دقیقه و درنگ(نقدو بررسی کتاب تازه تالیف فارسی دوم دبستان)- بخش دوم

بخش دوم :نقد و بررسی متن درس اول در کتاب فارسی دوم(قسمت اول)

در بخش اول گفتیم که در نظام های آموزشی متمرکز،کتاب درسی اهمیت و جایگاه ویژه ای دارد زیرا بسیاری از فعالیت‌های آموزشی معلم، مانند: طراحی آموزشی، بودجه بندی محتوا برای تدریس، انتخاب شیوه‌های ارزشیابی بر اساس آن تنظیم می‌شود.به همین جهت لازم است، معلمان و مجریان آموزش با محتوای آموزشی آشنایی دقیق داشته باشند.

کتاب درسی و محتوا : محتوای کتاب درسی براساس رویکرد و هدف های مشخص و با توجه به اصول معینی که راهگشای انتخاب محتوا و سازمان دهی آن است، طراحی و تدوین می‌شود. بنابراین، دو ویژگی برای کتاب درسی در نظر گرفته می‌شود :

1. انتخاب محتوا بر مبنای اصولی مشخص: مثل رابطه و تناسب محتوا با :

· هدف ها

· انگیزه و رغبت فراگیرندگان

· توان فراگیرندگان

· شیوه های سازمان دهی تجربیات یاددهی- یادگیری

· زمان ارائه ی درس و یا تدریس

· سودمندی

· شیوه های ارزشیابی

· ارتباط عمودی و افقی

· دانش روز و فناوری های جدید

· هماهنگی با پیش دانسته های فراگیرندگان

· و ...

2. سازمان دهی محتوا بر مبنای ضوابط و معیارهای خاص : سازمان دهی محتوا ممکن است به صورت های گوناگون انجام شود، اما رعایت سه اصل، یعنی: تداوم، توالی، وسعت، در همه ی موارد سازمان دهی ضروری است

رابطه محتوا و زمان:

محتوا باید با سرعت و زمان اختصاص یافته سیستم آموزشی هماهنگ شود. تعداد مفاهیم، اصول، تعمیم ها و نظریه ها در یک واحد یادگیری یا یک کتاب درسی باید با زمانی که صرف خواندن و فهمیدن آن می‌شود متناسب باشد، در واقع زمان مورد نیاز برای خواندن و فهمیدن متن به تعداد مفاهیم بستگی دارد نه به تعداد کلمه ها و حجم کلی کتاب درسی. عواملی نظیر تراکم در ارائه ی نظریات، نسبت اطلاعات بی اهمیت در واحد متن و چگونگی تبیین آن در کاهش یا افزایش زمان مورد نیاز برای خواندن تاثیر دارد.

حال با توجه به آن چه بیان شد نکاتی را در نقد متن درس اول از نظر مفاهیم به کار رفته ،انسجام معنایی و دستوری جمله ها و تناسب با توان دانش آموزان و واژگان پایه ی آنان

بیان می کنیم . امید که به کار آید و مولفان در تجدید نظر و چاپ جدید از آن بهره ببرند .

نقد و بررسی متن درس اول(کتاب خانه ی کلاس ما)

1.این متن حدود 18سطر و240 کلمه است.اولین درس که به دانش آموزان پس از یک دوره ی طولانی تعطیلی ارائه می شود ،فاصله ی آموزشی حدودا 4ماهه ،آن هم برای دانش آموزانی که در مرحله ی ابتدایی خواندن هستند. متن این درس ، طولانی تر از درس های 16 و 17کتاب است که در اواخر سال تحصیلی می خوانند!!

2. به نظر می رسد مولفان محترم یا نویسنده ی این درس خواسته است مفاهیم مهم درس های 1و2 کتاب قبلی را در قالب یک متن بیاورد،چرا که در این کتاب تعداد 5درس کاهش یافته است .اماتوجه صرف به این هدف،سبب شده است از این اصل مهم غافل شوند که تراکم مفاهیم در یک متن موجب دشواری خواندن و فهم آن می گردد.پیشنهاد می شود با نظر خواهی از همکاران این پایه، و استفاده از تکنیک خوانایی کلوز(متن بسته )و... در کلاس های اول که تمام حروف الفبارا خوانده اند(پایان تدریس نشانه های 2) درجه ی دشواری آن را بیابید.

3.بهتر است مولفان محترم اعلام نمایند چند واژه ی جدیددر این درس به کار برده اند که در واژگان پایه ی خوانداری دانش آموزان اول نبوده است؟ اصولا میانگین واژه های جدید خوانداری را در هر متن ،چه تعداد می دانند؟آیا تالیف متن درس های کتاب بر این اساس بوده واصل تنظیم درس ها از ساده به دشوار،با توجه به تکنیک های سنجش خوانایی است ؟

4.متن درس های کتاب های بخوانیم و بنویسیم نسبت به کتاب های پیشین فارسی طولانی تر گردید که مولفان دلیل طولانی شدن متن ها را چنین بیان کرده بودند.

الف )متن های جدید کارکرد رونویسی و مشق ندارد.

ب)نکته ی اصلی در حجم متن ،کشش و رغبت انگیزی است.اگر متنی کشش و رغبت انگیزی لازم را داشته باشد ،طولانی بودن آن اشکالی ندارد.(جزوه ی تحلیل محتوای کتاب فارسی پنجم –سال 1385-دفتر تالیف و برنامه ریزی درسی)

صرف نظر از دیگر ویژگی های یک متن ، به نظر می رسد متن درس اول از کشش و رغبت انگیزی لازم برخوردار نیست که مهم ترین دلیل آن ،موارد ذکر شده در بند2است. درس را بخوانید،شتاب زدگی در پرسش ،پرسش بدون مقدمه ی معلم،پاسخ هایی که بیش تر فردی است وپایان نامناسب.معلوم نیست که دانش آموزان این معلم، در کلاس افکار و پیشنهاد خود را مطرح می کنند یا یک تکلیف خارج از کلاس است که در جلسه ی بعد به آن می پردازد؟

البته آموزگاران محترم پایه ی دوم حتما خود با تکمیل بحث و پرسش ،نتیجه ی بهتری را به دست آورده و در رفع نقص کوشیده اند.

در قسمت بعدی ادامه ی نقد جمله ها و مفاهیم متن تقدیم می گردد.مشتاقانه چشم انتظارنظر و پیشنهاد های ارزنده ی شما عزیزان هستم.

موفق باشید .وجودتان بهاری و سرشار از بالندگی و شکوفایی باد.

دقیقه و درنگ(نقدو بررسی کتاب تازه تالیف فارسی دوم دبستان)- بخش دوم

مطالب مشابه :

بررسی کتاب فارسی هشتم

دقیقه و درنگ(نقدو بررسی کتاب تازه تالیف فارسی دوم دبستان)- بخش دوم

بررسی درس اول کتاب فارسی دوم راهنمایی

نقد و بررسی کتاب فارسی سوم ابتدایی

بررسی کتاب جدید فارسی اول راهنمایی

بررسی کتاب فارسی هشتم

فراخوان درس زبان و ادبیات فارسی دوره ی دوم متوسّطه ی استان اردبیل، سال تحصیلی 94-93

نفرات برتر نقد وبررسی کتاب جدیدالتالیف فارسی

نقد و بررسی کتاب های هفتم و هشتم متوسطه ی اول

یک نمونه تحلیل محتوا از کتابهای ریاضی ،علوم و فارسی دوم و پنجم ابتدایی