تفسیر نقاشی کودکان

مقدمه:

نقاشی دریچه ای است برای ورود به احساسات بچه ها ، بازی ونقاشی هر دو ابزاری قدرتمند ومهمی هستند که کودکان به وسیله آن احساسات ، هیجانات ، نگرانی ، اضطراب و شادی خود را بیان می کنند.

آن ها به جای این که از کلام ( صحبت کردن ) برای بیان احساسات خود از نقاشی و بازی استفاده می کنند .

در نقاشی همانند یک داستان جهانی از نمادها ورمز ها وجود دارد واز دیدگاه روان تحلیل گری هر کدام از رمز ها دارای معنی خاصی نیز هست .

نکات ضروری و مهم در تفسیر نقاشی کودکان:

با در اختیار گذاشتن یک برگه سفید ویک جعبه مداد رنگی از کودک بخواهید تا یک نقاشی آزاد بکشد . در صورت امکان بهتر است در زمان کشیدن نقاشی اعمال ورفتار وگفتار کودکان را به دقّت زیر نظر بگیریم .

بعد از تمام شدن نقاشی در مورد آن از کودک سوالاتی می پرسیم .

توجه داشته باشید که نقاشی فقط یک ابزار است وبه وسیله آن نمی توان نظر محکم ومستندی در مورد شخصیت کودک ارائه داد.

در کنار نقاشی انجام یک مصاحبه دقیق وعلمی با والدین کودک ویررسی نظر مربی یا معلم و....ضروری وغیر قابل انکار است .

استفاده از نقاشی در جهت درمان یا کاهش ترس کودکان از ( غول – جن – ارواح )

برای درمان این چنین ترس هایی با نام گذاری برای این چیز ها استفاده می کنیم مثلا می گویم نقاشی یک غول را بکش بعد از کشیدن نقاشی برا ی آن یک اسم خنده دار انتخاب می کنیم ( غول شکم گنده ) وبعد شکلک در می آوریم ومی گییم که هه هه هه من غول شکم گنده ام ببین چقدر من تورا خنداندم و...

تفسیر خطوط در نقاشی کودک :

خطوط شکسته وپررنگ : شخصیت پیچیده و تقریبا غیر قابل انعطاف

خطوط گرد : دارای شخصیتی نرم وقابل انعطاف

خطوط کم رنگ : بچه احساس حقارت وکم توجهی دارد وکم رو وخجالتی است .

خطوط پر رنگ : وقتی که زیاد باشد نشانه عدم تخلیه هیجانات در بچه ها ی بیش فعال است.

خطوط مستقیم وخطوط نوک تیز : نشانه پرخاشگری است .

رنگ ها :

رنگ ها تا هفت سالگی جنبه تزئین دارند وحتی کودکان در نقاشی چشم خود را قرمز ورنگ درختان را سیاه می کشند.

بعد از هفت سالگی بطور کلی می توان گفت که رنگ های ملایم نشان دهنده ی عواطف غنی وظریفند که کودک توانایی بیان آن ها را ندارد ولی رنگ های زننده وتند در کودکانی دیده می شود که دارای عواطفی شدید وگسترده مثل عشق ، کینه یا خشم دارند.

رنگ آمیزی زیبا نشان دهنده احساس ایمنی ووکمال است ورنگ آمیزی کدر و کثیف ومغشوش نشان دهنده دوسوگرایی ، پنهان کاری و غالبا بیانگر مسایل مقعدی است .(زیگموند فروید – روانشناس)

غلبه رنگ های شاد ( قرمز – صورتی – زرد ) گرایش به برون گرایی است.

غلبه رنگ های سرد ( آبی – سبز – سیاه ) گرایش به درون گرایی است .

مراحل تحول نقاشی نقاشی کودکان :

از حدود یازده ماهگی : حرکات تعادلی و ایجاد خطوطی در فضا

در هجده ماهگی : ترسیم خطوط مارپیچ وحلزونی بدون برداشتن دست

در حدود دو و نیم سالگی : ترسیم خطوط افقی ، عمودی ، نقطه چین ، دایره است

در حدود سه سالگی : اشکال دیده می شوند ، انتخاب اسم برای آن ها که تغییر می کنند ، آدمک وزغ گونه

در حدود چهار سالگی : تقریبا کودک می تواند نقاشی خودش را توضیح دهد

از پنج سالگی به بعد : ترسیم آدمک ، درخت و خانه تقریبا در همه کودکان دیده می شود (( رشد ادراک حرکتی )) تست (گودیناف ) که یک تست بر آورد هوش ورشد ادراک دیداری حرکتی (هماهنگی چشم – دست – مغز ) است . در این سن انجام می گیرد وبا توجه به این سه فاکتور شخصیت کودک مورد بررسی قرار می گیرد .

تفسیر سه فاکتور (آدمک ، درخت ، خانه )

آدمک

آدمک : معرف شخص کودک است .

آدمک بزرگ ودرشت : اعتماد به نفس بیشتر __ خودش را مهم می بیند .

آدمک کوچک وریز : نشان خود کم بینی ، احساس حقارت __ عدم اعتماد به نفس

آدمک خارج از مرکز نقاشی کودک : شخصیتی درونگرا ومنزوی __ در دید نیستند .

آدمک با پاهای به هم چسبیده ویا با پاهای باز ( پا یک شاخص ارتباطی است )

آدمک با پاهای باز : ارتباط با بیرون قوی است

آدمک با پاهای بسته : ارتباط با محیط بیرون ضعیف است .

آدمک با پوشش وآرایش : حس زیبایی شناختی قوی دارند.

آدمک ترسیم نشده باشد: این بچه ها اصلا خودشان را قبول ندارند وبه خود باوری نرسیده اند.

آدمک کامل : نشانه هوش است در چهار الی پنج سالگی بچه ها قادر به کشیدن آدمک کامل هستند.

آدمک چوب کبریتی : نشانه احساس حقارت وخود کم بینی وکم رو وخجالتی بودن است .

عدم ترسیم یک عضو:

از آن عضو به احتمال قوی ناراضی ویا حتی متنفر است به همین جهت آن عضو را نمی کشد .

مثلا کودکی که زیاد کتک می خورد در نقاشی دست را به صورت قطع شده می کشد ویا اصلا نمی کشد . ویا کسی که از حرف زدن منع می شود در نقاشی دهان نمی کشد و....

بچه های اهل تفکر سر را درشت تر از بقیه بدن می کشند وبچه های شکمو واهل قاقا لی لی پاین تنه را درشت تر می کشند .

گونه ها : بیشتر در نقاشی دختران دیده می شود اگر در نقاشی دیده شود حس زیبایی شناختی در آن کودک وجود دارد .

چشم ها :

چشم های بزرگ : نشانه حس کنجکاوی بچه ها است که ممکن است در حیطه هی جنسی بیشتر باشد .

چشم کوچک :نشانه این است که دوست ندارد چیزی را ببیند ویا از دیدن چیزی بسیار منع شده است .

دهان

دهان باز – بسته – لب های به هم فشرده - ترسیم دقیق هر دو لب

دهان بزرگ وباز : بچه های پر حرف خیلی صحبت می کنند .

دهان با لب های فشرده : نشانه عصبانیت

دهان بسته : بچه هایی که کم حرف و درونگرا هستند .

دهان بسته پر رنگ : درونگرا هستند ومیلی به حرف زدن ندارند ویا محکوم به بسته شدن شده

نکشیدن دهان : از حرف زدن منع شده واجازه حرف زدن به او نداده اند ( بعد از شش سالگی)

دندان ها : به صورت باز وتیز کشیده شده باشد نشانه پرخاشگری است.

سر خیلی بزرگ : تخیل گرا – تفکر زیاد ، مدام باخودش فکر می کند .

ترسیم آدمک متناسب با جنسیت : اگر کودک دختر باشد ونقاشی پسر کشید از شخصیت خودش راضی نیست .

خانه

معرف من کودک است .

خانه بسته یادارای پنجره های کوچک : بچه هایی که ارتباط با محیط بیرون ندارند .

خانه با درب باز : نشانه ارتباط قوی با محیط بیرون وتخلیه هیجانات است .

در پنجره های باز وبزرگ : هیجانات بچه به خوبی تخلیه می شود ومشکلی از نظر ارتباطات وهیجانات ندارد.

دود : انعکاس وضع روانی کودک است واگر به سمت راست متمایل باشد نشانه نگاه به آینده واگر متمایل به سمت چپ باشد نشانه واپس نگری ، دل مشغولی ویا تنش های روانی است.

ابر : نمادی از مادر است .

ابرهای در هم تنیده وپر رنگ : نشانه سخت گیری مادر ومنضبط بودن مادر(( مادر قر قرو ))

خورشید : نمادی از پدر است .

خورشید با اشعه : نشانه عطوفت ومهربانی پدر است .

خورشید پشت کوه : حضور کم رنگ پدر در زندگی کودک

خورشید بدون رنگ : نشانه پدر بی عاطفه است

خورشید بارنگ قهوه ای ویا قرمز : نشانه پدر عصبانی

وجود دو خورشید در نقاشی : نشانه دو همسری مرد است . ویا این که مرد دوبار ازدواج کرده باشد.

خورشید دارای رنگ ولعاب فراوان زنگوله دار : نشانه پدر(( زی زی ))است که برای بچه ها بسیار پدری خوب است .

ستارگان : نیازمندی به جلب توجه است .

بچه هایی که ستاره زیاد می کشند دوست دارند که دیده شوند ومورد توجه قرار گیرند.

باران : وقتی که به صورت ملایم وقشنگ دیده می شود مشکلی ندارد. ولی وقتی باران تمام صفحه را می گیرد با یک کودک کاملا مضطرب سرو کار داریم.

درخت :

بعضی از درخت ها را بچه باز می کشند ولی بعضی بسته هستند.

درخت های باز وبا ریشه وگل : بچه هایی که برون گرا هستند وهیجاناتشان را می توانند به خوبی تخلیه کنند . درخت بسته عکس تعرف بالا است .

تفسیر نقاشی کودکان

مطالب مشابه :

نقاشی کودکان را چگونه تفسیر کنیم؟

تفسیر نقاشی کودکان

بررسی چگونگی تحول شناختی کودکان از دیدگاه ژان پیاژه‌

رنگ و فرم در طراحی گرافیک بیمارستان کودکان

گوسفند پشمالو (آموزش نقاشی برای کودکان)

روانشناسی نقاشی کودکان

مقاله: مراحل تکمیل نقاشی کودکان از تولد تا 13 سالگی

روانشناسی نقاشی کودکان