reverse متفاوت است و حتی ممکن است چند بار در هفته تغییر کند.

مدل دوم درمان که مستند و ضروری است Case Management است. این مدل برای مواردی که بیماری و تشخیص دیگری در کار نیست و عوامل درمانی متعددی وجود دارند قابل استفاده است. ارزیابی های متوالی به همراه آموزش، طراحی برنامه درمانی، طراحی برنامه تمرینی در خانه و ... حتی زمانی که درمان مستقیم بیماری هدف مداخلات نیست توسط تراپیست ها صورت می گیرد. این مدل پیشگیری مفیدی برای مواردی چون بستری شدن بیمار، نا آگاهی عوامل درمان و کاهش کیفیت زندگی بیمار به همراه می آورد. ویزیت مدل Case Management باید هر 30 تا 60 روز صورت گیرد.

مدل سومی که می تواند مورد توجه قرار گیرد مدل Skilled Maintenance است که در محیط های بیمارستانی مورد استفاده قرار می گیرد. بعضی از فعالیت های فانکشنال همانند راه رفتن زمانی که دیگر امنیت کافی یا کمکی وجود ندارد مختل می شود. در چنین شرایطی مهارت فیزیوتراپیست ها باید برای تسهیل بالانس و انتقال وزن بیمار کافی و راهنما باشد. این اقدامات مهم مشمول برنامه فیزیوتراپی است.

مدل چهارم Supportive Care است که شامل درمانهای دستی مانند ماساژ، دامنه حرکتی، موبیلیزیشن مفاصل، مدالیته ها و آموزش عوامل درمان است که باید مورد بررسی و پیگیری قرار گیرد. همچنین قسمت مهم این مدل حمایت روانی، اجتماعی، معنوی است که در تمام مراحل بیماری باید وجود داشته باشد.

اهداف

به دلیل تغییر شرایط بیمار مبتلا به ALS، انتخاب اهداف یک پروسه پویا و متغیر است. اهداف کوتاه مدت باید ماهانه یا هفتگی مورد بررسی و تجدید نظر قرار گیرند. اهداف بلند مدت بیشتر منعکس کننده طبیعت ناتوان کننده بیماری است.

مثالی از اهداف کوتاه مدت:

افزایش قدرت به میزان ½، افزایش ROM به میزان 10 درجه، کاهش درد به میزان 2 در مقیاس 10، گیت مستقل، گیت کمکی، انتقال مستقل، بهبود سرفه مؤثر و ظرفیت حیاتی، استقلال در تمرینات خانگی

مثالی از برنامه بلند مدت:

حداکثر کردن قدرت، حفظ دامنه حرکتی برای فانشکن و موبیلیتی، کاهش احساس ناراحتی و درد، آموزش حرکت در بستر، انتقال امن، تحرک امن، حداکثر کردن فانشکن تنفسی، آموزش تمرینات خانگی، آموزش عوامل درمان

تمرین درمانی

نقش تمرین درمانی در بیماران ALS انکار ناپذیر است. مطالعات جدید نشان داده اند که تمرینات هدف دار و اصولی می تواند قدرت از دست رفته این بیماران را دوباره برگرداند و به حداکثر برساند. البته تمرینات شدید و با تکرار زیاد نمی تواند از ناتوانی های آتی جلوگیری کند. متعادل ترین برنامه تمرینی برای این بیماران می تواند باعث افزایش قدرت آنها شود. در مراحل انتهایی بیماری تمرینات دامنه حرکتی پسیو برای جلوگیری از کنتراکچر (مانند plantar flexion مچ پا و اداکشن شانه و هیپ)ضروری است. تمرینات دامنه حرکتی به همراه موبیلیزیشن مفاصل می تواند درد مفاصل ناشی از بی حرکتی را مرحم بخشد. عوامل درمان باید در خصوص این موارد آموزش لازم را ببینند.

شیوه درمان

تعداد شیوه های منحصر به فرد درمان ALS در حال افزایش است. در این قسمت در مورد مداخلات خاصی که می تواند مورد استفاده قرار گیرد بحث می شود.

حداکثر کردن ارتفاع سطوح برای استفاده کافی از مکانیک بدن حین انتقال هنگامی که قدرت بیمار کاهش می یابد ضروری است. برعکس، کاهش ارتفاع وسایل کمکی که در تحرک مورد استفاده قرار می گیرند موجب ذخیره بیشتر انرژی می شود. چون اکستنشن بیشتری در اندام فوقانی صورت می گیرد که موجب کاهش انرژی مصرفی می شود. درگیری اولیه اندام فوقانی می تواند به شدت استفاده از وسایل کمکی را محدود کند.

پوزیشن دهی راحت برای بیمارانی که فانکشن موتوری ضعیفی دارند اما در عین حال دارای حس هستند بسیار سخت و مشکل است. تمام حرکاتی کوچکی که ما در هنگام خواب انجام می دهیم باعث ریلکس شدن بدن و کاهش تحریک بدن می شود. بیماران ALS چنین حرکاتی ندارند و این کار عوامل درمان را سخت تر می کند. دانش، چشمان و دستان فیزیوتراپیست برای آموزش خانواده و عوامل درمان برای ایجاد یک پوزیشن ظریف و مناسب ضروری است.

پوزیشن دهی برای کمک به تنفس نیز ضروری است. بالا بردن سر تخت موجب کاهش مقاومت علیه انقباض دیافراگمی می شود. در این حالت باید هیپ های بیمار در راستای زاویه تخت قرار قرار گیرند. اگر بیمار در تخت به پایین سر بخورد، فلکشن تنه موجب موجب انسداد الگوی تنفسی می شود. بالابردن انتهای تخت موجب کاهش احتمال سر خوردن بیمار به پایین می شود. درمان های دیگر تنفسی شامل افزایش قدرت و ظرفیت تنفسی، استفاده از تکنیک های تنفسی متعدد، سرفه و تخلیه ترشحات می باشد.

کاهش فشار در هر دو حالت نشسته و خوابیده بسیار مهم است. بازهم دانش و تجربه فیزیوتراپیست است که بهترین شیوه نشستن یا خوابدین در جهت راحتی و تحرک را برای بیمار به دنبال دارد. استفاده از ماساژ اغلب برای مهار اسپاستیسیتی و کاهش درد مناسب است. می توان تکنیک های ماساژ را به بیمار آموزش داد.

تجهیزات و وسایل

تجهیزات و وسایل کمکی و آداپتیو ضروری است. نمونه ای از لیست تجهیزات شامل موارد زیر است:

عصا: استاندارد، small and large based quad، همی

واکر: picked-up،جلو چرخ دار، چهار چرخ

کراچ: اگسیلری، lofstrand

AFO

تخته sliding

floor to ceiling pole

commode: استاندارد، drop arm

ویلچر: manual، transport، recliner، power

cushion/seating system

lap board

صندلی استحمام: bench/chair، tub transfer، rolling shower chair

electric lift chair

electric hospital bed

تشک: موجی، alternating pressure، low air loss

mechanical lift

کلارهای head/neck supports

اسلینگ، اسپلینت

حمایت روانی، اجتماعی، معنوی

ابعاد روانی، اجتماعی، معنوی درمان باید همزمان با درمان فیزکی همیشه از سوی تراپیست مورد توجه گیرد. ساپورت بیمار از سوی یک تیم متشکل از رشته های مختلف پزشکی موجب آسودگی خیال بیمار می شود. از دست دادن قدرت فیزیکی معمولا توسط فیزیوتراپیست یافت می شود و سوالاتی پیرامون این اتفاق از فیزیوتراپیست می شود. توانا بودن در گوش دادن و حمایت روانی بیمار با حساسیت بسیار ضروری است. آموزش بیمار در خصوص پروسه بیماری ALS می تواند بسیار مفید باشد. این نکته بسیار مهم است که اغلب به فیزیوتراپیست ها از سوی بیمار و خانواده او به عنوان یک دریچه امید نگاه می شود.

خلاصه

- فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در تمامی مراحل ALS دارد.

- فیزیوتراپیست باید تمام مراحل بیماری را به خوبی بشناسد و الگوهای تمرینی مناسبی را طراحی کند.

- ارتباط با بیمار و خانواده او موجب می شود تا فیزیوتراپیست از درمان هایی که مورد انتظار است آگاه شود.

- درمان های منحصر به فرد و استفاده از تجهیزات باید به خوبی روشن باشد.

- آموزش بیمار و عوامل درمان در تمامی مراحل درمان ضروری است.

- حمایت روانی، اجتماعی، معنوی باید کاملا مورد توجه باشد.

PT in ALS

مطالب مشابه :

طراحی دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی از علل ارتقاء ‌نظام سلامت (دی 93)-دکتر نورالدین کریمی

روز فیزیوتراپی

PT in ALS

توصیف فیزیوتراپی در سایت ویکی پدیا