استان کردستان، شهرستان قروه

معرفی شهرستان قروه استان کردستان

شهرستان قروه در دشت وسيعي در 93 كيلومتري خاور سنندج و 72 كيلومتري شمال باختري همدان قرار دارد. اين شهرستان محدود است از شمال به بيجار و از مغرب به سنندج و از مشرق به همدان و از جنوب به سُنقر و همدان، مساحت آن 4268 كيلومترمربع میباشد. قروه بين 47 درجه و 48 دقيقه طول جغرافيايي و 35 درجه و 10 دقيقه عرض جغرافيايي قرار دارد.

با توجه به اینکه شهرستان قروه در منطقه ای سردسیر و کوهستانی در استان کردستان قرار دارد، دارای ارتفاعات بسیاری می باشد. موقعیت کوهستانی، جهت چین خوردگیها و نحوه تابش خورشید، در میزان پوشش گیاهی این ناحیه موثر است. اکثر دامنها پوشیده از گیاهان معطر و چند ساله هستند. از جمله منطقه بدر و پریشان که منطقه ای کوهستانی است و از کوههای صخره ای، دره های کم عمق، تپه ماهورها و ارتفاعات بهم پیوسته تشکیل یافته است که دامنه تغییرات ارتفاعی آن بین 2000تا 3298 متر متغیر است. کوههای بدر، پریشان، یوسف سیاه، شعبان کچل، پنجه علی، دروازه.... از مهم ترین کوههای منطقه می باشند. حدود 30 درصد منطقه صخره ای و مابقی تپه ماهور است و شیب منطقه نیز بالای 30 درصد می باشد. این منطقه دارای چشمه های فراوانی می باشد که می توان چشمه شاه پسند، چشمه های شمالی کوه بدر، چشمه کبود، چشمه پناهگاه پریشان را نام برد. به دلیل فراوانی چشمه های موجود گونه های جانوری و گیاهی منطقه جهت تامین آب مورد نیاز خود با مشکلی مواجه نمی باشند. منطقه حفاظت شده بدر و پریشان با مساحت 43000 هکتار در ضلع جنوبی شهر قروه و با فاصله 12 کیلومتر از آن واقع شده است. این منطقه مجموعه ای از ارتفاعات بهم پیوسته با پوشش گیاهی مناسب و گونه های جانوری مهمی چون کل و بز می باشد.

به منظور حفظ این گونه ها و چشم اندازهای طبیعی و بسیار زیبای آن، از تاریخ 1375 به عنوان منطقه شکار ممنوع تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است. به دلیل پتانسیل بالای منطقه از نظر وضعیت زیستگاه و گونه های موجود و به منظور حفاظت و برنامه ریزی شده بهتر در اوایل سال 1385 منطقه مذکور به منطقه حفاظت شده بدر و پریشان ارتقاء یافت. قسمت عمده این منطقه در حوزه استحفاظی شهرستان قروه واقع شده و قسمتی از آن نیز در حوزه استحفاظی شهرستان سنقر می باشد اما مسئولیت حفاظت از آن به عهده اداره حفاظت محیط زیست شهرستان قروه می باشد.

جغرافياي طبيعي
آب و هوا

ارتفاع شهرستان قروه از سطح دريا 1900متر مي باشد و همين ارتفاع بيش از حد آب و هواي خاصّي را در منطقه ايجاد كرده است كه داراي زمستان بسيار سرد با برف هاي سنگين و تابستان نسبتاً خنك با وزش بادي هميشگي است.
به علت گرم و خشك بودن ميزان رطوبت هوا كمتر و باران هاي بهار و پائيز متوسط است. ميزان بارندگي متوسط ساليانه آن حدود250 تا 350 ميليمتر و يا بيشتر میباشد.
بادهاي مشهور اين شهرستان عبارتند از :
“ الف ـ باد شمال ( شه مال ) ، ب ـ باد سياه ( ره شه باد ) ، ج ـ باد زلان ، د ـ گرد باد

گونه های جانوری منطقه:

پستانداران: بزکوهی، کل، روباه،گرگ، شغال، گراز، جوندگان، خرگوش...
پرندگان: قرقی،طرقه، دلیجه، شاهین، عقاب، سار گپه، کبوتر سانان، جغد، کلاغ نوک سرخ، شبگرد، کبک و ...
خزندگان: لاکپشت، مار، مارمولک ها و ...
گونه های جانوری مذکور از جمله حیات وحش شناخته شده منطقه می باشند. این منطقه به دلیل شرایط توپوگرافی خاص، تنوع شکل زمین و دارا بودن صخره های متعدد محل امنی برای حیواناتی مانند کل وبز می باشد.
دامنه کوه پریشان پوشیده از انواع گیاهان متنوع می باشد.

گونه های گیاهی:

گون، مرزه، کما،انواع لاله ها، نخود سیاه، گیاهان علفی چند ساله، درخچه بادام وحشی، ریواس، نسترن وحشی، جگن و سازو، زنبق، فرفیون، میخک، کنگر، شکر تیغال، گل ماهور، زول، شقایق، جاشیر، کلاه میر حسن، گندمیان، کنگر فرنگی، انواع گونه های گرامینه(پوا، ملیکا، استیپا و....)

منابع طبيعي قروه

با توجّه به اين مطلب كه شهرستان قروه در منطقه اي سردسير و كوهستاني قرار دارد ، داراي ارتفاعات بسياري مي باشد . همچنين در آن چشمه ها و چندین رودخانه فصلی و قنوات متعدّي وجود داشت كه از ذوب شدن برف كوهها و ارتفاعات بوجود میآمد كه بعلت حفر چاهها و خشک سالیهای سنوات گذشته خشک شده اند.
موقعيّت كوهستاني ، جهت چين خوردگي ها و نحوة تابش خورشيد ،در ميزان پوشش گياهي اين ناحيه مؤثر است .که اکثر دامنها پوشیده از گیاهان معطر و چند ساله مانند انواع گونها ، گراسها از خانواده گرامینه،گونه هاي معطر و دارويي مانند : بابونه ، آويشن ، گل گاوزبان ، هرزه ، نعناع ، كُما و جاشير
در كوهستان هاي قروه انواع پرندگان و پستانداران زندگي مي كنند كه مهمترين آن ها عبارتند از :
پستانداران علفخواران : قوچ و ميش، كل و بز ، خرگوش، گراز ، انواع جوجه تیغی
پستانداران گوشتخوار : گرگ ، روباه ، شغال
پرندگان : شاهين ، كبك ، كركس ، عقاب طلايي ، دال ،جغد ، شاه بوف ، قوش ( طولان ) ، قمري ، فاخته ، بلدرچين ، ميش مرغ ، انواع مرغابي ، آنقوت ، حواصيل خاكستري ، لك لك سفيد ، غاز خاكستري ، چنگر ،بط ، آپچيك آواز خوان ، كبوتر چاهي ، سبز قبا ، سهره معمولي ، گنجشك معمولي ، زاغي ، اگرت بزرگ ، پاشلك معمولي ، اگراس سياه ، حواصيل زرد ، حواصيل ارغواني ، كوكرگندمي ، قرقي .

چشمه ها
چشمه سرآب: در بخش جنوبي شهر قروه سرآبي طبيعي وجود دارد كه يكي از تفرج گاه هاي مردم منطقه محسوب مي شود . اين سرآب داراي آبي خوب وگوارا است . بخشي از آب به كشاورزي و فضای سبز قروه از اين چشمه تأمين مي شود .

دریاچه سراب

چشمه بابا گرُگُر : روستاي « باباگُرگُر » در 18 كيلومتري شمال شرقي شهرستان قروه، چشمه اي جوشان هميشه مي خروشد كه به آن « دنگز » مي گويند . آب اين چشمه در استخري عميق و مدور به محيط 200 متر جمع شود . اين چشمه پر آب به علّت وجود املاح معدني به ويژه گوگرد رنگي است . آب آن زرد رنگ مايل به نارنجي و گازدار مي باشد . درمحلّ چشمه هاي آهك ساز ، برجستگي هايي به وجود آورده اند كه مشهورترين آن ها « اژدها » نام دارد .

بابا گرگر

چشمه سرآب وينسار: يكي ازقديمي ترين چشمه هاي قروه است كه در روستاي وينسار ( از توابع قروه در 35 کیلومتری جاده قروه همدان ) واقع شده است . اين چشمه آب بسيار گوارا دارد . در حقيقت روستاي وينسار پيرامون اين چشمه شكل گرفته است. اطراف چشمه اصلي سنگ چين شده و قدمت آن حدود دو تا سه قرن برآورد شده است. تا حدود سی‌ سال‌ پیش‌، مردم‌ روستا در ماه‌ خرداد مراسم‌ شكرگذاری‌ و قربانی‌ برای‌ "سراب"، برگزار می‌كردند. در این‌ مراسم‌ ضمن‌ قربانی‌ كردن‌ گوسفندان‌ به‌ جشن‌ و شادمانی‌ می‌پرداختند و احترام‌ ویژه‌ای‌ برای‌ این‌ چشمه‌ قایل‌ بودند.

رودها

رودخانه شور(چم شور): اين رود بزرگترين و پرآب ترين شعبه هاي تلوار است كه سرچشمة اصلی آن از ارتفاعات بدر و پریشان و دره بزرگ میهم نشعت میگیرد .چند كيلومتر به سمت شمال شاخه ديگري دريافت مي كند كه از ارتفاعات شرقي روستاي نارنجك و باباشیداله ـ سرچشمه گرفته است و پس از عبور از آباديهاي كمره ، مجین ، آجی چای ، مهدیخان ، شوراب هزاره درروستاهای شادي آباد و عبدالله آباد به تلوار مي ريزد و سپس به قزل اوزن مي پيوندد.

رود شيخ جعفر: ازكوههاي ويهج ، آصف آباد ، نعمت آباد (دامنه شمالی بدر) ، مانگه دول سرچشمه گرفته و به وسيله چشمه مسير رود خانه پرآب مي شود و در نزديكي پل باباگُرگُر به رودخانه شور و سپس به رود تلوارمي ريزد.

چم يالقوز آغاج : اين رود با شاخه هاي متعدد از دره بزرگ روستاهای پرپیشه، جامه شوران، و ارتفاعات غربی کوه ابراهیم عطارسر چشمه گرفته و به رود خانه تلوار می پیوند.

کوه های قروه

شهرستان قروه دارای ارتفاعات بسیاری است که مهمترین آنها عبارتند از کوههای : پریشان، بدر، پنجه علی، ابراهیم عطار، یوسف سیاه، شعبان کچل، خرسه ریه، سه زرده......
این بخش در قسمت ارتفاعات قروه مفصلا توضیح داده خواهد شد.

کوه پریشان

صادرات

به جهت وجود معادن سنگ ، يكي ازمهمترين صادرات قروه سنگ هاي معروف آن مي باشد كه عبارتند از : مرمر ، پوماس ، ساختماني ، چيني ، كريستال ، پوکه ساختمانی، گرانيت و يشم . از ديگر صادراتش : گندم ، سيب زميني مي باشد .

گندم : در سال هايي كه بارش و عوامل جوي مناسب است حدود 200 هزار تُن گندم مازاد بر به سيلوهاي داخل و خارج استان صادر مي شود .
سيب زميني : از آن جايي كه سيب زميني اين شهرستان از دهه هفتاد در تناوب گندم قرار گرفته سالانه حدود 150 هزار تن تولید میشود که مازاد آن به سایر استانهای و کشور عراق صادر می شود.

جغرافياي انساني و فرهنگ

نژاد
در خصوص ساكنين اوّليّه قروه اقوال و روايات متفاوتي وجود دارد . بدين جهت تعيين نژاد آنان كار بس دشوار است زيرا تاكنون تحقيق تخصّصي خاصّي از سوي محقّقين صورت نگرفته است . امّا آن چه كه هم اينك در افواه مطرح است اينكه : با توجه به تُرك زبان بودن اين شهر در بين استان كردستان كه زبان اصلي آنان كُرد بوده ، اين است كه نژاد ساكنين اوّليّه تُرك و از نژاد آريائيهاي اصيل هستند كه حكومت مقتدر مادها را در همدان پايه گذاري كردند .

زبان
زبان اصلي مردم قروه تُركي است . زبان تُركي قروه شُعبه اي از تُركي آذري است با اختلاف لهجه اي كه خاصّ اين شهر است حتّي لهجة آن با ساير روستاهايش متفاوت است .
يكي از علل تُرك زبان بودن شهر قروه آن است كه قروه در راستاي جغرافياي وسيع مردمان تُرك در جنوب جغرافيايي ، يعني در منتهي اليه استان زنجان و همدان قرار گرفته است . بعد ها در اثر توسعه شهري ، ملّيت هاي گوناگون از جهات مختلف به اين ديار مهاجرت كردند و يك تنوّع فرهنگي بسيار گسترده به وجود آورده اند مثلاً : نژادهاي معروف كُرد ( كلهر ، و كرمانجي ) به اين منطقه آمده اند و ماندگار شده است .
در ابتدای قروه کلا ترک زبان بود اما در اثر مهاجرتهایی که بیان شد الان اکثریت مردم کرد زبان می باشند. اهالي قروه به سه زبان فارسي ، تُركي و كُردي تكلّم مي كنند كه اين نمادی از تنوّع ملّيت ها گواگون دارد .

دين و مذهب

مردم قروه مسلمان ومذهب آنان شيعه و سنی مي باشد .

پشينه تاريخي قروه

وجه تسمية قروه

در خصوص وجه تسمية قروه روايات بسیاری وجود دارد که چند مورد آن ذکر می شود. نام قروه بر گرفته از واژة عربي « قَرو » به معناي « زميني كه قطع نشود » فرهنگ دهخدا ص1373 نظر به اين كه قروه در ميان دشتي قرار گرفته و اراضي مسطح آن چون زميني يك پارچه كه در ميان كوه ها محصور شده است شاید این معنی را کرده اند. بعضی هم روایت کرده اند: قروه یعنی دشت شقایق. این معنی نیز تا حدودی قابل توجه است زیرا قبل از اینکه قروه به شهر تبدیل شود اراضی آن دشتی مملو از شقایق بود. بعضی معتقدند کلمه قروه در اصل کردی و «گل وه» بوده یعنی گل گاه و گلزار «وه» پسوند و به معنی گاه می باشد. در وجهي نام قروه بر گرفته از “ واژه عربي « قرو » به معناي جوي بزرگ و دراز كه در آن ستوران آب مي خورند ” ( فرهنگ دهخدا ص 1373 ذيل نام قرو ) مي دانند چرا كه در سال هاي نه چندان دور ( كمتر از دو دهه پيش ) جويِ آب زلالِ نشاط آور و روح افزايي كه از سرآب قروه سرچشمه مي گرفت با صدايي دل انگيز و آبي با طراوت از وسط شهر مي گذشت و به باغات و زمين هاي پايين شهر روان مي شد. دكتر كدكني واژه قروي ( قروه ـ قُروِ ) را ديواري كاهگلي يا خانة حصيري مي داند . با توجّه به اين كه تا چند دهة پيش كه هنوز آسفالت و سيمان به اين شهر راه پيدا نكرده بود ، قريب به اتّفاق ديوارها و پشت بام ها در جهت جلوگيري از سايش با آب باران و زيبايي ظاهري پوشيده از يك لاية كاه بود و اين وجه تسميه به جهت آن كه واژه تركي است نه عربي و نيز اشاره به يكي از ويژگي هاي اين شهر دارد براي اهالي قابل قبول تر است. روايت دیگری هم وجود دارد مبنی بر اینکه قروه يك واژة تركي است ، زیرا در چند منطقةترك نشين مناطقي به همين نام وجود دارد از جمله: در اطراف رزن از شهرهاي همدان و در حوالي سُنقُر .

محلات مشهور قروه

محلات مشهور قروه عبارت بودند از:يوخاري محله يا محلةبالا،آشاغه محله يا محله پايين، داغ محله يا محله كوه،محلة كوچكه كان يا محلةسنگ،سنجه تپه،قاش تپه ،ره مين آباد،محله پشت شهرداري،زمين شهري پشت خانةسازماني يا پشت ثبت احوال،محلةسرچشمه سيّد آقا علي يامحلةسر چشمه و احمد آباد.

پيدايش و توسعة شهر:

در خصوص مبدأ و پيدايش شهر قروه و قدمت آن فعلاً سند محكم و قابل قبولي وجود ندارد امّا با توجّه به نام منطقه كه « اسفند آباد » مي باشد ، كلمة اسفند و اسفندآباد در فرهنگ دهخدا چنين معني شده است :
اسفند : در اوستا سپنته صفت است ( درتأنيث سپنتا ) يعني پاك و مقدس برابر سانكتوس لاتيني اين صفّت در اوستا از براي اهورا مزدا گروهي از ايزدان و مردمان و جزو آن آورده شده است .
اسفند آباد : يكي از بلوكات كردستان حدّ شمال قراء گروس حدّ شرقي قراء مهران حدّ جنوبي سُنقُر و كليايي و حدّ غربي ييلاق مركز قروه » ( دهخدا ، ص 2327 )
پس با توجّه به نام اسفند كه لفظي زرتشتي و اينكه زرتشتيان در تأسيس قنات ها در ايران صاحب سبك و ساعي بوده اند و اين امر راجزو فرائض حتمي و قطعي ديني آنان بوده ، نشانة محكمي از همّت و اقدام آنان را مي توان در شهر قروه مشاهده نمود . بدين جهت به روايتي قدمت قروه به دوران اشكانيان و ساسانيان بر مي گردد . وجود چند رشته كاريز ( قنات ) در جنوب قروه ، رشته كاريز « جن يان » و رشته كاريز « خالصه » دليل بر اين مدّعاست . نياكان ما آوردن آب را از اعماق زمين به سطح زمين كاري مقدّس مي شمردند پس با توجّه به اين كه آب نشانةحيات و تمدّن است پيشينيان از سه هزار سال پيش در قروه سكونت داشتند و بنا به شرايط اقليمي ييلاق و قشلاق مي كردند . يعني با شروع فصل بهار به اين منطقه آمده بهاره كاري و با شروع فصل پاييز به مناطق گرمسيري كوچ مي كردند . همچنين پيدا شدن سكّه هايي كه مربوط به دوران اشكانيان و ساسانيان بوده و هم اينك در موزه سنندج نگهداري مي شود ، دليل ديگر برصدق اين روايت است .
كندوكاوهاي اخير نيز نشان مي دهد كه شهر قروه در جايگاه كنوني قرار نداشته ، بلكه درنزديكي چشمة سرآب كه مكاني پر آب بوده قرار داشته است.

دریاچه سراب

توسعه شهر قروه

در خصوص توسعه شهر همان گونه كه از مدارك پيداست ، شهر قروه در حدود 70 یا 80 سال پيش قصبه اي بيش نبوده امّا ، به دلايلي چند به سرعت رشد يافته و از بسياري آبادي هاي بزرگتر از خود پيش اُفتاده است از جمله عوامل توسعه و دلايل تغيير وضعيّت قروه به شرح ذيل مي باشد :
ـ قرار گرفتن در مسير جادة شوسه همدان به سنندج .
ـ نصب تلگراف خانه كه در واقع از جملة اصلي ترين عوامل تغيير چهرة شهر محسوب مي شود .
ـ موقعيّت ممتاز و زمين هاي مستعد براي كشاورزي .
ـ آب و هواي خُنك در تابستان .
ـ وجود معادن سنگ با سنگ هاي مرغوب .
ـ افتتاح مدرسةانتصاريه ( حافظ ) در قصبة قروه نيز از جمله مهمترين و اساسي ترين عوامل محسوب مي شود . با وجودي اين كه تقريباً هم زمان با ساير بخش ها در اينجا مدرسه افتتاح مي شود امّا به واسطة سهولت ارتباط با مركز كردستان و ايجاد زمينه از سوي اهالي و مركزيّت نسبت به ديگر بخش ها ، قصبة قروه كم كم رشد يافته و شهريگري و مدنيّت چهرة خود را آشكار كرده است .
ـ تأسيس نمايندگي فرهنگ ( آموزش و فرهنگ ) از عوامل ديگر است كه به تثبيت مركزيّت منجر شد .
قرية قروه در سال 1339 به شهر تبديل شد.

بنای اولین میدان قروه

میدان قدیم قروه

میدان فعلی

آثار تاريخي و باستاني قروه

مهمترين آثار باستاني اين شهرستان عبارتند از : امام زاده بابا گُرگُر ، حمّام قصلان ، پُل فرهاد آباد ، غارهاي گنجي ، صخره هاي فرهاد تاش و تعدادزيادي تپّة باستاني مي باشد كه تعداد 44 اثر آن به ثبت ميراث فرهنگي رسيده است.

آثار هاي باستاني به ثبت رسيدة شهرستان قروه :

مقبرةبابا گُرگُر : قاجاريه ، شماره ثبت 3486
پُل فرهاد آباد : قاجاريه ، شماره ثبت 2647
حمّام قصلان : زنديه ، شماره ثبت 2835
تپّه محمود ميمنت آباد : تاريخي ـ اسلامي شماره ثبت 3570
تپّه كهريز : پيش از تاريخ ، شماره ثبت 3571
تپّه سنگر : تاريخي ـ اسلامي ، شماره ثبت 3572
تپّه وينسار : تاريخي ـ اسلامي ،شماره ثبت 3574
روان تپّه وينسار : اسلامي ، شماره ثبت 3573
محوّطه قلعه كهنه : تاريخي ، شماره ثبت 3576
تپّه پايين : پيش از تاريخ ،شماره ثبت 3577
گورتپّه : اسلامي ، شماره ثبت 3578
تپّه قايه : اسلامي ، شماره ثبت 3579
سنجاق تپّه : اسلامي ، شماره ثبت 3580
ايروان تپّه : اسلامي ، شماره ثبت 3581
قبرستان : اسلامي ، شماره ثبت 3582
تپّه بايم ـ بادام : پيش از تاريخ ـ تاريخي ، شماره ثبت 3583
تپّه ده كهنه ميمنت آباد : تاريخي ـ اسلامي ، شماره ثبت 3584
تپّه يو خاري ـ تپه قلعه : پيش از تاريخ ، شماره ثبت 3585
تپّه چوخان تپّه شرقي : تاريخي ، شماره ثبت 3586
تپّه قلعه : تاريخي ـ اسلامي ، شماره ثبت 3587
تپّه جدا قايه چاي : تاريخي ، شماره ثبت 3588
تپّه تاريخي دار بهرامي : تاريخي ، شماره ثبت 3589
تپّه لفطالي : اسلامي ، شماره ثبت 3590
تپّه قلعه قولر اميراني : تاريخي ، شماره ثبت 3592
تپّه شهاب الدين : اسلامي ، شماره ثبت 3593
غار و تپّه كمره : هزاره اول و تاريخي ، شماره ثبت 3595
قلعه بان قلوز : تاريخي ، شماره ثبت 3569
تپّه ميري : تاريخي ، شماره ثبت 3597
تپّه خيرويس : تاريخي ـ اسلامي ، شماره ثبت 3599
محوّطه كهر و امام زاده قاسم : پيش از تاريخ ـ اسلامي ، شماره ثبت 3600
تّپه اسفند آباد : اسلامي ، شماره ثبت 3601
محوّطه در و آسياب قلعه خانم : اسلامي ، شماره ثبت 3602
قلعه زير زميني شكوه آباد : اسلامي ، شماره ثبت 3603
تپّه وزيرآباد : اسلامي ، شماره ثبت 3604
تپّه سه قپان : اواخر هزاره دوم اسلامي ، شماره ثبت 3606
تپّه بر تب ـ ده بر : اسلامي ، شماره ثبت 3607
ميره تپّه : اسلامي ، شماره ثبت 3608
تپّه كنار روستا : پيش ازتاريخ ، شماره ثبت 3663
تپّه پيروز آباد : تاريخي ـ اسلامي ، شماره ثبت 3664
دوشان تپّه : تاريخي ، شماره ثبت 3665
تپّه موالي : اسلامي ، شماره ثبت 3598
تپّه خان احمد خان : پيش ازتاريخ ، شماره ثبت
تپّه ده كهنه تازه آباد : تاريخي ، شماره ثبت 3575
تپّه سفيد حصار : تاريخي ـ اسلامي ، شماره ثبت 3594

اماكن متبركه و آثار باستاني

بقعة بابا گُرگُر (امامزاده سيد جلال الدين)

اين بقعه در روستايي به نام « باباگُرگُر» ( اين تلفظ تُركي يعني بابا ببين ببين ) در 24 كيلومتري قروه قرار دارد. اين بقعه به امامزاده «سيد جلال الدّين بن موسي الرضا» مشهوراست كه از نوادگان امام محمّد باقر است.
بناي مقبره روي صخرة سنگي حاصل از آب و گازهاي معدني ساخته شده است . در گذشته ورودي بنا به صورت ديوار چيني از خشت و قلوه است و پوشش چوبي دارد و اتاق مقبره داراي گنبد شلجمي است . در ساخت گنبد از سنگ هاي لاشه اي محلي روي پايه هاي خشتي و سنگي استفاده شده است . اما در بازسازی هایی که در سالهای اخیر صورت گرفته بنای ساختمان با استفاده از آجر و سیمان مرمت شده است. درپاي بنا سوراخي به قطر 10 سانتي متر وجود دارد كه بادي با سرعت زيادي و بوي تند گُوگرد از آن خارج مي شود و با انداختن شي كوچك يا سكه اي در درون سوراخ از آن نياز مي گيرند . سپس دهانة سوراخ را محكم گرفته و پس از مدتي رها نماييد گاز در اثر تجمع با فشار زيادي خارج شده و محتويات درون سوراخ را به بيرون پرتاب مي كند . زائران را عقيده بر اين است كه در صورت پرتاب شدن شي ، نياز آن شخص بر آورده مي شود.
در اين محل چشمه هاي آهك ساز فراوان، برجستگي هايي را به وجود آورده كه مشهورترين آن ها « اژدها » نام دارد. اين پديده حدود 300 متر طول، 5 متر ارتفاع و پهنايي بين 4 تا 7 متر دارد. در وسط سنگ اژدها شكاف طويلي وجود دارد. هر اندازه ارتفاع آن افزايش مي يافته ، پهناي شكاف به علت رسوب گذاري جديد، تنگ تر مي شده است. مردم منطقه به اين بقعه اعتقاد وافري دارند و در مورد سنگ كه به شكل اژدهاست نقل قول هاي زيادي وجود دارد.
تاريخ دقيق ساخت بقعه مشخص نيست ، ولي به روايت عده اي ، پيش از دورة قاجار توسط معماران محلي ساخته شده است .

امام زاده سید جلال الدین

صخرة معروف به اژدها در باباگرگر

حمّام قصلان

حمّام قصلان در روستاي « قصلان » در مسير دينور ـ زنجان ، در5 كيلومتري شمال قروه قرار دارد و تپّة بزرگ باستاني آن از عملكرد وسيع شهري قصلان حاكي از دوره هاي تاريخي است.
حمام بزرگ قصلان و برج آن در سال 1255هـ.ق در روزگار " آصف اعظم " تعمير شده تاريخ ساخت حمام احتمالاً مربوط به اواخر عهد زنديه و در زماني است که " خسرو خان اول" به عنوان والي کردستان حکومت داشت.

اين بنا داراي بخش‌هاي مختلفي نظير هشتي، حمام سرد، هشتي و ميان در، حمام گرم، خلوتي‌هاي خصوصي و عمومي،خزينه و تون است و تزيينات منخصر به فرد آهک بري با طرح‌هاي گياهي، هندسي، انساني و حيواني درآن مشاهده مي‌شود که در نوع خود با اهميت و قابل مقايسه با حمام خان در شهر سنندج است.

حمام قصلان

تپه باستانی قصلان

تپه قصلان مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان تا دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان قروه، بخش مرکزی، روستای قصلان واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۵۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این تپه بزرگ باستاني حكايت از عملكرد وسيع شهري آن در دوران تاريخي مي كند. به نظر ميرسد كه پس از پايان آخرين مرحله سكونت در تپه قصلان، آبادي به محوطه‌اي كه اكنون آثار ديوارهاي قطور برج و باروي آن در مساحتي 5/2 هكتار ديده ميشود منتقل گرديده است. اين روستا ”در دژي“ نام داشته و داراي برج و بارو و حمام و همچنين كاروانسرايي داير در كنار حصار بوده است. اين روستا در قديم مرکز حکومت ناحيه قروه بوده است. در اطراف اين تپه، بقاياي قبوري به صورت پراکنده ديده مي‏ شود.

دور نمای تپه قصلان

تپه باستانی قصلان

غار و صخره های تاریخی فرهاد تاش (وینسار)

در حدود 35 كیلومتری شرق شهر قروه، در فاصله سه روستای داشبلاغ ، آقبلاغ و وینسار بر روی كوهی مرتفع، بقایای یك معدن بزرگ سنگ قرار دارد كه از نظر نوع ، اندازه و تراش سنگ دارای ویژگی های خاص و از اهمیت بسیار برخوردار است. باور مردم برآن است كه این سنگ ها به داستان شیرین و فرهاد ارتباط دارد. نوع حجاری و سفال های موجود در منطقه، احتمالاً به دوره ساسانی تعلق دارد. این منطقه در ایام بهار به عنوان تفرجگاه مورد استفاده مردم است. در ضلع شرقی همین كوه فرهادتاش، دهانه غاری وجود دارد كه "اورل استین" مستشرق اروپایی هنگام بررسی منطقه غرب كشور، از این غار نام برده و ظاهراً نتوانسته وارد آن شود. حوالی منطقه فرهادتاش نمونه های فسیل دریایی زیادی وجود دارد.

صخره های فرهاد تاش

دهانه غار فرهاد تاش

غار فرهادتاش

نمونه فسیل صدف دریایی

پُل فرهاد آباد

اين پُل در 15 كيلومتري شمال غربي شهرستان قروه ، در روستاي فرهادآباد قراردارد و در مسير جادة قديمي بيجار ، روي رود خانة « بايتمر » احداث شده است . تاريخ ساخت پُل به طور دقيق مشخّص نيست و با توجّه شيوة معماري پُل ، به نظر مي رسد كه احتمال قوي از پُل هاي دوران صفويّه باشد . اين پُل در زمان حكومت خسروخان اول مقارن با حكومت زنديّه تعمير و بازسازي شد و فرهاد ميرزاي معتمدالدّوله زماني كه حاكم كردستان بود آن را مرمّت كرد ؛ از اين رو آن را پُل فرهاد آباد مي نامند. پل فرهاد آباد داراي 8 دهانه و 80 متر طول است . چشمه هاي كه در وسط اين پُل قرار دارد ، بزرگ تر از ديگر چشمه ها است . نوع قوس به كار رفته در اين پُل عموماً جناقي است. از آنجا كه اين پُل توسط امير علايي به دست تعمير سپرده شد ، به نام پُل امير نيز مشهور است. تخريب و ويراني پل در اثر سيلابهاي بهاري در سال 1369 موجب شد كه ميراث فرهنگي استان ، احيا و مرمت كامل پل را به انجام برساند . روستایی به نام " ویس مرید" از موقوفات این پل است.

پل فرهاد آباد

جفرافیای سیاسی قروه

استان کردستان، شهرستان قروه

مطالب مشابه :

شناسایی معیارهای عام شکل گیری بافت های روستایی درایران بخش 2

جهت یابی با ساعت

مطالعات جغرافیایی 2

تنظیم شرایط محیطی

تنظيم شرايط محيطي

انرژی خورشیدی

اهمیت تاثیر اقلیم بر معماری

استان کردستان، شهرستان قروه