تاریخچه اسباب بازی در ایران -بازخوانی از سایت تابناک

تاریخچه اسباب بازی در ایران از اسباب بازی‎‎های کودکان ایرانی در دوره‎‎های پیش از اسلام آگاهی چندانی نداریم. باستان‎شناسان در کاوش‎‎هایی که در شوش، گیلان و سیلک کاشان انجام داده‎اند، مجسمه‎‎های ظریفی از انسان و چهارپایان و پرندگان یافته‎اند که از سفال و چوب و سنگ ساخته شده‎اند. تعدادی از این مجسمه‎‎های ظریف می‎توانند اسباب‎بازی بوده باشند. بعضی از نویسندگان دوره‎‎های بعد از اسلام در نوشته‎‎های خود به اسباب بازی‎‎های کودکان ایرانی اشاره‎ای کرده‎اند. مثلا نویسنده کتاب داراب‎نامه، در کتاب خود نام بعضی از اسباب بازی‎ها، مانند دهل، بوق، گردونچه (گردونه کوچک) و اسب چوبی را آورده است. در کتاب‎‎های تاریخ و واژه‎نامه‎‎های قدیم نیز نام بعضی از اسباب‎بازی‎‎های سنتی و کهن ایرانی آمده است که از آن میان می‎توان به فرفره، چالیک، (الک دولک)، جغجغه، اسب چوبی و عروسک اشاره کرد.  ورود اسباب بازی‎‎های غربی به دوره ناصرالدین شاه بر می‎گردد. وی از سفر‎های خود به اروپا سوغاتی‎‎های مختلفی به‎همراه آورد. عروسک نیز یکی از آن‎ها بود. عروسک‎‎هایی که چهره‎‎های ایده‎آل غربی داشتند با چشمانی روشن و مو‎هایی بلند و آرایشی مخصوص اروپایی‎ها. به این ترتیب آن‎چه شاه قاجار از فرنگ آورده بود، به چیزی بیش از یک اسباب بازی بدل شد، چرا که به الگویی برای زیبایی زنان ایرانی بدل شد.. عبارت «خوشگل مثل عروسک» به‎طور عام به زیبایی و ظرافت چهره اشاره دارد، ولی به‎طور خاص به شبیه بودن به ایده‎آل‎‎های زیبایی غربی مربوط می‎شود. این عبارت از آن زمان وارد فرهنگ عامه شده و امروز هم که باربی به بازار آمده، علاوه‎بر چهره به الگویی برای تناسب و زیبایی اندام هم بدل شده. حتی این اواخر عروسک‎‎هایی به نام فَشن به بازار آمده‎اند که اندام ظریف اغراق شده‎ای دارند و مرحله زیبایی چهره و اندام را پشت سر گذاشته‎اند و خریدار باید پوشش و لباس‎‎های مختلف و به قول معروف تیپ زدن را از این عروسک یاد می‎گیرد!  در مورد اسباب بازی‎‎های دیگر اطلاعات مدونی در دست نیست، ولی به‎نظر می‎رسد آن‎ها نیز همانند دیگر محصولات غربی به‎عنوان یکی از نیاز‎های انسانی که می‎خواهد سرتا پا غربی شود، اندک اندک وارد کشور شدند.  با ورود فرهنگ غربی کار به‎جایی رسید که خانه‎‎های ما نیز فرنگی شدند، یعنی برخی از شهرنشینان از روی اجبار آپارتمان‎نشین شدند. وقتی که زندگی افراد به زندگی آپارتمانی تبدیل شود کودک چاره‎ای نخواهد داشت جز اینکه در فضای اندک آپارتمان بازی کند و بیشتر اوقات حتی اگر فضایی برای بازی کودک در بیرون منزل وجود داشته باشد، به علت برقراری زندگی شهری و عدم وجود اطمینان از آسیب ندیدن کودک در فضای بیرون از خانه، والدین اجازه نمی‎دهند که کودک در بیرون از خانه دوستی پیدا کرده و با او بازی کند. به هر حال زندگی آپارتمان‎نشینی باعث به‎وجود آمدن برخی اسباب بازی‎ها مانند توپ‎های اسفنجی و هم چنین باعث تبدیل برخی از اسباب بازی‎‎های قدیمی به انواع کوچک‎تر برای بازی در آپارتمان شده است.  از سوی دیگر تلاش برخی از والدین برای تربیت دقیق کودک و نظارت شدید بر بازی او بیش از آن‎که تأثیر مثبتی بر او بگذارد، باعث می‎شود که ذهن کودک قادر به انجام فعالیت‎‎های خلاقانه نباشد. این البته از آن‎جا ناشی می‎شود که تعریفی که اکثر والدین ایرانی از اسباب بازی دارند، وسیله‎ای است که خیلی پیچیده باشد در حالی‎که وسیله بازی هر چقدر ساده‎تر باشد در فعال کردن ذهن کودک مؤثرتر است. علاقه به اسباب بازی پیچیده از فرهنگی ناشی می‎شود که اشیای پیچیده را اشیای برتر می‎داند و این حتی باعث می‎شود که انسان هموطن ما در بزرگسالی نیز این علاقه به پیچیدگی را در خرید لوازمی مانند تلفن همراه و دیگر لوازم الکترونیکی ادامه دهد در حالی‎که هیچگاه استفاده مؤثری از امکانات این شیء پیچیده نخواهد کرد.  در مورد پسر بچه‎ها هم بیشتر شخصیت‎‎هایی که اسباب بازی آن‎ها را تشکیل می‎دهند، دارای اسلحه هستند. این نوع مسلح بودن بیشتر شبیه مسلح بودن مردم عادی آمریکا است که هر بچه‎ای می‎تواند به اسلحه دسترسی داشته باشد. اسلحه‎ها حتی به وسایل آب بازی هم کشیده شده‎اند و هم اکنون برای ما غیر قابل تصور است وسیله دیگری برای آب بازی را در ذهن‎مان بیاوریم. پرت کردن آب با گودی کف دست و شوخی و خنده‎‎های مربوط به آن کجا و شلیک فواره آب به‎سمت طرف مقابل کجا! اساسا در بازی‎ها و اسباب بازی‎‎های مدرن که می‎توان به‎طور 100 در صد گفت که غرب به‎وجود آورنده آن‎هاست حتی اگر تولیدکننده‎ها سنگاپور، چین یا هنگ کنگ باشند هدف از بازی از بین بردن طرف مقابل یعنی دشمن است. در بازی‎‎های سنتی از میدان به در کردن رقیب یا حریف ضروری بود اما این کار با شدت و حدت انجام نمی‎گرفت. امروزه انواع عروسک‎های پسرانه یعنی اکشن فیگور‎های بن تن، اونجرها، شخصیت‎‎های جی‎ای جو و دیگر فیلم‎ها در ویترین فروشگاه‎های اسباب بازی موجود هستند و با تمام توان،فرهنگی را که از آن آمده‎اند همراهی می‎کنند. البته فیلم‎ها و کارتون‎های این شخصیت‎‎ها نیز به رواج آن‎ها کمک می‎کند.  برای جمع‎بندی موضوع رابطه اسباب بازی و سبک زندگی می‎توان گفت که اسباب‎بازی‎ها بخشی از فرهنگ تربیتی‎ای هستند که از غرب وارد کشور ما شده است و در سویی دیگر جنبه تجاری اسباب بازی قرار دارد که باعث رقابت سازندگان برای فروش بیشتر محصولات خود می‎شود. سازندگان این کار را با هماهنگی تولید‎کنندگان فیلم‎ها و سریال‎های مخصوص کودکان و بازی‎های رایانه‎ای انجام می‎دهند. بنابراین نمی‎توان اسباب بازی را به تنهایی در تغییر سبک زندگی کودکان مؤثر دانست و باید دید وسیع‎تری به این موضوع داشت. به‎طور مثال سبک زندگی والدین به خوبی در نوع انتخاب اسباب بازی برای کودک‎شان تأثیر دارد. همچنین عدم توجه به طراحی و ساخت اسباب بازی در داخل کشور نیز در رواج اسباب بازی‎‎های غربی مؤثر است و این عمدتا از سودجویی تجار این عرصه ناشی می‎شود که تلاش‎ها برای طراحی و تولید اسباب بازی داخلی، با اقدامات آن‎ها با مشکل روبه‎رو شده است.  آرزوی ما این است که مادران و پدرانی آگاه برای انتخاب اسباب بازی برای کودکان ایران زمین داشته باشیم  که برای کودک خود با فرهنگ ایرانی اسلامی خرید بکنند و همچنین بازاری داشته باشیم که پاسخگوی این نیاز باشد.


مطالب مشابه :


بازی آنلاین...

بچه های دامپزشکی 88 اهواز - بازی آنلاین من یه مدت کوتاهیه که با بازی شهرنشینان آشنا




تاریخچه Monkey Island شاهکار لوکاس آرتز

بازی در یک جزیره تخیلی و با نام "Tri-Island Area", جزایر مختص شهرنشینان:جزیره آش شله قمکار، جزیره Lucre




تاریخچه اسباب بازی در ایران -بازخوانی از سایت تابناک

ننه کران - تاریخچه اسباب بازی در ایران -بازخوانی از سایت تابناک - جغرافیا، تاريخ و آداب و




چرا بعضی از قشقایی ها تمایلی به حرف زدن ترکی با فرزندانشان ندارند؟

اسباب بازی کم بود و از همه مهمتر، وضعیت نسبی اقتصادی قشقایی ها خیلی بهتر از شهرنشینان




پارک ملت تنها مامن شهرنشینان تکاب در حال نابودی+ تصاوير

روزنامه الکترونیکی آوای تکاب - پارک ملت تنها مامن شهرنشینان تکاب در حال نابودی+ تصاوير




برچسب :