سیستم برق و جرقه زنی خودرو

سيستم برق خودرو :

مباني الكتريسيته :

هر گاه الکترون ها از اتم جدا شود و جذب اتم های مجاور گردند جريانی از حرکت و جابجای الکترون ها به نام هدايت الکتريکی به وجود می آيد.

عناصر به سه دسته تقسيم مي شوند :

1- عناصر هادي يا رسانا : عناصري كه لايه آخر الكتروني آنها کمتر از چهار الکترون داشته باشد رسانا هستند . مانند مس وآلومينيم

2- عناصر نيمه هادي يا نيمه رسانا : عناصري كه لايه آخر الكتروني آنها چهار الكترون داشته باشد نيمه رسانا هستند. مانند ژرمانوم

3- عناصر عايق يا نارسانا : عناصري كه لايه آخر الكتروني آنها بيشتر از چهار الكترون داشته باشد نارسانا می باشند. مانند چوب – پلاستيك .

ولتاژ ( اختلاف پتانسيل ) : نيرويي كه باعث به حركت درآمدن الكترون مي شود را ولتاژ يا اختلاف پتانسيل مي گويند. اگر اختلاف پتانسيل نباشد، جريان برقي نيز به وجود نمي آيد. اختلاف پتانسيل با V مشخص مي شود و واحد آن ولت مي باشد .

شدت جريان : به حركت برق از قطب مثبت به سمت قطب منفي ، بطوريكه ما اين حركت را نمي بينيم ، ولي روشن شدن چراغ به ما نشان مي دهد كه جريان برق وجود دارد . شدت جريان را با علامت I مشخص مي كنيم و واحد آن آمپر مي باشد كه با علامت A نشان مي دهيم .

مقاومت : هر چيزي كه از حركت الكترون جلوگيري بكند را مقاومت مي گويند . تمام مصرف كننده ها يك مقاومت محسوب مي شوند . مقاومت را با علامت R نشان مي دهند و واحد آن اُهم (Ω ) مي باشد .

قانون اُهم : قانون اُهم بيان مي كند كه اختلاف پتانسيل برابر است با حاصلضرب شدت جريان در مقاومت يعني :

مثال : چراغ جلو 4 آمپر و 3 اُهم است ، ولتاژ يا اختلاف پتانسيل آن چقدر است ؟

مثال : برف پاكني 6 امپر مي كشد ، مقدار مقاومت آن چقدر است ؟

انرژي الكتريكي ( توان ) :

تمام مصرف كننده ها يك انرژي الكتريكي مصرف مي كنند كه روي مصرف كننده ها نوشته شده است را توان يا انرژي الكتريكي مي گويند . توان الكتريكي را با علامت P نشان مي دهند و واحد آن وات است كه با علامت W مشخص مي شود .

مثال : چراغ جلو 5 آمپر و 12 ولت است ، توان آن چقدر است ؟

مثال : توان استارتی 900 وات است ، مقدار آمپر آن چقدر است ؟

مقاومت سيم : به عوامل زير بستگي دارد :

1- جنس سيم 2- طول سيم 3- سطح مقطع سيم .

هرچقدر طول سيم بيشتر باشد ، مقاومت آن بيشتر است و هرچه قطر سيم بيشتر باشد ، مقاومت آن كمتر است .

انواع مدارات الكتريكي :

1- موازي : اگر يك سر مصرف كننده ها را به هم و سر ديگر مصرف كننده ها را به هم وصل كنيم و يكي را به قطب مثبت و ديگري را به منفي ببنديم آن مدار موازي است .

مقاومت

2- سري : در اين اتصال مصرف كننده ها به دنبال يكديگر به صورت متوالي نصب مي شوند .

مقاومت

3- مختلط يا تركيبي : در اين مدار مصرف كننده ها ممكن است هم به صورت سري و هم موازي به هم وصل شده باشند .

نكته : در مدارهاي موازي اگر يكي از لامپ ها بسوزد بقيه لامپ ها روشن مي ماند بنابراين در خودرو نيز تمام مصرف كننده ها به صورت موازي نصب شده است ولي در مدار سري عكس قضيه فوق مي باشد .

مولتي متر(آوومتر) : براي اندازه گيري ولتاژ ، مقاومت و شدت جريان استفاده مي شود .

نکته : ولت متر و اهم متر به صورت موازی و آمپر متر به صورت سری برای اندازه گيری پارامتر هايشان در مدار قرار می گيرند.

انواع جريان برق : 1- متناوب AC 2- مستقيم DC

جريان متناوب : جرياني كه برق مثبت و منفي مرتباً متغير است يعني برق مثبت مرتباً قطع و وصل مي شود . اين جريان را در نقشه ها با علامت AC يا ~ مشخص مي كنند . كاربرد آن در برق شهر است .

جريان مستقيم : جرياني كه در آن تغيير يا تناوب وجود ندارد و مثبت و منفي ثابت است و كاملاً مجزا و به وسيلة باتري توليد مي شود . اين برق در خودرو مورد استفاده قرار مي گيرد كه با علامت DC مشخص مي شود .

باطري :

كار باطري ذخيرة انرژي الكتريكي براي كليه مصرف كننده ها مي باشد . باطري يك جريان مستقيمي از برق توليد مي كند ، در واقع باطري انرژي شيميايي را به انرژي الكتريكي تبديل مي كند . باطري دو نوع خشك و تر وجود دارد .

باطري سه وظيفه دارد :

1- براي استارت زدن موتور انرژي الكتريكي را تأمين مي كند .

2- براي زمانيكه الكتريسيته لازم از قدرت توليدي دينام بيشتر است .

3- ولتاژ برق را ثابت نگه مي دارد .

بخش ظاهري باطري :

قطب مثبت : توسط يك كابل به ضخامت 14 الي 19 ميليمتر به اتوماتيك استارت متصل است . قطر اين قطب 16/11 اينچ مي باشد و با علامت + و يا با واشر قرمز مشخص مي شود .

قطب منفي : اين قطب توسط يك كابل به ضخامت 7 الي 9 ميليمتر به بدنه ماشين متصل است . قطر اين قطب 16/10 اينچ مي باشد و با علامت –و يا با واشر مشكي مشخص مي شود .

درپوش : هر خانه باطري داراي يك درپوش مي باشد . درپوش داراي يك منفذ است كه بخارات از آن خارج مي شود و باعث كنترل فشار مي گردد .

كنكتور : كنكتور خانه هاي باطري را به هم متصل مي كند . كنكتور باطري هاي سياه بالاي آن قرار دارد .

طرز تشخيص قطب هاي باطري كه علامت آن از بين رفته است : با يك تكه سيم به يكي از قطب ها وصل كرده و سر ديگر سيم را داخل خانه دوم باطري قرار مي دهيم ، اگر حباب تشكيل شد آن قطب منفي و قطب ديگر مثبت است .

مشخصات روي باطري : 1- ولتاژ و ظرفيت باطري ، 2- شاخص ميزان آب باطري ، 3- آمپر اسمي باطري ، 4- تعداد صفحات باطري .

ظرفيت باطري : روي باطري ظرفيت باطري حتماً نوشته شده است كه واحد آن آمپر ساعت مي باشد . براي مثال يك باطري 60 آمپرساعت قادر است يك لامپ 10 آمپري براي مدت 6 ساعت روشن نگه دارد .

بخش داخلي باطری : از قسمتهای زير تشکيل شده است.

1- صفحات مثبت : از جنس پراكسيد سرب يا دي اكسيد سرب و رنگ آن قهوه اي مي باشد و به حالت دشارژ سولفات سرب و سفيدرنگ است .

2- صفحات منفي : از جنس سرب اسفنجي و رنگ آن خاكستري مي باشد و در حالت دشارژ سولفات سرب و سفيدرنگ است .

3- صفحات عايق : از جنس ميكا , پلاستيك و پشم شيشه است و سمتي كه شياردار است به طرف صفحه مثبت است زيرا فعل و انفعال شيميايي آن بيشتر است .

4- الكتروليت : جنس الكتروليت از آب مقطر و اسيد سولفوريك تشكيل شده است كه فرمول شيميايي عبارت است از :

نسبت مخلوط كردن آب و اسيد :

مقدار اسيد مقدارآب مقطر

درصد حجمي : 27% 73%

درصد وزني : 37% 63%

پيمانه اي : يك پيمانه سه پيمانه

طرز تهيه الكتروليت : يك ظرف پلاستيكي انتخاب كرده و داخل آن را ابتدا 3 پيمانه آب مقطر مي ريزيم . بعد از آن يك پيمانه اسيد به آرامي به آن اضافه مي كنيم و با همزن آن را مخلوط مي كنيم و به مدت نيم ساعت صبر كرده تا خنك شود . با هيدرومتر غلظت آن را اندازه مي گيريم .

صفحات باطري ( پليت ) :روي باطري تعداد مجموع صفحات مثبت و منفي يك خانه نوشته مي شود. براي مثال يك باطري 11 پليت داراي 5 صفحه مثبت و 6 صفحه منفي در يك خانه دارد . هميشه تعداد صفحات منفي يكي بيشتر از صفحات مثبت است . تعداد صفحات عايق برابر با مجموع صفحات مثبت و منفي منهاي يك است . در مثال فوق تعداد صفحات عايق برابر 10 است .

هيدرومتر ، اسيد سنج ، غلظت سنج : وسيله اي است براي سنجش غلظت آب باطري و همچنين براي تست شارژ باطري مورد استفاده قرار مي گيرد .

1- اگر سطح آب اسيد مرز بين سفيد و سبز باشد ، باطري شارژ است. 2- اگر سطح آب اسيد در منطقه سفيد باشد، نيمه شارژ است. 3- اگر سطح آب اسيد درمنطقه قرمز باشد، كاملاً دشارژاست.

غلظت مناسب در دماي 25 درجه 285/1 گرم بر سانتيمتر مكعب و يا 1285 كيلوگرم بر مترمكعب مي باشد .

اگر بخواهيم باطري را به مدت طولاني نگهداري كنيم :

1- آب باطري را خالي كرده و چند بار آن را با آب شستشو دهيم .

2- باطري را خشك كرده و در جاي خشك قرار مي دهيم .

3- براي استفاده مجدد داخل آن آب باطري ريخته و بعد 40 ساعت آن را با آمپر بسيار كم در حدود 5/1 آمپر شارژ مي كنيم .

سولفاته كردن قطب هاي باطري :

هرگاه صفحات باطري خارج آب باطري قرار گيرد باعث سولفاته زدن قطب ها مي شود بنابراين عواملي كه باعث كاهش آب باطري مي شود منشأ سولفاته زدن مي باشد كه عبارتند از : 1- گرماي هوا كه باعث تبخير آب باطري مي شود . 2- شارژ بيش از اندازه باطري كه باعث جوشيدن آب باطري و تبخير آن مي گردد . براي از بين بردن سولفاته ابتدا قطب ها را با آب جوش و برس سيمي تميز كرده و سپس مقداري گريس روي آن بماليد .

نكته : سطح الكتروليت ( آب باتري ) بايستي يك سانتيمتر از سطح صفحات بالاتر باشد .

نكته : خانه هاي باطري به صورت سري و صفحات به صورت موازي به همديگر متصل هستند.

نكته : براي باز كردن باطري بايد ابتدا قطب منفي ، سپس قطب مثبت را جدا كنيد تا از اتصال كوتاه و آسيب رسيدن به قطعات برقي و خود باطري جلوگيري شود .

دينام : وظيفة تبديل انرژي مكانيكي به انرژي الكتريكي را بر عهده دارد .

انواع دينام : 1- ژنراتوري ، 2- آلترناتور

در دينام ژنراتوري آهنربا ،ثابت و سيم پيچ مي چرخد ولي در آلترناتور سيم پيچ ثابت است و آهنربا مي چرخد .

مزاياي دينام آلترناتور : 1- در دور كم برق توليد مي كند . 2- وزن آن سبك است 3- راندمان آن بالا است . 4- تعمير و نگهداري آن ساده و مقرون به صرفه مي باشد .

آفتامات دينام ( رگلاتور دينام ) : وظيفه هاي آفتامات عبارتند از : 1- كنترل ولتاژ خروجي دينام 2- كنترل ولتاژ توليدي دينام 3- شارژ باطري و قطع عمل شارژ در زمان پر شدن باطري .

آفتامات از ترانزيستور ، ديود زينر و مقاومت تشكيل شده است .

وظيفه ي ديود زينر : تبديل برق متناوب به مستقيم مي باشد .

استارت : وظيفه ي استارت ، به حركت درآوردن فلايويل جهت روشن شدن موتور مي باشد . در اصل استارت انرژي الكتريكي را به مكانيكي تبديل مي كند .

اساس كار استارت : اساس كار وجود قطب هاي همنام آهنربا مي باشد . درواقع استارت از دو آهنربا تشكيل شده و قدرت آن به نيروي آهنربا بستگي دارد .

استارت از دو قسمت تشكيل شده : 1- اتوماتيك استارت ، 2- موتور استارت

وظايف اتوماتيك استارت : 1- جلو بردن دنده استارت جهت درگيري با فلايويل 2- ارسال برق جهت موتور استارت يعني اتوماتيك استارت برق مثبت باطري را به وسيلة اتصال دو پيچ به موتور استارت مي فرستد .

وظيفه موتور استارت : چرخاندن دنده استارت

عيب هايي كه داخل استارت به وجود مي آيد :

1- اگر استارت زديم و صداي تق تق به گوش برسد و موتور استارت بچرخد ، نشان دهنده آن است كه سيم پيچ نگهدارنده سوخته است .

2- اگر استارت زديم و اتوماتيك استارت هيچ صدايي ندهد ، مشخص كننده آن است كه يا سيم پيچ كشنده سوخته است يا كابل مثبت يا منفي باطري قطع است .

3- اگر استارت زديم و موتور استارت بچرخد و بعد از قطع استارت دنده فلايويل و دنده استارت درگير بماند يا اهرم دو شاخه جا به جا قرار گرفته يا فنر اتوماتيك استارت شكسته است .

4- اگر استارت زديم و دنده استارت به سمت جلو حركت كند و موتور استارت بچرخد ولي فلايويل را نچرخاند واشر پولكي شكسته است .

نكته : دنده استارت داراي نسبت تبديل 1 به 15 تا 1 به 20 مي باشد يعني اينكه دنده استارت 15 دور بزند ، فلايويل 1 دور مي چرخد .

سيستم جرقه خودرو

سيستم جرقه از قطعات زير تشكيل شده است: كوئل ، دلكو ، شمع ، وايرها ، سوئيچ

كوئل: براي احتراق سوخت نياز به قوس الكتريكي قوي مي باشد و برق V 12 باطري اين كار را نمي تواند انجام دهد، لذا از قطعه اي به نام كوئل استفاده مي شود كه برق 12 ولت را به 12000 تا 25000 ولت افزايش مي دهد .

كوئل از قسمت هاي زير تشكيل شده است : 1- پوسته 2- هسته مركزي 3- سيم پيچ اوليه 4- سيم پيچ ثانويه 5- بُرجك 6- روغن مخصوص خنك كاري يا قير .

طرز كار كوئل : با باز كردن سوئيچ ، جريان برق از باطري به AM سوئيچ و از AM به Ig و از Ig به مثبت يا ورودي كوئل وارد مي شود و جريان از سيم پيچ اوليه هسته مركز را دور زده و از ترمينال منفي كوئل خارج و به فيوز دلكو و پلاتين مثبت وارد مي گردد . اين زماني است كه دهانة پلاتين مثبت و منفي به يكديگر وصل مي باشند . پس از باز شدن پلاتين ها در اثر گردش ميل دلكو جريان در سيم پيچ اوليه قطع گرديده و به سيم پيچ ثانويه وارد مي شود . سپس برق قوي از برجك كوئل خارج شده و توسط واير به برجك درب دلكو وارد مي شود و در اثر چرخش برق به برجك هاي كناري و سپس به شمع ها ارسال مي گردد .

تعداد دور سيم پيچ اوليه 200 الي 300 دور و ضخامت سيم آن 1 ميليمتر مي باشد و تعداد دور سيم پيچ ثانويه 15000 تا 25000 دور و ضخامت آن 1/0 ميليمتر مي باشد . با افزايش تعداد دور سيم پيچ ثانويه مي توان ولتاژ كوئل را افزايش داد .

نكته : براي جلوگيري از گرم شدن هستة كوئل آن را به صورت ورقه اي كه عايق در كنار آن مي باشد مي سازند . همچنين از روغن مخصوصي براي خنك كاري كوئل استفاده مي شود .

معايب كوئل : كوئل ممكن است نيم سوز شده يا بسوزد كه علت آن اتصال در سيم كشي يا باز ماندن بيش از حد سوئيچ يا خال زدن پلاتين و ظرفيت زياد فيوز دلكو مي باشد .

دلكو : قدرت توليد شده ، فشار قوي توسط كوئل و ترمينال هاي درب دلكو تقسيم مي گردد تا به سرشمع ها برسد .

وظايف دلكو : 1- تقسيم برق بين شمع ها 2- ايجاد آدوانس جرقه [ الف : مكشي (خلائي ) ، ب : وزنه اي ( لنگري )] 3- شارژ مدار اوليه كوئل 4- باز و بسته كردن دهانه پلاتين .

دلكو حركت خود را توسط كوپلينگ از ميله خروجي اويل پمپ مي گيرد .

قسمت هاي تشكيل دهنده دلكو :

1- درب دلكو : از كائوچوی سخت ساخته شده كه روي آن در مركز و از قسمت بيروني محل ترمينال فشار قوي كوئل و از قسمت داخل محل قرارگيري ذغال و فنر درب دلكو مي باشد. در روي درب دلكو به تعداد سيلندر, ترمينال واير وجود دارد كه از ترمينال به سرشمع ها برحسب ترتيب احتراق وايرچيني شده است و از برجك كوئل به برجك مركزي دلكو وصل مي شود ، درصورت ترك داشتن درب دلكو جرقه به ترمينال هاي ديگر سرايت كرده و خودرو روشن نمي شود .

2- چكش برق : برق ورودي توسط ذغال از برجك دلكو به فلز روي چكش برق منتقل شده و با دور زدن و گردش چكش برق ، جريان برق فشار قوي به ترمينال هاي درب دلكو تقسيم مي گردد . جنس چكش برق از كائوچو مي باشد . درصورتي كه چكش برق ترك بردارد ، جريان را به بدنه ميل دلكو انتقال مي دهد كه باعث خاموش شدن موتور مي گردد .

3- فيوز دلكو يا خازن : فيوز يا خازن ذخيره كننده ي نيروي الكتريكي مي باشد . هنگامي كه دهانه پلاتين بسته است ، جريان برق جهت شارژ كوئل از خازن به سمت كوئل هدايت مي شود و در زمان باز شدن دهانة پلاتين جريان اضافه را در خود ذخيره مي كند و از ذوب شدن دهانة پلاتين جلوگيري مي كند .

وظايف خازن : 1- تقويت جرقه 2- جلوگيري از خال زدن پلاتين 3- تداوم جرقه

فيوز يا خازن در ظرفيت هاي مختلف ساخته مي شود كه برحسب ميكروفاراد (μF) مي باشد . درصورتي كه ظرفيت فيوز از حد لازم كمتر يا بيشتر باشد باعث خال زدن پلاتين مي گردد. اگر فك متحرك خال بزند نشان دهنده ي آن است كه ظرفيت خازن كم است يا نيم سوز شده و اگر فك ثابت يا قطب منفي خال بزند ، ظرفيت خازن زياد است .

روش تشخيص سالم يا خراب بودن فيوز : ابتدا فيوز را روي يك خودروي روشن امتحان كرده ، واير يكي از شمع ها را به نوك سيم مثبت فيوز نزديك كرده و حدود 15 بار عمل جرقه را روي سيم مثبت فيوز مشاهده كرده ، سپس واير را در جاي خود قرار داده و سيم مثبت فيوز را به بدنة خودش نزديك مي كنيم ، اگر جرقه زد سالم بوده ، درغير اينصورت سوخته است.

4- پلاتين : جنس پلاتين از فلز پلاتين يا تنگستن مي باشد ، پلاتين درحقيقت يك كليد قطع و وصل جريان كوئل مي باشد . پلاتين روي يك صفحه متحرك به نام صفحه پلاتين و صفحه پلاتين روي يك صفحة ثابت به نام صفحه دلكو ساخته شده است. صفحه پلاتين حدود 30 درجه روي صفحه دلكو مي چرخد .

زاويه داول : به زاويه نشست پلاتين ، زاويه داول مي گويند كه مقدار آن 60 درصد زاوية كلي مي باشد .

تعداد سيلندر ÷ يك دور گردش ميل دلكو (360 ) = زاويه كلي

زاويه كلي = زاويه داول

زاويه داول – زاويه كلي= زاويه باز بودن

= زاويه كلي

= زاويه داول

= زاويه باز بودن

مثال : زاوية داول , زاويه باز بودن و زاوية كلي پلاتين را براي موتور 4 سيلندر محاسبه كنيد ؟

= زاويه كلي

= زاويه داول

= زاويه باز بودن

مثال : زاويه داول , زاويه باز بودن و زاوية كلي پلاتين را براي موتور 6 سيلندر محاسبه كنيد ؟

نكته : هرچه تعداد سيلندر بيشتر باشد ، زاوية داول كمتر است .

خلاصي يا فيلر دهانة پلاتين : براي تنظيم مقدار زاويه داول خلاصي دهانة پلاتين بايد تنظيم باشد كه مقدار فيلر دهانة پلاتين در پيكان 40/0 ميليمتر مي باشد و به وسيلة آچار فيلر تنظيم مي شود .

آدوانس دلكو : براي فرصت دادن به زمان جرقه و خوب مشتعل شدن سوخت در دلكو از آدوانس يا پيش جرقه استفاده مي شود . آدوانس در دو نوع استاتيكي و ديناميكي وجود دارد .

انواع آدوانس ديناميكي : 1- آدوانس خلائي يا مكشي 2- آدوانس وزنه اي يا لنگري آدوانس مكشي يا خلائي : در حالت دور آرام اين آدوانس به كار مي رود كه از خلاء دهانه ونتوري كاربراتور ( خلاء ماني فولد ) استفاده مي كند و توسط يك شيلنگ به شيپوري دلكو وصل است ، در اثر خلاء ديافراگم داخل شيپوري به عقب كشيده مي شود و ميله اي كه به وسط ديافراگم وصل است ، صفحة پلاتين را حركت مي دهد و باعث حركت صفحه در خلاف جهت چكش برق شده و جرقه زودتر زده مي شود .

آدوانس لنگري يا وزنه اي : اين آدوانس از دو وزنة لوبيايی شكل كه در زير صفحه دلكو قرار گرفته اند و توسط دو فنر با ميل دلكو ارتباط دارند ، تشكيل شده است . هنگامي كه سرعت اتومبيل زياد مي شود ( دور موتور زياد شود ) وزنه ها از هم باز شده و باعث افزايش سرعت چهارپره دلكو شده و زمان باز شدن دهانه پلاتين را جلو مي اندازد .

طرز کارآدوانس وزنه ای طرز کار آدوانس مکشی

آدوانس استاتيكي : آدوانس استاتيكي به سه صورت قابل تنظيم مي باشد : 1- به وسيلة چراغ تايمينگ دلكو 2- به وسيلة لامپ تست 12 ولتي 3- به روش تجربي 4- به وسيلة ديدن جرقه .

- به وسيلة چراغ تايمينگ دلكو : بر روي پولي ميلنگ درجات آدوانس و نقطه T.D.C ( نقطه مرگ بالا ) شده است كه برحسب نوع خودرو اين درجات متفاوت مي باشد مثلاً براي پيكان دولوكس 5/7 درجه و براي پيكان كار 10 درجه آدوانس استاتيكي درنظر گرفته اند. براي تنظيم كردن ابتدا كابل هاي مثبت و منفي چراغ دلكو را به مثبت و منفي باطري وصل كرده و كابل گيره دار را به واير شمع 1 يا 4 وصل مي كنيم . سپس موتور را روشن كرده و دلكو را با يك دست كمي به سمت چپ و راست مي گردانيم و چراغ دلكو را روبروي پولي گرفته و دكمه آن را فشار مي دهيم . حال نقطه T.D.C روي پولي را با شاخص روي بدنه تنظيم مي كنيم .

- به وسيلة تست لامپ : سيم مثبت يك لامپ 12 ولتي را به پلاتين مثبت و سيم منفي آن را به بدنه موتور اتصال مي دهيم . سپس سوئيچ را باز نموده تا مدار جرقه داراي برق شود . حال دلكو را به سمت موافق چكش برق ( ريتارد ) چرخانده و سپس به آرامي دلكو را به سمت خلاف چكش برق ( آدوانس ) مي چرخانيم ، لحظه اي كه لامپ روشن شد دلكو تنظيم مي باشد كه در همان نقطه پيچ دلكو را محكم مي كنيم .

- به وسيلة ديدن جرقه : شبيه روش تست لامپ بوده با اين تفاوت كه از لامپ تست استفاده نمي شود و با ديدن جرقه محل تنظيم را پيدا مي كنيم .

در صورتي كه آدوانس بيش از حد باشد : 1- استارت سنگين خورده و دور موتور كم و زياد مي شود . 2- در هنگام گازهاي ناگهاني ميل دلكو صدا مي دهد . 3- در سربالايي ها گيربكس زياد دنده مي خورد . 4 - در هنگام خاموش كردن موتور دير خاموش مي شود . 5 - موتور داغ مي كند و بازدهي كافي ندارد .

در صورتي كه ريتارد بيش از حد باشد : 1- موتور خوب گاز نمي خورد . 2- دور موتور كم و زياد مي شود . 3- در سربالايي شتاب نمي گيرد . 4- موتور داغ مي كند .

در صورتي كه علائم روي پولي ميل لنگ از بين رفته باشد ، ابتدا نقطه T.D.C يا مرگ بالا را پيدا مي كنيم ، بدين ترتيب كه يك شمع سيلندر 1 يا 4 را باز كرده و به وسيلة پيچ گوشتي و با چرخاندن ميل لنگ بالاترين نقطه اي كه پيستون آمد را انتخاب مي كنيم و يك علامت روبروي شاخص بدنه روي پولي مي گذاريم . اكنون با به دست آوردن محيط پولي مقدار آدوانس را روي آن علامت مي زنيم .

سوئيچ: دارای چهار پايه اصلی به شرح زير می باشد.

1- پايه BAT : (30 ) اين پايه توسط يك سيم قهوه اي به پيچ بالاي استارت متصل شده و هميشه برق دارد .

2- پايه ACC : (P ,R ) اين پايه به راديو پخش خودرو وصل مي شود تا در هنگام استارت زدن آسيبي به آن وارد نشود و در زمان استارت برق ندارد .

3- پايه IGN : (15 ) اين پايه به قسمت هاي مختلف خودرو مانند دينام سيسم جرقه ، فشنگي روغن و غيره برق مي رساند .

4- پايه St : ( 50 ) اين پايه به وسيلة يك سيم سفيد با خط قرمز به فيش اتوماتيك استارت متصل مي شود .

روش تشخيص پايه هاي سوئيچ :

1-سوئيچ را يك مرحله مي چرخانيم، دو پايه اي كه به هم راه مي دهند عبارتند از: BAT , ACC

2- سوئيچ را يك مرحله ديگر مي چرخانيم، پايه اي كه به دو پايه قبل راه مي دهد، پايه IGN است.

3-سوئيچ را در حالت St نگه مي داريم ، از دو پايه BAT و ACC هر كدام به St راه ندهد ، ACC است .

واير شمع : وايرها كابل هاي فشار قوي هستند كه جرقه هاي توليدي را از ترمينال دلكو به سرشمع ها مي رسانند . چنانچه اين كابل ها آسيب ببينند جريان فشار قوي ، قوس الكتريكي را به بدنه منتقل مي كند و جريان سر شمع ها ضعيف مي شود .

انواع واير شمع : 1- سيمي 2- ابريشمي يا نخي

به علت اينكه وايرهاي سيمي باعث ايجاد پارازيت مي گرديد ، ديگر از آنها استفاده نشد و وايرهاي ابريشمي يا نخي جايگزين وايرهاي سيمي شدند .

شمع : جرقه توليد شده توسط واير به سرشمع ها رسيده و شمع آن را به محفظة احتراق انتقال مي دهد و موجب مشتعل شدن سوخت و هواي متراكم شده مي گردد .

ارزش حرارتي شمع : ظرفيت انتقال حرارت شمع را ارزش حرارتي شمع مي گويند كه با عدد روي آن نشان مي دهند و با توجه به مارك شمع اعداد آن متفاوت است ، مثلاً در شمع هاي بوش اعداد 225 – 175 – 145 – 95 نشان مي دهند .

انواع شمع : انواع شمع عبارت است از : 1- شمع سرد 2- شمع گرم

شمع سرد : شمع پايه كوتاه يا سرد داراي اتاقك كوچك و سطح حرارت گيري كم بوده و فاصله سر الكترود تا تكيه گاه آن كوتاه است . از اين شمع در موتورهايي كه سيستم خنك كاري خوبي ندارند ( موتورهاي هوا خنك ) و موتورهايي كه با دور زياد كار مي كنند مانند موتورهاي مسابقه اي ، استفاده مي شود .

شمع گرم : شمع پايه بلند يا گرم داراي اتاقك بزرگتري نسبت به شمع سرد هستند و سطح حرارت گيري زياد دارند . از اين شمع ها در موتورهايي كه با دور كم كار مي كنند و موتورهايي كه سوخت نامرغوب تري مصرف مي كنند ، استفاده مي شود .

فاصلة هوايي الكترود شمع (دهانة شمع ) : اين مقدار در اتومبيل ها متفاوت بوده و از 65/0 تا 1 ميليمتر مي باشد . هرچه فاصلة هوايي بيشتر باشد براي پرش جرقه ولتاژ بيشتري موردنياز است ، مثلاً در پژو 90/0 تا 95/0 مي باشد ، در پيكان 65/0 تا 70/0 مي باشد .

پيكان ← 65/0 تا 70/0 ميليمتر پژو ←90/0 تا 95/0 ميليمتر

عمر شمع : در شرايطي كه موتور خوب كار كرده و شمع مناسب انتخاب شود ، عمر شمع بين 15000 تا 25000 كيلومتر مي باشد كه با نگهداري و سرويس آن مي توان عمر آن را افزايش داد .

بازديد وضع ظاهري شمع : از وضع ظاهري شمع مي توان به شرايط كار موتور و مناسب بودن نوع شمع پي بُرد .

1 – اگر پايه شمع قهوه اي و اتاقك و الكترود آن خاكستري باشد ، نوع شمع براي موتور مناسب بوده و مخلوط سوخت و هوا مناسب است و زمان جرقه زني صحيح مي باشد .

2- اگر پايه شمع قهوه اي روشن و اتاقك آن سفيد باشد ، نشانة مناسب نبودن شمع با نوع موتور است يا ارزش حرارتي شمع كم است و يا اينكه جرقه بيش از حد آدوانس است .

3- اگر پايه الكترودها و اتاقك دوده گرفته و رسوب داشته باشد ارزش حرارتي شمع زياد است يا سوخت غني مي باشد يا اينكه روغن سوزي در موتور وجود دارد .

سيستم جرقه زني مگنتي ( آهنربا ) :

در بعضي از خودروها براي توليد جرقه از اين سيستم استفاده شده است . در اين سيستم براي توليد جرقه نيازي به باطري نبوده و با شروع كار موتور ، الكتريسيتة لازم در مدار جرقه زني به وجود مي آيد ، علاوه بر اين از برق مگنتي مي توان براي شارژ باطري استفاده كرد . در نوع مگنتي از پلاتين استفاده نمي شود .

مزاياي اين نوع دلكو :

1- براي توليد جرقه از باطري استفاده نمي شود .

2- با افزايش دور موتور جريان افزايش يافته ولي با كاهش دور موتور قدرت كم نمي شود مانند پرايد .

در اين سيستم خازن داخل مدول قرار گرفته و احتمال خرابي بيشتر در پي كاپ و ماژول مي باشد ، مقاومت پي كاپ بايد 400 تا 1500 اهم باشد در غير اينصورت خراب است و مدول قابل تست كردن نيست .

سيستم جرقه زني ترانزيستوري :

در اين سيستم براي ثابت كردن قدرت جرقه زني موتورهاي بنزيني از ترانزيستور استفاده شده و در مدل هاي زير موجود است :1- ترانزيستوري 2- ترانزيستوري تخليه خازني 3-جرقه زني با پالس مغناطيسي .

سیستم برق و جرقه زنی خودرو

مطالب مشابه :

تقویت سیستم برق و جرقه زنی در خودرو

نصب سیستم ساده دزدگیر پراید

علت گرم شدن موتور پرايد و بالا آمدن آمپر آب: توسط يكي ازدوستان وبلاگmohammad reza marzban

مطالبي در مورد فيوزها و تعويض آنها

مشکلات کولر خودرو

سيستم انژكتوري بنزيني

عيب يابي پرايد انژكتوري

آموزش سیستم انژکتور

مجموعه فیلم های آموزشی مکانیک و تعمیرات خودرو در 18 دی وی دی

عيب يابي خودرو پرايد