خلاصه کتاب آموزش و پرورش تطبیقی تا فصل دهم - احمد آقا زاده – تهران – سمت - 1379

بسمه تعالی

اصلاح آموزش و پرورش را به من بسپارید من دنیا را اصلاح خواهم کرد.

علی رغم تلاش ها و نظریه های زیاد در تعلیم وتربیت هنوز فرمول تعلیم و تربیت پیدا نشده است.

خلاصه کتاب آموزش و پرورش تطبیقی تا فصل دهم - احمد آقا زاده – تهران – سمت - 1379

تهیه کننده : خداداد رحمتی زاده دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ وفلسفه آموزش و پرورش

استاد : دکتر ابوالفضل بختیاری

خلاصه فصل اول تا فصل دهم

در کار تحقیق معمولا دو شیوه ی کلی وجود دارد:

ü روش تجربه و آزمایش : برای بررسی فرضیات تحقیق در علوم طبیعی بهره می گیرند.

ü روش تطبیق یا مقایسه

پژو هشگران در مطالعات تطبیقی یا مقایسه ی به اصولی توجه دارند که مهمترین آنها به شرح ذیل می باشد

1) اصل برداشت سیستمی یا نظام گرادر مطالعات تطبیقی

الف) نظام آموزش و پرورش نظامی است که از نمادهای دیگر اجتماعی،سیاسی،اقتصادی و فرهنگی جامعه متاثر است.

ب) دارای نظامی از هدف هاست

ج) دارای نظامی از فنون وتجهیزات است که نیل به هدف ها را ممکن می سازد

د) دارای نظامی از تشکیلات سازمانی است.

و) دارای نظامی مدیریتی است که بر فعالیت نهادهای آموزشی افراد و نحوه ی اجرای برنامه ها در جهت تحقق هدف ها نظارت دارد.

ه ) دارای نظامی از مقررات ،ضوابط و هنجارهایی است که روابط اجتماعی و نیازهای گروهی و وظایف افراد در سازمان را در درون این سازمان و در ارتباط با سازمان های دیگر شکل می دهد.

2) اصل به کار گیری اصطلاحات استاندارد شده و قابل قیاس در بررسی ها ی تطبیقی :کار مطالعات تطبیقی در گذشته به علت عدم وجود اصطلاحات استاندارد شده به اشکالات فراوانی روبرو بود.در سال 1985 محققان آموزش و پرورش تطبیقی سازمان یونسکو به منظور اجتناب از هرگونه سر در گمی در مقایسه نظام های آموزشی و پرورش موافقت کردند که برای هر یک از مفاهیم و اصطلاحاتی که در حیطه ی نظام آموزشی است تعریف عملیاتی ارائه دهند و کار بررسی های تطبیقی را ممکن سازند .آموزش متوسطه ،آموزش گروه سنی 11 تا 18 ساله را در بر می گیرد. تعداد اصطلاحات استاندارد و تعریف شده روبه افزایش است و مجموعه این اصطلاحات هر ساله در کتابی معروف به نام سالنامه آماری آموزش و پرورش از طرف یونسکو منتشر می شود.

3)اصل گزینش دقیق اطلاعات و ارقام : در بررسی های تطبیقی باید از اطلاعات و ارقامی بهره گرفت که به صحت ودقت در جمع آوری و انتشار آنها اطمینان باشد و اتکا به آمار و اطلاعت کمی به عنوان مواد خام پژوهشی از ویژگی های این نوع مطالعات است.

4)اصل واقع بینی ،عینیت گرایی و اجتناب از تعصب و اعمال حب وبغض شخصی در تحلیل پدیده های تربیتی

5)اصل توجه به ابعاد گوناگون پدیده های تربیتی

6)اصل انتخاب واحد های محدودتر و انتخاب اصلح متغیرها در مطالعات تطبیقی آموزش و پرورش

فصل دوم

آموزش و پرورش تطبیقی به عنوان دانشی متمایز و مشخص که وجوه علمی به خود گرفت از اوایل قرن 19 پای برعرصه ی وجود نهاد و تاریخ بوجود آوردن آن را می توان با نشر کتاب تدبیر و دیدگاه های مقدماتی در باب آموزشی و پرورش تطبیقی از طرفمحقق فرانسوی مارک آنتونی ژولین در سال 1817 مقارن دانست مارک آنتونی ژولین مطالعات تطبیقی را هدف دار ، قانونمند و نظام یافته کرد.

ژولین 3 اقدام عملی برای پیشبرد مطالعات آموزش و پرورش تطبیقی به شیوه عملی پیشنهاد کرده است.

1) ضرورت تشکیل هیات بین المللی تعلیم و تربیت مجهز به مرکز و اداره کارکنان ثابت که بتواند به مطالعه امور تعلیم و تربیت کشورمان عضو بپردازد.

2) تدوین پرسشنامه ها یی که از طریق آن بتوان اطلاعات و آمار لازم را درباره آموزش و پرورش کشورهای متفاوت بدست آورد.

3) چاپ و انتشار مجله تعلیم و تربیت به چند ین زبان به منظور نشر اطلاعات و نوآوری های آموزش و پرورش

از جمله دانشمندان دیگری که بعد از ژولین نقش موثری در عملی کردن تعلیم و تربیت تطبیقی داشته اند فردریک اشنایدر،یساک کندل،روبرت اولیج،نیکلاس هنز و پدر روز لو نام برد، معتقدند که نظام آموزش و پرورش مولود یک رشته عوامل و نیرو های اجتماعی ،تاریخ سیاسی و اقتصاد قابل تشخیص هستند و بررسی نظام های تربیتی ،بدون در نظر گرفتن نهادهای دیگر اجتماعی ممکن نیست . آنان کار گروهی از پژوهش گران و عوامل موثر در پیدایش آنها مورد بررسی قرار می دهند و به مجموعه عوامل فرهنگی و زمینه های اجتماعی حاکم در جامعه توجیهی ندارند فاقد اعتبار و صحت علمی تلقی کردند.

ویلیام هاریس آمریکایی به ارتباط و تعامل بین دستگاه آموزش و پرورش و جامعه به طور کلی اشاره کرده است.

ماتیو آرنولد انگلیسی به جهت علم در جمع آوری اطلاعات قابل قیاسی و وابستگی نظام تعلیم و تربیت به نهادهای فرهنگی جامعه تاکید داشته است .

پی ای لاویی سور آماردان فرانسوی به شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات و بحث درباره ی مشکلات موجود در روش شناسی تطبیقی پرداخته و به محدودیت علم تطبیق و قیاس که صرفا براساس اطلاعات کمی استوار باشد اشاره کرده است در فرایند علمی کردن دانش تعلیم وتربیت تطبیقی نقش داشته اند.

پس از جنگ جهانی دوم طی دو دهه 1950 تا1960 به علت دسترسی به اطلاعات آماری و کمی توسعه صنعتی جمع آوری و ثبت اطلاعات توجیه و تفسیراطلاعات در قلمرو علوم اجتماعی از گسترش چشمگیری برخوردار شد .

پژوهندگان و متخصصان آموزش و پرورش تطبیقی طی این سال ها معتقد بودند که نظام تربیتی یکی از نهادهای اجتماعی است.

در مطالعه آن باید از همان شیوه ای بهره گرفت که در مطالعه سایر نهاد های موجود در جامعه بکار می رود .اقدام به بهره برداری از تجارب تحقیقی معمول در علوم اجتماعی و علوم انسانی از جمله علم سیاست ،جامعه شناسی، مردم شناسی و اقتصاد نمودند بدینوسیله مطالعات آموزش و پرورش تطبیقی وارد مرحله جدیدی شد که می توان آن را دوره شکل گیری نامید.

ویژگی مطالعه دوره شکل گیری از دوران قبل : محققان این دوره بر مطالعه ی تجربی واستفاده از روش های آماری و سرانجام به کار بردن روش استقرائی در رد یا قبول فرضیه های تحقیقی است.یکی از برجسته ترین پژوهشگران این زمان جرج زد. اف . بردی لهستانی است .(آگاهی و شناخت )

جرج زد .اف.بردی در مطالعات تطبیقی آموزش و پرورش چهار مر حله را مشخص کرده است:

1.توصیف 2. تفسیر 3. همجواری 4. مقایسه

آموزش و پرورش تطبیقی در سال 1956 در نیویورک یکی از مراکز علمی مطالعات تطبیقی در زمینه آموزش و پرورش ایجاد گردید

اندیشه تغییر انجمن آموزش و پرورش تطبیقی به شورای جهانی انجمن ها یآموزش و پرورش تطبیقی را در سال 1961 ژوزف کاتز کانادایی مطرح کرد که مورد استقبال هیات رئیسه انجمن و ... قرار گرفت به همین مناسبت یونسکو سال1970 را سال جهانی آموزش و پرورش نامید.

تالیفات مهم:

1) آموزش و پرورش تطبیقی بین المللی که توماس آر.مورسی در سال 1991 آن را به رشته تحریر در آورد.

2) آموزش و پرورش تطبیقی:مسائل و ویژگی های کنونی آن نوشته های محقق مشهور آموزش و پرورش تطبیقی در سال 1990 سازمان یونسکوآن را منتشر کرد.

3) نظریه ها و روش های متداول در مطالعات تطبیقی آموزش وپرورش نوشته هلمز 1989 منتشر شد.

4) رهیافت های نوین در آموزش و پرورش تطبیقی نوشته آتا باخ وکلی دانشگاه شیکاکو در سال 1986 آن را منتشر کرد.

5) بررسی های علمی و روش شناسی آموزش و پرورش تطبیقی نوشته ماکس اکستین و هارو رد جی نوا 1969 منتشر شد .این دو دانشمند در این کتاب راه و روش و اندیشه های نوین را در مطالعات تطبیقی به عنوان مطرح کردند.

6) آموزش و پرورش تطبیقی در سال 1995 توسط استاد لوتان کوی در دانشگاه سوربن فرانسه به چاپ رسید این کتاب توسط محقق و صاحب نظر برجسته آموزش و پرورش تطبیقی نگاشته شده است از جمله آثاری است که مؤلف با نگرش ژرف توانسته است جایگاه علمی آموزش و پرورش تطبیقی را تبیین کند.

لوتان که از آموزش و پرورش تطبیقی به عنوان علم بین رشته ای که متخصصان مختلف را برای تبیین پدیده های تربیتی چه در داخل کشور و چه در بین ممالک می طلبند نام می برد.

فصل سوم

تعریف آموزش و پرورش تطبیقی : ترجمه اصطلاح Comparative Education است و به دانشی اطلاق می شود که موضوع آن شناسایی تحلیل و مقایسه شباهت ها و تفاوت های پدیده های تربیتی در داخل یک نظام آموزشی یا بین نظام های آموزش و پرورش کشورهای جهان با توجه به عوامل اجتماعی ،مذهبی،اقتصادی، سیاسی موثر در تشکیل و پیدایش آنهاست.

اهداف و کاربرد مطالعات و پژوهش های تطبیقی در زمینه آموزش و پرورش:

1) کشف حقایق و مسائل تربیتی کشور خویش از طریق شناخت مسائل نظام ها ی آموزشی کشور های دیگر

2) ارزیابی متنی بر واقعیت نگری و پرهیز از خود شیفتگی فرهنگی منبعث از قوم گرایی،ایدئولوژی و تمایلات ناسیونالیستی افراطی

3) برنامه ریزی

4) برقراری و توسعه روابط فرهنگی بین کشورهای مختلف جهان در جهت وحدت و ایجاد صلح و دوستی و تفاهم بین انسان ها

5) معرفی نوآوری های آموزشی

6) شناخت مسائل جهانی آموزش و پرورش

مطالعات تطبیقی آموزش و پرورش زیر بنای هرگونه برنامه ریزی جامع و دراز مدت محسوب می شود.

محققی به نام هرمان کن بوئر برای اولین بار دست به انتشار مجله آموزش و پرورش تطبیقی به سه زبان زد و در ایجاد انجمن بین المللی تعلیم وتربیت همت گماشت.هدف این مؤسسه ترویج صلح جهانی و برقراری تفاهم بین المللی از طریق انتشار اطلاعات درباره نظام های تربیتی کشورهای مختلف جهان در زمینه نوآوری آموزشی باید 1- تحقیق 2 –اقدام 3- بکار گیری پیروی کرد.

عمده ترین هدف هایی که محققان آموزش و پرورش تطبیقی در مطالعات خویش آن را ملحوظ میدارند کار تبادل اطلاعات به قصد ارائه ی نوآوری،تامین ماخذو منابع

فصل چهارم

از جمله ویژگی های بارز مطالعات تطبیقی در زمینه آموزش وپرورش می توان اهتمام در شناسایی و تجزیه و تحلیل مسائل در قلمرو آموزش و پرورش را ذکر کرد.

میزان رشد یک رشته علمی به تعداد موضو عات و مبا حث مورد بر رسی آن بستگی دارد .

مهمترین موضو عات و مسا ئل طرح شده در مطا لعات تصبیقی آموزش و پرورش تحت شش عنوان طبقه بندی شده است .

1) مسا ئل و موضو عات مربوط به ویژگی های یک نظام آموزش و یا چند نظام آموزشی

2) مسائل و موضو عات مربوط به اقتصاد آموزش و پرورشی

3) مسا ئل و موضو عات مربوط به آموزش و پرورش و جامعه

4) مسا ئل و موضو عات مربوط به ارتباط بین مذهب و آموزش و پرورش

5) مسا ئل مربوط به سیاست و حکومت در ارتباط با آموزش و پرورش

6) موضو عات مربوط به شناخت و نظام های آموزشی کشور های مختلف جهان

رایج ترین مطا لعات تطبیقی توجه به وجود متفاوت یا متشا به خصو صیات یک نظام تربیتی و مقایسه آن با نظام های آموزشی سا یر کشور های جهان رابطه بین آموزش و پرورش با جامعه و بنیاد ها ی مربوط به آن یک رابطه دیاکلتیکی است .

مذاهب و گرایش های مذهبی در هر جامعه متضمن آثار و نتایج تربیتی است .

میزان کمک های مالی دولت ها به دستگاه تربیتی حدود اعمال نفوذ سیاست مداران را معین می کرد.

فصل پنجم

ابتدایی ترین مطا لعات تطبیقی در زمینه آموزش و پرورش : سفر نامه و یا زندگی نامه سیاحان و جهان گردانی از جمله گزنفون ، سلیمان ، مارکوپلو ، ویلیام ویلز ، آی تی سینگ و الکسی دوتوکویل ضمنا این گونه اطلاعات بدلیل نا منظم بودن اطلاعات ،ذهنی بودن قضاوت ها و دخالت سلایق شخصی در تبیین پدیده های تربیتی از اعتبار علمی چندانی برخوردار نیستند.

یکی از قدیمی ترین مطالعات در زمینه آموزش و پرورش تطبیقی را می توان در بین نوشته های گزونفون یونانی تحت عنوان تعلیم و تربیت و حقوق در ایران باستان و سیرت کوروش پیدا کرد.ساخت هدف های نظام تعلیم وتربیت در ایران قدیم را با یونان آن زمان مورد مقایسه قرار داده است حتی در زمینه ارتباط تعلیم وتربیت افراد با مشاغل و شان اجتماعی شان در دو کشور فوق سخن گفته است.

جهانگرد دیگری به نام مارکوپولودر سفرنامه خود درباره ی خصوصیات اجتماعی و فرهنگی اهالی یکی از شهرهای معروف کشور چین به نام کین سی بادید خوش بینانه ی سخن گفته بود .مارکو پلو تمام ویژگی ها و خصوصیات مکتب اجتماعی چین را ناشی از نوع تعلیم و تربیت سنتی مردم چین می داند.

ویلیام ویلز نماینده سیاسی اعزامی از طرف دولت امریکا در اواسط قرن 19 به چین مسافرت کرده است با دیدی کاملا بد بینانه درباره خصوصیات مردم چین قضاوت کرده است.

گزارش اسکالنته در سال 1544 میلادی به ژاپن سفر کرده و به طور اجمالی درباره آموزش و پرورش و تعلیم نوجوانان ژاپنی سخن گفته است اشاره کرد.ژاپنی ها مثل چینی ها می خوانند ومی نویسند زبان مکالمه آنان شبیه به زبان آلمانی هاست آموزش و تعلیم نوجوانان و خانواده های اشراف را معلمان خصوصی و سرخانه انجام می دهند اما حداکثر مردم از بضاعت مادی برخوردار نیستند و جزء طبقات پایین اجتماعی هستند .

گزارش آی تی سینگ درباره دانشگاه نالندا در هندوستان است این جهانگرد در اواسط قرن17 میلادی به هندوستان مسافرت کرده است و دانشگاه فوق را از نزدیک مورد بازدید قرار داده و در سفرنامه ی خود درباره ی آن اظهار نظر کرده است.

الکس توکویل در اوایل قرن 19 به ایالات متحده امریکا سفر کرده و به توصیف پاره ای از ویژگی های نظام آموزش و پرورش مردم این سرزمین پرداخته و در گزارش خود تحت عنوان دموکراسی در امریکا آن را منعکس کرده است،تقریبا دقیق و با دید ی انتقادی تدوین شده است.

نارسایی های نخستین مطالعات آموزش و پرورش تطبیقی :براساس دید وسلیقه شخص و تجارب و زمینه های فرهنگی خود پدیده ها را مورد بررسی و ارزشیابی قرار داده اند بیشتر تفاسیر ذهنی است و کمتر از شواهد عینی در تشریح آن مدد گرفته شده است.

فصل ششم

الگو گیری از آموزش و پرورش کشورهای دیگر :

آنتوان جولین یکی از معروف ترین مطالعات در زمینه آموزش و پرورش تطبیقی را انجام داده است که در آن اقتباس و الگو قرار دادن جنبه هایی از نظام آموزش و پرورش کشوری را در کشور دیگر مورد تاکید قرار داده است.

جولین معتقد بود اولین اقدام محقق در مطالعه آموزش و پرورش تطبیقی باید ابداع وسیله ای باشد که بتواند به مدد آن اطلاعات لازم در زمینه پدیده مورد تحقیق خود را جمع آوری نماید.طرح تحقیق دقیق و حساب شده ایی در زمینه مطالعات آموزش و پرورش تطبیقی ارائه نداد.

جولین 3 اقدام عملی را جهت پیشبرد مطالعات آموزش و پرورش تطبیقی پیشنهاد کرده است که عبارتند از:

1)ضرورت تشکیل هیات بین المللی تعلیم وتربیت

2)تدوین پرسشنامه مالی که به مدد ان بتوان اطلاعات و آمار لازم در زمینه آموزش و پرورش کشورهای متفاوت را بدست آورد و در اختیار هیات قرار داد.

3)چاپ و انتشار مجله تعلیم وتربیت به چندین زبان به منظور نشر اطلاعات و نوآوری های آموزش و پرورش .

ویکتور کوزن استاد فلسفه دانشگاه سوربن و وزیر آموزش و پرورش فرانسه به مطالعه و بررسی نظام آموزش و پرورش کشور پروس پرداخت این محقق با این هدف که چگونه فرانسه می تواند از موفقیت هایی که دولت پروس در زمینه توسعه و گسترش تعلیمات و آموزش ابتدائی داشته است بهره گیرد به آن دیار سفر کرد.

اغلب مطالعات تطبیقی در زمینه آموزش و پرورش در قرن 19 به منظور تحقق هدف های ناسیونالیستی بوده است و ویکتور کوزن را می توان نماینده و بانی چنین مطالعات در این دوره دانست.

علمای تعلیم وتربیت امریکا به منظور دستیابی به الگو ها و فنون نوین در تدریس به مطالعه وبررسی کشورهای هلند ، سویس و پروس پرداختند از میان این گروه جان گرایس کوم را می توان نام بردکه به اروپا سفر کرد و مطالعات خود را به صورت رساله ای به نام یک سال در اروپا منتشر کرد.

گرایس کوم 3 دلیل باعث شد که او به مطالعه نظام های آموزش و پرورش کشور های اروپایی بپردازد:

1)چون امریکا قصد دارد روابط فرهنگی و تجاری خود را با اروپاییان گسترش دهد.

2)برقراری حسن تفاهم بین امریکا و سایر کشور های اروپایی بخصوص کشوری مثل انگلستان

3)آشنایی با تجارب و تدابیری که کشورهای اروپایی در زمینه گسترش و بهبود بخشیدن نظام آموزش و پرورش خود داشتند.

هوراس مان از کشورهای اروپایی از جمله آلمان ،پروس ،فرانسه، انگلستان و هلند بازدید به عمل آورد ، به تفاوت ارزش ها و عقاید سیاسی بین امریکا و هر یک از کشورهای اروپایی مورد مطالعه خود که مانعی بر راه اقتباس فرهنگی است توجه داشته باشند.

هوراس مان اعتقاد دارد که از تعلیم و تربیت می توان به عنوان وسیله ایی که بالقوه خنثی است استفاده کرد.جوزف کی از علمای تعلیم و تربیت قرن 19انگلستان می باشد به مطالعه شرایط اجتماعی و نوع تعلیم وتربیت معمول در کشور های مورد بازدید پرداخت و حاصل مشاهدات خود را طی رساله ای در سال 1850 تحت عنوان شرایط اجتماعی و تعلیم وتربیت مردم انگلستان و اروپا منتشر کرد. به تجزیه وتحلیل عواملی که موجبات ارتقاء سطح زندگی اجتماعی طبقات کم در آمد در کشورهای پیشرفته اروپایی را فراهم کرده پرداخته است و آن را نتیجه دو عامل زیر می داند:

1)گسترش تعلیمات همگانی و تداوم و استمرار آن تا دوره بزرگسالی که همگان از آن برخوردارند.

2)اصطلاحات ارضی و تقسیم زمین بین دهقانان و کشاورزان

علاوه بر جوزف کی دانشمند دیگری به نام ماتیو آرنولد که از او به عنوان شاعر ،نویسنده ، سیاستمدار ، اداره کننده مدرسه ، محقق و بنیان گذار نظام آموزش و پرورش ملی انگلستان نام برد در زمینه آموزش و پرورش مقایسه ای تحقیقات فراوانی نموده است.

مشهورترین آنها مطالعه و بررسی تاریخی ، آماری نظام های آموزش و پرورش فرانسه و آلمان است.

ماتیو معتقد است هدف از آموزش و پرورش تطبیقی این است که چگونه از کشور های دیگر بیاموزیم و از تجربه های آنان در زمینه آموزش و پرورش بهره بگیریم.ویژگی های این دوره از مطالعات آموزش و پرورش تطبیقی: اعتباری فرهنگی ، الگو گیری از جنبه های نوین و پیشرفت نظام آموزش و پرورش کشورهای دیگر

مهمترین علت کم اهمیت تلقی شدن مطالعات آموزش و پرورش تطبیقی در این دوره :

1)مطالعات اغلب متخصصان این دوره بدون طرح تحقیقی دقیق بوده است.

2)مطالعات به صورت نا منظم و نا کافی بودن منابع و ماخذ مورد استفاده، تعمیم نتایج حاصله به مقیاس کلی تر امکان پذیر نبوده است.3)مطالعات به صورت نا منظم ارائه داده شده 4)فقدان اصطلاحات استاندارد و تعریف شده

فصل هفتم

دانشمندان و محققان این دروه رنگ بشر دوستانه و انترنا سیونالیستی به مطالعات و پژوهش های خود داده بودند.افکار بشر دوستانه جولین بویژه در زمینه تاسیس یک سا زمان بین المللی تعلیم و تربیت و انتشار ماهنامه و برگزاری کنفرانس های آموزش و پرورش در این دوره تحقق یافت مطالعات و نوشته های محققن این دوره به 4 گروه تقسیم می شوند:

1)مطالعاتی که جنبه جهان شمول داشت،دانشمندان اینگونه تحقیقات از احساسات بشر دوستانه برخوردار بودند،اعتقاد دارند کسانی که به مطالعه آموزش و پرورش می پردازند بایستی توجه خود را به مسائل و مشکلات سیاسی و اجتماعی معطوف دارد به قول ها رولد جی نوا این افراد بیشتر تحت تاثیر عقاید انترناسیونالیست ها قرار گرفته بودند. تالیفاات پل مونرو می توان نمونه بارز این گروه از مطالعات به شمار آورد.

2)گروه دوم مطالعات تطبیقی این دوره منحصر به انتشار آمار و اطلاعات کمی در خصوص جنبه های مختلف آموزش و پرورش کشورهای جهان است. یکی از کارهای اساسی دفتر تعلیم وتربیت انتشار سالنامه بین المللی تعلیم وتربیت است حاوی اطلاعات آماری درباره نظام های آموزش کشور های جهان است.این اطلاعات از طریق پرسشنامه هایی که دفتر مرکز به وزارت خانه های آموزش و پرورش کشورهای مختلف ارسال داشته جمع آوری می شود.اطلاعات و آمار به دلیلی ذیل صحت و اعتبار کمی دارند:

1)فقدان راهنمایی های مشابه و دقیق به منظور جمع آوری انعکاس و درج این اطلاعات و داده ها

2)تعصب خاص گزارش دهنده در مورد افشا نکردن آمار

3)عدم دسترسی آسان به تعاریف اصطلاحات استاندارد شده

4)عدم مهارت گزارشگران و در صورت داشتن مهارت نداشتن مجوز از مسئولان امور کشوری

3)گروه سوم از مطالعات این دوره مربوط به تحقیقات و مطالعاتی است که به یاری آمار و اطلاعات جمع آوری شده در سازمان های بین المللی از جمله دفتر بین المللی تعلیم وتربیت و یونسکو انجام گرفته است.نوشته ها و پژو هش های پدرو روزلو استاد درس آموزش و پرورش تطبیقی دانشگاه ژنو وهماهنگ کننده ی برنامه های دفتر بین المللی تعلیم وتربیت ،نمونه اینگونه مطالعات است .اعتقاد دارد مطالعات در زمینه تعلیم وتربیت تطبیقی بایداز عمده ترین فعالیت سازمانه های بین المللی باشد.

4) پس از پایان جنگ جهانی دوم با تاسیس سازمان هایی چون یونسکو و سازمان همکاری توسعه اقتصادی بر دامنه اطلاعات تطبیقی در آموزش و پرورش افزوده شد، این سازمان ها با اعزام متخصصان تعلیم وتربیت و برنامه ریزان آموزش ی به کشورهای توسعه نیافته پرداختند.

فصل هشتم

میشل سدلر نظریه پرداز صاحب نام در زمینه آموزش و پرورش تطبیقی به حساب می آید . با انتشار مقاله ای کوتاه در سال 1900 تحت عنوان چگونه و به چه میزان از تجارب علمی کشورهای دیگر در زمینه آموزش و پرورش بهره جست گرفت.اصولا سدلر نظام های آموزش را سرانجامی از مبارزات تاریخی هر ملت و حاصل مشکلات فراموش شده می داند کگه تا حدودی سرنوشت زندگی ملی را در دست دارد.

مطالعات میشل بیشتر به تحلیل و شرح و تفسیر پویایی پدیده ها به جای توصیف ایستای موسسات آموزشی پرداخت(تاریخ – تجربی - تطبیقی)

سدلر د رگزارشی که به وزارت آموزش و پرورش انگلستان تحت عنوان آشفتگی تعلیمات متوسطه در آلمان و جای دیگر ارائه داد عمل مستقیم اقتباس فرهنگی را سخت مورد انتقاد قرار داد.

بیشتر دانشمندانی که طی نیمه اول قرن20 به تحقیقات و مطالعات آموزش و پرورش تطبیقی پرداخته اند تحت تاثیر افکار و عقاید سد لر قرار گرفته اند .

ایساک کندل اهل رومانی است ،استاد درس آموزش و پرورش تطبیقی در دانشگاه منچستر انگلستان مسائل تربیتی را بیشتر از دیدگاه تاریخی و نقش عوامل سیاسی ، اجتماعی فرهنگی و خصوصیات ملی مورد بررسی قرار داده است،ایساک کندل براین اصل تاکید داشت که نظام های آموزش و پرورش موثر از نهادهای سیاسی ،اجتماعی و اقتصادی است ،کندل پایه مطالعات خویش را بر مبنای بررسی نظام های آموزشی کشورهای انگلستان ، فرانسه ، آلمان ،ایتالیا ، روسیه ،آمریکا بنا گذاشت از جمله مباحثی که کندل مورد بررسی قرار داد می توان عناوینی چون حکومت و تعلیم و تربیت ،ایجاد امکانات آموزشیی برای همگان ،تربیت معلم،ویژگی های ملی و تعلیم و تربیت ،مدرسه و دنیای کار و اشتغال را نام برد.

به نظر ایساک کندل مطالعات مقایسه ای می تواند در جهت های مختلف سوق داده شود و روش های مورد استفاده با تو جه به هدف های این گونه پژو هش ها تعیین می گردد.

نیکلاس هنز بنیانگذار شیو های نوین در مطا لعات تطبیقی است ، استاد دانشسرای عالی لندن و مدرس درس آموزش و پرورش تطبیقی است . از مهم ترین کتاب های او کتاب آموزش و پرورش تطبیقی و اصول سیاست های آموزش است به اعتقاد او آموزش و پرورش تطبیقی همان اندازه که با تاریخ آموزش و پرورش ارتباط دارد با فلسفه تعلیم و تربیت ار تبا ط دارد .

به نظر هنز قبل از مطا لعه هر یک از نظام ها ی آموزش و پرورش باید به شناسایی عواملی که آن نظام ها را پدید آوردند یا بر نظام های آموزش موثر بو ده اند همت گماشت .

فصل نهم

بهر مندی محققاناز روش ها ی علمی معمول در علوم اجتما عی ( دور ه شکل گیری )

ویژگی ها دوره شکل گیری تاکید محققان بر 1- مطالعه تجربی 2- استفاده از روش های آماری 3- مدد گرفتن از روش های استقرائی در رد یا قبول فرضیه های تحقیقی است.

یکی از برجسته ترین پژوهشگران دوره شکل گیری جرج زد اف بردی لهستانی است.

به نظر جرج زد اف بردی اولین وظیفه افرادی که به نحوه ی به تدریس یا تحقیق تعلیم وتربیت تطبیقی مشغولند شناخت و آگاهی به شیوه های گوناگون بررسی و مقایسه آنها با هم و بالاخره گزینش شیوه ای مناسب است.تاکید می کند که پؤوهش درباره پدیده های اجتماعی باید با نقشه و برنامه ای سنجیده انجام شود.

یکی از مطالعات نسبتا کلاسیک دوره شکل گیری مطالعه ای بود که فردریک ادینگ در سال 1958 انجام داد.این محقق در صد هزینه های آموزش و پرورش گروهی از کشورها را نسبت به کل درآمد ملی آنان مورد بررسی و مقایسه قرار دارد و اعلام داشت که بین حجم کل درآمد ملی و درصدی ازآن که صرف هزینه های آموزش و پرورش می شود رابطه نزدیکی وجود دارد.

اعتقاد فردریک ادینگ براین است که جبرا توسعه صنعتی که خود ناشی از رشد اقتصادی جوامع توسعه یافته صنعتی و ثرونمتد است نیازمند نیروی کار متخصص است برای تحقق این هدف ایجاد موسسات آموزشی پیشرفته در این کشور هااجتناب نا پذیر است.

مهمترین دلایل ادینگ که موجب هزینه های تعلیم وتربیت در کشورهای تحت مطالعه است افزایش یابند:

1) افزایش تعداد افراد واجد شرایط مدد گرفتن

2) افزایش تعداد معلمان با تحصیلات بالاتر

3) نیاز به ساختمان های مجهز به وسایل پیچیده تر

4) تمرکز فعالیت های موسسات آموزشی

5) توسعه علوم تجربی

بطور خلاصه ادینگ در مطالعهات آموزش و پرورش از دیدگاه اقتصادی توجه می کرد.

رابرت جی هوینگهوست (جالب ترین مطالعات اجتماعی) او براساس این فرضیه که صنعتی شدن منشاء تغییرات اجتماعی بخصوص تحریک اجتماعی است.

هوینگهوست تعلیم وتربیت را عاملی موثردر جریان صنعتی شدن و بالاخره تغییرات و تحولات اجتماعی معرفی می نماید.

فصل دهم

اصطلاحات و مفاهیم اساسی در آموزش و پرورش تطبیقی

اداره آموزش و پرورش به شیوه متمرکز در اداره امور آموزش و پرورش

در این روش اصول خط مشی های بنیا دی و بر نامه های اجرایی و مالی از طرف دستگاه مر کزی که معمولا وزارت آموزش و پرورش است اعمال می گردد مدریت غیر متمرکز آموزشی: اداره امور به شیوه یی است که هر منطقه و ناحیه از طریق کمیته های آموزش و پرورش که منتخب مردم هستنند در تدوین ضوابط و آموزش و در تصمیم گیری امور آموزشی اداری و سالی مربو ط مناطق خود از استقلال عمل بر خور دار رند در اینگونه مدریت اداره امور آموزش و پرورش بر سه اصل مهم بر خوردار است :

1) دستگاه مرکزی از امر و نهی مستقیم در امور آموزش و پرورش نواحی اجتناب نماید

2) اختیارات به طور وسیع و همه جانبه به مقا مات محلی آموزش و پرورش تفویض می شود

3) مردم به سرمایه گذاری و تاسیس مدارس و کانون های آموزش تشویقمی شوند

هزینه های آموزش و پرورش به دو گروه عمد ه هزینه های جاری و هزینه های سر مایه گذاری تقسین می شود:

1) هزینه های جاری : شامل حقوق کار کنان اداری آموزش ، هزینه های رفاهی معلمان هزینه های خرید تجهیزاتو وسایل کم روام : تعمیر ساختمان ، اجاره بهاء ، هزینه ایاب و ذهاب و ماموریت ها

2) هزینه های سرمایه ای : به هزینه هایی که برای ایجادیا بدست آوردن دارائیهای ثابت انجام می گیرد هزینه های سرمایه ایی گفته می شود. شامل هزینه خرید .ساخت یا گسترش ساختمان مدارس و هزینه تجهیزات ماندنی و بادوام آموزشی از جمله ماشین آلات وسایل حمل و نقل آزمایشگاهی است .

هزینه های آموزش و پرورش باید نسبت به درآمد ناخالص ملی یا کل هزینه های دولت در کشور های مختلف جهان مقایسه گردد این مقایسه نشان می دهد که تا چه حد دولت به امر آموزش و پرورش توجه دارد.

جمعیت و آموزش و پرورش : هر انفجار جمعیت ،انفجار آموزش را به دنبال دارد.

چشمگیرترین مساله جمعیت در دنیا ی امروز پدیدهی رشد جمعیت است.

کارشناسان و جمعیت شناسان محاسبه کر د ه اند که در کشوری با رشد جمعیت 2در صد 35 سالگی طول می کشد تا جمعیت آن به 2برابر افزایش یابد .

بیسوادی و سواد آموزی

بر طبق تعریف یونسکو با سواد کسی است که بتواند مطلبی را به زبان بومی و ملی بخواند وبنویسد و بفهمد .

اگر فردی تنها بتواند بخواند و بفهمد اما نوشتن را نداند به اینگونه افراد نیمه باسواد گویند .

در عصر کنونی برای کشور هایی که انقلاب کرده اند هیچ آفتی بدتر از شمار روزافزون بی سوادان نیست.

92 درصد بی سوادان ساکن کشورهای افریقا ، آسیا،امریکای لاتین هستند در سال1994 صدو یک میلیارد و دویست میلیون نفر بیسواد بزرگسال 15سال به بالا در جهان وجود دارد.

نگران کننده ترین خبر درباره ی بیسوادی وجود شکل های خاص و گوناگون در مناطق مختلف جهان است .

توسعه نیرو ی انسانی

نیروی سرمایه انسانی افزایش سطح دانش و معلومات ،مهارت ها و فنون استعدادهای کلیه ی آحاد جامعه اطلاق می شود.متداول ترین راه تحقق توسعه نیروی انسانی از طریق آموزش و پرورش رسمی است.

آموزش ابتدایی: به نخستین مرحله آموزش رسمی و همگانی اطلاق می شود و پر جمعیت ترین مقطع تحصیلی به شمار می رود.

مهمترین سرآغاز تحصیلات رسمی 5 تا 7 سالگی است .

مهمترین هدف های تعلیمات در دوره ابتدایی : ایجاد مهارت های اصل چون نوشتن ،خوانده،حساب کردن و استدلال نمودن است علاوه برآن شکوفا کردن استعدادهای دانش آموزان و ایجاد عادتی چون گوش دادن ،سخن گفتن و مشاهده نمودن در کودکان .

مدارس میانه : به مدارس و مراکز آموزشی ایی اطلاق می شود که دانش آموزان پس از پایان دوره ابتدایی در این مدارس ثبت نام می کنند.(حد وسط بین تعلیمات ابتدایی و متوسطه است)در این دوره به شناسایی استعدادها و قابلیت های متنوع دانش آموزان اهتمام می ورزند و یکی از دوره های مهم تحصیلی در اکثر کشورهای جهان به شمار می رود.(11 تا14 ساله)

آموزش متوسطه

درعرف بین المللی آموزش متوسطه به دومین مرحله ازآموزش رسمی اطلاقمی شود .

محققان موسسات بین المللی تعلیم و تربیت به منظور اجتناب از هرگونه سردرگمی در مقایسه نظام های آموزش متوسطه موافقت کرده اند که مقصود از آموزش متوسطه دوره ای از تحصیلات می باشد که گروه سنی 11-12و 17-18 ساله را در بر گیرد.

مدارس متوسطه جامع : از جمله مدارس متوسطه ای هستند که در سال های اخیر در برخی از کشورها از جمله انگلستان و سوئد ایجاد شده اند و رو به گسترش هستند . در این مدارس شاگردان گروههای سنی مشابه تحت پوشش آموزشی قرار می گیرند و در آنجا برنامه جامعی که شامل دروس کلاسیک ، فنی ، صنعتی و بازرگانی است برای هر نوع استعداد و تمایل ارائه می شود

آموزش عالی : دور ه های تحصیلی پس از دوره متوسطه دوم را آموزش عالی می نا مند .

آموزش عالی به دو شکل ارائه می شود : 1) کوتاه مدت 2) بلند مدت

آموزش عالی کوتاه مدت : به مجموعه فعالیت های آموزشی اطلاق می شود که حداکثر طول مدت آن بعد از دور ه ی متوسطه 2 سا ل است .

هدف: تامین مهارت و دانش مورد نیاز دانشجویان در راستای نیاز مندی های به ویژه بازار کار ارائه می شود.

موسسات آموزش کوتاه مدت برای نخستین بار در کشور آمریکا تحت نام کالج جامعه با این هدف ایجاد شد که در مدت کوتا ه تری مهارت ها و تخصص های میانه و متنوعی را به شا غلان یک حرفه خاص یا گرو هی از حرف وابسته که مورد نیا ز بخش کشا ور زی ، صنایع و خدمات است بیا مو زند دور ه ها مثل دور ه های دانشگاهی متنوعند اما مدت کوتا ه تر ، شرط ورود به آن آسان تر و از نظر هدف در سطح دانشگاه نیستند .گونهینامه این مو سسات به اندازه گواهینا مه دانشگا هی از اهمیت علمی برخوردار نیست .

آموزش عالی بلند مرتبه : یا دانشگاه آموزش دانشگاهی در راس هرم آموزشی قرار دارد .

هدف غابی آن تربیت افراد متخصص ، کار شناس ، متفکر زیر صلاح از نظر علمی و فنی برای کشور است .

امکان ورود به دانشگاه ها مشکل تر و گواهینا مه آن هامعتبر و از اعتبار علمی بیشتری بر خودار است .

مدارک و درجات تحصیل دانشگاهی

1) دیپلم تعلیمات عالی یا فوق دیپلم : این مدرک به دانشجویانی اعطاء می کردد که حداقل دوره ی دو سال تحصیل خود را پس از اتمام تعلیمات متوسطه در یکی از مو سسات آموزش عالی کوتاه مدت به پایان رسانده با شد و به اختصار DHE نامیده می شود .

2) در جه لیسانس یا گواهینامه کارشناسی : چهار سال تحصیل با مو فقیت پس از 2 متوسطه در یکی از موسسات آموزش عالی گذراند مشود .

شامل دو نوع مدرک : 1) لیسانس یا دانشنامه کار شناسی در رشته علو م انسانی و اجتماعی به اختصار BA2 نامیده می شود.

2) لیسانس یا دانشنامه کار شناسی در رشته ی علوم تجربی به اختصار Bs3 نامیده می شود

3) فوق لیسانس یا دانشنا مه کار شناسی ارشد : حداقل 2 و حداکثر 3سال در برخی از موسسات آموزش عالی شرط

دریافت این مدرک تسلیم رساله ای قابل قبول از طرف دا نشجو به دانشگاه است ، فوق لیسانس در رشته های علوم انسانی و اجتماعی به اختصار 2 MAو فوق لیسانس در رشته های علوم تجربی به اختصار MS2 گویند.

4) دکترا از عالی ترین در جات علمی دانشگاهی به شمار می آید . در علوم انسانی و اجتماعی PHD 3 و در علو م تجربی PHO4 می نا مند . طول مدت 3 تا6 سا پس از تحصیلات فوق لیسانس به طول می انجامد.

آموزش مکاتبه : در آن مدارس دانشگا ها و سایر موسسات آموزشی با ارسا ل جزوات درسی به وسیله پست آموزشی دانش آموزان و دانشجویان را میسر می سازند . مطالعه در خا نه یا نظام یادگیری از طریق پست معروف است.

از مهم ترین و با سابقه ترین موسسات آموزش عالی از راه دور جهان می توان دانشگاه آزاد انگلستان نام برد در سال 1969 تاسیس شد. آموزش عالی از راه دور در بر خی کشور های ارو پایی بر این هدف تکیه دارد که ورود را برای داوطلبانی میسر کنند که نتوانسته اند تحصیلات متو سطه خود را به پا یان بر سانند .

جمعیت لازم التعلیم : به جمعیتی که بر اسا س ضوابط تعلیما ت همگانی یا اجباری کشور مجبورند در مدرسه حضور یا بند جمعیت لازم التعلیم می گویند.

آموزش و پرورش پیش از دبستان : عامل موثری در تقویت حس همکاری اجتماعی ، تربیت شخصیت و توانایی های اجتماعی کودکان است . آموزش پیش از دبستان شرط اولیههر سیاست آموزش و فرهنگی به حساب می آید .

خود گردانی در مدریت و اداره ی امور مدارس

امروزه خود گردانی مدارس به عنوان راهی برای حل و فصل رضایت بخشی مسائل آموزشی مناطق مورد توجه اغلب کشور های جهان است .

نظام آموزشی خود گر دانی بر اثر تمر کز ز دایی شکل می گیرد .

اولین گام در جهت خود گردانی در مدیریت تمرکز زادئی است.

جامع تر ین شکل خود گرایی در آموزش و پرور ش د ر انگلستان و کا نادا می توان مشا هده کرد .

این طرح نخستین با ر در استان آلبر تا در منطقه اد مو نتن به مر حله ی اجرا در آمد و از سال 1986 وزارت آموزش و پرور ش کا نا دا اختیار تصمیم گیری بیشتری به این منطقه آموزش محول نمود.

اداره امور به شیوه ی غیر متمرکز در انگلستان سا بقه ی دیرینه دارد اداره نظام آموزش و پرور ش در این کشور بر سه اصل مهم استوار است .

1) تفویض اختیار وسیع به مقا ما ت آموزش و پرور ش نواحی

2) ترغیب و تشویق موسسات و انجمن های داوطلب به منظور سر ما یه گذاری و شر کت در آموزش و پرور ش

3) اجتناب دستگاه مر کزی از امر و نهی صریح در زمینه اداره امور آموزش و پرور ش نواحی مدارس ابتدایی و دارای هیات امنا و مدارس متوسطه دارای هیات سر پرستان است .

آموزش بزر گسا لان از نظر بو لا استاد و نظریه پرداز آموزش بزرگسالان فراز و نشیب های زیادی داشته و از رشد بیرونی و درونی بر خور دار شده است.

خلاصه کتاب آموزش و پرورش تطبیقی تا فصل دهم - احمد آقا زاده – تهران – سمت - 1379

مطالب مشابه :

سوالات آموزش و پرورش تطبیقی

مدیریت مشارکتی

سبک های مدیریتی

چهل حدیث در باره روزه و ماه مبارک رمضان

دانلود رایگان نمونه سوال رشته حسابداری

عدالت و نقش آن در مدیریت سازمان

خلاصه کتاب آموزش و پرورش تطبیقی تا فصل دهم - احمد آقا زاده – تهران – سمت - 1379

لیست کامل مقالات ،پایان نامه ،کارآموزی ، کارآفرینی رشته حسابداری و اقتصاد و مدیریت

اصول چهارده گانه مدیریت فایول