محیط زیست؛ بهداشت و ایمنی

این سیستم مدیریتی كه به صورت یك راهنما توسط انجمن بین المللی تولید كنندگان نفت و گاز تدوین شده شامل هفت عنصر به شرح ذیل می باشد.

1. رهبری و تعهد
به تعهد نیروی انسانی در سطوح مختلف سازمان و فرهنگ جاری در شركت اشاره دارد و موفقیت نظام بهداشت، ایمنی و محیط زیست بسیار اساسی است.

2. خط مشی و اهداف استراتژیك
در این قسمت دیدگاهها،مقاصد و خواسته های مدیریت و اصول عملكرد و اشتیاق مدیریت نسبت به بهداشت، ایمنی و محیط زیست و هدف از بهبود كارایی عملكرد
HSE بیان می شود
از سوی بالاترین مقام، توسعه یافته و حمایت میشود
باید به صورت قابل فهم برای گروههای ذینفع تهیه شده و در دسترس قرار گیرد
(مثلا از طریق درج در گزارش سالیانه، تهیه كتابچه و نصب در تابلو اعلانات)
شركت میتواند دارای خط مشی جداگانه برای هر یك از بخشهای بهداشت، ایمنی و محیط زیست باشد یا اینكه یك خط مشی جامع بهداشت، ایمنی و محیط زیست داشته باشد.

3. سازمان، منابع و مستند سازی
در این قسمت سازماندهی نیروی انسانی و منابع و مستندسازی برای كارایی عملكردHSE مورد نظر است
1-3 مسئولیتها و ساختار سازمانی
فراهم نمودن منابع و نیروی انسانی مناسب برای توسعه و استقرار نظامHSE
اطمینان حاصل نمودن از انطباق اقدامات با خط مشی HSE
دریافت و در دسترس قرار دادن اطلاعات موجود در زمینه موضوعات HSE و تفسیر آنها
تعیین و ثبت اقدامات اصلاحی و همچنین موقعیتهای بهبود كارایی اجرای نظامHSE
پیشنهاد دادن یا فراهم نمودن سازوكارهای بهبود و تایید نحوه استقرار آنها
كنترل فعالیتها در حالیكه اقدامات اصلاحی انجام می گیرد
كنترل موقعیتهای اضطراری
2-3 نماینده( نمایندگان) مدیریت
از سوی مدیریت تعیین می شود
مسئول هماهنگی استقرار و تداوم نظام HSE است
باید در برابر مدیریت پاسخگو باشد
باید اطلاعات كافی از فعالیتهای شركت و مباحث HSE آن داشته باشد
باید ارتباط تنگاتنگ با مدیران صف در تمامی مشاغل و فرایند ها داشته باشد
وظایف دیگر وی موجب تضعیف مواضع HSE وی نگردد
3-3 منابع
مدیریت ارشد باید برای اطمینان از عملكرد مؤثر منابع لازم را به این امر اختصاص دهد، مثلاََ:
منابع لازم برای نگهداری تاسیسات واحدهای تولیدی و تجهیزات مطابق با الزامات قانونی
تجهیزات و زیرساختهای لازم برای مقابله و كاهش اثرات موقعیتهای اضطراری
منابع لازم جهت انجام ممیزیهای مجدد بهداشت، ایمنی و محیط زیست
تخصیص منابع برای برنامه های توسعه ای جدید
4-3 شایستگی و صلاحیت
تعیین روشهایی كه وظایف باید بر اساس آنها انجام گیرد
تعیین صلاحیتها(تواناییها، مهارتها،دانش مورد نیاز
انتخاب كاركنان مناسب
فراهم نمودن آموزش در صورت نیاز(بررسی وظایف افراد، تعیین دامنه، پریود،نوع و زمان آموزش، انجام آموزش، ثبت سوابق، دریافت باز خور از آموزش گیرندگان، ارزیابی اثربخشی دوره آموزشی)
بررسی مجدد عملكرد
5-3 پیمانكاران
باید یك روش اجرایی وجود داشته باشد تا اطمینان حاصل شود كه پیمانكاران در قالب یك نظام مدیریتی با الزامات HSE سازمان سازگار هستند
این روش باید تسهیل كننده روابط پیمانكاران با شركت و نیز سایر پیمانكاران باشد
6-3 ارتباطات
باید روشهای اجرایی برای برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات،در راستای خط مشی وقوانین و مقررات HSE شركت برقرار گردد تا كاركنان و پیمانكاران از موارد ذیل آگاهی یابند:
اهمیت پیروی از خط مشی HSE و نقش و مسئولیت آنها در دستیابی به اهداف HSE
عوامل بالقوه آسیب رسان و ریسكهای HSEمربوط به فعالیتهای كاری
اقدامات مورد نیاز برای تشخیص و حذف یا كاهش اثرات در وضعیتهای اضطراری
نتایج سرپیچی از رویه های عملیاتی
سازوكارهای پیشنهادی به مدیریت برای بهبود رویه هایی كه آنها و دیگران به آن عمل می كنند
7-3 مستند سازی و كنترل
مواردی كه باید در نظام بهداشت، ایمنی و محیط زیست مستند سازی و كنترل شود:
خط مشی، اهداف و طرحهای HSE
نقشها(وظایف) و مسئولیتها
تشریح عناصر نظام مدیریت HSE و روابط بین آنها
نتایج ارزیابی های HSE و مدیریت ریسك
قوانین و الزامات قانونی مرتبط با HSE
رویه ها و دستورالعملهای كاری
طرح مقابله با وضعیت اضطراری

4.ارزیابی و مدیریت ریسك
در این بخش چگونگی تعیین عوامل بالقوه آسیب رسان و ارزیابی ریسكهای مربوطه برای تمامی فعالیتها، محصولات، خدمات، و توسعه آنها و همچنین كاهش این ریسكها بررسی می شود.
1-4 تعیین عوامل بالقوه آسیب رسان
2-4 ارزیابی اثرات عوامل آسیب رسان بر انسان، سرمایه و محیط زیست
3-4 ثبت عوامل بالقوه آسیب رسان
4-4 اهداف و معیار اجرا
5-4 اقدامات كاهش ریسك
روشهای مختلفی به منظور شناسایی و تجزیه و تحلیل خطرات كاری و ارزیابی ریسكهای آنها وجود دارد كه شامل طیف وسیعی از رویكردهای متنوع از بازرسی های ساده تا بازنگری و بررسی های گروهی، منظم و پیچیده می باشد. برخی از این روشها عبارتند از :
• رتبه بندی خطرات حریق و انفجار
• چك لیست های ایمنی
• زی ایمنی
• تجزیه و تحلیل مقدماتی خطر
• مطالعه خطر و قابلیت عملیات (هزاپ)
• تجزیه و تحلیل حالت های خطا و اثرات آن
• تجزیه و تحلیل درخت خطا
• تجزیه و تحلیل درخت واقعه
برخی از روش های فوق به واسطه نگرش كمی آنها به میزان ریسك فعالیت ها از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و برخی دیگر به واسطه سادگی انجام آنها، در بیشتر موارد توصیه می شوند. با این وجود، توجه به این نكته ضروری است كه طبیعت و شرایط خاص فرایند یا محصول مورد بررسی، تعیین كننده ابزار مناسب برای تحلیل خطرات مرتبط با آن می باشد.

5. طرحریزی
در این قسمت چگونگی طرحریزی فعالیتهای كاری و اقداماتی مورد توجه قرار می گیرد كه در مرحله ارزیابی و مدیریت ریسك تعیین شده اند
.
5-1- كلیات
باید در برنامه های كلان كاری، برنامه ریزیهای لازم برای دستیابی به اهداف و اقدامات مربوطه به اجرای HSE مد نظر قرار گیرد.
5-2- یكپارچگی سرمایه
باید رویه هایی برقرار شود تا اطمینان حاصل گردد كه تاسیسات و تجهیزاتی كه طراحی ، ساخت ، خریداری یا به كار گرفته شده یا مورد بازرسی قرار گرفته اند از نقطه نظر HSE مناسب اند ( با معیارهای از پیش تعیین شده مطابقت دارند)
5-3- رویه ها و دستور العملهای كاری
ابتدا باید فعالیت هایی كه فقدان رویه مكتوب برای آنها منجر به تخطی از خط مشی یا نقض الزامات قانونی یا معیارهای اجرایی می گردد، تعیین شوند، سپس رویه ها و استانداردهای مستند برای چنین فعالیت هایی تهیه شود به نحوی كه در آن چگونگی انجام كار و مسوولیت های افراد به صورت صریح، ساده و قابل فهم تعیین شده باشد. دستور العمل های كاری روش انجام وظایف در محیط كار چه توسط كاركنان شركت و چه توسط پیمانكاران را تعریف می كند.
5-4- مدیریت تغییر
باید روی هایی برای طرحریزی و كنترل تغییرات ( چه موقت و چه دائم ) وجود داشته باشد تا از تاثیرات نامطلوب تغییرات بر سیستم مدیریت HSE جلوگیری شود.
5-5- طرحریزی اضطراری
باید پس از تجزیه و تحلیل سیستماتیك وضع موجود نسبت به استقرار رویه هایی برای تعیین وضعیت های اضطراری اقدام شود. طرح مدیریت اضطراری شامل 3 فاز می باشد:
فاز 1 : اقدامات قبل از وقوع ( طرح پیشگیری )
فاز 2 : اقدامات حین وقوع ( طرح مقابله )
فاز 3 : اقدامات پس از وقوع ( طرح بازیابی )

6- استقرار و پایش
در این قسمت چگونگی انجام فعالیت های طرحریزی شده و نحوه پایش آنها و همچنین اقدامات اصلاحی مورد نیاز مورد بررسی قرار می گیرد.
6-1- فعالیت ها و وظایف
فعالیت ها و وظایفی كه طبق روش اجرایی و دستور العمل های كاری در مرحله طرحریزی یا قبل از آن و با توجه به خط مشی HSE تهیه شده باید در سطوح مختلف ( مدیریتی، سرپرستی و اجرایی ) انجام گیرد.
6-2- پایش
پایش می تواند شامل فعالیت های ذیل باشد:
● پایش منظم پیشرفت در زمینه اهداف بلند مدت و كوتاه مدت HSE
● بازرسی منظم تاسیسات و تجهیزات در مقایسه با معیارهای كارایی
● مشاهدات نظام دار كار و رفتار برای ارزیابی چگونگی پیروی از روش ها و دستور العمل ها
● تجزیه و تحلیل منظم برون ریزها و پسابها
● تحت نظر قراردادن كاركنان از لحاظ بهداشتی و مراقبت های پزشكی
6-3- ثبت سوابق
باید نظام ثبت سوابق برای نشان دادن میزان انطباق شركت با خط مشی و الزامات مربوط به HSE و ثبت میزان پیشرفت در مسیر اهداف برنامه ریزی شده و معیارهای كارایی عملكرد برقرار شود.
6-4- عدم انطباق و اقدامات اصلاحی
عدم انطباق می تواند ناشی از تصمیمات و خطاهای مربوط به نظام مدیریت، تجهیزات یا نیروی انسانی باشد.
باید مسوولیت ها و اختیارات مربوط به آغاز تحقیق و اقدام اصلاحی برای موقعیت های عدم انطباق و عملیات و نتایج آن تعیین شود.
6-5- گزارش وقایع
باید یك روش ثبت و گزارش دهی برای حوادثی كه سبب تحت تاثیر قرار گرفتن پیشرفت اجرای HSE می شود وجود داشته باشد تا بتوان از این حوادث درس گرفت و اقدام لازم را به انجام رساند.
6-6- پیگیری وقایع
هم شرایط عینی و هم نقاط ضعف مدیریت HSE كه سبب پدید آمدن حادثه گردیده باید دقیقاً تعیین گردد تا قضاوت توسط افراد مسوول به درستی انجام گرفته و اقدام پیگیرانه لازم انجام گیرد.

7- ممیزی و بررسی مجدد
در این قسمت ارزیابی دوره ای كارایی عملكرد، اثر بخشی و متناسب بودن نظام، مورد بررسی قرار می گیرد.
7-1- ممیزی
عبارتست از برقراری روش های اجرایی برای تعیین :
● انطباق عناصر و فعالیت ها با برنامه طرحریزی شده
● فعالیت های تاثیر گذار بر خط مشی، اهداف و معیارهای اجرایی
● پیروی از الزامات قانونی مرتبط
● شناسایی نواحی بهبود كه می تواند منجر به پیشرفت نظام مدیریت HSE شود.
7-2- بررسی مجدد
مدیریت ارشد باید در فواصل زمانی معین نظام مدیریت HSE و كارایی عملكرد آن را مورد بررسی مجدد قرار دهد و از پیوستگی، متناسب بودن و اثر بخشی آنها اطمینان حاصل كند.

محیط زیست؛ بهداشت و ایمنی

مطالب مشابه :

روش بازرسی ایمنی و بهداشت المری

ایمنی دریا نوردی

ایمنی دریا نوردی

ممیزی ایمنی

مدیریت ایمنی

ضرورت داشتن برنامه ایمنی و بهداشت حرفه ای یا چرا نیاز به مدیریت ایمنی داریم؟

محیط زیست؛ بهداشت و ایمنی

تحلیل اثر بخشی سیستم های ایمنی

مراحل اجرای مدیریت ایمنی و بهداشت پیمانکاران