مختصري از تاريخچه آموزشگاه
تاریخچه مرکز پیش دانشگاهی و دبیرستان دکتر علی شریعتی ( شاهرضاي سابق )
مهم ترین دبیرستانی که از 1304 به بعد، خارج از سیستم دولتی تأسیس شد دبیرستان شاهرضا بود. این دبیرستان تا سال 1309 به عنوان ضمیمه مدرسه رضویه در محل اداره آستان قدس فعالیت داشت. برای اولین بار در سال 1307دو کلاس اول و دوم متوسطه و در سال 1308 کلاس سوم متوسطه در محل این آموزشگاه داير شد. این اقدام بخشی از فعالیت هایی بود که توسط محمد ولی خان اسدی نایب التولیه آستان قدس انجام گرفت.
اشاره شد که اسدی علاوه بر اقدامات آموزشی، تلاش های دیگری را نیز در شهر مشهد انجام داد. نایب التولیه ضمن گسترش فعالیت های آموزشی، اقدام به ساختن فضای آموزشی به سبک جدید برای دبیرستان نمود. به همین منظور در اراضی باغ عنبر، دبیرستان جدیدی احداث و این مجموعه که با امکانات مناسبی ساخته شده بود رسما در سال تحصیلی 11- 1310 افتتاح شد و کار خود را آغاز کرد. این دبیرستان با نظارت مهندس طاهرزاده بهزاد به مبلغ چهارصد و ده هزار ریال ساخته شد.
تعداد دانش آموزان ثبت نامی در این آموزشگاه 240 نفر و اولین فارغ التحصیلان را 2 نفر ذکر نموده اند. مدیریت آموزشگاه در ابتدا به عهده ی علی اکبر مجیدی فیاض گذاشته شد و در سال 1۳ – 131۲ به علت کناره گیری ایشان از مدیریت مدرسه، شخص اسدی رسما مدیریت مدرسه را عهده دار شد. و آقای بیرجندی نیز ناظم مدرسه بود.
به علت تغییر و تحولات آموزشی در عصر پهلوی و نظارت و هدایت دولت بر سیستم آموزشی، دبیرستان شاهرضا در سال 14 – 1313 به اداره معارف واگذار گردید. اداره فرهنگ، مدرسه را از آستان قدس خریداری نمود. و بیرجندی ریاست مدرسه را بر عهده گرفت. پس از انتقال بیرجندی به تهران مدتی آقایان شاملو، دبیری، عبدالعلی صابری، معزالدین مهدوی به ترتیب ریاست یا کفالت مدرسه را بر عهده داشته اند.
در سال تحصیلی 18 – 1317 علی اکبر شهابی لیسانسیه دانشسرای عالی مسؤولیت مدرسه را بر عهده گرفت. از نامبرده به عنوان فردی پر کار و و ظیفه شناس ياد نموده اند. گفته شده که وی قبل از طلوع آفتاب در مدرسه حضور پیدا می کرد و بعد از ظهر هم تا نزدیکی های غروب در مدرسه حضور داشت. بدون اينكه صحبت پول، اضافه کار و فوق العاده و مواردي از اين دست مطرح باشد.
با افتتاح این مدرسه در سال 12- 1311 یک کلاس بر تعداد کلاس های پايه اول مدرسه افزوده گردید و تعداد محصلین مدرسه به 353 نفر و کارکنان به 21 نفر افزایش یافت. بودجه یک ساله این مدرسه در سال 12 – 1311، 230760 ریال و تعداد فارغ التحصیلان این سال 3 نفر بوده است. در سال تحصیلی 13 – 1312 محصلین 370 نفر، کارکنان 17 نفر، بودجه یکساله 242760 ریال و فارغ التحصیلان 12 نفر ذکر شده است.
به تدریج مدرسه رو به گسترش و توسعه نهاده است. از نکات جالب در آموزشگاه همزمان با سایر فعالیت های آموزشی تنظیم سالنامه در سال 14 – 1313 است که بخش عمده ی فعالیت های دبیرستان به صورت مجموعه ای جالب و زیبا تدوین گردیده است.
مطالبی همچون اهمیت تعلیم و تربیت جدید، تاریخچه دبیرستان، اوضاع اداری، معرفی دبیران، شیوه تدریس دروس مختلف، تربیت چیست؟ معرفی عملیات خارج از پروگرام، شامل کلوپ سالنامه، کلوپ ورزش، انجمن ادبی، کلوپ کتابخانه، کلوپ صحرانوردی، کلوپ پیش آهنگی و شیر و خورشید، فارغ التحصیلان مدرسه و اسامی دانش آموزان فعال در کلوپها و نقش هر کدام و سایر توضیحات گوناگون دیگر نیز در سالنامه تحصیلی مدرسه در سال 14 – 1313 درج گردیده است.
بخشی از توضیحات مندرج در سالنامه پیرامون اوضاع اداری دبیرستان، شیوه تدریس بعضی از دروس به عنوان نمونه ذکر می شود:
1- طرز اداره دبیرستان چگونه باید باشد؟
« معلوم می شود که بهترین دبیرستان آن است که بتواند اوضاع اداری و انتظامات خود را به قسمی ترتیب دهد که منظورات تربیتی موافق باشد و در تعلیم و تربیت وسایل علمی را بر طریقه های نظری ترجیح دهد. طرز اداره دبیرستان باید طوری باشد که علاوه بر توجه مدیر و ناظم به مسايل محاسباتی و دفتری، رسیدگی های کامل تربیتی و اخلاقی به فرد فرد شاگردان نیز بنماید و انتظاماتی در دبیرستان مجری دارند که عشق به نظم، تعاون، استقلال، قوه مدیریت، اراده و شخصیت را در جوانان بپروراند...
قسمتی از این اصول ارتباط کامل با طرز تدریس معلمین دارد. معلمی که شاگردان را به تجربه و تتبع شخصی وادار می کند و استخراج مطالب و استنتاج مسايل را به عهده خود آنها واگذار می نماید با معلمی که موضوعات را به طریقه تلقین به شاگردان فهمانده، حفظ نظریات دیگران و تمرینات را بر تمرینات و اعمال شخصی شاگردان ترجیح می دهد چقدر فرق دارد! اولی قوه شخصیت، استقلال و ابتکار در شاگرد تولید می کند و دومی محفوظات مبهم و اتکال بر غیر را به شاگرد می دهد.
طریقه نخستین لذت عمل، پشتکار و پایداری در مقابل مشکلات، و صبر در جستجوی پلسخ مسايل سختی که محتاج به کوشش دايمی است و در نتیجه قوت اراده را به جوان می آموزد و استعدادها و ذکاوت شخصی او را بیدار می کند. اما طریقه دومی خستگی دماغ و بیزاری از درس را در جوان تولید می نماید».
2- عمارت دبیرستان شاهرضا:
« عمارت این دبیرستان از حیث اصول صحی یعنی فرا گرفتن آفتاب و هوای اطاق ها و از حیث زیبایی و فضای وسیع و گل کاری و سایر مزایا ... بهترین عمارت های معارفی شهر مشهد است . عمارت مرکزی دارای دو سالن و نه کلاس و سه اطاق دفتر است. در قسمت درب ورود به دبیرستان نیز دو اطاق جهت فراش ها و سرایدار و دو اطاق جهت لابراتوار بنا شده است. قسمت جلوی عمارت دارای باغچه های گل کاری و حوض آب لوله و قسمت عقب عمارت دارای سه میدان بسکتبال و یک میدان والیبال و بعضی میدان های ورزشي دیگر است .
اثاثیه: میز و نیمکت های دبیرستان مطابق جدیدترین سیستم ساخته شده و متصل به زمین می باشد. علاوه بر جا لباس هایی که به دیوارها کوبیده شده، هر اطاق دارای قفسه مخصوص جهت کلاه و پالتو می باشد. تخته سیاه های کلاس ها از مشمع های سیاهی است که به دیوار متصل می شود و در قسمت اطاق مدیر و ناظم و دفتر نیز شرایط انتظام و نظافت و زیبایی کاملا مراعات شده است ».
۳ - شرایط ورود به دبیرستان:
محصلینی که در این دبیرستان پذیرفته می شوند علاوه بر مطالبه ی ورقه ی هویت و تصدیقنامه ی ابتدايی و یا کارنامه و تصدیق آبله کوبی و صحت مزاجی می بایست اولیاء خود را نیز همراه بیاورند که کارکنان دبیرستان اطلاعات مخصوصی راجع به وضع زندگی، آدرس و سایر مطالبی که در تربیت شاگردان ضروری است کسب نمایند و با همه اینها در قسمت اخلاق و معاشرت های خارجی شاگردان نیز تحقیق لازم به عمل آید.
4 -انتظام ( دیسپلین ):
دبیرستان شاهرضا برای حفظ نظم داخلی انتظامات خشن و سخت به کار نمی برد و حتی الامکان از انتظام آزاد استفاده می کند. به جای مجازات های بدنی که باعث سلب شخصیت و موجد روح پستی در جوانان است به واسطه اعطای اختیارات به مبصرین کلاسها ایجاد حس مسؤولیت، شرکت و اطاعت در عموم شاگردان از راه تشکیلات عملی، از نافرمانی ها و عدم انجام وظایف جلوگیری به عمل می آورد و به طوری اعمال آنها را تحت نظر می آورد و مجازاتهایی از قبیل محرومیت از موقع تفریح یا عدم شرکت در کارهای خارج از پروگرام و یا توقف در سالن کنفرانس درباره ی آنها مجری می دارد. با اجرای انتظام آزاد می توان میزان هوش و استعداد و روحیات مختلف شاگردان را به دست اورده هرکس را فراخور لیاقت ذاتی و تمایلات درونش تربیت کرد. زیرا شاگرد وقتی آموزگار و دبیران را به منزله دوست صمیمی خود محسوب دارد همه نواقصات و تمایلات خود را بی پیرایه ابراز می کند. آن وقت اولیای مدرسه می توانند برای اصلاح او وسايل مخصوص به کار برند.
5 – نحوه تدریس دروس در مدرسه:
روش تدریس ادبیات فارسی:
روش هایی که در تدریس زبان فارسی به کار برده می شود گذشته از اینکه قوه ی حافظه را تقویت می کند قوه فکر و حسن و توجه و دقت و ابتکار و بالاخره روح تحقیق و تتبع شاگردان را نیز نیرو می بخشد. مثلا در ضمن انشاء گاهی موضوعاتی داده می شود که شاگرد را به تصرف، تحقیق و گرد آوردن اطلاعات وا می دارد و گاهی به وسیله موضوعات انتقادی و وضعی توجه و دقت شاگرد به محیط زندگی جلب می شود.
در تدریس دستور زبان تمرینات و سؤالات مختلف بر حفظ قواعد محض مقدم است. و مخصوصا تمریناتی داده می شود که شاگرد قاعده را به نفسه از زبان استخراج نماید. در آموختن املاء تمرینات بسیار در بیان مشتقات کلمات عربی مستعمل در زبان فارسی و تعلیم لغاتی که بیشتر در انشای معاصر به کاربرده می شود مورد توجه است. در قرائت علاوه بر تکالیف حفظی منتخبات نظم و نثر، در طرز خواندن با توجه به فهم مطلب و سرعت و انتقاد موضوعات و به مناظره گذاردن بیشتر حکایات و بالاخره بحث کافی در مواد درس دقت کامل به عمل می آید. در تراجم احوال شعرا و بزرگان، منابع و مآخذ مربوط به موضوع به شاگردان نشان داده می شود تا به شخصه تتبع و تحقیق نماید.
روش تدریس تاریخ و جغرافی:
در تدریس چون ذهن شاگردان به زمان و مکانی دور از زمان و مکان ایشان متوجه می شود باید بوسیله نقشه جات و عکسهای آثار و ابنیه قدیمی و اشخاص تاریخی مطالب را از عالم تخیل بیرون آورده با دماغ محصل نزدیک و مانوس کرد تا در عوض خیالات مبهم وضعیت دیرینه اقوام را مشاهده کرد. برای انجام این منظور، دروس را باید بوسیله ی فیلمهایی که برای همین مقصود تهیه شده با سینماهای کوچک تدریس کرد و در صورت عدم دسترسی، عکسهای حفریات تاریخی و غیره تا حدی مقصود را می رساند. در این دبیرستان طریقه ی دوم مجری است. جغرافی باید کمک تاریخ باشد زیرا واقعيات بدون قید زمان و مکان وقوع افسانه ای بیش نیستند. در ضمن کلاس جغرافی این دبیرستان هر شاگرد یک نقشه سیاسی معمولی و یک نقشه گنگ مملکتی را در آتیه باید درس بگیرد از روی نمونه می کشد روز درس در عوض اینکه دبیر فقط با چند شاگرد مشغول مذاکره شده بقیه را به حال خود بگذارد مطالب درس را وا می دارد شاگردان روی نقشه های گنگ سابق الذکر پر کنند، پس از اتمام اوراق هر ردیف را ردیف دیگر با دستور و مراقبت دبیر تصحیح می کند که خواهی نخواهی مدت نصف وقت کلاس فکر تمام شاگردان در اطراف درس متمرکز شده مطالب را می آموزند و نصف دیگر وقت از روی عکسهای مجلات جغرافیایی شاگردان را به وضعیت زندگی ملتی که مورد بحث در آتیه خواهد بود مانوس و حاضر می نماید.
اعمال خارج از پروگرام:
برای ایجاد و پرورش ملکات فاضله در نفوس جوانان، مدارس جدید به توسعه اعمال خارج از پروگرام اهمیت بسیار می دهند، در حقیقت اینگونه اعمال برای شاگردان به قدری سودمند است که می توان گفت از مواد اصلی مدارس بیشتر به آنان خدمت می کند، به وسیله عملیات خارج از پروگرام مدرسه به خوبی می توان استعدادهای نهفته شاگردان را ظاهر ساخت و آنها را تربیت کرد ... عضویت آنها در کلوپ های مدرسه افکار آنها را به طوری مشغول می کند که فرصت فکر در مطالب ناسودمند را پیدا نمی کنند.
نحوه تدریس فیزیک، شیمی و تاریخ طبیعی:
تدریس این علوم همانطوری که تاریخ ترقیات آنها نشان می دهد به عمل می آید، هیچ وقت ابتدا ساکن از یک قانون یا اصل ( که عموما استناد به تجربه دارند ) اسم برده نمی شود، پس از آنکه یک عده تجارب که منسوب به علمای بزرگ است ذکر شد یا حتی الامکان عین آن تجارب یا نظایر آنها که در لابراتوار گردید و کلیتی در ذهن شاگرد ایجاد شد که خود بتواند قانون یا اصلی را انتزاع کند قوانین و اصول ذکر می شود.
حل مسايل متناسب با موضوع و به مقدار کافی کمک فوق العاده مهمی است. در کلاس موقع امتحان از محصل سؤالات کلی می شود دوره و درس یکسان است. شاگرد هم به تدریج عادت می کند که با اجتهادی که در مطلب پیدا کرده جواب بدهد نه اینکه جواب سوال را که به فلان صفحه کتاب که به ذهن سپرده متکی کند. بنابراین سعی می شود که جنبه نظری و ریاضی این علوم با عمل منطبق شده محصلین مطالب را عملی و فیزیکی تلقی کنند.
در کلاس علاوه بر تفهیم مطالب در طرز تفهیم محصلین نیز مداخله می شود که در مواقع مطالعه سهل ترین وسیله ای را که برای فهم مطلبی ممکن است اتخاذ کنند. در سیکل اول نظر عمده از علوم طبیعی آشنا کردن شاگرد به محیط و طبیعت و تولید روحی ست که به جوانب خود با نظر علمی دیده افکند و بالاخره کنجکاو و دقیق بار آید، از این رو و در تدریس طبیعیات سیکل اول نیز همیشه تجربه و عمل بر حفظ قواعد کتاب ترجیح داده می شود و از راه وادار کردن شاگردان به جمع آوری کلکسیون های: نباتات، حشرات و احجار و تشریح برخی از اعضای حیوانات از قبیل قلب، ریه و غیره در کلاس، از حفظ کردن طوطی وار قواعد جلوگیری می شود.
6 – دبیران دبیرستان شاهرضا در سال 14 – 1313:
1- آقای اسمعیل خان دبیری، دبیر تاریخ و حغرافی و ناظم دبیرستان.
2- آقای سیداحمد خراسانی، دبیر عربی.
3- آقای سید ذبیح الله سبزواری، دبیر فقه.
4- آقای محمد حسین خان صدیقي، دبیر فیزیک، شیمی و تاریخ طبیعی.
5- آقای سید ابوالقاسم خان دانشجو، دبیر فیزیک، شیمی و تاریخ طبیعی.
6- آقای فضل الله خان اتابکی، دبیر زبان فرانسه.
7- آقای سید مهدی خان نصر، دبیر زبان فرانسه.
8- آقای حسینعلی خان موید پردازی، دبیر نقاشی.
9- آقای میرزا علی اکبر خطاط، دبیر خط.
10- آقای سیدوالی خان شهاب فردوسی، دبیر ورزش.
رسول بازرگان در مورد تعدادی از دبیران این دبیرستان در سالهای 19 – 1318 که خود از شاگردان این دبیرستان بوده اند، چنین می گوید : « آقای کوشا دبیر فیزیک بود اگر کسی به او می گفت که من امروز درس شما را نفهمیده ام، او پاسخ می داد که من عصر در مدرسه هستم زمانی که مدرسه تعطیل می شود شما بمانید و من درس را برای شما تکرار می کنم. آقای اولیایی دبیر فیزیک مجسمه ی تقوا و پرهیزگاری و بزرگواری بود. هر کس قیافه ی او را می دید یاد خدا می افتاد. در آخر عمر هم به قم رفت و با یک زن کور ازدواج کرد که خدمتی را در حق او بنماید. محمد علی صائبی دبیر ادبیات بود که نقش کدخدامنشی را در بین همکاران و دوستانش داشت و مدتها بعد نیز اینگونه بود. اهل مزاح، شوخی، شعر، ادبیات و نکته سنجی. زمانی که جشن واگذاری زمین های ملک به فرهنگیان در دبیرستان فردوسی برگزار شد، او خطاب به ملک گفت: فرق شما با سایر ثروتمندان اینست که شما گذشتید و بقیه نگذشتند.
مرحوم سالاری معلم زبان و تحصیل کرده ی فرانسه ( 19 – 1318 ) زمانی که تحصیل می کردیم او بسیار مودب و دارای اخلاق حسنه و نیکو بود، نظیر نداشت بسیار متواضع بود، اگر فردی را می دید یا می شناخت حتی بچه ها را بیرون از مدرسه احترام می کرد، وقتی وارد کلاس می شد پالتوی خود را در می آورد و حدود نیم ساعت راه و رسم زندگی کردن را یاد می داد و پاسخگوی سوالات بچه ها بود. ابراهیم موثق عاملی یکی از معلمین موفق مدارس بویژه در دبیرستان شاهرضا و فردوسی بود که ادبیات و عربی درس می داد. شاگردان او تعریف می کردند که اگر به ایشان می گفتیم درس را نمی فهمیم، اظهار می داشتند که منزل من بیایید تا درس را تکرار کنم، بعدا تصمیم گرفتیم هدیه ای برای ایشان ببریم بسیار ناراحت شد و پس داد. اصلا مسئله پول نبود.
در مورد « موثق عاملی »، نشریه فرهنگ خراسان نیز از ایشان مطالب زیادی از جمله تفسیر قرآن چاپ نموده است. به هنگام در گذشت ایشان ، علی اکبر صفویه که خود از فرهنگیان بازنشسته است در نشریه فرهنگ خراسان چنین نوشت: « نگارنده که سالها افتخار شاگردی او را داشته و ملهم به الهامات معنوی و فکری و شاهد مراتب صدق و صفای درونی او بوده ام با تمام وجود به حقیقت او گواهی میدهم خدایش بیامرزد و با نیکان و پاکان محشور کناد. ان شاء الله ... اولین ابلاغ درسی مرحوم در تاریخ 13/7/1316 برای تدریس در دبیرستان شاهرضا صادر و پس از چند ماه مامور به تدریس در مدرسه ی نواب شد. سال بعد به تدریس در دانشسرای مقدماتی پسران ... در سال 1337 به دعوت دانشکده معقول و منقول مشهد چند ساعت در آن موسسه عالی درس گرفت و بالاخره در تاریخ 1/6/42 به افتخار بازنشستگی نایل آمد. کار علمی مهم و ثمر بخش ایشان تالیف تفسیری از قرآن مجید است که مجلد اول آن به نام تفسیر «عاملی » بوسیله کتابفروشی باستان چاپ و منتشر شده است . »
از سال 1328 مدیریت این مدرسه به محمد زوار واگذار گردید و تا پایان عمر یعنی سال 1344 ریاست این مدرسه را بر عهده داشت. محمد زوار در سال 1294 در مشهد به دنیا آمد، پدر وی از کتابفروشان و آزادیخواهان بود که در شهر مشهد فعالیت داشت. او در سال 1314 وارد دانشسرای مقدماتی شد و چون شاگرد اول شده بود برای ادامه ی تحصیل به دانشسرای عالی تهران رفت و در رشته زبان و ادبیات فارسی درس خواند. پس از پایان تحصیلات مدتی در سبزوار ریاست دبیرستان اسرار و معاونت فرهنگ سبزوار را بر عهده داشت. در مشهد پس از دو سال دبیری به ریاست دبیرستان ابن یمین و بعد به ریاست دبیرستان شاهرضا منصوب گردید و تا پایان عمر در این سمت باقی ماند.
« مرحوم زوار » عشق و علاقه ی زیادی به کار داشت. صبح ها خیلی زود به دبیرستان می آمد و در کار خود سلیقه و روش مخصوصی داشت و به دانش آموزان بی بضاعت در حد توان کمک می کرد.
مطلب بالا از كتاب تاریخچه آموزش و پرورش مشهد در عصر پهلوی تأليف جناب آقاي ايرج آقاملايي است.
مطالب مشابه :
اولین دوره فارغ التحصیلان CPEدر قرچک
بهترین آموزشگاه زبان تور تهران مشهد | اکادمی زبان سفرا این افتخار را دارد که در مورخ
رزومه کاری مدیر آموزشگاه شیر محمد علی
بهترین آموزشگاه زبان قرچک -سفرا تور تهران مشهد | در اين وبلاگ در كل
بهترین آموزشگاه زبان در الهیه - خانه آیلتس و تافل الهیه - کلاسهای خصوصی آیلتس و تافل مکالمه انگلیسی
بهترین آموزشگاه زبان در مهاباد , بندر عباس , مشهد , تبریز , ارومیه , اردبیل , قم , اراک ,
اغاز ثبت نام وگزینش کودکان تیز هوش برای پیش دبستانی سفرا
بهترین آموزشگاه زبان تور تهران مشهد | آغاز ثبت نام کلاس های تک روز در هفته ویژه
تدریس خصوصی زبان - کلاس خصوصی زبان - آموزشگاه زبان - زبان خصوصی فشرده - دوره مکالمه زبان فشرده
تهران - تدریس خصوصی زبان - کلاس خصوصی زبان - آموزشگاه بهترین آموزشگاه زبان. مشهد
مختصري از تاريخچه آموزشگاه
مدیریت آموزشگاه در ابتدا به روش هایی که در تدریس زبان فارسی به کار در مشهد پس از دو
برچسب :
بهترین آموزشگاه زبان در مشهد