آنتی هیستامین ها ( Antihistamines )

آنتی هیستامینها داروهایی هستند که در کنترل و توقف علائمی مانند خارش چشمها ، خارش پوست ، کهیر ، عطسه و آبریزش بینی که ناشی از عوامل و ترکیبات مواد حساسیت زا ( آلرژن ) هستند دخالت می نمایند .

آنتی هیستامینها موجب خنثی نمودن اثر هیستامینها در بدن می گردند . بطوریکه این ترکیبات مانع از باند شدن هیستامین با گیرنده های مربوطه شده و از فعالیت آنها جلوگیری می کنند .

هیستامینها ترکیبات شیمیایی هستند که توسط ماست سلها در بدن
در زمان بروز یک واکنش آلرژیک
در زمان واکنش به یک ترومای مکانیکی پوست
در پاسخ به گزش حشرات یا سایر محرکها تولید می شوند .
بایستی توجه داشت که وجود هیستامینها در بدن نه تنهالازم بلکه حیاتی نیز می باشد و اموری چون هشیاری و بیداری و توجه در فرد بعهده هیستامینها است که با توقف فعالیتشان این اعمال نیز ممکن است دچار اختلال شده و زندگی فرد را در معرض خطر قرار دهد . بنابراین بایستی از مصرف بی رویه و نیز غیر ضروری آنتی هیستامینها اجتناب نمود ولی در موقع نیاز به اندازه کافی مصرف نمود .
حداقل ۲ نوع گیرنده برای هیستامینها وجود دارد :

گیرنده H1 : به فعالیتهای معمولی و کلاسیک هیستامین از قبیل خارش مربوط می شود . این گیرنده ها به مقادیر زیادی در دستگاه عصبی مرکزی وجود دارند و سطح بیداری را تامین می کنند . انقباض عضله صاف ( نایژه ها و روده ) نیز با دخالت گیرنده H1 صورت می گیرد .
گیرنده H2 : مربوط به اعمال ویژه هیستامینها از قبیل ترشح اسید معده است که توسط آنتی هیستامینهایH1 مهار نمی شوند .
در پوست گیرنده های H2,H1 وجود دارد و هیستامین در ایجاد افزایش نفوذ پذیری عروق (تشکیل Wheal) و نیز اتساع عروقی (سرخی پوست Redness) –دخالت می کند و این موجب می شود تا پوست از نظر فیزیویولوژیک تغییراتی را پیدا کند که سبب رشد قارچ ها در پوست می شود,و برای درمان قارچ ها لازم است آلرژی نیز کنترل شود زیرا امکان دارد عود مجدد با عدم کنترل آلرژی ایجاد شود.

- اولین آنتی هیستامین H2 که در انگلستان جواز گرفت سایمتیدین بود.

- علی رغم وجود گیرنده های H2 در عروق پوست، مصرف سایمتیدین و دیگر آنتاگونیستهای گیرنده H2 بتنهایی یا در ترکیب با آنتی هیستامینهای H1 در کنترل و درمان کهیر نقشی ندارند.

- هیستامین واسطه مهمی در ایجاد واکنشهای موضعی بصورت افزایش نفوذ پذیری عروقی، اتساع عروق و خارش محسوب می گردد و مطلوب آن است که آنتی هیستامینها از نظر بالینی قبل از رها شدن هیستامین مورد استفاده قرار گیرند تا گیرنده های H1 توسط آنتی هیستامین اشغال شود و دیگر در دسترس هیستامین قرار نگیرد.

- صرف نظر از آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف آنتی هیستامینها احتمالا بیشترین داروهای سیستمیک مورد استفاده در بیماریهای پوستی محسوب می شوند.

آنتی هیستامین ها در
تب یونجه (Hay Fever ) (رینیت آلرژیک فصلی)
آلرژیهای دائمی بینی
خارش و راشهای خارش دار نظیر کهیر
گزش حشرات مورداستفاده قرار می گیرند ۰ استفاده از این داروها در کهیر بسیار متداول است . در مورد اهمیت این داروها در اگزمای آتوپیک اختلاف نظر وجود دارد به گونه ای که عده ای نقش درمانی آنها را مربوط به اثرات مرکزی و آرام بخش بودن آنها می دانند نه فعالیت آنتی هیستامین محیطی آنها. از بیماریهای دیگری که در آنها استفاده از آنتی هیستامینها ممکن است مفید باشد عبارتند از: ماستوسیتوزیس.

آنتی هیستامین ها را از نظر ساختمان شیمیایی، تاثیر و عوارض شان به سه گروه تقسیم می نمایند:
نسل اول آنتی هیستامین ها (First Generation):

اولین آنتی هیستامین ها دارای تاثیرات مفید بالینی mepyramine (Neoantergan) بودند که نوعی اثر بر روی پایه حلقه ایمیدازول است و داروی مشتق از آن یعنی دیفن هیدرامین هیدروکلراید اولین آنتی هیستامینی بود که بطور رسمی از نظر خواص ضد التهابی و ضد آلرژی خود مورد استفاده بالینی قرار گرفت.در بعضی از افراد عوارض جانبی این داروها (به ویژه خواب آلودگی) مانع مصرف این آ نتی هیستامینها می گردد. از جمله این آنتی هیستامینها عبارتند از: دیفن هیدرامین، کلرفنیرامین، کلماستین، پرومتازین، هیدروکسی زین. آنتی هیستامینهایی نظیر دیفن هیدرامین که دارای اثرات کولینرژیک واضحی هستند ممکن است موجب کاهش ترشحات بزاق و نایژه شوند از این رو می توانند اثر نامطلوبی بر بیماران دچار آسم غیر آلرژیک داشته باشند.کلرفنیرامین و برخی از مسدودکننده های دیگرH1 می توانند فعالیت ریه های بیماران دچارآسم آلرژیک را بهتر کنند.

آنتاگونیستهای H1 بسرعت و بطور کامل از دستگاه گوارش جذب می شوند. اثر دارو معمولا ظرف ۳۰ دقیقه آغاز شده و در طی ۴ ساعت تمام دارو جذب می گردد.و دارای حاشیه امنیت وسیعی هستند بطوریکه چندین برابر مقدار توصیه شده را می توان بدون آنکه خطر کاهش فعالیت تنفسی وجود داشته باشد مصرف نمود. این داروها اگر همراه داروهای مضعف دیگر نظیر فنوباربیتال یا بنزودیازپینها یا الکل مصرف شوند می توانند منجر به بی دقتی و بروز حوادث گوناگونی نظیر حوادث رانندگی شوند.

- بدنبال خوردن مقادیر بسیار زیادی از آنتی هیستامینها ممکن است مسمومیت حاد ایجاد شود (علائم مسمومیت شبیه مسمومیت با آتروپین بصورت تحریک CNS ، حملات تشنجی و …) می باشد.

نسل دوم آ نتی هیستامینها (Second Generation):

- دارای اثرات خواب آوری کمتری نسبت به نسل اول هستند. با ظهورشان انقلابی در زمینه درمان با آنتی هیستامینها در بیماریهایی چون کهیر، ورم ملتحمه آلرژیک و رینیت آلرژیک روی داد. این گروه داروئی چربی دوست (لیپوفیل) نیستند و از سد خونی – مغزی عبور نمی کنند و در نتیجه احتمال خواب آلودگی یا عوارض آنتی کولینرژیکی (خشکی دهان، تاری دید، یبوست) چندانی ندارند.- از جمله آنتی هیستامینهای این گروه عبارتست از:استمیزول، میزولاستین، لوراتادین، ستیریزین و اکریواستین.

نسل سوم (نسل جدید)آنتی هیستامین ها:

این گروه به شدت چربی گریز (لیپوفوب) هستند و حتی با مقادیر زیاد نیز خواب آلودگی ایجاد نمی کنند. از ترکیبات جدید می توان موارد زیر را نام برد: فگزوفنادین، نوراستامیزول، دکربواتوکسی لوراتادین.
طریقه اثر آنتی هیستامینها و مقایسه با داروهای مشابه در درمان همان بیماری:

پس از ایجاد حساسیت توسط آلرژن بدن توسط ماست سل ها, مدیاتور هیستامین را آزاد می کند که موجب تورم در مخاط محل برخورد می گردد و به طرق ذیل می توان با آن مقابله نمود:

الف- در بینی :

مصرف کرومولین سدیم: برای مهار ماست سل ها تا هیستامین ترشح ننمایند.

مصرف آنتی هیستامین: برای انتقال محل گیرنده های هیستامین تا هیستامین ها نتوانند در آن محل ها مستقر و ایجاد تورم نمایند.

مصرف کورتیکواستروئیدها: برای اینکه پس از تاثیر هیستامین روی مخاط و ایجاد ادم ، می تواند ادم موجود در مخاط را کاهش دهد.

ب- در معده :

مصرف آلومینیوم ام جی اس: برای از بین بردن اسید اضافی ترشح شده از برخورد آلرژن و مخاط و ایجاد مدیاتورها.

مصرف آنتی هیستامینهای H2 بلوکر: تا بتوانند محل گیرنده های هیستامینی H2 را اشغال کرده تا هیستامین موجب ورم مخاط معده نشود.

مصرف امپرازول: تا بتواند پمپ تولید اسید معده را کنترل کرده و این پمپ با تحریک هیستامین نتواند اسید تولید کند.

از عوارض یا خصوصیات دیگر آنتی هیستامینها این است که اسفنکترمثانه را منقبض می کند و موجب می شود که شب ادراری کنترل شود . و یا در صورتیکه شب ادراری به علت سیستمیک حاصله از برخورد آلرژی با مخاط مثانه باشد آن را کنترل و درنتیجه شب ادراری کنترل می شود.

در تجویز آنتی هیستامینها بایستی با سؤال نمودن از بیمار به موارد زیر توجه نمود:

۱- سابقه حساسیت یا واکنش آلرژیک به ترکیبات آنتی هیستامینی .

۲- عادت غذایی خاص .

۳- مصرف دارو یا رژیم دارویی خاص بویژه مهارکننده های MAO (مانند فنلزین،ترانیل سیپرومین )، آنتی کولینرژیکها (مانند آتروپین،اسکوپولامین)، کتوکونازول و ساپرس کننده های سیستم عصبی (مانند باربیتوراتها، بنزودیازپینها )

۴- حاملگی در سه ماه دوم نسل اول بصورت محدود مشکلی ندارد و شیر دهی مقدار کم ترشح شده برای کودک نیز می تواند مفید باشد .

۵- مصرف طولانی مدت ASA .

مشکلات و بیماریهای کبدی، دستگاه گوارش، کلیه ها ، دستگاه ادراری، زخم معده و گلوکوم .
در کانسرهای پروستات
در بیماران با فشار خون
ازجمله مواردمنع مصرف آنتی هیستامینهامی توان هیپوتانسیون ، دیسکرازیهای خونی ، آسم حادغیر الرژیک ، نارسایی حادکبدی وکمارا نام برد.

آنتی هیستامین ها و اطفال:

عوارض آنتی هیستامینها در بعضی از کودکتن حالات سداتیو و خواب آلودگی ممکن است ایجاد نماید. گاهی در بعضی کودکان این عوارض بصورت بیش فعالی و تحریک پذیری ظاهر می شودگاهی به صورت بی اشتهائی .گاهی اشتها اور است پس از مصرف مشخص می شود .

عوارض آنتی هیستامین ها:

از عوارض شایع آنتی هیستامینهادر بعضی افراد خواب آلودگی و کاهش میزان دقت می باشد که در همه ثابت نیست .- در کسانی که با انتی هیستامین خواب الود می شوند نباید درموقع رانندگی یا کارهایی که نیاز به توجه خاص دارد مصرف نمود. عوارض آرامبخش آنتی هیستامینها می تواند توسط داروهای دیگر از جمله داروهای مسکن و آرامبخش، ضد تشنج ها(مانند دیازپام ) ، داروهای بیهوشی و شل کننده های عضلانی تشدید شود. افراد ممکن است با یک آنتی هیستامین نسل اول خواب آلوده شوند ولی با آنتی هیستامین دیگری از همان نسل عارضه خواب آلودگی نداشته باشند. نباید خواب آلودگی توسط آنتی هیستامین ها برای افراد را یکسان تلقی نمود در صورتیکه پس از مصرف دارو خواب آلودگی موجب از کار افتادگی و یا کاهش هوشیاری بیمار شود نوع آنتی هیستامین در همان نسل تغییر می کند و لازم نیست ابتدا نسل سوم تجویز گردد.

اثرات دارویی آنتی هیستامین ها	گیرنده ( Receptor )
اثرات ضد التهابی Antiinflammatory	H1,H2
اثرات سداتیو (بویژه در نسل اول)	H1
اثرات آنتی کولینرژیک	موسکارینی (باعث مهاراین گیرنده ها میشود)
اثرات آنتی آلرژیک	ناشناخته (Not H1 or H2)

خواص اصلی آنتی هیستامینهایی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند:

نسل	اندیکاسیون	بلوک کننده	شکل دارویی
	شربت	قرص	آمپول
۱- کلرفنیرامین	اول	کهیر حاد، آنژیوادم، آنتی هیستامین انتخابی در حاملگی	H1	بلی	بلی	بلی
۲- کلماستین	اول	کهیر، التهاب آلرژیک مخاط ها ،خارش	H1	خیر	بلی	بلی
۳- پرومتازین (فنرگان)	اول	التهاب آلرژیک مخاط ها،ایجادآرامش، بی خوابی	H1	بلی	بلی	بلی
۴- ترفنادین	دوم	عوارض آلرژیک و هیستامینیک	H1	بلی	بلی	خیر
۵-سیپروهپتادین	اول	آنتی هیستامین انتخابی در کهیر ناشی از سرما	H1	خیر	بلی	خیر
۶- هیدروکسی زین	اول	کهیر مزمن، خارش در اگزما	H1	بلی	بلی	بلی
۷- لوراتادین	دوم	کهیر مزمن، واکنشهای آلرژیک	H1	خیر	بلی	خیر
۸- ستیریزین	دوم	کهیر مزمن، واکنشهای آلرژیک	H1	خیر	بلی	خیر
۹- کتوتیفن (زادیتن)	اول	کهیر مزمن، واکنشهای آلرژیک	H1	بلی	بلی	خیر
۱۰- دوگزپین (دوکسپین)	غیرتعهد	کهیر مزمن به ویژه در حالاتی که توام با اضطراب یا افسردگی باشد.	H1	خیر	بلی	خیر

هیدروکسی زین (Hydroxyzine):

یکی از آنتی هیستامینهایی است که بطور فراوان در کهیر و خارش ناشی از اگزمای آتوپیک تجویز شده است و به علت اثرات آرام بخش و خواب آوری، متخصصان بیهوشی قبل از اعمال جراحی از آن استفاده می کنند. نیمه عمرش ۲۴ ساعت است و تنها آنتی هیستامین مجاز برای شیرخواران زیر یکسال در انگلستان است.

عوارض جانبی شایع: خواب آلودگی، عوارض شبه آتروپینی واضح (خشکی دهان، تاری دید و یبوست). برخلاف خواب آلودگی ناشی از داروهای دیازپینی خواب آلودگی ناشی از هیدروکسی زین و سایر آنتی هیستامینهای نسل اول با چرت زدن رفع می شود.

کلرفنیرامین (Chlorpheniramine):

بطور گسترده در درمان کهیر و آنژیوادم مصرف می شود. نیمه عمرش ۳۰ ساعت است. آنتی هیستامین انتخابی برای تجویز تزریقی در موارد حاد آنژیوادم پوستی – مخاطی بویژه همراه با نشانه های آنافیلاکسی می باشد. احتمالا داروی انتخابی در موارد کهیر در جریان بارداری نیز محسوب می شود. ناهنجاریهای جنینی در خانم های باردار بدنبال مصرف کلرفنیرامین نیز دیده شده است ولی شیوع آن از سایر داروهای آنتی هیستامینی H1 کمتر است.

سیپروهپتادین (Cyproheptadine):

یک آنتی هیستامین قوی H1 است که خواص آنتی کولینرژیک (شبه آتروپینی) و آنتی سروتونین دارد. بعنوان داروی انتخابی در درمان کهیر ناشی از عوامل فیزیکی و سرما پیشنهاد شده است که البته مورد اختلاف نظر است. از این دارو جهت تسکین علامتی در سندروم کارسینوئید نیز استفاده شده است. عوارض جانبی شبیه هیدروکسی زین دارد. افزایش اشتها و افزایش وزن با مصرف همه انواع آنتی هیستامینهای H1 دیده می شود ولی در مورد سیپروهپتادین بارزتر است. از این دارو به عنوان محرک اشتها در بی اشتهایی عصبی نیز استفاده شده است.

این دارو را نباید همراه با مهار کننده های MAO (مانند فنلزین و ترانیل سیپرومین ) تجویز نمود.

لوراتادین (Loratadine):

علاوه بر اثرات آنتی هیستامینی اثرات ضد آلرژیک نیز دارد. در مقادیر مجاز(۱۰ میلی گرم در روز ) اثرات خواب آلودگی ندارد برخلاف هیدروکسی زین با خواب آلودگی و عوارض شبه آتروپینی همراه نیست . دارویی با اثر سریع است . به علت انجام متابولیسم لوراتادین از راه سیتوکروم ۴۵۰-P مصرف همزمانش با آنتی بیوتیکهای ماکرولیدی ( ارتیروماسین ) ، ضد قارچ های ایمیدازولی ( کتوکونازول ) و سایمتیدین توصیه نمی شود .

ستیریزین : ( Cetirizine ) :

یک متابولیت فعال هیدروکسی زین است . یک آنتی هیستامین ۱H با اثرات خواب آوری کم و خواص ضد آلرژی و ضد التهابی چشمگیر است . تاثیرات آن در کهیر مزمن به اثبات رسیده است .

فکسوفنادین : (Fexo fena dine ):

یک متابولیت فعال ترفنادین است ترفنادین یک آنتی هیستامین با اثرات خواب آوری کم می باشد . عوارض قلبی ترفنادین در صورت مصرف همزمان آن با داروهایی که توسط سیتوکروم ۴۵۰-P متابولیزه می شوند ( آنتی بیوتیکهای ماکرولیدی و ضد قارچ های ایمیدازولی ) ممکن است رخ دهد . اما فکسوفنادین عوارض قلبی نداشته وحتی در مقادیر ۴ برابر بیشتر از حد توصیه شده نیز اثرات خواب آوری ندارد این دارو از سد خونی – مغزی عبور نمی کند .

اگرچه سطح پلاسمایی دارو در افراد مسن و مبتلایان به نارسایی کلیه بالا می رود ولی به علت حدود اطمینان گسترده این دارو مقادیر بالای سرمی اهمیت بالینی چندانی ندارد .

کاربرد اصلی اش در کهیر مزمن است . فکسوفنادین را می توان با اطمینان همزمان با آنتی بیوتیکهای ماکرولیدی و ضد قارچ های ایمیدازولی بکار برد و همچنین می توان آن را همزمان با بعضی داروهای دارای الکل بدون خطر افزایش اثرات بازدارنده دستگاه اعصاب مرکزی استفاده کرد .

کتوتیفن : ( Ketotifen ) ( Zaditen ):

ساختمان مولکولی اش با ساختمان سایر آنتی هیستامینها متفاوت است. این دارو را در گروه آنتی هیستامینهای ۱H تقسیم بندی می کنند . اثرات ضد آلرژیک چشمگیری دارد یک آنتاگو نیست گیرنده ۱H و همچنین مهار کننده کانال کلسیمی است . اگرچه در درمان کهیر مزمن تاثیر ثابت شده ای دارد ولی بعید بنظر می رسد که نسبت به سایر آنتی هسیتامینهای نسل اول خواب آور ارجحیت داشته باشد ( البته صرف نظر از خواص ضدآلرژیک آن .) به اندازه سایر آنتی هیستامینهای نسل اول ممکن است سبب خواب آلودگی و عوارض شبه آتروپینی شود و برخلاف امیدهای اولیه دیگر بعنوان یک داروی ضد آلرژی با شاخص درمانی بالا شناخته نمی شود.

دوکسپین (Doxe Pine):

ترکیبی سه حلقه ای است که در اصل بعنوان آنتی هیستامین به بازار ارائه شد ولی بعدها به دلیل اثرات ضد افسردگی در رده داروهای روانپزشکی قرار گرفت. این دارو علاوه بر فعالیت قوی آنتی هیستامینی H1 ،گیرنده های H2 را نیز قویا مهار می کند.

دوکسپین در شرایط آزمایشگاه به عنوان آنتی هیستامین H1 حدود ۷۷۵ برابر قویتر از دیفن هیدرامین است. دوکسپین عوارض شدید آنتی کولینرژیکی و خواب آلودگی دارد و ممکن است سبب اختلال در عملکرد شناختی گردد. دوکسپین در کنترل کهیرهای مزمن آیدیوپاتیک(ناشناخته) موثر است.

در بیماران مبتلا به آلرژی که شدیداً آنان را ناتوان کرده و حتی دچار اضطراب و افسردگی نیز شده اند یک دوز منفرد شبانه بخوبی قابل استفاده است.دوکسپین از راه سیتوکروم P-450 متابولیزه می شود و بنابراین باید از مصرف همزمانش با ماکرولیدها و ضد قارچ های ایمیدازولی و ترفنادین ، آستمیزول یا سایمتیدین پرهیز نمود.

همچنین نباید به همراه مهار کننده های MAO و الکل استفاده شود. دوکسپین در درمان کهیر در سالمندان مفید است ولی باید با احتیاط مصرف شود. این دارو در کودکان و همچنین در دوره شیردهی توصیه نمی گردد.

آنتی هیستامین ها ( Antihistamines )

مطالب مشابه :

کلرفنیرامین CHLORPHENIRAMINE

درمورد درمان سرفه بیشتر بدانیم

آنتی هیستامین ها ( Antihistamines )

ده نکته درباره قرص سرماخوردگی بزرگسالان

دارو شناسی

آنتی هیستامین ها ( Antihistamines )

درمان سرفه

آنتی هیستامین ها

در مورد درمان سرفه بیشتر بدانیم