کار تمام وقت در مقایسه با کار نیمه وقت و

تأثير اشتغال به كار بر ميزان بازدهي تحصيلی دانشجويان

چكيده
مقدمه: در دنياي كنوني بخش عظيمي از دانشجويان به دلايل گوناگون علاوه بر تحصيل در دانشگاه به انجام كارهاي تمام وقت و نيمه وقت متفاوت مشغولند اين برنامه‌هاي ما فوق درسي مي‌تواند تأثيراتي در بازدهي تحصيلی آنها داشته باشد تحقيقات انجام شده روي تأثير كار نيمه وقت و تمام وقت در فعاليت‌هاي دانشگاهي منجر به نتايج متفاوتي شده است. لذا اين پژوهش با هدف تعيين تأثير اشتغال بكار بر ميزان بازدهي تحصيلی دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي اصفهان انجام گرفته است.
روش‌ها: اين پژوهش يك مطالعه توصيفي‌ـ‌تحليلي و مقطعي بوده و كل جامعه پژوهش به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند گروه مطالعه شامل 200 دانشجوي دختر و پسر بودند كه از هفت دانشكده دانشگاه علوم پزشكي اصفهان كه معيار ورود به مطالعه را داشتند انتخاب شدند. 200 دانشجو به عنوان گروه شاهد از همان دانشكده‌ها انتخاب شدند كه كار دانشجويي نداشتند. معدل ترم قبل از كار دانشجويي به عنوان معدل پايه و مدل ترمي كه دانشجو كار دانشجويي داشت به عنوان معدل فعلي در نظر گرفته شد. جهت تجزيه و تحليل آماری از آمار توصيفی آزمون T و t زوج استفاده شد.
نتايج: يافته‌ها نشان داد ميانگين تفاوت معدل‌ها در گروه مورد و شاهد تفاوت معني‌داري را نشان نمي‌دهد و كار دانشجويي به صورت نيمه وقت يا تمام وقت نقشي در بازدهي تحصيلی دانشجويان ندارد.
بحث: با توجه به نتايج پژوهش كه كار دانشجويي نقشي در بازدهي تحصيلی دانشجويان به طور کلی نداشته است. پيشنهاد می گردد دانشکده ها جهت کار دانشجويی به توانمند نمودن دانشجويان در رشته های خود و علاقه و انگيزه آنها توجه نمايند. همچنين براي تربيت نيروهاي توانمند ايجاد محيطي پر شور و انگيزه در دانشگاه نياز است و شناخت عواملي كه مي‌تواند سلامت روحي و جسمي دانشجو را به مخاطره اندازد مي‌تواند به شيوه‌هاي مختلف تأثيراتي در مراحل آموزش دانشجو ايجاد كند. بنابراين لزوم برنامه‌ريزي جهت مشاوره دانشجويان و تقويت انگيزه آنها جهت افزايش كيفيت آموزش پيشنهاد مي‌شود.
واژه‌هاي كليدي: اشتغال بكار، بازدهي تحصيلی، ترم، كار و تمام‌وقت دانشجو.

مقدمه:

دانشجويان از هوشمندترين و با استعدادترين افـراد جامعه بـوده و سازنـدگان فـرداي كشـور هستند (1) نظام آموزشـي هر كشور داراي سـير تكاملي ويژه‌اي است كه تحت تأثير عوامل تاريخي، جغرافيايي، سياسي، اقتصادي‌، ‌اجتماعي و مسائل خاص فرهنگي آن كشور قرار دارد (2). به اعتقاد صاحب‌نظران يكي از بهترين روش‌ها براي ايجاد و حفظ نظام آموزشي خوب تربيت افراد كارآمد و متخصص مي‌باشد. همچنين يكي از توصيه‌هاي

آدرس مكاتبه: زهره قضاوي، عضو هيأت علمي (مربي) گروه اطفال دانشكده پرستاري و مامايي، دانشگاه علوم پزشكي اصفهان، خيابان هزار جريب، اصفهان.
E-mail: [email protected]
دکتر محمد قضاوي، رزيدنت جراحی در استراليا
طيبه مهرابي عضو هيأت علمي (مربي) گروه روانپرستاري دانشكده پرستاري و مامايي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان
مهم سازمان بهداشت جهاني براي آموزش شناخت نيازهـاي مربوط به سلامت فرد و جامعـه است.
شرايط و اوضاع حال و آينده افراد جامعه باعث گرديده تا دانشجويان همانند ساير اقشار جامعه مسئوليت‌هاي بيشتر و سنگين‌تري در دانشگاه بر
عهده بگيرند. دانشگاه‌هـا به عنوان مراكز تفكر و توليد دانش وظيفه تربيت نيروي انساني متخصص و پاسخگو به نيازهاي حال و آينده جامعه را بر عهده دارند (3). در دنياي كنوني بخش عظيمي از دانشجويان به دلايل گوناگون علاوه بر تحصيل در دانشگاه به انجام كارهاي تمام وقت و نيمه‌وقت مشغولـند اين برنامه‌هـاي فوق درسـي مـي‌تواند تأثيراتي در بازدهي دروس آنها در دانشگاه داشته باشد (4). تحقيقات انجام شده بر تأثير كار نيمه ‌وقت در فعاليت‌هاي دانشگاهي دانشجويان منجر به نتايج متفاوتي شده است.
جانسـون و پي (Paye, Johnoson) معتقدند كه دانشجـويان شاغـل نتايج بهتـري نسبـت به دانشجويان غير شاغل در دانشگاه داشته‌اند به علاوه كرُبل (corlbell) عقيده دارد كه هر چه ساعات كار بيشتر باشد، نتيجه درسي بهتري براي دانشجو ايجاد مـي‌كند با ايـن توضيـح كه ساعات كاري بيشتر از 12 ساعت در هفته باعث افت تحصيلي دانشجو مي‌شود (5). محققان ديگر نيز به نتايج يكساني رسيده است با اين تفاوت كه به عقيده وي افت تحصيلي كمتري در ساعات كاري بيشتر از 12 ساعت ايجاد مي‌شود با اين وجود برخـی عقيده دارند كه تعداد ساعـت كاري چه كم و چه زياد نقشـي در بازدهي درس دانشجو ندارد و فاكتورهايـي به جز ساعات كار مي‌تواند اثر بسيار بيشتري روي معدل دانشجويان داشتـه باشد (6).
در ميان علل و انگيزه‌هاي كار در بين دانشجويان به نظر مي‌رسد كه مسائل اقتصادي در صدر باشد ولي صرف‌نظـر از علل، اين فعاليت‌هـا مي‌تواند تأثيراتي به صورت منفي يا مثبت بر روي وضعيت تحصيلي دانشجو داشته باشد، لذا با توجه به آمار معـاونت دانشجويي كه حدود 200 دانشـجو در دانشـگاه محـل كار پژوهشـگر مشغـول به كـار دانشجويي مـي‌باشند و با مشاهده نتايج متفاوتي كه در بين تحقيقات انجام شده روي اين امر مهم در ساير كشورها انجام گرفته پژوهشگر بر آن شد تا به تحقيقـي تحت عنوان بررسـي تأثير اشتغال بكار بر ميزان بازدهي تحصيلی دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي اصفهان، بپردازد.
مواد و روش‌ها:
اين مطالعه يك پژوهش توصيفي‌ـ‌تحليلي و مقطعي مـي‌باشد كل جامعـه پژوهش به عنـوان نمونه پژوهش انتخاب شدند كه شامل دانشجويان مجـرد پسر و دختر در هفـت دانشكده دانشـگاه علوم پزشكي اصفهان كه اشتغال به تحصيل دارند، بودنـد. دو گروه مورد و شاهد از دانشجويان در اين مطالـعه مورد بررسي قرار گرفتنـد در گروه مورد حدود 200 نفر از دانشجويان بودند كه در 7 دانشكده دانشگاه علوم پزشكي اصفهان مشغول تحصيل بوده و اشتغال به كار دانشجويي تمام ‌وقت و نيمه ‌وقت داشتند و داراي معيارهاي ورود به مطالعه بودند. دانشجويان مجرد دختر و پسر در 7 دانشكده دانشگاه علوم پزشكي اصفهان كه بـا معرفـي معاونـت امـور دانشجويـي دانشكده‌هـا همزمان با تحصيل كار تمام وقت يا پاره وقت دارند و بابت آن هـزينه دريافت مي‌كنند، دانشجويانـي كه حداقل يك ترم كار دانشجويي داشتـه باشند. معيارهـاي خروج مطالـعه: دانشجويـان متأهـل، دانشجويان كـه مشـكلات مهم خانوادگي دارند از قبيل طـلاق والدين، ‌فوت والدين در يكـسال اخير و دانشجوياني كه سابقه بيماري مزمن دارند. حيطه كار اين دانشجويان در قسمت ‌هاي اداري، آزمايشگاهي، تحقيقي، بيمارستاني و دانشكده‌اي بـود در گـروه شـاهد نـيز حـدود 200 نفـر از دانشجويان با همان معيار نمونه‌هـا (رشته و ترم تحصيلي) از دانشكده‌هـاي فوق‌الذكر كه به كار دانشجويي اشتغال نداشتند انتخاب شدند.
با همكاري مسئولين آموزش دانشكده‌ها معدل ترم قبل از كار دانشجو به عنوان معدل پايه حساب شد و معدل ترمي كه دانشجو كار دانشجويي داشته به عنوان معدل فعلي در نظر گرفته شـده تقسيم نمونه‌ها در هر دو گروه مورد و شاهد به تفكيك معدل در سه گروه 99/14-12، 99/16-15 و 17 و بالاتر انتخاب شدند. براي به دست آوردن اعتبار علمي پرسشنـامه از روش اعتبار محتوي و براي تعيين پايايـي پرسشنامـه از روش آزمون مجـدد استفاده شد. ابتدا پرسشنامه در بين نمونه‌ها (مورد و شاهد) توزيع شده و تكميل شد سپس پرسشنامه‌ها پس از بررسي و خروج بعضي نمونه‌ها بر مبناي معيارهـاي خروج از تحقيق براي كـنترل بيشتر، توسط مجري طرح با همكاري مسئولين آموزش دانشكده‌ها تكميل گرديد. جهت مقايسه معدل ترم پايه با ترم فعلـي در هر يك از گروه‌هـا از آزمون تي زوج و جهت مقـايسه نتايج به دست آمده در گروه مورد و شاهد آزمون تي استيودنت و براي تعيين ارتباط تفاوت معدل‌ها و ساعت كار دانشجويي از آزمون تي استيودنت استفـاده شد.
نتايج:
يافته‌هـاي پژوهش نشان داد كـه از 400 نفر دانشجوي مجرد دختر و پسر مورد و شاهد كه در اين مطالعه مورد بررسي قرار گرفتند 50/8 درصد دانشجويان دانشكده پزشكي، 13 درصد دانشجويان دانشـكده دندانپزشكـي، 5/16 درصد دانشجوي دانشـكده بهـداشت، 5/7 درصـد دانشجـويـان دانشـكده داروسـازي، 29 درصـد دانشجويـان دانشكده پرستاري و مامايي، 20 درصد دانشجويان دانشكده مديريت و اطلاع‌رسانـي و 5/5 درصـد دانشجويان دانشكده توانبخشي بودند. در رابطـه با اهـداف پژوهش در مقايسه ميانگين معدل‌هـا در گروه يك مورد (معدل 99/14-12) نتايج نشان مـي‌دهد ميانگـين معدل دانشجويـان قبل از كار دانشجويي 67/13 با انحراف معيار 77/0 و حين كار دانشجويي 02/14 با انحراف معيار 23/1 بوده است آزمون تي جهت مقايسه تفاوت ميانگين‌ها در گروه يك با 05/0P< تفاوت معكوس و معني‌داري را نشان مي‌دهد.
در مقايسه ميانگين معدل‌ها در گروه 2 مورد (معدل 99/16-15) نتايج نشان مي‌دهد ميانگين معدل دانشجويان در گروه 2 قبل از كار دانشجويي 8/15 با انحراف معيار 63/0 و حين كار دانشجويي با ميانگين 7/15 با انحراف معيار 93/0 بوده است آزمون تـي جهت تعيين مقـايسه تفاوت ميانگين معدل‌ها در گروه 2 اختلاف معني‌داري مشاهده نشد.
در مقايسه ميانگين معدل‌ها در گروه 3 مورد (معدل 17 و بالاتر) نتايج نشان مي‌دهد ميانگين معدل دانشجويان قبل از كار دانشجويي 54/17 با انحراف معيار 59/0 و حين كار دانشجويي با ميانگين 30/17 و انحراف معيار 62/0 بوده است آزمون تي جهت تعيين مقايسه تفاوت ميانگيني معدل‌ها در گروه 3 با 05/0P< و‌ 43/2t= اختلاف معني‌داري مشاهده مي‌شود. در گروه شاهد نيز نتايج به همين صورت بوده است و به طور كل در مقايسه گروه مورد و شـاهد جـدول شماره 1 نشان مـي‌دهد ميانـگين تغيير نمره در گروه مورد 01/0‌ـ با انحراف معيار 83/0 و در گروه شاهد ميانگين تغيير نمره‌ 01/0‌+ با انحراف معيار 18/1 آزمون تي‌استيودنت جهت مقايسه نتـايج در گروه مورد و شاهد با 05/0P> و 19/0t= تفاوت معني‌داري را نشان نداد.
جهت تعيين ارتباط تفاوت ميانگين معدل‌ها و (مـدت اشتغـال تمـام‌ وقت و نيمـه وقت) در دانشجويان مورد در گروه 1 (معدل 99/14-12) و گروه 2 (معدل99/16-15) تفاوت معني‌داري مشاهده نشد ولي در گروه 3 (معدل 17 و بالا‌تر) نتايج نشان مـي‌دهد تفاوت ميانگين معـدل‌ها با ساعت كاري كمتر از 12 ساعت كار در هفته 46/0- و انحراف معيار 77/0 و در ساعت كاري بيشتر از 12 ساعت در هفته با ميانگين 17/7 و انحراف معيار 46/0 مـي‌باشد و آزمون تـي جهت تعـيين تفاوت ميانگين معدل‌ها با تعداد ساعت كاري در گروه 3 انجام و با 05/0P< و 92/2-t= تفـاوت معكوس و معني‌داري را نشان مي‌دهد. هر چـه ساعـت كاري كـمتر بوده افـزايش معدل بيشتـر بـوده است. يعنـي در ساعت كاري كـمتر از 12 ساعت معدل دانشجو بيشتر بوده و هرچه ساعت كاري دانشجو بيشتر شده معدل دانشجو افت پيدا كرده است. ارتباط بين تفاوت ميانگين معدل‌ها با ساعت كاري در گروه مورد نشان مي‌دهد كه ميانگين معدل دانشجويان با ساعت كاري كمتر از 12 ساعت در هفته 4/9- و انحراف معيار 89/0 و در ساعت كاري بيشتر از 12 ساعت در هفته با ميانگين 33/7 و انحراف معيـار 80/0 آزمون تي انجام تفاوت معني‌‌داري را نشان نداد. در ارتباط ميانگـين معدل دانشجويـان با جنس قبل از كـار دانشجويي نتايج نشان مي‌دهد ميانگين معدل قبل از كار دانشجويـان دختر 07/16 با انحراف معيار 65/1 و در پسران قبل از كار دانشجويـي 13/15 با انحراف معيار 36/1 بود. آزمون تي جهت تعيين ارتباط بين ميانگين معدل دانشجويان با جنس قبل از كار دانشجويي انجام و با 05/0P< و 37/4t= تفاوت معني‌داري را نشان داد.
همچنين ميانگين معدل حين كار در دانشجويان دختر 01/16 با انحراف معيار 53/1 و در پسران حين كار دانشجويي‌20/15 با انحراف معيار 49/1 بود. آزمون تي جهت تعيين ارتباط بين ميانگين معدل حين كار دانشجويان با جنس انجام گرديد و بـا 05/0P< و 73/3t= تفـاوت معنـي‌داري را نشـان داد. يعني دانشجويـان دختر قبـل از كار دانشجويي و حين كار دانشجويي معدل بالاتري داشته‌اند.
مقايسه ميانگين معدل ها در گروه مورد
معدل دانشجويان 99/4-12 99/16-15 17 و بالاتر
ميانگين انحراف معيار ميانگين انحراف معيار ميانگين انحراف معيار
معدل قبل از کار دانشجويی
67/13
77/0
8/15
63/0
54/17
59/0
معدل زمان کار دانشجويی
02/14
23/1
7/15
93/0
30/17
62/0
نتيجه آزمون t مستقل
60/2- =t
05/0P<
40/1=t
05/0P>
43/2=t
05/0P<

بحث:
دانشجويان در گروه‌هاي مختلف علوم پزشكي در زيـر مجموعـه بهـداشت و درمـان در آينـده عهـده‌دار تأمين حفـظ و ارتقـاي سطح سـلامت جامعه خواهند بود و بايد به دقت مورد حمايت قرار گيرند تا بتواننـد نقش خود را به عنوان يك نيروي تحصيل كرده و متخصـص به خوبي ايفا نمـايند. شريعتي 1381 بيان مي‌كند در خصوص مسائل اقتصادي يافته‌ها نشان دهنده آن است كه اضطـراب در دانشجويانـي كه مسائل اقتصـادي دارند بيش از دانشجوياني است كه در اين زمينه مسئلـه خـاص را ذكر نكـرده‌اند (7). لذا نيـاز دانشجويـان از نظـر اقتصـادي باعث شـده كار دانشجويي در حين تحصيل داشته باشند.
در اين رابطه بايد به اين نكته اشاره كرد كه ورود به دانشـگاه منشأ يك تحول در زندگـي اسـت كه به‌ طـور منطقي با مسـائل اقتصـادي خانواده و به طبع دانشـجو به عنوان عضـوي از اين مجموعه ارتباط دارد تأمين هزينه رفت و آمد، خريد كتاب، شهريه، اداره يك زندگي به صورت مستقل و جداي از خانواده فشار اضافي بر تأمين هزينه‌هاي خانواده دارد كه اين امر مي‌تواند منجر به مشكلات در دانشجو گردد.
نتايج پژوهش نشان داد كه كار دانشجويي به طور كل هيچ تأثيري بر بازدهي دروس دانشجويان نداشتـه است و دانشجويان كه معدل پايين‌تري داشته‌اند در گروه مورد و شاهد كمـي افزايش معدل در آنها ديده شده كه علـت آن شايد ترس از مشروطي و اخراج شدن باشد و دانشجوياني كه معدل (99/16-15) داشته‌اند در گروه مورد و شاهد تغيير قابل ملاحظه‌اي در معدل آنها ديده نشد ولي در دانشجويان معدل 17 و بالاتر گروه مورد و شاهد كمي دچار افت معدل شده‌اند با توجه به اينكه دانشجويان موفقي بوده اند. خديوزاده 1382 طي تحقيق خود در مورد شاخص‌هـاي افت تحصيـلي به اين نتيجه رسيـد كه در حرفه پزشكـي بايد تجديد نظر در شيوه‌هـاي گزينش دانشجو براي ورود به رشته‌ها و ايجاد انگيزه و تغيير در شيوه‌هاي آموزش مدنظر قرار گيرد (8).
نتايـج پژوهش نشان داد دانشجـويان گروه 3 (كه معدل 17 و بالاتر داشته‌اند) آنهايي كه نيمه وقت كار كرده‌اند وضع تحصيلي بهتري داشته‌اند و كار دانشجوئي كمتر از 12 ساعت در هفته در دانشجويـان قوي نتوانسته باعـث افت تحصيلي شـود ولي در سـاير دانشجويـان ساعت‌ كـاري هيچ‌گونه تأثيري در بازدهـي درس دانشجويـان نداشته است. در اين رابطه (Mass & Ped) 1990 عقيده دارند كه تعداد ساعت كاري چه كم و چه زياد نقشـي در بازدهي درس دانشجويـان ندارد كه مشابه يافته ‌ما مـي‌باشد (6) و برخي معتقدند كه هر چه سـاعت كار بيشتر باشـد نتيجه درس بهتري براي دانشجـو ايجاد مي‌كند ولي سـاعات كاري بيشتـر از 12 ساعـت در هفته باعـث افت تحصيلـي دانشجـو مـي‌شود كه مشابه يافـته‌ ما مي‌باشد (6).
نتايج تحقيق نشان داد در ارتباط ميانگين معدل دانشجويان با جنس قبل از كار دانشجويي تفـاوت معنـي‌داري مشـاهده مـي‌شود (يعنـي دانشجويـان دختر قبل از كار دانشجويـي معدل بالاتري داشته‌اند و همچنين حين كار دانشجويي نيـز دانشجويـان دختـر معـدل بالاتـري كـسب نموده‌اند) تحقيقي كه فكـري و ديگران در مورد نگرش دانشجويـان رشته پزشكي كرمـان نسبت به آينده شغلي خود انجام داده‌اند نتايج نشان داد كه به‌طور اعم دانشجويان نگرش مطلوبي نسبت به آينده شغلي خود ندارند ولي ميانگين نمرات دانشجويـان مؤنـث (08/59) بيشتـر از ميانـگين نمرات دانشجويان مذكر (08/55) بوده (9) كه مشـابه نتايج مـا بوده اسـت. زيرا در جامـعه مـا مسئوليت اقتصادي عمدتاً به دوش آقايان مي‌باشد و انتظارات خانم‌هـا براي درآمد آينـده كمتر از آقايان بوده است و با توجه به اين كه كار دانشجويي نتوانسته تأثـيري در بازدهي دروس دانشجويـان ايجاد نمايند انگيزش شغلي و نگرش مثبت داشتن اهميت بيشتري پيدا مي‌كند. Johnoson معتقد است فاكتورهايي به جز ساعت كار مي‌تواند اثر بيشتـري روي معدل دانشجويان داشته باشـد لذا بايد مسـائل و مشكلات ايـن قشر عظيـم از جوانان كشور را بررسي كرده، با توجه به رقابت بسيار شديد پذيرش دانشجو در دانشگاه‌ها با رفع مشكلات شغلي و آينده‌اي مطمئن براي دانشجويان اميد به آينده را در دانشجويان تقويت نمود و آنان را مشتاق و علاقمند به تحصيل نمود تا موجبات ارتقاء علمي دانشجويان فراهم گردد (6). با توجه به نتايج پژوهش كه نشان دهنده آن است كه كار دانشجويـي نتوانستـه باعـث افـت تحصيلـي در دانشجويان گردد و يا باعث افزايش قابل ملاحظه‌ در معدل آنها شود مي‌توان عنوان كرد كه نمونه‌هاي ما دانشجوياني بوده‌اند كه توسط معاونت محترم دانشجويي جهت كار دانشجوئي معرفي شـده‌اند شايد ساير دانشجويان نيز در خارج از دانشگاه به كارهاي مختلف مشغول باشند كه جزء نمونه‌هاي ما نبوده‌انـد و بهتر است كـاري با وسعت بيشتر انجام گيرد تا نتايج بهتري به دست آيد. با توجه به نتايج پژوهش مـي‌توان گفت در صورتـي كه كار دانشجويي در حيطة رشته دانشجو باشد شايد بتواند باعث نتـايج مثبت در دانشجو گـردد ولي حيطه كاري دانشجويان ما در قسمت‌هاي اداري، آزمايشگاهي، تحقيقي، بيمارستاني و دانشكده‌اي بوده است چرا كه دانشجويـان از طريق معاونت دانشجويي فرهنگي جهت كار دانشجويي معرفي مي‌شوند.
همچنيـن پيشنهـاد معاونت محتـرم آمـوزش دانشگاه مسئله استاد راهنماي دانشجويان را جدي گرفته و به طور اجبار زمان‌هايي را براي مشاوره دانشجويان اعلام نمايند تا كمك به رفع نيازهاي دانشجويان در طي زمان تحصيلي صورت گيرد و انواع راهنمايي‌هـا و مشاوره‌هـا براي دانشجويان طي برنامه‌اي منظم تدوين و اجرا گردد.

کار تمام وقت در مقایسه با کار نیمه وقت و

مطالب مشابه :

استخدام نیمه وقت "پاره وقت "

جویای کار نیمه وقت

کار تمام وقت در مقایسه با کار نیمه وقت و

استخدام دوشنبه ۲۷ شهریور ۹۱

استخدام چهارشنبه 1 شهریور 91

استخدام های 24 مرداد 91

استخدام مشاور حقوقی

استخدام پیک موتوری

آماده به کار | مهندس مکانیک

معرفی دانشگاه خمینی شهر اصفهان ( 2 )