چرخه و مراحل عمر

نمودار چرخه عمر، Life Cycle، مبحثی مهم در زمینه تولد تا مرگ تمامی سیستم ها و نظام هاست، چه سیستمهای طبیعی و چه سیستمهای حقوقی و اجتماعی مانند مشاغل، سازمانها و نظامهای ملی و بین المللی ...

می دانید که هر سیستمی هم گرایش به بقا دارد ( با حفاظت آنتروپیهای مثبت) و هم گرایش به فنا ( با تهدید آنتروپیهای منفی) و حفظ تعادل در سیستم، متکی بر تفوق و برتری، آنتروپیهای مثبت بر منفی است.

نمودار چرخه عمر، که به شکل یک منحنی است، در شیب مثبت شامل مراحل: تولد، رشد، بلوغ و تکامل است و در شیب صفر، مرحله ثبات و ثابت بودن را طی می کند و سپس وارد مرحله نزولی و شیب منفی میشود که شامل مراحل: اشرافیت (آریستوکراسی)، بروکراسی و در نهایت پایان عمر و مرگ است، البته در سیستمهای طبیعی، این مرحله نزولی، مقارن با پایان دوره جوانی، نزول جسمی، بیماری و پیری میباشد.

سازمانها و نظامهای اجتماعی پس از تشکیل، تابع نظریه و اصول سیستمها و چرخه عمر میگردند و باید برای بقا، تلاش کنند و گرنه، به پایان عمر و مرگ، خواهند رسید.

توضیح چرخه عمر با یک مثال: (ورزشکار فوتبالیست)

یک فوتبالیست، در شغلش، زمان شروع و تولد دارد، در رشته اش رشد می کند، به بلوغ می رسد و اگر خلاق و کوشا باشد و مطرح گردد، به اوج و تکامل خواهد رسید و این تکامل، تا زمانی ادامه خواهد داشت، که خلاقیت و تلاش او پا بر جا باشد و اصطلاحا سیر نشود و یا به دوره افول جسمی نرسد.

بعضی از خلاقیت و تلاش باز می مانند و روند رشد، متوقف میشود، این مرحله، همان مرحله ثبات و شیب صفر نمودار است، اگر به خود نیاید و این مرحله را ادامه دهد، دوره نزول آغاز میشود، که بدلیل شهرت و ثروت، به ظواهر و تجملات و اشرافیت، روی آورد، ماشین خوب، خودنمائی، تفریح و خوش گذرانی و دل بستن به جاذبه هائی بجز رشد در فوتبال و این روند ادامه پیدا میکند تا به مرحله بروکراسی برسد که مرحله، حاشیه سازی، فساد و رکود و در گیریها و جنجال سازیهاست و کم کم، فراموش میشود و وقتی فراموش شد یا مورد تنفر قرار گرفت، به پایان رسیده و عمر فوتبالش تمام شده است. این امر ناشی از تهدیدی درونزا و اختیاری است. که اگر در مسیر ادامه کمال و خلاقیت، می بود، دچار مرگ زودرس نمی شد.

در این مثال، ادامه فوتبال تا سن موثر بازیکنی، و افول ناشی از سن بالا، پایانی طبیعی تلقی میشود و فعالیت در شغل مربیگری یا مشاغل دیگر، ایجاد چرخه عمری جدید است.

چرخه عمر در نظامها و سازمانهای اجتماعی:

مثال ورزشکار، نمونه خوبی برای درک کلی مفهوم چرخه عمر بود، یک نظام و سازمان نیز تا زمانی در حال تکامل و رشد تلقی میشود که از رسالت و هدف اصلی خویش غافل نشود و در انجام ماموریت، دارای بهره وری باشد، یعنی هم کارا باشد و هم موثر و تهدیدات درونزا و برونزا را نیز، درک و اداره کند.

در یک سازمان تکامل یافته و ثروتمند، ثبات و نزول از آنجا آغاز میشود که بجای بهره وری و داشتن خلاقیت و نوآوری، دچار اشرافیت گردد. اکتفا به بقای ظاهری و شکلی، دلمشغولی به دفتر کار مدرن و شیک ، جلسات میوه و شیرینی خوری، منشی و دفتر و دستک، خودروی مدل بالا و رقابت بین مدیران و کارمندان در بهره مندی از امکانات و شروع بداخلاقیها، فساد، رانت خواری، اختلاس و ... در این مرحله، لزوم اصلاح و نجات سیستم، توسط مدیران با نفوذ و قوی وجود دارد و امکان اصلاح نیز، هنوز هست.

مرحله بروکراسی، مرحله اوج فراموشی رسالت، بهره وری و نو آوری در نظام و سازمان است و شیوع در گیری و رقابتهای منفی بین مدیران و کارکنان و فساد گسترده، در این مرحله نجات دادن و اصلاح نظام و سازمان، بسیار سخت است.

اگر سازمانی دچار این بحران شود، پایانش نزدیک است، مگر آنکه در سیستم دیگری ادغام یا تبدیل شود و در قبال پایان عمر این سازمان، چرخه عمر دیگری متولد شود. مانند ادغام شرکتهای خودروسازی ورشکسته، در شرکتی موفق.

بعضی وقتها، پایان یک سیستم، پایان محتوا و رسالت اولیه است و از شکل و تشکیلات آن سیستم، در رسالت و هدفی جدید، استفاده میشود.

بعضی سیستمها نیز بدلیل عدم انسجام و واقع بینی در تنظیم اهداف، فقدان طرح راهبردی و منطقی و یا قدیمی و کهنه شدن، دچار اضمحلال و فروپاشی میشوند.

در سیستمهای اجتماعی، امکان جوان سازی، نوسازی و بازگشت به شیب مثبت و اصلاح سیستم و نیز، از طرف دیگر، امکان پایان عمر و انحلال، در کل مسیر، وجود دارد.

<نوشته ی علی ضروری زنوز>

یاس و نا امیدی

در حالتی بین خواب و بیداری "یاس" را دیدم، در کوچه ای روستائی بی آب و گیاه و پر از نور آزار دهنده که رنگها را محو کرده و خاک زمین به رنگ سفید و سخت بود، مغازه املاکی در گوشه ای با مردی دلمرده در پشت میز که در مقابل مغازه، ماکت هواپیما!! به نمایش گذاشته بود و در کنار دیوارهای خاکی نیمه فرو ریخته، بچه های برهنه و نحیف با نگاهی غمگین و دلمرده، نشسته بر زمینی آلوده ...

آن محیط ترسناک بود و نفرین شده و پر از وحشت تنهائی .

و با خود اندیشیدم، این چهره یاس و ناامیدی است یا ... فقر ؟

و کسی گفت: بزرگترین فقر، "یاس" است...

<نوشته ی علی ضروری زنوز>

چرخه و مراحل عمر

مطالب مشابه :

خبر داغ (اختلاس در بانک کشاورزی)

پل ارتباطی برج های امیر مسعود

22 بهمن و ايجاد خط انحرافی فتنه‌گران

اقتصاد فعلی ایران اقتصاد استراحتی است

گران‌ترین مواد غذایی دنیا کدامند؟

چرخه و مراحل عمر

مجازات اعدام برای متهمان متناسب با جرم نیست.