آشنايي با استاندارد هاي ASME ,ASTM ، API ، لوله و اتصالات
مقدمه :
امروزه با توجه به گسترش صنايع مختلف نياز به مراجع تائيد شده جهت طراحي، ساخت و نصب، بازرسي فني ضروري مي باشد. صنايع نفت ، گاز ،پتروشيمي ، پالايشگاهي و نيرو گاهي نيز از اين قضيه مستثني نبوده و استفاده از روش هاي سعي و خطا نيز منجر به خسارات جبران ناپذيري ميگردد. تدوين كد و استاندارد نيز همزمان با انقلاب صنعتي در كشور هاي توسعه يافته آغاز گرديد. در واقع صنعتگران تجربيات گذشته خود در صنايع را مدون و در فعاليت هاي صنعتي مشابه استفاده مي نمودند. با وارد شدن صنعت به مراحل پيشرفته و مدرن نياز به استفاده از استاندارد و كد بيشتر احساس مي شد. بنابراين استاندارد ها بر اساس فعاليت هاي تجربي گذشته و همچنين تلفيق آنها با اطلاعات دانشگاهي شكل گرفته اند و موسسات و انجمن هاي صنعتي مختلف اطلاعات خود را در مجموعه هايي به نام كد و استاندارد ارائه دادند.
در واقع استاندارد قوانين مشخص شده اي است كه هم مي تواند به صورت جهاني و فراگير و هم به شكل منطقه اي و ناحيه اي استفاده شود.
اولين فعاليت هاي محسوس در اين زمينه در اواخر قرن نوزدهم در ايالات متحده شكل گرفت و با توسعه بخش هاي صنعتي شكل وسيعتري به خود گرفت. در ايالات متحده موسسات مختلفي مانند
انجمن صنعت نفت ، انجمن مهندسين مكانيك، انجمن آزمايش ها و مواد، انجمن جوشكاري، و … استاندارد هاي مختلفي را در زمينه هاي كاري خود تدوين كرده و طي ساليان اخير و با توسعه صنعت استاندارد هاي مذكور را بهينه كرده اند.
اعم مزاياي استفاده از استاندارد مي توان به انجام فعاليت ها با سرعت و دقت بيشتر مي باشد.
صنعتگران كشور ما نيز در اين زمينه از استاندارد هاي بين المللي استفاده مي كنند. در همين راستا استاندارد هايي مانند IPS نيز در زمينه هاي مختلف صنعتي توسط كارشناسان تدوين شده است.
بنابراين استفاده از استاندارد براي افرادي كه به نوعي درگير فعاليت هاي صنعتي در بخش هاي مختلف طراحي ، ساخت ، نصب ، تعمير و نگهداري مي باشند ضروري مي باشد.
در اين مجموعه نيز كه در چهار فصل تهيه شده است در فصل اول به مواردي مانند لوله و اتصالات پرداخته مي شود و در ادامه استاندارد هاي ASME,ASTM و API تشريح مي شوند.
فهرست :
فصل 1 : لوله و اتصالات
1-1 تعريف لوله يا pipe
1-2 استاندارد ابعادي لوله
1-3 روش ساخت لوله
2-اتصالات يا Fitting
2-1 تعريف لوله و اتصالات
2-2 استاندارد ساخت اتصالات:
2-3 استاندارد متريال
فصل 2 : استاندارد ASME
1-تعریف کد و استاندارد.
2-تعريف و تقسيم بندي كلي ASME
3 – توضيح بخش هايي از ASME كه داراي كاربرد بيشتري هستند
3-1 ASME II
3-2 ASME V
3-3 : ASME IX
3-4 : ASME VIII
4-ASME B31 : COD FOR PRESURE PIPING
5- استاندارد هاي B16 ، B1 و ....
6- ساير استاندارد هاي ASME
فصل 3 : استاندارد ASTM
1- كليات
2- تقسيم بندي ASTM
2-1 بخش اول: محصولات مربوط به آهن و فولاد
2-2 بخش دوم : محصولات فلزی غیر آهنی :
2-3 بخش 3 : روش های انجام آزمایش و دستورالعمل های آنالیز
2-4بخش 4 : ساخت
2-5 بخش پنجم : محصولات پتروشیمی , روانکارها و سوخت های فسیلی
2-6 بخش ششم : رنگ و پوشش های مرتبط و آروماتیک
2-7 بخش هفتم : پارچه و محصولات بافتنی
2-8 بخش هشتم : پلاستیک ها
2-9 بخش نهم : لاستیک
2-10 بخش دهم : عایق های الکتریکی و الکترونیکی
2-11 بخش یازدهم : آب و تکنولوژی محیطی
2-12 بخش دوازدهم : انرژی های حرارتی – خورشیدی – هسته ای
2-13 بخش سیزدهم : سرویس ها و تجهیزات پزشکی و دارویی
2-14 بخش 14 : روشهای کلی و ابزار دقیق
2-15 بخش پانزدهم : محصولات عمومی
فصل 4 : استاندارد API
1-كليات :
2 - بخش هايي از API كه داراي كاربرد بيشتري هستند.
2-1 API 1104
2-2 : API 620 و API 650 :
2-3 : API 653
2-4 : API 6D
2-5 : API 6Fa و API 607
2-6 API 6A
2-7 :API 570
2-8 API 510
2-9 API 5L
4- ساير استاندارد هاي API
4-1 بخش Spec از API
4-2 بخش STD
4-3 بخش RP از API
فصل 1
شناخت لوله و اتصالات
1- لوله :
1-1 تعريف لوله يا pipe
لوله يا Pipe به صورت قطعاتي به شكل استوانه توخالي با طول، قطر و ضخامت مشخص كه براي انتفال سيال استفاده مي گردد. در شكل 1 يك مشخصات فني لوله نشان داده شده است.
در جدول 1 نيز اصطلاحات مربوط به لوله مشخص شده است.
|
مفهوم |
مشخصه |
|
قطر خارجي لوله |
OD(Outside Diameter) |
|
قطر داخلي |
ID(Inside Diameter) |
|
ضخامت |
Thickness |
|
طول |
L(Length) |
لوله ها داراي قطر و ضخامت استاندارد هستند و با توجه به اندازه و شرايط حمل طول اوليه ساخت آنها 6 ،12 و 24 متر مي باشد.
1-2 استاندارد ابعادي لوله :
در فصل هاي 2 و 3 كه به تشريح كامل استاندارد هاي ASME و API پرداخته مي شود.به استاندارد هاي ساخت و متريال لوله ها اشاره مي گردد. ولي در اين بخش مشخصات ابعادي لوله كه در استاندارد ASME B36.10 به آن اشاره كرده به صورت خلاصه بيان مي گردد.
لوله ها داراي قطر استاندارد هستند. (جدول 2 )
جدول 2 : قطرهاي استاندارد براي لوله ها
|
لوله ها با قطر استاندارد(اينچ) | |||||||||
|
6 |
4 |
3 |
2 1/2 |
2 |
1 1/2 |
1 |
1/2 |
3/8 |
1/8 |
|
26 |
24 |
22 |
20 |
18 |
16 |
14 |
12 |
10 |
8 |
|
46 |
44 |
42 |
40 |
38 |
36 |
34 |
32 |
30 |
28 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
50 |
48 |
اليته اعدادي كه در جدول 2 قيد شده است به عنوان " قطر اسمي لوله " 1(NPS ) مي باشد كه قطر خارجي و داخلي لوله تا حدودي با قطر اسمي لوله متفاوت مي باشد. به عنوان مثال يك لوله با قطر اسمي 6 اينچ ( 4 /152 ميليمتر) داراي قطر خارجي 168 ميليمتر مي باشد.
لوله ها با قطر ثابت داراي ضخامت هاي متفاوتي مي باشند به عنوان مثال لوله اي با قطر اسمي 6
داراي ضحامت هاي (11 / 7 ، 53 /9 ، 7 /12 ميليمتر و ...)مي باشد. ضخامت لوله ها نيز عدد استاندارد دارد. در استاندارد عدد ضخامت را با SCH1 No مشخص مي نمايند. و عددهاي SCH
موجود در جدول 3 نشان داده شده است . در جدول 3 تعدادي از لوله ها و SCH NO آنها مشخص شده است. اين جداول به صورت كامل در استاندارد ASME B36.10 وجود دارند. براي هر لوله با قطر مشخص ممكن است تا 12 نوع ضخامت وجود داشته باشد.
جدول 2 : بخشي از جدول ضخامت استاندارد لوله ها
|
XXS |
XS |
160 |
120 |
100 |
80 |
60 |
STD |
40 |
30 |
20 |
10 |
SCH NO Size |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7.11mm |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
18 |
|
|
|
26.19mm |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
20 |
به عنوان مثال يك لوله از نظر ابعادي آن را به صورت زير بيان مي كنند.
6 " SCH 40
ضخامت لوله 6 اينج با SCH 40 برابر با 11 /7 ميليمتر و ضخامت يك لوله 20 اينچ با SCH 160 برابر با 19 /26 ميليمتر مي باشد. ضخامت لوله با قطر هاي مختلف در استاندارد وجود دارد.
1-3 روش ساخت لوله :
لوله هاي موجود در صنايع هم به صورت درزدار1 و هم به صورت بدون درز2 موجود مي باشند.
در توليد لوله به شكل درزدار ابتدا ورق هاي موجود را به صورت استوانه اي خم و سپس درز موجود جوشكاري مي شود.
لوله هاي بدون درز را نيز به روش كشش يك بوش توخالي توليد مي كنند.
2-اتصالات يا Fitting
به مجموعه زانو 1 ، سه راهي2 ، كاهنده 3 و فلنج 4 اتصالات يا Fitting مي گويند.
شكل 2: اتصالات piping كه به روش غير از فرج و ريخته گري توليد مي شوند.
1- 
شكل 3 : اتصالاتي كه به روش فرجينگ و ريخته گري توليد مي شوند.
استاندارد ساخت شامل مشخصات ابعادي، روش مي باشد. عمده اين استاندارد ها
ASME B.16.9, ASME B16.11, ASME B16.28 و بوده كه اقلام مي بايست مطابق با با استاندارد ساخت باشند. يكي از مواري كه در استاندارد ساخت به آن اشاره مي كند مشخصات ابعادي مي باشد.
اتصالات نيز مانند لوله ها داراي ضخامت و ابعاد مشخص مي باشند. و در استاندارد ساخت موارد مذكور قيد شده است.
استاندارد متريال به نوع آلياژ، خواص مكانيكي آلياژ ، آزمايش هاي لازم و .... اشاره مي كند. گروه بندي آلياژها و فلزات با كد هاي مشخص انجام مي دهد. به عنوان مثال يكي از استاندارد هاي مربوط به متريال ASME II Part A مي باشد كه نامگذاري متريال براي چند مورد در جدول 3 مشخص شده است.
جدول 3 : نمونه اي از نامگذاري متريال طبق استاندارد ASME II Part A
همانطور كه در جدول 3 قيد شده است ستون اول از چپ يا Spec No ، شماره متريالي است كه تحت استاندارد مذكور تعريف مي شود. در ستون دوم گروه هاي مختلف (Type Or Grad) بيان مي شود. و در ستون آخر نوع محصول به عنوان مثال SA106 لوله هاي بدون درز ، SA105 فلنج و اتصالات و SA234 فقط اتصالاتي مانند زانو ، سه راهي و كاهنده ها را شامل مي شود. البته در ستون پنجم (COMP) درصد عناصر آلياژي مشخص شده است . مثلا" SA 234 WP11,CL1 كه در ستون پنجم درصد عناصر موجود در آن به صورت 1.25cr-0.5MO-Si قيد شده است به اين مفهوم است كه در صد گرم از آلياژ مذكور 25 /1 گرم كرم ، 5 /0 گرم موليبدن ، كمتر از 1 گرم سيليس (Si) و بيش از 97 گرم آهن وجود دارد .
از آنجا كه آهن خالص استحكام آن كم مي باشد درصد ي عناصر به آن اضافه مي كنند تا خواص آن بهبود پيدا كند درصد اين عناصر و تعداد آنها بسيار متنوغ بوده و تا زمانيكه درصد آهن در آلياژ بالاترين مقدار خود را داشته باشد به آن آلياژ ، آلياژ آهني 1 مي گويند. اگر درصد هر كدام از عناصر فلزي غير از آهن بيشترين باشد آن آلياژ را غير آهني2 مي نامند.
تعداد كل فلزات و آلياژها و فلزات بيش از 1700 عدد مي باشد كه هم در استاندارد ASME II و هم در استاندارد ASTM نام آنها مشخص و درباره آن توضيح داده است.
فصل 2
استاندارد ASME
قبل از پرداختن به کد و استاندارد های موجود به تعاریف مربوط به کد و استاندارد پرداخته می شود و تفاوت این دو مرجع بیان می گردد.
کد معمولا" شامل الزامات مورد نیاز جهت انجام طراحی , انتخاب متریال , ساخت , نصب , آزمایشات و انجام بازرسی از تجهیزات و مجموعه های مرتبط مانند جوشکاری و فرایند های ساخت و نصب لوله ها می باشد. در صورتی که استاندارد شامل قوانین طراحی و الزامات آن برای اتصالات لوله و تجهیزات مانند زانو ,فلنج , والو و غیره می باشد. کد عموما" باید بدون تفسیر و به صورت کامل با در نظر گرفتن تلورانس های ذکر شده اعمال گردد.و لی استاندارد در مجموعه خود نیاز به انجام محاسبات اضافی و تفسیر و اجرا دارد.
هر کد محدود به محتویات درون خود بوده ولی مراحل استفاده و محدوده استفاده از استاندارد قابل بسط می باشد. بنابراین در یک مجموعه استفاده کننده از کد و استاندارد باید تفکیک دو مورد مذکور را رعایت کند.
در این قسمت به کد ها و استاندارد های مورد استفاده در صنعت اشاره می شود . خلاصه برخی از این کد ها و استانداردها ذکر خواهد شد و برخی که دارای کاربرد کمتری هستند به صورت فهرست وار اشاره خواهد شد.
البته كشور هاي صنعتي هر كدام به صورت جداگانه براي خود داراي استاندارد هستند و مدون ترين استاندارد ها را ايالات متحده دارند. شكل كلي يك تقسيم بندي كلي از استاندارد ها را در كشور هاي مختلف صنعتي نشان مي دهند.
شكل 4 : تقسين بندي كلي از برخي استاندارد ها
این مجموعه شامل تحقیقات مدونی است که از سال 1911 توسط انجمن مهندسین مکانیک ایالات متحده در زمینه لوله , ظروف تحت فشار و اتصالات جمع آوری شده است.
مجموعه ASME1 داراي بيش از ده ها بخش و زير مجموعه مي باشد كه مي توان به صورت كلي آنها را به صورت زير تقسيم بندي كرد. (شكل 5 )
شكل 5 : چارت كلي استاندارد ASME
البته در شكل 5 مشخص شده است گروه استاندارد هاي ASME كه بيشترين كاربرد را دارند. مشخص شده است. و در بسياري از موارد بخش مشخصي از استاندارد نيز داراي زير مجموعه هايي هستند كه هر زير مجموعه به مطلب جداگانه اي مي پردازد. به همين دليل استاندارد هاي ASME با توجه به اهميت و كاربرد آنها در صنايع نفت و گاز و پتروشيمي تشريح مي شوند.
البته بخش هاي I تا XI از ASME به عنوان استاندارد و ساير بخش هاي ASME مانند
B16 ، B31 ، B1 و .. به عنوان كد مطرح هستند.
اليته بخش هاي ديگري از ASME نيز مانند PCC وجود دارد كه به تعميرات و .. مي پردازد.
در جدول 4 بخش هايي از ASME كه به عنوان استاندارد مطرح هستند قيد شده است. بخش هاي I ،III ، IV ، VI ، VII ، X و XI از استاندارد ASME در صنايع نفت ،گاز ، پتروشيمي و پالايشگاهي كاربرد نداشته و ساير بخش ها (II,V,VIII,IX) در صنايع مذكور داراي كاربرد زيادي هستند. و با توجه به كاربرد آنها توضيحات لازم ارائه ميگردد.
جدول 4 : 11 بخش از استاندارد ASME
|
کاربرد |
شماره استاندارد |
|
|
POWER BOILER |
ASME I |
|
|
PART A : Ferrous metal |
Material specification
|
ASME II |
|
PART B:non ferrous metal | ||
|
PART C:Filler , electrode | ||
|
PARTD:metal property | ||
|
Nuclear power plan |
ASME III |
|
|
Heating reboiler4 |
ASME IV |
|
|
Nondestructive examination(NDT)) |
ASME V |
|
|
Recommended rules for care and operation of power boiler |
ASMEVI |
|
|
Recommended rules for care of power boiler |
ASME VII |
|
|
Pressure vessel |
ASME VIII |
|
|
Welding and brazing qualification |
ASME IX |
|
|
Fibre –reinforced plastic pressure vessel |
ASME X |
|
|
Rule for in-service inspection of nuclear power plantcomponent |
ASME XI |
|
3 – توضيح بخش هايي از ASME كه داراي كاربرد بيشتري هستند.
با توجه به محدود ه وسیع کاربرد مجموعه های زیر به خلاصه ای از آنها اشاره خواهد شد
ASME II ,ASME V , ASME VIII ,ASME IX.
3-1 ASME II
همانطور که در جدول 4 نشان داده شد این مجموعه دارای چهار بخش می باشد.(شكل 6 )
شكل 6 : تقسيم بندي كلي ASME II
PART A
در بخش اول به فلزاتی که بیشترین درصد تشکیل دهنده آن آهن می باشد پرداخته شده است.
به این فلزات , فلزات آهنی می گویند که خود شامل سه گروه فولاد های کربنی , فولاد های آلیاژی و فولاد های ضد زنگ می باشند.
به عنوان مثال وقتي نام فلزي تحت استاندارد ASME II Part A بيان مي شود. به يكي از صورت زير مي باشد.
SA-XYZ
SA-XY
SA مشخصه و كدي كه بيانگر ASME II PART A مي باشد. و XYZ يا XY اعداد 2 رقمي يا سه رقمي مي باشند كه بيانگر كد متريال يا آلياژ مورد نظر مي باشد. به عنوان مثال
SA-53,SA106,SA312,SA234,SA36 و ...
PARTB
در بخش دوم به فلزاتی که پایه آلیاژی آن فلزی غبر از آهن باشد اشاره دارد.
در اين بخش تقسيم بندي متريال غير آهني انجام ميگردد.
SB-XYZ
SB-XY
به عنوان مثال SB-209 برخي آلياژهاي آلومنيم و SB464 مشخص كننده آلياژهايي با پايه نيكل مي باشد.
PARTC
فیلر و الکترود های جوشکاری در این بخش برای همه فلزات آهنی و غیر آهنی در این قسمت به تفکیک بیان شده است
PART D
خواص فیزیکی و مکانیکی فلزات مانند ضریب انبساط حرارتی , هدایت الکتریکی , تنش تسلیم , استحکام , مدول الاستیسیته فلزات و سایر خواص در بخش چهارم بیان شده است . این بخش همچنین حاوی نمودار ها و فرمول هایی است که جهت طراحی و آنالیز تنش قابل استفاده می باشند.
3-2 ASME V
این مجموعه در مورد انجام آزمایش های غیر مخرب (UT,RT,PT,MT,VT) می باشد.
- VT : انجام بازرسي چشمي يا Visual Test
- UT : انجام آزمايش با امواج صوتي يا Ultrasonic Test
- MT : انجام آزمايش با ذرات مغناطيسي يا Magnetic Particle Test
- PT : انجام آزمايش با مواد مايع نفوذ كننده يا Liquid Penetration Test
- RT : انجام آزمايش پرتونگاري : Radiography Test
3-3 : ASME IX
در مورد جوشکاری و معیار های پذیرش جوش می باشد. که دارای دو بخش جوشکاری و لحیم کاری است . بخش جوشکاری آن که سر فصل های آن با QW شروع می شود دارای پنج فصل به صورت زیر می باشد.
ARTICLE I: WELDING GENERAL REQUIRMENT
ARTICLE II : WELDING PROCEDURE QUALIFICATION
ARTICLE III: WELDING PERFERMANCE QUALIFICATION
ARTICLE IV : WELDING DATA
ARTICLE V:SWPS
3-4 : ASME VIII
در مورد ظروف و مخازن فشار در بخش هاي طراحي ، ساخت ، نصب و بازرسي بحث مي كند و داراي سه ويرايش مختلف تحت عنوان Div1 ، Div2 و Div3 مي باشد.
4-ASME B31 : COD FOR PRESURE PIPING
در مارس سال 1926 پروژه ای با نام B31 بنیان گذار اطلاعاتی گردید که بعدا" در سال 1935 به صورت مجموعه ای مدون با نام ASME B31 با شماره ها و اطلاعات مختلف منتشر شد. این کد ها تلفیقی ازاستانداردهای ASME و ANSI می باشند. که خلاصه از آنها تشریح می گردد
جدول 5 : استاندارد هاي B31
|
توضیح |
کد |
|
POWER PIPING |
ASMEB31.1 |
|
FUAL GAS PIPING |
USASB31.2 |
|
PROCESS PIPING |
ASME B31.3 |
|
LIQ TRANSPORTATION FOR HYDROCARBON …. |
ASME B31.4 |
|
REFRIGERATION PIPING |
ASMEB31.5 |
|
GAS TRANSMISSION AND DISTRIBUTIN PIPING SYSTEM |
ASME B31.8 |
|
BUILDING SERVICE PIPING |
ASME B31.9 |
|
SLURRY TRANSPORTATION PIPNG SYSTEM |
ASME B31.11 |
استاندارد هاي مذكور مربوط به سيستم هاي لوله كشي در بخش هاي مختلف مانند نفت ،گاز و پتروشيمي مي باشد.
5- استاندارد هاي B16 ، B1 و ....
استاندارد هاي B16 كه همه استاندارد هاي ساخت اتصالات هستند داراي بخش هاي مختلفي مي باشند كه به صورت زير تقسيم بندي ميگردند.
B16.1 Cast Iron Pipe Flanges and Flanged Fitting
B16.3 Malleable Iron Threaded Fittings Classes 150 and 300
B16.4 Cast Iron Threaded Fittings; Classes 125 and 250
B16.5 Pipe Flanges and Flanged Fittings
B16.9 Factory-Made Wrought Steel Butt Welding Fittings
B16.10 Face-To-Face and End-To-End Dimensions of Valves
B16.11 Forged Steel Fittings, Socket-Welding and Threaded
B16.12 Cast Iron Threaded Drainage Fittings
B16.14 Ferrous Pipe Plugs, Bushings, and Lock nuts with Pipe Threads
B16.15- Cast Bronze Threaded Fittings; Classes and 250
B16.18 Cast CopperAlloy Solder Joint PressureFittings
B16.22 Wrought Copper and Copper Alloy Solder Joint Pressure Fittings
B16.23 Cast Copper Alloy Solder Joint Drainage Fittings
استاندارد هاي مذكور دارای اطلاعات تقسیم بندی شده ای در حدود 80 بخش است که در زمینه های مختلف به ویژه بخش مربوط به لوله و اتصالات آن اطلاعات ابعادی و کیفیتی را ارائه می دهد.برخی از بخش های مهم این استاندارد که مربوط به اتصالات و لوله است در جدول زیر موجود می باشد.
جدول 6 : برخي از استاندارد هاي ساخت ASME
|
توضيح |
موضوع |
شماره استاندارد ASME |
|
تعريف اتصالات پيچ و مهره اي |
UNIFEID INCH SCWEW THREAD |
B1.1 |
|
در مورد اتصالاتي مانند زانو ، سه راهي و .. توضيح داده است (اتصالات مربوط به شكل 2 ) |
|
B16.9 |
|
استاندارد ساخت فلنج ها مي باشد. |
PIPE FLANG AND FLANG FITTING |
B16.5 |
|
در مورد شير آلات توضيح داده است. |
FACE TO FACE AND END TO END DIMENSION OF VALVE |
B16.10 |
|
در مورد اتصالاتي كه در شكل 3 نشان داده شده است مي باشد . |
FORGED STEEL FITTING ,SOCKET WELD AND THREED |
B16.11 |
|
در مورد فلنج هاي با قطر بيش از 24 اينچ توضيح داده است . |
LARGE DIAMETER STEEL FLANG |
B16.47 |
|
در مورد پيچ و مهره ها توضيح داده است. |
METRIC HEX BOLT |
B18.2.3M |
از ساير استاندارد هاي ASME مي توان به استاندارد هاي
ASME B30.1 ، ASME B30.2و ....ASME B30.9 اشاره كرد كه در مورد آزمايش هاي مورد نياز و كليات آزمايش چرثقيل ها ، سيم بكسل ها (Wire Rope) مي پردازد. همچنين استاندارد ASME B17.1 ، ASME B17.2 و ... مي باشد كه در مورد آسانسور و آزمايش هاي لازم درباره آن مي باشد.
فصل 3
استاندارد ASTM
این مجموعه آزمایشها مربوط به متریال , انواع متریال , سیستم ها و روشهای تولید آنها را توضیح می دهد. و همچنین شامل دستورالعمل های کاملی جهت اندازه گیری و محاسبه ترکیبات شیمیایی فلزات , اجرای آزمایشات مخرب مانند کشش , ضربه و خمش می باشد.
استاندارد فوق دارای 67 جلد است که جمعا" این 67 جلد دارای 15 بخش می باشدو به دلیل اهمیت و کاربرد زیاد آن در صنایع به همه آنها به صورت خلاصه پرداخته می شود.
4- تقسيم بندي ASTM
2-1 بخش اول
محصولات مربوط به آهن و فولاد(ASTM Part A)
جلد 1 : اتصالات , تیوب ها و لوله های فولادی
جلد 2 : فلزات آهنی ریخته گری شده
جلد 3 : ورق , تسمه و سیم های فولادی
جلد 4 : سازه ها , تقویت کننده ها, ظروف تحت فشار و خطوط راه آهن
جلد 5 : میله ها , آهنگری , زنجیر ها و فنر ها
جلد 6 : صنایع کشتی سازی
در واقع بخش اول يا ASTM Part A در واقع شبيه ASME II PATR A است با اين تفاوت كه از كستردگي بيشتري برخوردار مي باشد. در واقع نام يك فلز يا آلياژ طبق
ASTM PART A به صورت A-XYZ (به عنوان مثال A-193 ) بيان ميشود. كه از نظر خواص و آناليز شيميايي با مشابه آن كه SA-193 طبق ASME II PART A مي باشد.
تفاوتي ندارد.
محصولات فلزی غیر آهنی :
جلد 1 : مس و آلیاژهای آن
جلد 2 : آلیاژهای آلومنیم و منیزیم
جلد 3 : هدایت کننده های الکتریکی
جلد 4 : آلیاژهای غیر آهنی مانند نیکل , کبالت , قلع , روی , سرب , کادمیم , فلزات فعال و نسوز
جلد 5 : پوششهای فلزی و معدنی که به روش متالوژی پودر تولید می گردند.
در واقع بخش دوم يا ASTM Part A در واقع شبيه ASME II PATR B است با اين تفاوت كه از كستردگي بيشتري برخوردار مي باشد. در واقع نام يك فلز يا آلياژ طبق ASTM PART A به صورت B-XYZ (به عنوان مثال B-209 ) بيان ميشود. كه از نظر خواص و آناليز شيميايي با مشابه آن كه SB-209 طبق ASME II PART B مي باشد. تفاوتي ندارد.
روش های انجام آزمایش و دستورالعمل های آنالیز
جلد 1 : آزمایش های مکانیکی در دماهای بالا و پایین
جلد 2 : خوردگی و سایش فلزات
جلد 3 : آزمایشات غیر مخرب
جلد 4 : خواص مغناطیسی برای مواد فلزی ترموست ها در گرمایش
جلد 5 : آنالیز شیمیایی فلزات و مواد مرتبط(1 )
جلد 6 : آنالیز شیمیایی فلزات و مواد مرتبط(2 )
ساخت
جلد 1 : سیمان , آهک و گچ
جلد 2 : بتون و ترکیبات آن
جلد 3 : جاده و مواد لازم برای پردازش
جلد 4 : مواد ضد آب
جلد 5 : متریال مقاوم به مواد شیمیایی
جلد 6 : عایق های حرارتی , محیطی و صدایی
جلد 7 : مواد آب بند طبق استاندارد های آتشنشانی (ساخت )
جلد 8 : سنگ و خاک , ابعادی و آنالیزی
جلد 9 : چوب
محصولات پتروشیمی , روانکارها و سوخت های فسیلی
جلد 1 : محصولات پتروشیمی و روانکار ها (1)
جلد 2 : محصولات پتروشیمی و روانکارها (2 )
جلد 3 : محصولات پتروشیمی و روانکارها (3 )
جلد 4 : روش های آزمایش برای اندازه گیری سرعت موتور , دیزل و دستگاه های سوخت
جلد 5 : سوخت های گازی : کویل و کک
رنگ و پوشش های مرتبط و آروماتیک
جلد 1 : رنگ – آزمایش برای مشخص کردن فرمول و اعمال پوشش
جلد 2 : رنگ – ذرات آن , رزین ها و پولیمر : سلولز
جلد 3 : رنگ – روغنی و اسیدی , حلال ها : هیدروکربن های آروماتیکی
پارچه و محصولات بافتنی
جلد 1 : منسوجات (1 )
جلد 2 : منسوجات (2 )
پلاستیک ها
جلد 1 : پلاستیک ها (1 )
جلد 2 : پلاستیک ها (2 )
جلد 3 :پلاستیک ها (3 )
جلد 4 : لوله های پلاستیکی و ساخت آنها
لاستیک
جلد 1 : لاستیک , طبیعی و روش های آزمایش آنها
جلد 2 : محصولات لاستیکی , صنعت –تعاریف و آزمایشات مرتبط
عایق های الکتریکی و الکترونیکی :
جلد 1 : عایق های الکتریکی (1 )
جلد 2 : عایق های الکتریکی (2 )
جلد 3 :عایق های مایع و گاز برای پوشش دادن تجهیزات الکترونیکی
جلد 4 : الکترونیک (1 )
جلد 5 : الکترونیک (2 )
آب و تکنولوژی محیطی
جلد 1 : آب (1 )
جلد 2 : آب (2 )
جلد 3 : آنالیز محیطی جهت ایمنی و سلامتی
جلد 4 : منابع بازیافت , مواد خطرناک نفتی و اثرات بیولوژیکی آنها
انرژی های حرارتی – خورشیدی – هسته ای
جلد 1 : انرژی هسته ای (1 )
جلد 2 : انرژی های حرارتی – خورشیدی – هسته ای
سرویس ها و تجهیزات پزشکی و دارویی
جلد 1 : سرویس ها و تجهیزات پزشکی و دارویی
روشهای کلی و ابزار دقیق
جلد 1 : روش های آنالیز : اسپکترومتری – کروماتوگرافی – سیستم های نرم افزاری
جلد2 : روش های عمومی آزمایش برای تشخیص و آنالیز مواد
جلد 3 : اندازه گیری دما
محصولات عمومی –
جلد 1 : محصولات کربن و گرافیت و کربن فعال شده
جلد 2 : شیشه و سرامیک
جلد 3 : شبیه سازی سه بعدی برای مواد فیبری مورد استفاده درسفینه ها و فضاپیما ها
جلد 4 : صابون – تمیزکننده ها –
جلد 5 : حلال های آلی هالوژنی – مواد شیمیایی صنعتی
جلد 6 : چسبنده ها
جلد 7 : محصولات نهایی
جلد 8 : چسب ها
جلد 9 : کاغذ, مواد منعطف و محصولات مرتبط
فصل 4
استاندارد API
انجمن پتروشیمی ایالات متحده (API1) در زمینه های مختلف مانند لوله کشی ،مخازن ،اتصالات و شير آلات استاندارد های دارد. كه مهمترين آنها به شرح زير مي باشد.
2- بخش هايي از API كه داراي كاربرد بيشتري هستند.
2-1 API 1104
در مورد جوشكاري خطوط لوله و اتصالات مرتبط با آنها توضيح داده است. هدف از تدوين استاندارد API 1104 ارزيابي جوشكاري مربوط به خطوط لوله مي باشد. در واقع در اين استاندارد به بررسي عيوب جوش، آزمايش هاي لازم و ارزيابي كلي جوش مي پردازد.در واقع مي توان گفت كه API 1104 شبيه ASME IX مي باشد با اين تفاوت كه معيار هاي پذيرش آنها با يكديگر فرق مي كند . همچنين ASME IX در اين زمينه از API 1104 كامل تر مي باشد.
در استاندارد هاي API 620 و API 650 نحوه طراحي ، ساخت و بازرسي از مخازن ذخيره بيان شده است.
شكل كلي يك مخزن ذخيره در زير نشان داده شده است براي ساخت اين مخازن ابتدا ورق هايي مستطيل شكل با ابعاد مورد نظر تهيه و سپس با توجه به موارد قيد شده در استاندارد هاي API 620 و API 650 مونتاژ و جوشكاري آنها انجام ميگردد.
شكل 7 : نمونه اي از يك مخزن ذخيره
2-3 : API 653
API 653 استاندارد مربوط به تعمير و نگهداري مخازن ذخيره مي باشد. بعد از نصب و شروع بهره برداري امكان معيوب شدن قسمت هاي مختلف مخازن وجود دارد كه جهت تعمير و روش هاي بازرسي از موارد مذكور به API 653 مراجعه مي شود.
2-4 : API 6D :
استاندارد قيد شده در بند 2-4 ، استاندارد ساخت شير آلات مي باشد. شير آلات 1 داراي انواع مختلفي مي باشند. كه در API 6D به نحوه ساخت ، بازرسي و آزمايش هاي لازم براي هر مورد اشاره كرده است.
شكل 8 : نمونه اي از شير آلات
البته استاندارد ASME B16.34 نيز در مورد شير آلات مي باشد و تشابه زيادي با API 6D دارد.
2-5 : API 6Fa و API 607
در برخي موارد براي شير آلات نياز به آزمايش هاي بيشتري مي باشد. در واقع در استاندارد هاي API6Fa و API 607 آزمايش هاي لازم براي حالت Fire Safe1 مشخص مي كند.
2-6 API 6A
استاندارد مذكور مربوط به متريال و ساخت اقلام سرچاهي اعم از فلنج، اتصالات و شير آلات مي باشد. استاندارد API 6A وجه تشابه زيادي با استاندارد هاي
16.34 API 6D, ASME 16.5,ASME و ... دارد با اين تفاوت كه نسبت با رعايت موارد بازرسي حالت هاي سختگيرانه تري را اعمال مي كند.
2-7 :API 570
در مورد روش هاي تعمير و نكهداري و بازرسي Piping در صنايع مختلف مي باشد.
2-8 API 510
در مورد تعمير و نگهداري و بازرسي 2 Pressure Vesselدر صنايع نفت، گاز و پتروشيمي مي باشد.
1-ضد آتش بودن شير آلات ( بعد از آتش سوزي احتمالي نيز امكان باز و بسته كردن شير وجود داشته باشد.)
2- ظروف تحت فشار
2-9 API 5L
استاندارد ساخت و متريال لوله هايي از جنس فولاد كربني هستند. لوله هايي كه تحت استاندارد
API 5L هستند در جدول زير قيد شده اند.
جدول 7 : لوله هايي كه استاندارد آنها API 5L مي باشد.
3- ساير استاندارد هاي API
استاندارد هاي API در حالت كلي به Spec1 ، STD2 ، وRP 3 و Bull4 تقسيم بندي مي شوندمعمولا" بخش Spec آن شناخته تر مي باشد.
4-1 بخش Spec از API
API 2B Specification for the Fabrication of Structural Steel Pipe
API 5LC : Specification for CRA Line Pipe
API 6F :Specification for Fire Test for Valves with Automatic Backseats
API. 15HR: Specification for High Pressure Fiberglass Line Pipe
API 15LE :Specification for Polyethylene Line Pipe (PE)
API 15LR: Specification for Low Pressure Fiberglass Line Pipe
API 5B: Specification for Threading, Gauging, and Thread Inspection of Casing, Tubing, and Line Pipe Threads; Thirteenth
API 6FA: Specification for Fire Test for Valves Spec. 6B-92 API specification for Fire Test for End
Connections
API 6FC: Specification for Fire Test for Valve switch Automatic Backseats
API 6FD: Specification for Fire Test for Check Valves
API 14A: Specification for Subsurface Safety Valve Equipment
API. 14D: Specification for Wellhead Surface Safety Valves and Underwater Safety Valves for Offshore Service
4-2 بخش STD
Std. 526-95 Flanged Steel Pressure-Relief Valves Seat
Std. 527-91 Seat Tightness of Pressure Relief Valves
Std. 594-91 Wafer and Wafer-Lug Check Valves
Std. 598-90 Valve Inspection and Testing
Std. 599-94 Metal Plug Valves—Flanged and Welding End
Std. 600-91 Steel Gate Valves—Flanged and Butt-Welding Ends
Std. 602-93 Compact Steel Gate Valves—Flanged,Threaded, Welding, and Extended Body Ends
Std. 603-91 Class 150, Cast, Corrosion-Resistant,Flanged-End Gate alves
Std. 607-93 Fire Test for Soft-Seated QuarterTurn Valves
Std. 608-95 Metal Ball Valves—Flanged, Threadedand Welding Ends
Std. 609-91 Lug and Wafer Type Butterfly Valves
Std. 1104-94 Welding of Pipelines and Related Facilities;
4-3 بخش RP از API
RP 5A3 Recommended Practice on ThreadedCompounds for Casing, Tubing, and Line Pipe
RP 5A5-97 Recommended Practice for Field Inspectionof New Casing, Tubing, andPlain-End Drill Pipe
RP 5B1-96 Recommended Practice for Gaugingand Inspection of Casing, Tubing, andLine Pipe Threads
RP 5L1-96 Recommended Practice for Railroad Transportation of Line Pipe
RP 5L2-87 Recommended Practice for InternalCoating of Line Pipe for Noncorrosive Gas Transmission Service
RP 5L3-96 Recommended Practice for Conducting Drop-Weight Tear Tests on Line Pipe
RP 51-5-75 Recommended Practice for MarineTransportation of Line Pipe; FirstEdition
RP 5L6-79 Recommended Practice for Transportationof Line Pipe on Inland Waterways;First Edition
RP 5L7-88 Recommended Practices for Unprimed Internal Fusion Bonded Epoxy Coating of Line Pipe
RP 5L8-96 Recommended Practice for Field Inspection of New Line Pipe
RP 6G-82 Recommended Practice for Through Flowline (TFL) Pump Down Systems
RP 1OE-94 Recommended Practice for Applicationof Cement Lining to Steel Tubular Goods, Handling, Installation, andJoining; Third Edition ISO 10409
RP 11V7-90 Recommended Practice for Repair,Testing, and Setting Gas Lift Valves;First Edition
RP 15TL4-93 Recommended Practice for Care andUse Fiberglass Tubulars RP 17B-88 Recommended Practice for FlexiblePipe
RP 520 PTI-93 Recommended Practice for Sizing, Selection,and Installation of Pressure-Relieving Devices in Refineries, PartI—Sizing and Selection
RP 520 PT II 94 Recommended Practice Sizing, Selection, and Installation of Pressure-Relieving
Devices in Refineries, Part II—Installation
RP 574-90 Inspection of Piping, Tubing, Valves,and Fittings; First Edition (ReplacesGuide for Inspection of RefineryEquipment Chapter XI)
مطالب مشابه :
آشنايي با استاندارد هاي ASME ,ASTM ، API ، لوله و اتصالات
آشنايي با اصول استاندار هاي جوش و متريال - آشنايي با استاندارد هاي asme ,astm ، api ، لوله و
آموزش ساخت متریال سنگی
عمران&بوشهر&استاندارد - آموزش ساخت متریال سنگی - استاندارد سازی مصالح ساختمانی - مقالات
استاندارد ها و كدهاي جوشكاري , لوله كشي ,اجرايي و ...
آشنايي با اصول استاندار هاي جوش و متريال - استاندارد ها و كدهاي جوشكاري , لوله كشي ,اجرايي و
آموزش تری دی مکس ـ متریال های استاندارد
آموزش كامل كامپيوتر - آموزش كامل كامپيوتر ازمباني تا پيشرفته شامل Windows.internet.office.photoshop.corel
متریال و استاندارد های پر کاربرد در پروژهای نفتی
آزاد باش،آزاده بمیر - متریال و استاندارد های پر کاربرد در پروژهای نفتی - کم گوی و گزیده گوی
آشنایی با استانداردهای صنعت نفت
آشنایی با استانداردهای متریال و تجهیزات اين نوع استاندارد سطح فناوري كشور را نشان مي دهد.
آموزش ساخت متریال شیشه
معماري ، معماران - آموزش ساخت متریال شیشه - ضوابط - استاندارد - طراحی - آموزش - معماري ، معماران
برچسب :
استاندارد متریال