مقاله ای در مورد منابع آبهای سطحی ایران 3

نوع مصارف	استاندارد مصرف برای یک نفر در روز
آشامیدن	3	50
پخت و پز	5	10
حمام	25	50
لباسشوئی	10	20
ظرفشوئی	5	15
دستشویی و توالت	20	30
شستشوی خانه	3	10
کولر و تهویه مطبوع	2	5
متفرقه	2	5
جمع	75	150

تغییرات جمعیت

در حال حاضر جمعیت جهان 5/6 میلیارد نفر می باشد که تراکم جمعیت در آسیا بیشتر است . 60 درصد جمعیت جهان در آسیا زندگی می کنند که 36 درصد آب شیرین جهان را در اختیار دارند و 1 درصد جمعیت جهان در ایران ساکن می باشد که به 36% درصد منابع شیرین دسترسی دارند .

جمعیت ایران ظرف نیم قرن اخیر 6/3 برابر گردیده است . و سرانه آب در همین مدت 8/3 برابر کاهش یافته است .

سال	جمعیت ( میلیون نفر )	ترکیب جمعیت شهرو روستا	سرانه آب موجود
1331	19	70% روستایی 30% شهرنشین	سرانه آب : 7000 متر مکعب در سال
1385	70	38% روستایی 62% شهرنشین	سرانه آب : کمتراز 2000 متر مکعب در سال

سرانه آب در جهان به طور میانگین 7500 متر مکعب در سال می باشد . برای افق 2025 سرانه ی آب جهان به 5000 متر مکعب در سال تقلیل خواهد یافت و جمعیت ایران در افق 2025 به مرز 128 میلیون نفر می رسد و سرانه آب به کمتر از 1000 متر مکعب در سال تقلیل می یابد و نزدیک به 2000 شهر خواهیم داشت و کمتر از 21 درصد در روستاها ساکن خواهد بود . مطابق بررسی های جهانی هر 20 سال یکبار تقاضای آب در جهان دوبرابر می شود و نکته ی آخر جمعیت و آب این است که در کشورهای توسعه یافته فاکتور جمعیت و تقاضای آب شرب ثابت می باشد اما در کشورهای در حال توسعه تقاضا و جمعیت هر دو همواره متغیرند لذا برنامه ریزی مدیریت تقاضا دشوار است .

جدول شماره 3 ویژگی های فنی و اقتصادی ( هزینه های ) سدهای احداث شده در دست احداث و مطالعاتی

ردیف	نام سد	نوع سد	حجم مخزن MCM کل مفید	حجم آب تنظیم شده	سرمایه گذاری اولیه میلیارد ریال	هزینه یک متر مکعب آب تنظیمی به ریال در محل سد	هزینه ویژه مخزن سد ریال / متر مکعب کل مفید
1	چاه نیمه	خاکی	660		340
2	ارس	خاکی	1350		3800
3	کارون	بتنی قوسی	3005		9259
4	دز	بتنی قوسی	3339		58
5	زرینه رود	خاکی	625	480	7/8
6	زاینده رود	بتنی قوسی	1090	1090	5/22
7	گرگان رود	خاکی همگن	90	75	9/3
8	سفید رود	بتنی پایدار	1800	1650	49
9	میناب	بتنی پایدار	350	271	6/7
10	درود زن	خاکی با هسته قوسی	993	860	4/15
11	مهاباد	خاکی	230	190	7/6
12	گلپایگان	خاکی	5/44	40	8/2
13	قشلاق	خاکی با هسته قوسی	224	199	8/

دنباله جدول شماره 3

ردیف

نام سد

نوع سد

حجم مخزن MCM

کل مفید

حجم آب تنظمیم شده MCM

سرمایه گذاری اولیه ملیارد ریال

سد

هزینه یک متر مکعب آب تنظمی به ریار

هزینه ویژه مخزن سد ریال / متر مکعب

کل مفید

لار

خاکی با هسته رسی

960 860

418

3/45

2/47 7/52

امیرکبیر

بتنی قوسی

205 195

450

4/51

4/8

7/250 6/263

لتیان

بتنی پایدار

95 85

245

1/35

5/10

5/369 413

اکباتان

بتنی پایدار

8 5

3/9

2/40

5/1162 1860

مارون

سنگریزه ای

1200 1000

900

3/19

57/1

1/16 3/19

ساوه

بتنی قوسی

290 270

328

6/11

6/2

40 43

بارون

خاکی

150 135

125

7/8

2/5

58 64

15 خرداد

خاکی

200 165

104

5/8

5/42 5/51

حره

خاکی

307 197

250

6/18

5/5

5/60 4/94

کارون

بتنی قوسی

2750 1250

10205

130

94%

3/47 104

استور

بتنی قوسی

24950 1375

2784

5/37

15 3/27

ردیف

نام سد

نام رودخانه

سد حوضه KM2

جریان ورودی سالانه

MCM

وزن رسوبات وارده TON/yr106

محاسبه بهای ورودی حداکثر لحظه ای m3/s

100ساله 1000 ساله 10000 ساله روش محاسبه

کرخه صفر

کرخه

42100

6477

2/51

6600 11040 16440 لوگ پیرسون نیپ 3

کوران بوزان

سیمره

2150

2622

4/18

3721 7430 12838 "

مارون

3636

1571

84/3

4200 7492 12213 "

برق آبی

کارون

27428

12532

9/2

7110 11045 15065 ”

کوار

قره آغاج

1600

209

1/1

1000 1800 2850 "

ریگ چشمه

تجن

2715

362

92/0

779 1534 2682 لوگ نرمال

پاشاکلا

بابل

209

119

150/0

328 519 801 لوگ بیرسون نیپ 3

منگل

هراز

4033

1075

4/4

720 1300 2200 "

شفارود

350

182

083/0

616 1351 2954 "

استور

قزل اوزن

42600

2602

3640 6420 11800 "

تبرک آباد

تبرک

560

316/0

407 837 1541 "

جدول شماره ( 4 ) مشخصه های هیدرولوژیکی سدهای در دست مطالعه و احداث

ردیف	نام سد	نام رودخانه	سد حوضه KM2	جریان ورودی سالانه MCM	وزن رسوبات وارده TON/yr106	محاسبه بهای ورودی حداکثر لحظه ای m3/s 100ساله 1000 ساله 10000 ساله روش محاسبه
12	بارزو	قلجق	480	43	243/0	465 979 1842 لوگ پیرسون نیپ 3
13	طالقان	شاهرود	960	520	35/1	578 1243 2725 "
14	بداولی	آق سو	350	44	16/0	175 356 807"
15	علویان	صوف چای	314	147	299/0	300 610 1050 "
16	زرینه رود	زرینه رود	6890	1656	4	1875 3326 5321 "
17	احمد آباد	احمد آباد	24	44/0	015/0	65 120 175 "
18	مردان آباد	روس	1389	41	861/0	800 1560 2500 "
19	15 خرداد عباس آباد	قم رود	10250	177	83/0	680 1780 4000 "
20	نساء	نساء	782	118	240/0	792 1377 2194 "
21	ماه نساء	ماه نساء	260	38	208/0	240 400 - S.C.S

در فاضلابهای صنعتی به خصوص صنایع نفت وپتروشیمی نیاز پیش تصفیه را برای کاهش آلاینده های فوق ضروری می سازد . این موضوع بخصوص درمواردیکه فاضلاب صنعتی به شبکه جمع آوری فاضلاب صنایع تولید رنگ و رنگرزی نیز از نظر غلظت فنل بسیار مورد توجه قرار دارند . این فاضلاب ها به فاضلاب شبکه شهری تخلیه گردند ، حذف آلاینده تا غلظت 5/0 میلی گرم در لیتر ضروری می باشد .

دمای فاضلاب ها صنعتی ، که در وضعیت کیفی منابع آب پذیرنده و کارایی روش تصفیه موثر می باشد در اغلب موارد زیادتر از فاضلاب های شهری وزه آب های کشاورزی است .

مقایسه مشخصات کیفی فاضلاب شهری و فاضلاب چند کارخانه صنعتی ( )

متغیر کیفی

فاضلاب شهری

کارخانه شیر

صنایع دسته بندی گوشت

کارخانه نساجی

کارخانه رنگرزری

BOD

COD

جامدات کل

نیتروژن کل

فسفر کل

روغن و چربی

دما ( C )

فنل

200

300

240

1000

1900

1600

100

1400

2100

3300

150

500

1500

3300

8000

2000

4300

5400

53000

1200

140

مورد نیاز طی یک سری از فرآیندهای طبیعی به صورت محلول در آب به گیاه می رسد .

آلودگی های مستقیم ناشی از فعالیت های کشاورزی عمدتاً بستگی به میزان فعالیت های کشاورزی دارد انجام بیش از حد انواع فعالیت های کشاورزی منجر به آلودگی محیط زیست می گردد که از جمله آلودگی های مستقیم کشاورزی سموم نباتی ، کودهای شیمیایی ، زه آب ها و مواد زائد جامد کشاورزی می باشد آلودگی های ناشی از فعالیت های کشاورزی را می توان به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم نمود :

انواع آلودگی مستقیم : فعالیت های کشاورزی از چهار جنبه کلی ورود مواد غذایی ، افزایش شوری و ورود مواد شیمیایی و سموم پسماندهای کشاورزی موجب آلودگی مستقیم منابع آب می گردند .

ب ) آلودگی غیر مستقیم : آلودگی غیر مستقیم اساساً از تغییر کاربری اراضی حاصل می گردد . جنگل زدایی ، تخریب خاک ، فرسایش اراضی و کویرزایی در شرایط اقلیمی منطقه و کیفیت منابع آب سطحی و زیر زمینی تأثیر دارد .

- منابع آلاینده صنعتی

آلاینده های صنعتی به علت گسترش مواد اولیه مصرفی و فرآیندهای تولید مشخصات فیزیکی و شیمیایی متفاوتی دارند با توجه به جدول مشخصات فاضلاب چهار کارخانه صنعتی را در مقایسه با فاضلاب های شهری نشان می دهد با توجه به این جدول غلظت BOD فاضلاب های صنعتی 5 تا 20 برابر فاضلاب شهری است . نسبت جامدات کل به BOD در فرآیند ته نشینی اولیه و تصفیه بیولوژیکی ثانویه از اهمیت ویژه ای برخوردار است . این نسبت در فاضلاب های شهر و صنایع نساجی تقریباً یکسان است . زیاد بودن این نسبت نشان دهنده کارایی روش های ته نشینی برای تصفیه این نوع فاضلاب هاست در حالی که در مورد فاضلاب کارخانه های شیربا نسبت کل جامدات محلول به BOD برابر 3/0 حذف مواد آلی به روش ته نشینی کارایی لازم را ندارد فاضلاب صنایع غذایی دارای مقادیر قابل توجهی نیتروژن و فسفر می باشد و روش های بیولوژیکی از کارایی مناسب در تصفیه این فاضلاب ها برخوردارند و بالا بودن مقادیر روغن و گریس

صنایع آلوده کننده آب های سطحی

در یک تقسیم بندی کلی منابع آلاینده آب را می توان به منابع شهری ، کشاورزی و صنعتی دسته بندی نمود این منابع آلاینده از طریق تخلیه مستقیم فاضلاب ها ، پساب دما ، مواد زائد جامد و شیرابه ها ، منابع آب را آلوده نمایند اگرچه تغییرات کیفیت فاضلاب های شهری صنعتی وزه آب های کشاورزی بسیار گسترده می باشد .

- منابع آلاینده شهری

مهمترین منابع آلاینده شهری فاضلاب تولید شده از منابع خانگی و تجاری ، صنایع موجود در محدوده شهری می باشد . برخی از این آلاینده ها به ویژه مواد اکسیژن خواه ، روغن ، چربی و جامدات طی فرآیندهای تصفیه اولیه و ثانویه فاضلاب حذف می شوند اما فلزات سنگین ، نمک ها و مواد آلی غیر قابل تجزیه به فرآیندهای پیشرفته تر تصفیه دارند .

مشکل دیگر لجن حاصل از فرآیندها تصفیه فاضلاب های شهری می باشد . این لجن حاوی مقادیر قابل ملاحظه ای از مواد آلی غیر قابل تجزیه و فلزات سنگین است . به حداقل رساندن مشکلات مربوط به آلودگی ناشی از دفع فاضلاب ، مستلزم کنترل بهتر منابع تولید فاضلاب است .

می توان فلزات سنگین و مواد آلی تجزیه ناپذیر را در خود منبع کنترل نموده ، پساب تصفیه شده آن را می توان برای مصارفی چون آبیاری به کار برد و یا به منابع آب زیرزمینی تزریق نمود.

- منابع آلاینده کشاورزی

مواد غذایی عامل محدود کننده مهمی در رشد گیاهان است . در کنار عوامل دیگر سرعت و فراوانی گیاهان بستگی به مقدار مواد غذایی در دسترس دارد . مواد غذایی مورد نیاز گیاهان شامل کربن ، نیتروژن ، فسفر ، پتاسیم ، گوگرد و تعدادی از فلزات کمیاب است . مواد غذایی

خلاصه مطالب

در دیدگاه هیدرولوژی ، معمولاً رودخانه ها و دریاچه ها آب شیرین که آنها نیز اغلب وابسته به رودخانه ها هستند منابع آبهای سطحی شمرده می شوند . مطالعه منابع آبهای سطحی و با بررسی بارشهای رسیده به سطح زمین و ارتباط آنها به جریانهای سطحی آغاز و سپس در حد توان رابطه بارش و جریان پیگیری شده است .

منابع آب در ایران به چند حوضه اصلی آبریز تقسیم می شود که عبارتست از :

حوضه آبریز شماره 11 شامل سرزمین هایی که آب آنها به دریای خزر می ریزد .

حوضه آبریز شماره 12 سرزمین های حوضه های آبریزی که آب آنها به خلیج فارس و دریای عمان می ریزد

حوضه آبریز 3 ) رودخانه ها منتهی به دریاچه ارومیه

حوضه آبریز 4 ) شامل بخش های عمده ای از فلات ایران که جریان سطحی آن به دریاچه های دائمی و فصلی باتلاقها ، کویرها و شوره زارهای بسته ای در این فلات ها از جمله دریاچه نمک دریاچه ی حوض سلطان ، کویراراک ، هامون جازموریان ، دریاچه مهارلو و تشک و بختگان در فارس منتهی می گردد ( حوضه مرکزی )

حوضه آبریز 5 ) سرزمینها و رودخانه هائی که به کویر شورزارها و باتلاق ها واقع در مرز ایران و افغانستان ( حوضه هامون )

حوضه آبریز 6 ) رودخانه ها و حوضه آبریزی به صحرای قره قوم در خاک ترکمنستان منتهی می گردد ( حوضه سرخس ) کل آبهای حاصل از بارش در سطح کشور اندکی کمتر از 400 میلیارد متر مکعب در سال است این رقم معادل 100 درصد در نظر گرفته شده ، دیگر اجزای بیلان آب نیز بر اساس درصد بیان می شود سالیانه حدود 5 میلیارد متر مکعب آب به صورت جریانهای سطحی از کشور همسایه وارد ایران می شود که معادل 25/1 درصد آبهای بارش است . بخش عمدۀ بارندگی ، یعنی حدود 284 میلیارد متر مکعب ( معادل 71 درصد آبهای بارش ) به طور سالیانه به صورت تبخیر و تعرق مستقیم ، از سطح زمینهای مرطوب و مجموعه های آبی به اتمسفر باز می گردد . روشهای مختلفی بهره برداری موجود از منابع آبهای سطحی کشور وجود دارد شامل سدهای مخزنی ، سدهای انحرافی ، روشهای سنتی و پمپاژ آب رودخانه ای است .

تقدیر و تشکر

در اینجا بجاست از جانب مهندس خدایار عبدالهی و مهندس عبدالله فاضلی فارسانی ، سرکار خانم باقری و مهندس بیژن خلیل مقدم در اداره آب و فاضلاب شهرکرد که اینجانب را در ارائه این مقاله یاری کرده اند تشکر و تقدیر نمایم و از خداوند منان آرزوی توفیق روز افزون برایشان خواستارم

و این بود تمام آنچه که می توانستیم نه تمام آنچه که می خواستیم .

دکتر علی شریعتی

با تشکر

- موحد دانش . علی اصغر . ( 1382 تهران " هیدرولوژی آبهای سطحی ایران " سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها ( سمت ) . ص 378 ، 5 و8و10و11و12و13و14و19و20و22و221و222و223و224و226و227و230و357و358و359و360و361و362و364و369و370 (

- پروفسور ژان لو . ترجمه دکتر مجید زاهدی ( تبریز 1378 " هیدرولوژی آبهای سطحی "

نشر آناس . ص 126.3 )

- طهماسبی ، رمضان ؛ رجبی ثانی و رضا ( 1386 بهره برداری از منابع آب در بیابان ) انتشارات موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی ص 227 4 و 5 و 6 و 7

- کارآموز . محمد ( 1382 " سیستم منابع آب " انتشارات دانشکاه صنعتی امیر کبیر . ص 404 . 42. 44. 45 . 46. 47 .48. 49

- میرباقری . سید احمد ( " هیدرولوژی مهندسی " انتشارات دانشگاه شیراز . ص 25 و 15

- علیزاده . امین ( 1381 " اصول هیدرولوژی کاربردی " انتشارات دانشگاه امام رضا ص 735 . 31 و 32 و 33 و 34

- امیدوار . کمال ( 1386 " ---- برای آبخیزداری " انتشارات دانشگاه یزد ص 292 و 32 و 33 و 34 و35 و 36 و 37 و 38 و 39 و 40 و 41 و 42

- بهبهانی . محمود رضا ( " هیدرولوژی آبهای سطحی " انتشارات دانشگاه تهران ص . 13 و 14 و 15

- کردوانی . پرویز ( 1363 " منابع و مسائل آب در ایران جلد اول انتشارات آگاه تهران ص 488 و 20 و 21 و 43 و 44 و 66 و67

- بولتن وضعیت منابع آب کشور – سال هشتم – شماره 13 – آبان 1375 – ص 194 و 5 و 27 و 28 و 35

- مقاله روشهای پیشگیری از اتلاف منابع آبی دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف

طاهری تیژرو ؛ عبدالله ، 1378 " آبهای زیرزمینی " انتشارات دانشگاه رازی ص 281 و 1 و 2 و 3

تهران – خیابان استاد نجات الهی وخیابان ---- شرقی – شماره 26 – دفتر شبکه رشد

مجموعه مقالات – جلد نخست " اولین همایش ملی بهره برداری در بخش آب و فاضلاب "

تهران /2 – 3 اسفند 1385

مقاله ای در مورد منابع آبهای سطحی ایران 3

مطالب مشابه :

مطلبی بعنوان تبرک از برادران طریقت قادر کسنزانی

گفتگوی ایرانفودنیوز با علیرضا بوستانی مدیرعامل شرکت تبرک

حسین(ع)کیست؟

فعالیت وب سایت این شرکت ها نظیر پدیده شاندیز ممنوع است.

Խաղող օրհնեք جشن تبرک انگور

مقاله ای در مورد منابع آبهای سطحی ایران 3

تبرک جویی از قبر پیامبر یه زبان اهل سنت

تبرّک جستن در کجای قرآن آمده است!!