افغانستان

منبع : ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پشتو: د افغانستان اسلامي جمهوریت
فارسی: جمهوری اسلامی افغانستان

سرود ملی: سرود ملی افغانستان
پخش صدا
National anthem of Afghanistan.ogg

پایتخت
(و بزرگترین شهر) کابل
شرقی′۰۸°۶۹ شمالی′۳۱°۳۴ / ۶۹٫۱۳۳ غرب ۳۴٫۵۱۷ جنوب / -۶۹٫۱۳۳;-۳۴٫۵۱۷
زبان(های) رسمی فارسی دری و پشتو[۱][۲]
حکومت جمهوری اسلامی
نام حاکمان
• رئیس جمهور
• معاون اول رئیس جمهور
• معاون دوم رئیس جمهور
حامد کرزی
محمدقسیم فهیم
کریم خلیلی
موارد منجر به تشکیل
• اعلام استقلال
• رسمیت استقلال از بریتانیای کبیر
۱۶ اسد ۱۲۹۸ (۱۹۱۹)
۲۷ اسد ۱۲۹۸ (۱۹۱۹)
مساحت
- مساحت ۶۴۷،۵۰۰کیلومتر مربع (۴۱ام)
جمعیت
- سرشماری ۲۸،۳۹۵،۷۱۶[۳]
([[فهرست کشورها بر پایه جمعیت|۳۷ام]])
- تراکم جمعیت ۴۳٫۵‎/km۲‏ (۱۵۰اُم)
تولید ناخالص داخلی (تخمین ۲۰۰۹)
- مجموع ۲۶٫۹۷۶ میلیارد دلار[۴] ([[رتبه کشورها بر پایه تولید ناخالص داخلی|۹۶ام]])
- سرانه ۱،۰۰۰ دلار[۵] (۱۷۲ام)
شاخص توسعه انسانی (۲۰۰۷) ۰٫۳۵۲ (پایین) (۱۸۱ام)
واحد پول افغانی (AFN)
منطقه زمانی (ساعت جهانی+4.30)
- تابستانی (DST) بدون تغییر (ساعت جهانی)
دامنه اینترنتی .af
پیش‌شماره تلفنی +۹۳+
جمهوری اسلامی افغانستان
Afghanistan COA Transparent.svg

سیاست و حکومت افغانستان
قانون اساسی

    * قانون اساسی
          o لویه جرگه
    * حقوق بشر

ریاست جمهوری

    * رئیس‌جمهور (فهرست)
          o حامد کرزی
    * معاونان
          o محمدقسیم فهیم (اول)
          o کریم خلیلی (دوم)
    * کابینه وزیران

هیئت قانون گذاری

    * شورای ملی
          o مشرانوجرگه
          o ولسي جرگه

قوه قضايى

* ستره محكمه
o رئيس ديوان عالى

تقسیمات

    * ولایت‌ها
          o والی‌ها
    * ولسوالی‌ها

انتخابات‌ها

* انتخابات‌ها
* احزاب سیاسی

روابط خارجی

* روابط خارجی

رؤسای جمهوری

    * محمد داوود خان
    * نورمحمد تره‌کی
    * حفیظ‌الله امین
    * ببرک کارمل
    * محمد نجیب‌الله
    * صبغت‌الله مجددی
    * برهان‌الدین ربانی
    * حامد کرزی

انتخابات‌ها

آخرین:
ریاست جمهوری (۱۳۸۸)
پیش رو:
پارلمانی (۱۳۸۹)

نمایش • بحث • ویرایش

افغانستان با نام رسمی جمهوری اسلامی افغانستان (به پشتو : د افغانستان اسلامی جمهوریت) کشوری محصور در خشکی در آسیای میانه است.[۶] این کشور حدفاصل آسیای میانه، جنوب غربی آسیا و خاورمیانه می‌باشد و پایتخت آن کابل است. همسایگان افغانستان، پاکستان در جنوب و شرق، ایران در غرب، تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان در شمال و چین در شمال شرقی هستند. سرزمین‌های دربردارنده افغانستان نقطه مرکزی راه ابریشم و مهاجرت انسان‌ها بود. باستان‌شناسان شواهدی از سکونت انسان‌ها تا بیش از ۵۰،۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح به‌دست آورده‌اند.[۷] تمدن شهری ممکن است در این قلمرو در بین ۳،۰۰۰ تا ۲،۰۰۰ سال قبل از میلاد آغاز شده باشد.[۸]

این کشور در محل مهم ژئواستراتژیکی مهمی قرارگرفته که شرق، جنوب، غرب و آسیای مرکزی را وصل می‌کند و در طول تاریخ خانه انسان‌های مختلفی بوده است.[۹] از روزگاه باستان، این سرزمین شاهد فتوحات نظامی بسیاری از جمله توسط اسکندر مقدونی، شاهنشاهی مائوریا، مسلمان عرب، چنگیز خان و دیگران بوده‌است.[۷][۸] همچنین به عنوان منبعی برای سلسله‌های متعددی از جمله دولت یونانی بلخ، شاهنشاهی کوشان، هیاطله، کابل‌شاهان، سامانیان، صفاریان، غزنویان، سلسله غوریان، تیموریان و دیگران بود که هر یک امپراتوری خود را تأسیس کردند.[۱۰] در اواسط قرن هفتم (۶۴۲-۸۷۰) پس از اینکه حمله اعراب به ایران با شکست امپراتوری ساسانی کامل شد، آن‌ها به سوی شرق امپراتوری فارس هجوم برده و در ۶۴۲ میلادی شهر هرات را تسخیر کردند. در ۸۷۰، کابل و تمام مناطق افغانستان توسط اعراب فتح شدند.

تاریخ سیاسی افغانستان مدرن در قرن ۱۸اُم با برخاست قبایل پشتون (که به عنوان اوغان یا افغان در زبان فارسی شناخته می‌شوند)، زمانی که در سال ۱۷۰۹ میلادی سلسله هوتکی حکومت خود را در قندهار ایجاد کردند، و به صورت دقیق‌تر، زمانی‌که احمد شاه درانی امپراتوری درانی را در سال ۱۷۴۷ ایجاد کرد که پیشرویی از افغانستان امروزی شد.[۱۱][۱۲][۱۳] پایتخت آن در سال ۱۷۷۶ از قندهار به کابل منتقل شد و بخشی از قلمرو آن به امپراتوری‌های همسایه در سال ۱۸۹۳ واگذار شد. در اواخر قرن ۱۹، افغانستان به یک دولت حایل در "بازی بزرگ" بین امپراتوریهای انگلیس و روس تبدیل شد.[۱۴] در تاریخ ۱۹ اوت ۱۹۱۹، پس از جنگ سوم افغان و انگلیس و امضای معاهده راولپندی، ملت دوباره کنترل امور خارجه خود را از بریتانیا گرفت.

از اواخر دهه ۱۹۷۰ افغانستان جنگ‌های داخلی دنباله‌داری را تحمل کرد که با اشغال‌های دولت‌های خارجی در همانند تهاجم اتحاد جماهیر شوروی در ۱۹۷۹ و تهاجم ایالات متحده در اکتبر ۲۰۰۱ که باعث سرنگونی دولت طالبان شد همراه بود. در دسامبر سال ۲۰۰۱، شورای امنیت سازمان ملل به ایجاد نیروی بین‌المللی کمک به امنیت (آیساف) برای کمک به حفظ امنیت و کمک به دولت کرزی اجازه داد.[۱۵] افغانستان در حال حاضر در عین حال که با شورشیان طالبان سروکار دارد، به کندی و با حمایت جامعه بین‌المللی در حال بازسازی است.[۱۶]
فهرست مندرجات

    * ۱ نام
    * ۲ جغرافیای طبیعی
          o ۲.۱ مرزها
          o ۲.۲ آب و هوا
          o ۲.۳ بلندی‌ها
          o ۲.۴ منابع طبیعی
          o ۲.۵ محیط زیست
          o ۲.۶ پیشامدهای طبیعی
    * ۳ جغرافیای انسانی
          o ۳.۱ تقسیمات کشوری
    * ۴ مردم
          o ۴.۱ جمعیت
          o ۴.۲ ملیت
          o ۴.۳ گروه‌های نژادی
          o ۴.۴ مذهب
          o ۴.۵ زبان‌ها
          o ۴.۶ سواد
    * ۵ تاریخ
          o ۵.۱ افغانستان مستقل
                + ۵.۱.۱ سلطهٔ طالبان
                + ۵.۱.۲ ورود ۲۰۰۱ ایالات متحده
          o ۵.۲ پایتخت‌ها
    * ۶ فرهنگ
          o ۶.۱ زبان و خط
          o ۶.۲ نامداران فرهنگی و هنری
          o ۶.۳ موسیقی و رقص
          o ۶.۴ سینما
          o ۶.۵ رادیو و تلویزیون
          o ۶.۶ رسانه‌های چاپی
          o ۶.۷ آموزش و پرورش
    * ۷ دولت
          o ۷.۱ نظام قانونی
          o ۷.۲ قوهٔ اجرائیه
          o ۷.۳ قوهٔ قانون گذاری
          o ۷.۴ محکمه عالی (دادگاه عالی)
          o ۷.۵ ارتش
    * ۸ اقتصاد
          o ۸.۱ معادن
          o ۸.۲ صنایع
          o ۸.۳ راه‌ها
          o ۸.۴ ارتباطات
    * ۹ رابطه‌های خارجی
          o ۹.۱ رابطه با همسایه‌ها
          o ۹.۲ روابط فرامنطقه‌ای
          o ۹.۳ عضویت در سازمان‌های بین‌المللی
          o ۹.۴ پیمان‌نامه‌های بین‌المللی
    * ۱۰ چشم‌اندازها
    * ۱۱ جستارهای وابسته
    * ۱۲ پانویس
    * ۱۳ برابرهای انگلیسی
    * ۱۴ منابع
    * ۱۵ پیوند به بیرون
          o ۱۵.۱ وب‌گاه‌های دولت افغانستان
          o ۱۵.۲ سازمان‌های بین‌المللی مرتبط با افغانستان

نام

واژهٔ افغانستان از دو بخش «افغان» و «ستان» تشکیل شده‌است. واژهٔ افغان نام مستعار برای پشتون یا پشتو زبان است که توسط فارسی زبانها ابداع شده و پسوند ستان در زبان‌ فارسی به معنای جای یا سرزمین است. واژهٔ افغانستان به عنوان نام یک کشور در سال ۱۳۰۲ هجری خورشیدی (۱۹۲۳) و در قانون اساسی امان‌الله شاه به تصویب رسید.[۱۷] واژهٔ افغان در سال ۱۳۴۳ (۱۹۶۴) و در قانون اساسی تصویبی محمد ظاهرشاه با تعریفی تازه و به معنی همهٔ افراد شهروند کشور افغانستان به‌کار رفت. با این حال هنوز بیشتر فارسی‌زبانان افغانستان، واژهٔ افغان را به معنی مردم پشتون به کار می‌برند.[۱۸]
جغرافیای طبیعی

    * موقعیت: در میان جنوب آسیا و آسیای میانه و خاورمیانه
    * مختصات جغرافیایی: میان ۶۰ تا ۷۵ درجه خاوری و میان ۲۹ تا ۳۸ درجه شمالی
    * پهناوری: پهناوری افغانستان ۶۵۲٬۰۹۰ کیلومتر مربع است. (چهل و یکم در جهان و یازدهم در قاره آسیا).

مرزها
نقشه ناهمواری‌های افغانستان

    * کل: ۵۵۲۹ کیلومتر
          o ایران (باختر): ۹۳۶ کیلومتر
          o ترکمنستان (شمال): ۷۴۴ کیلومتر
          o ازبکستان (شمال): ۱۳۷ کیلومتر
          o تاجیکستان (شمال): ۱۲۰۶ کیلومتر
          o چین (شمال خاور): ۷۶ کیلومتر
          o کشمیر (جنوب خاور): ؟ کیلومتر
          o پاکستان (جنوب): ۲٬۴۳۰ کیلومتر

آب و هوا

آب و هوای بری، تابستان گرم و زمستان سرد
بلندی‌ها
کوه کوتل سالنگ در شمال افغانستان

کشور افغانستان، همچون اغلب کشورهای آسیای میانه محصور در کوهستان‌ها و خشکی‌ها است. بیشتر مناطق این کشور کوهستانی است اما در جنوب و جنوب باختری، مناطق پستی نیز وجود دارد.

* بلندترین نقطه: قله نوشاخ به بلندی ۷٬۴۸۵ متر از سطح دریا
* پست‌ترین نقطه: رود آمودریا به بلندی ۲۵۸ متر از سطح دریا

جستار وابسته: فهرست کوه‌های افغانستان
منابع طبیعی

از منابع طبیعی کشور می‌توان به گاز طبیعی، نفت، زغال سنگ، مس، کرومیت، طلق (نوعی کانی شفاف به رنگ‌های سفید و سبز و خاکستری)، سولفات باریم، گوگرد، سرب، روی، آهن، نمک طعام و سنگ‌های قیمتی، اورانیوم و... اشاره کرد.[۱۹]
محیط زیست
جنگلی در خاور افغانستان

قطع درختان جنگلی توسط قاچاقچیان و انتقال چوب این درختان به کشورهای همسایه و عمدتاً پاکستان باعث نابودی بیش از ۷۰ درصد جنگل‌های این کشور تا سال ۲۰۰۹ شد.[۲۰]

شاید مهم‌ترین مشکل زیست‌محیطی افغانستان خطر نابودی جانورانی مانند پلنگ برفی، بزهای کوهی، سمور، غزال‌های وحشی، قوچ و... باشد. این حیوانات بیشتر برای استفاده از پوست‌شان کشته می‌شوند.[۲۱]

از شاخص‌ترین محدودیت‌های زیست‌محیطی این کشور می‌توان به محدویت در دسترسی به منابع آب (مصرف کشاورزی و آشامیدنی)، چرای بیش از حد دام، آلودگی هوا و آب، عدم دسترسی به آب‌های آزاد و... اشاره کرد. تقریباً در افغانستان سامانهٔ دفع زباله به روش مدرن وجود ندارد.
پیشامدهای طبیعی

از پیشامدهای طبیعی معمول این کشور می‌توان به زمین‌لرزه‌های فراوان (در میان کوه‌های هندوکش)، سیل و خشکسالی اشاره کرد.
جغرافیای انسانی

پرجمعیت‌ترین شهرهای افغانستان به ترتیب کابل، قندهار، مزار شریف و جلال آباد هستند. روابط خویشاوندی و خانوادگی در میان مردم افغانستان بسیار نزدیک و صمیمانه است. در این کشور مسائل حاد میان مردم توسط ریش‌سفیدان و بزرگان حل و فصل می‌شود.
تقسیمات کشوری
نقشه ولایات افغانستان

نوشتار اصلی: ولایت‌های افغانستان

افغانستان دارای ۳۴ ولایت (استان) است.

    * ولایت ارزگان
    * ولایت بادغیس
    * ولایت بامیان
    * ولایت بدخشان
    * ولایت بغلان
    * ولایت بلخ
    * ولایت پروان

    * ولایت پکتیا
    * ولایت پکتیکا
    * ولایت پنجشیر
    * ولایت تخار
    * ولایت جوزجان
    * ولایت خوست
    * ولایت دایکندی

    * ولایت زابل
    * ولایت سر پل
    * ولایت سمنگان
    * ولایت غزنی
    * ولایت غور
    * ولایت فاریاب
    * ولایت فراه

    * ولایت قندهار
    * ولایت کابل
    * ولایت کاپیسا
    * ولایت کندوز
    * ولایت کنر
    * ولایت لغمان
    * ولایت لوگر

    * ولایت ننگرهار
    * ولایت نورستان
    * ولایت نیمروز
    * ولایت وردک
    * ولایت هرات
    * ولایت هلمند

مردم
جمعیت
جمعیت افغانستان، ۱۹۶۱ تا ۲۰۰۳
زنان افغانستانی
مردانی از شمال افغانستان

برپایه سرشماری مقدماتی کمیته ملی احصائیه کشور، جمعیت افغانستان در سال ۱۳۸۵، ۲۴ میلیون تن بوده است. گفته می‌شود از این تعداد ۱۲٬۳۰۰٬۰۰۰ تن مرد و ۱۱٬۸۰۰٬۰۰۰ تن زن هستند. ۲۱٪ جمعیت کشور شهرنشین می‌باشند.

مرحله اصلی سرشماری افغانستان در ماه سنبله ۱۳۸۷ صورت خواهد گرفت. این آمار شامل میلیون‌ها مهاجر افغانستانی مقیم ایران، پاکستان و کشورهای دیگر نمی‌باشد. سازمان ملل پیش از این جمعیت افغانستان را ۲۹ میلیون تن براورد کرده بود.

    * وضعیت سنی (آمار تقریبی):
          o ۰ تا ۱۴ سال: ۴۴٫۶٪ / مرد ۷۰۹۵۱۱۷/ زنان ۶۷۶۳۷۵۹
          o ۱۵ تا ۶۴ سال: ۵۳٪ / مرد ۸۴۳۶۷۱۶ /زنان ۸۰۰۸۴۶۳
          o ۶۵ به بالا: ۲٫۴٪ / مرد ۳۶۶۶۴۲ / زنان ۳۸۶۳۰۰
    * متوسط سن: ۴۳ سال
    * نرخ رشد جمعیت: ۲٫۵۷ درصد
    * نرخ تولد: ۴۶٫۲۱ کودک در هر هزار نفر
    * نرخ مرگ و میر: ۱۹٫۹۶ نفر در هر هزار نفر
    * نرخ مهاجرت: ۵٫۲۲ در هر هزار نفر (بازگشت پناهندگان به افغانستان)
    * نرخ مرگ و میر کودکان(زیر ۷ سال): ۱۵۳ در هر هزار کودک
    * امید به زندگی:
          o از بدو تولد: ۴۴٫۴ سال
          o زنان: ۴۴٫۶ سال
          o مردان: ۴۴٫۲ سال
    * تعداد فرزند برای هر زن: ۵٫۵

ملیت
دختران افغانستانی با پوشاک بومی

امروزه همه مردم دارای تابعیت افغانستان را افغان می‌نامند که در واقع افغان نام قومی خاص بود که امروزه پشتون نامیده می‌شوند. در همین راستا شخصی که از افغانستان است، افغانستانی یا افغان خطاب می‌شود.[۲۲]
گروه‌های نژادی

گروه‌های نژادی افغانستان عبارتند از: تاجیک، پشتون، هزاره، ازبک، ترکمن، اویماق، بلوچ، پشه‌یی، نورستانی، اسماری (گجر)، قزلباش‌ها و.... تاجیکها بیشتر در نیمه شمالی کشور ودر تمام کشور پراکنده‌اند و هزاره‌ها درمناطق مرکزی کشور زندگی می‌کنند، همچنین پشتون‌ها در نیمه جنوبی کشور زندگی می‌کنند. قوم بلوچ در جنوب باختری، قوم‌های ازبک و ترکمن در شمال، و اقوام نورستانی و پشه‌یی در مناطق مرکزی و شرقی کشور به سر می‌برند.
مذهب

از روی دین‌داری، ۹۹٪ مردم افغانستان مسلمان هستند که حدود ۸۰-۸۹٪ آنان سنی، ۱۰-۱۹٪ شیعه و ۱٪ دیگر ادیان هستند.[۲۳][۲۴][۲۵][۲۶] تا دهه ۱۸۹۰، منطقه نورستان به خاطر ساکنین‌اش با نام کافرستان (سرزمین کافرها) شناخته می‌شد. نورستانی‌ها از نژادی متمایز بودند که به باورهای روح‌باوری، چندخدایی و شمن‌باوری گرویده بودند.[۲۷]

مذاهب دیگری چون هندو و سیک نیز در افغانستان پیروانی دارد. پیش از جنگ‌های ۳۰ سال گذشته، اقلیتی یهودی نیز در افغانستان و به ویژه شهر هرات وجود داشتند که امروزه بیشتر آنان به اسرائیل رفته‌اند.[نیازمند منبع] همچنین بین ۱٬۰۰۰ تا ۲٬۰۰۰ نفر از پیروان مسیحیت در این کشور زندگی می‌کنند.[۲۸]
زبان‌ها
زبان‌شناسی افغانستان
هندواروپایی/هندوایرانی آلتایی سامی دراویدی بقیه
ایرانی هندوآریایی ترکی
شمال شرقی شمال غربی نورستانی داردی هندی نو اویغور اُغوز قبچاق عامیانه (argot)
پشتو (رس)
زبان‌های پامیری:
-شُغنی (مح)
-روشانی (مح)
-اِشکاشمی* (مح)
-سَنگلیچی* (مح)
-مُنجی* (مح)
-واخی (مح) بلوچی (مل) که‌ته* (مل)
وایگَلی* (مح)
اَشکویی* (مح)
پارونی* (مح) پشه‌ای* (مل)
گَوَر-باتی (مح)
تیرو (تیراهی)* (ان) پنجابی (مح)
سِندی (مح)
گُجُری (مح)
اینکو (لهذا) (مح) ازبکی (مل)
اویغوری (ان) ترکمنی (مل) قرقیزی (مح) عربی (ان) براهویی (مح) زرگری (مح)
جنوب شرقی جنوب غربی ساختگی (sabir)
پراچی* (ان)
اورمُری (ان) فارسی (رس) لازمی (مح)
مغولی متنوع
مغولی (ان) گویش‌هایی با خاستگاه‌های مختلف
(گروه‌های سیار، از قبیل "جَت" و غیره)

* در خارج از افغانستان گویشور ندارد؛ رس: رسمی؛ مل: ملی؛ مح: محلی؛ ان: گویشور بسیار کمی دارد (پراچی) و یا بسرعت در حال انقراض است (اورمُری، مغولی و اویغوری) و یا زبان مُرده است (تیرو و عربی)
پراکندگی زبانی در افغانستان.gif

بر اساس قانون اساسی افغانستان، فارسی (دری) و پشتو زبان‌های رسمی دولت افغانستان می‌باشند و در ولایت‌هایی که بیش از دوسوم مردم آن گویش‌ور زبانی دیگر باشند، آن زبان به عنوان زبان رسمی سوم تلقی می‌شود.

سواد

تعریف فرد باسواد: فرد بالای ۱۵ سال که می‌تواند بخواند و بنویسد.

    * کل: ۳۶ درصد با سواد
          o مردها: ۵۱٪ درصد
          o زنها: ۲۱٪ درصد

تاریخ
نوشتار اصلی: تاریخ افغانستان
قلمروی پادشاهی هخامنشیان (۵۵۹–۳۳۰ ؛ پیش از میلاد)

بیشتر اقوام ساکن در افغانستان از مردمانی هستند که از ۳ هزار سال پیش به تدریج به این سرزمین آمده‌اند. افغانستان کنونی از آن هنگام تا سال ۱۱۲۶ هجری خورشیدی (۱۷۴۷ میلادی) که از امپراطوری ایران جدا، زیر سلطهٔ حکومت‌های بسیاری از جمله هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان، امویان، عباسیان، صفاریان، سامانیان، غزنویان، غوریان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول، تیموریان، گورکانیان، صفویه، و افشاریه بوده است. در سال ۱۱۲۶ احمدشاه درانی که از سرداران نادرشاه افشار بود، پس از مرگ او بر ناحیه شرقی فلات ایران (خراسان) مسلط شده خودرا امیر خراسان خواند .

سرزمین افغانستان در طول تاریخ گلوگاه یورش به هند بوده‌است. جنگجویان بسیاری چون اسکندر مقدونی، سلطان محمود غزنوی، سلاطین غوری، ایلخانان مغول، تیمور گورکانی، نادرشاه افشار و احمدشاه درانی از پیچ و خم کوه‌ها و دره‌های این کشور خود را به هندوستان رسانده‌اند. همچنین تا پیش از رونق بازرگانی از راه‌های آبی در قرون جدید و سپس پیدایش راه‌های هوایی، راه بازرگانی خاور و باختر یا همان راه ابریشم از دشت شمال این کشور گذر می‌کرد و کاروان‌های بازرگانی از راه کابل به هند و از راه بلخ به چین می‌رفتند. پس از کشف راه‌های آبی و سپس گسترش راه‌های هوایی، افغانستان مانند سایر کشورهای آسیای میانه، تبدیل به کشوری محصور و کم رفت‌وآمد شد.

افغانستان چندی پس از استقلال، زیر سلطهٔ بریتانیا درآمد. از زمان استقلال افغانستان در سال ۱۲۹۸، این کشور دو بار توسط امپراتوری بریتانیا اشغال گردید و تا زمان اعلان استقلال آن توسط امان الله خان در ۱۲۹۸ (۱۹۱۹ م.) سیاست خارجی افغانستان زیر نظر مستقیم امپراتوری بریتانیا بود. واژهٔ افغانستان به عنوان نام یک کشور در سال ۱۳۰۲ و در قانون اساسی امان‌الله شاه به تصویب رسید.[۲۹] آغاز پادشاهی امان‌الله شاه در سال ۱۳۰۲ آغاز تاریخ مستقل افغانستان است. تاریخ پیش از این زمان عبارت از تاریخ مشترک افغانستان با ایران است.
افغانستان مستقل
نوشتار اصلی: شکل گیری افغانستان

از زمان استقلال افغانستان در سال ۱۲۹۸، این کشور دو بار توسط امپراتوری بریتانیا اشغال گردید و تازمان اعلان استقلال آن نوسط امان‌الله خان در ۱۲۹۸ سیاست خارجی افغانستان زیر نظر مستقیم امپراتوری بریتانیا بود. پس از اعلام استرداد استقلال افغانستان، این کشور روابط مستقیم خود را با کشورهای دیگر برقرار ساخت.

یک دوره کوتاه‌مدت که به نام دهه دموکراسی نامیده می‌شود در این کشور در ده سال پایانی دوره پادشاهی محمد ظاهرشاه به وجود آمد و با کودتای سال ۱۳۵۲ داوود خان به پایان رسید. داوود خان پسر کاکای محمد ظاهرشاه آخرین پادشاه افغانستان بود و خودش اولین رئیس جمهور کشور گردید. در سال ۱۳۷۳ یک نیروی خودجوش و چریکی به نام مجاهدین در این کشور شکل گرفت که رژیم کمونیستی ۱۴ ساله را شکست داد.
سلطهٔ طالبان
زنان افغانستانی با برقع

مجاهدین موفق به تشکیل دولت ملی نشدند و جای آنها را طالبان که از حمایت مادی و معنوی پاکستان و عربستان سعودی سود می‌برد، گرفت. طالبان نیز نتوانست بقایای مجاهدین را که علیه آنها پایداری می‌کردند، به طور کامل سرکوب نماید. رژیم طالبان در سال ۱۳۸۰ با حملهٔ ائتلاف بین‌المللی به رهبری ایالات متحده آمریکا از هم پاشید.
ورود ۲۰۰۱ ایالات متحده
نوشتار اصلی: جنگ افغانستان (۲۰۰۱ تاکنون)

از سال ۱۳۸۰ (۲۰۰۱ میلادی) پس از کنفرانس بن در اثر توافق گروه‌های افغان دولت موقت به رهبری حامد کرزی روی کار آمد. دولت جدید در پاییز ۱۳۸۳ (۷ دسامبر ۲۰۰۴) به ریاست جمهوری حامد کرزی شکل گرفت و در پاییز ۱۳۸۴ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۵ میلادی) نیز انتخابات مجلس قانون‌گذاری برگزار شد.
پایتخت‌ها

* از سال ۱۱۲۶ (۱۷۴۷ میلادی) تا ۱۱۵۴ (۱۷۷۵ میلادی): قندهار
* از سال ۱۱۵۴ (۱۷۷۵) تاکنون: کابل

فرهنگ
دانشجویان دختر افغانستانی در کابل
زبان و خط

ماده شانزدهم قانون اساسی افغانستان زبان‌های فارسی (در گویش رسمی و دولتی دری) و پشتو را زبان‌های رسمی افغانستان اعلام می‌کند و چنین می‌گوید: "از جمله زبان‌های پشتو، دری، ازبکی، ترکمنی، بلوچی و پشه‌ای، نورستانی، پامیری و سایر زبان‌های رایج در کشور، پشتو و دری زبان‌های رسمی دولت می‌باشند. در مناطقی که اکثریت مردم به یکی از زبان‌های ازبکی، ترکمنی، پشه‌ای، نورستانی، بلوچی و یا پامیری تکلم می‌نمایند، آن زبان علاوه بر پشتو و دری، زبان سوم رسمی می‌باشد و نحوه تطبیق آن توسط قانون تنظیم می‌گردد." دولت برای تقویت و یافتن همه زبان‌های افغانستان برنامه‌های موثر طرح و تطبیق می‌نماید. نشر مطبوعات و رسانه‌های گروهی به همه زبان‌های رایج در کشور آزاد می‌باشد.
نامداران فرهنگی و هنری

از چهره‌های فرهنگی که در گسترهٔ جغرافیایی افغانستان زاده شده‌اند می‌توان از مولانا جلال الدین بلخی، خواجه عبدالله انصاری، انوری، عنصری بلخی، دقیقی بلخی، امام فخر رازی، ابوریحان بیرونی، عبدالقادر بیدل، امیر علیشیر نوایی، عبدالرحمن جامی، رابعه بلخی، ناصر خسرو، سنایی غزنوی، کمال الدین بهزاد، ملا فیض‌محمد کاتب، ابوعبید عبدالرحمن محمد جوزجانی، حمیدی بلخی، حنظله بادغیسی، ظهیر فاریابی، مولانا حسین واعظ کاشفی، شهیدبلخی، معروفی بلخی، ابوالموید بلخی، ابونصر فارابی، ابواسحاق فارابی، رحمان بابا، خوشحال خان ختک، ابوشکور بلخی، عشقری، میرغلام محمد غبار و خلیل الله خلیلی نام برد.
موسیقی و رقص

در افغانستان، مردم تاجیک نوعی رقص گروهی بنام قرصک و مردم پشتون دارای نوعی رقص گروهی به نام اَتَن هستند. در موسیقی نیز افغانستان پیشنهٔ خوبی دارد. در گذشته‌ها مردم افغانستان در نشست‌هایی که در موعد معینی برگزار می‌شده است، گردهم می‌آمدند و به بحث و بررسی دربارهٔ کتب و اشعار می‌پرداختند و در پایان این جلسات به آوازخوانی و موسیقی می‌پرداختند و از اشعار بسیار شیرین و پرمعنا استفاده می‌نمودند.
سینما

سینما در افغانستان به دلیل سه دهه جنگ پیشرفت چندانی نداشته است. در دوره طالبان سینما نیز ممنوع شد. در این دوره طالبان حتی اقدام به تخریب آثار سینمایی نیز کرد، اما در این میان برخی از این آثار به ویژه آرشیو تلویزیون ملی افغانستان به وسیله افراد هنردوست از نابودی نجات یافتند و امروز در دسترس می‌باشند.

پس از سرنگونی طالبان، سینما به پیشرفت‌هایی نایل آمد و آثار خوبی هم ارائه شد. از جمله این آثار می‌توان به فیلم «اسامه» ساخته «صدیق برمک» اشاره کرد. نخستین انیمیشن در تاریخ افغانستان پس از سرنگونی طالبان با نام «تهاجم» به کارگردانی «افشین دانش» برگرفته از طرح احمد فهیم کوه دامنی برای شرکت در جشنواره‌های بین‌المللی در سال ۱۳۸۲ ساخته شد. این انیمیشن توانست توجه و دید بیشتر داوران جشنواره را به سوی خود جلب نماید.[۳۰]
رادیو و تلویزیون

نخستین برنامهٔ رادیویی افغانستان توسط رادیو کابل در سال ۱۳۰۷ در زمان امان‌الله شاه پخش شد. تلویزیون اما در پایان حکومت سردار داوود در سال ۱۳۵۷ به میان آمد.[۳۱]

در دوران طالبان تلویزیون، وسائل فیلمبرداری، ماهواره‌ها، سینماها، موسیقی، تئاتر و دیگر وسائل ارتباط جمعی و رسانه‌های صوتی و تصویری، همه و همه منع اعلام و تحریم گردیده بود.

افغانستان هم‌اینک دارای یک سازمان رسانه‌ای ملی به نام «رادیو تلویزیون ملی افغانستان» (RTA) می‌باشد. این سازمان دارای یک شبکه تلویزیونی و یک شبکه رادیویی می‌باشد. اگرچه RTA رسانه‌ای متعلق به دولت است اما طبق قوانین جدید رسانه‌ای نه دولتی و نه خصوصی، بلکه رسانه‌ای مردمی است که صرفاً هزینه‌اش را دولت تامین می‌کند.

اخیرا دوباره سعی بر این است که محصولات رادیو و تلویزیون ملی افغانستان، بر اساس اصول، روش و پالیسی حکومت کارکرد داشته باشد. علاوه بر RTA رادیو و تلویزیون‌های خصوصی دیگری در افغانستان وجود دارد که شامل نزدیک به ۱۰۰ شبکه رادیویی و بیش از ۳۰ شبکه تلویزیونی می‌شود.
رسانه‌های چاپی

پیشینهٔ رسانه‌ها درافغانستان به نشر اولین روزنامه، شمس‌النهار در سال ۱۲۵۲ برمی‌گردد.[۳۲] همینک چندین روزنامه در کابل و سایر ولایات افغانستان فعالیت می‌کنند. بیشتر روزنامه‌های افغانستان پس از سرنگونی طالبان روی کار آمدند.
آموزش و پرورش
نوشتار اصلی: آموزش و پرورش در افغانستان
دانش‌آموزان پسر افغانستانی

در هنگام اشغال افغانستان توسط شوروی (دهه ۱۳۶۰) و جنگهای داخلی این کشور (دهه ۱۳۷۰)، شالوده آموزش و پرورش افغانستان از هم پاشید. در دورهٔ قدرت طالبان دختران خانه‌نشین شده و اجازهٔ تحصیل از آنها گرفته شد. در این دوره، به جای درسهای علمی مانند کیمیا و فیزیک در مدارس، بیشتر بر آموزش‌های مذهبی تاکید می‌شد. اکنون براورد می‌شود کمتر از نیمی از مدارس افغانستان دسترسی به آب آشامیدنی داشته باشند. پس از یورش آمریکا به افغانستان در سال ۱۳۸۰ و فروپاشی طالبان، با روی کار آمدن دولت انتقالی وضعیت تحصیل اندک‌اندک رو به بهبودی می‌رود، ولی با این وجود هنوز بیش از ۶۰٪ مردم افغانستان از سواد خواندن و نوشتن بی‌بهره‌اند.

اکنون ۱۳ دانشگاه و ۶ مرکز تربیت معلم، در سراسر افغانستان وجود دارد. در کنکور ورود به دانشگاه سال ۱۳۸۵ خورشیدی، ۸۰ هزار نفر شرکت کرده‌اند. براورد مسئولان این است که حدود سی هزار دانشجو به علت نبود امکانات از ورود به دانشگاه محروم شوند.[۳۳]

ده درصد بودجه سالانه افغانستان به امور آموزشی اختصاص دارد، که از این میان هفت درصد آن مربوط به وزارت معارف (آموزش وپرورش) است، یک درصد مربوط به نهادهای پژوهشی و یک درصد مربوط به آموزش عالی است.[۳۴]
دولت
نظام قانونی

نظام حکومتی افغانستان جمهوری اسلامی (متفاوت با پاکستان و ایران) است. برپایهٔ ساختار جدید در این کشور، قوانین این کشور بر اساس آموزه‌های دین اسلام است. بر پایهٔ قانون اساسی این کشور حکومت متبوع از قانون اساسی متعهد است یک کشور پیشرفته و کامیاب، یک نظام مبتنی بر عدالت اجتماعی، محفوظ نگه داشتن حقوق و کرامت انسانی مردم افغانستان، تفهیم و نهادینه کردن یک کشور دموکراتیک، حفظ اتحاد ملی، برابری و تساوی حقوق اقوام و قبایل گوناگون ساکن در کشور، به معرض وجود گذارد. برپایهٔ قانون اساسی، این کشور متعهد به رعایت قوانین سازمان ملل و قوانین بین‌المللی در دفاع از حقوق بشر است. براساس قانون اساسی افغانستان، یک جوان با ۱۸ سال سن تمام می‌تواند رای بدهد.
قوهٔ اجرائیه
حامد کرزی در پاییز ۱۳۸۳

* رئیس جمهور: حامد کرزی

* وزیر خارجه: زلمی رسول

* وزیر دفاع: عبدالرحیم وردک

* وزیر مالیه: انورالحق احدی

* وزیر داخله: حنیف اتمر

قوهٔ قانون گذاری

* مجلس نمایندگان (ولسی جرگه): ۲۴۹ نفر

رئیس مجلس نمایندگان: محمد یونس قانونی

* مجلس سنا (مشرانو جرگه): ۱۰۲ نفر

رئیس مجلس سنا: صبغت الله مجددی

محکمه عالی (دادگاه عالی)
احمدضیا مسعود در دانشگاه پلیس کابل

رئیس: عبدالسلام عظیمی
ارتش

ارتش ملی افغانستان پس از فروپاشی طالبان به تدریج شروع به بازشکل گیری کرد. در سال ۱۳۸۵ نیروی هوایی این کشور رسما آغاز به کار کرد. خدمت سربازی در افغانستان اجباری نیست.
اقتصاد
نوشتار اصلی: اقتصاد افغانستان‎
در داخل تاسیسات پردازش میوه در بادام باغ، کابل
بافندگان قالیچه افغان در هرات

افغانستان یکی از اعضای اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا[پ ۱]، سازمان اکو[پ ۲] و سازمان کنفرانس اسلامی[پ ۳] می‌باشد. افغانستان یکی از کشورهای فقیر و با نرخ توسعه پایین یکی از فقیرترین کشورهای جهان است. با سال ۲۰۰۹، نرخ مبادله تولید ناخالص داخلی در ۱۴ میلیارد دلار قرارداشت و سرانه تولید ناخالص داخلی ۱،۰۰۰ دلار می‌رسید.[۵] نرخ بیکاری آن ۳۵٪[۳۵] و تقریبا ۳۶٪ ساکنین آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند.[۳۶] مطابق با داده‌های یواس‌اید[پ ۴] بیش ۴۲ درصد از جمعیت افغانستان برای کمتر از ۱ دلار در روز زندگی می‌کنند.[۳۷] اقتصاد افغانستان از حوادثی که از سال ۱۹۷۸ تاکنون جریان دارد رنج می‌برد، همراه با آن چندین خشکسالی نیز به مشکلات مردم در طول سال‌های ۱۹۹۸–۲۰۰۱ اضافه شدند. اگرچه بعد از جاری شدن میلیاردها دلار توسط تجارت‌های بین‌المللی و کمک‌های کشورهای دیگر،[۳۸] در طول شش سال پیش، این اقتصاد کمی توانست رشد کند.[۳۹] حدود ۸۱ درصد مردم این کشور کشاورز هستند و بقیه شامل ۱۱ درصد در صنعت (اغلب بافندگی) و ۹ درصد در خدمات مشغول به کار هستند.

نرخ تورم در این کشور در سال ۲۰۰۵، ۱۶.۳ و در سال ۲۰۰۶ بنا بر پیش بینی‌ها ۱۷ درصد است. بیشترین محصولات صادراتی این کشور به سه کشور آمریکا(۲۵٫۴٪)، پاکستان(۲۲٪) و هند(۱۹٫۵٪) است که حجم آن ۵۰۰ میلیون دلار آمریکا تخمین زده می‌شود. و عمده‌ترین شریکان صادر کننده محصولات به این کشور پاکستان(۲۳٫۷٪)، آمریکا(۱۱٫۲٪)، هند(۷،۹٪)، آلمان(۶٫۸٪)، ترکمنستان(۴٫۹٪)، روسیه(۴٫۵٪)، کنیا(۴٫۳٪) و ترکیه(۴٫۲٪) می‌باشند که حجم آن به بیش از ۴ میلیارد دلار می‌رسد. بیشترین بدهی این کشور به کشور روسیه و نیز بانک جهانی است که به بالغ بر ۸ میلیارد دلار می‌رسد. پس از سقوط طالبان بیش از ۶۰ کشور جهان قول کمک به این کشور را دادند که به فاصله ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹، ۸٫۹ میلیارد دلار به این کشور کمک بلاعوض کنند.

واحد پول افغانستان، «افغانی» نام دارد که از سال ۱۳۸۰ به بعد ارزش آن نسبت به دلار رو به بهبودی می‌رود. سال مالی آن از یکم فروردین (۲۱ مارس) تا ۲۹ اسفند (۲۰ مارس) است. عمده‌ترین محصول صادراتی این کشور مرفین یا تریاک است. از دیگر اقلام صادراتی این کشور می‌توان به جامه پشمی بومی این کشور و فرش‌های دستباف و پوست گاو و گوسفند و سمور و پلنگ و مار اشاره کرد.
معادن

افغانستان یک کشور کوهستانی با آب و هوای سرد می‌باشد. این کشور دارای رشته‌های کوه‌های بلند سربه فلک کشیده زیادی می‌باشد. به دلیل سه دهه جنگ و خرابی، این کشور از آبادانی و پیشرفت بازمانده است.

افغانستان دارای معادنی چون: طلا، لاجورد، زمرد، فیروزه و زغال سنگ در استان بغلان که در نوع خود در جهان بی نظیر است و حدود ۱۳ نوع زغال سنگ از این معدن استخراج می‌شده است و حتی در زمان جنگ نیز به فعالیت خود ادامه می‌داده است. بعضی از تجهیزات و وسائل موجود در این معدن به حدود ۴۵ سال پیش بر می‌گردد که از طرف دولت اتریش به افغانستان داده شده بود.
صنایع

صنایع زیادی در افغانستان وجود ندارد. اما صنایع دستی قالی‌بافی، فرش‌های دستی، گلیم، نمد یا نماد، و جاجیم‌بافی در این کشور به طور خودجوش موجود می‌باشد. افغانستان سالانه حدود دو و نیم میلیون متر مربع فرش صادر می‌کند.
راه‌ها
پل افغانستان-تاجیکستان، که در تابستان ۱۳۸۶ کامل شد و بزرگترین پل آسیای میانه است.[۴۰]

افغانستان به لحاظ ارتباطی و وضعیت جاده‌ها و بزرگراه‌ها نسبت به گذشته پیشرفت نموده است. به طور کلی ۴۵ فرودگاه در این کشور وجود دارد. نام هواپیمایی بین‌المللی افغانستان آریانا است. دو فرودگاه بین‌المللی کابل و قندهار و میدان هوایی-نظامی بگرام از مهم‌ترین فرودگاه‌های این کشور است. افغانستان به دلیل عدم دسترسی به آب‌های آزاد فاقد بندر و کشتیرانی است و تنها رودخانه مرزی آمودریا از این قاعده مستثنا است که آن هم به سبب عدم توجه کافی هیچ بهره‌ای برای این کشور ندارد. در افغانستان راه آهن وجود ندارد.

در کشور افغانستان بنا بر آمار سال ۱۳۸۳ حدود ۳۵ هزار کیلومتر جاده وجود دارد که تنها ۹ هزار کیلومتر آن آسفالت و ریگ اندازی شده است. ۱۲۰۰ کیلومتر تنها مسیر رودخانه‌ای و آبی این کشور است که در محدوده آموردیا با سه کشور تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان واقع است. از بنادر نزدیک به این رودخانه می‌توان به شیرخان بندر و خیرآباد اشاره کرد. نزدیک‌ترین شهر مهم به این رودخانه مزار شریف است.
ارتباطات

رشد و توسعه نظام ارتباطی افغانستان به دلیل کوهستانی بودن این کشور بسیار بود که اکنون با استفاده از تکنولوژی مدرن با سرعت زیادی در حال رشد قرار دارد و بیشتر از ۸۰ فیصد کشور زیر پوشش مخابراتی جی اس ام قرار دارد . در افغانستان بیش از ۳۰ هزار نفر صاحب تلفن هستند و جالب تر آن که ۸۰ برابر آن در این کشور صاحب تلفن همراه هستند.در این کشور بیش از ۱ میلیون نفر کاربر اینترنت هستند.همچنان وزارت مخابرات افغانستان از دو سال بدینسو روی پروژه فایبر نوری کار می‌کند که با تکمیل شدن این پروژه افغانستان به خطوط جهانی فایبر نوری وصل خواهد شد. افغانستان در عرصه مخابرات پیشرفت چشم گیری نموده است که فعالیت ۶ شرکت مخابراتی خصوصی و دولتی این موضوع را تائید می‌کند.
رابطه‌های خارجی
رابطه با همسایه‌ها

رابطه با ایران

به سبب ارتباطات ریشه دار فرهنگی، ایران نقش مهمی در سیاست خارجی افغانستان دارد، علاوه بر این ایران یکی از بزرگ‌ترین طرف‌های تجاری افغانستان است. پس از سرنگونی طالبان و روی کار آمدن نظام سیاسی جدید در افغانستان روابط تجاری افغانستان و ایران افزایش چشمگیری داشته است. البته این روابط تاکنون بیشتر صادرات ایران به افغانستان بوده است. ایران و افغانستان در زمینه مبارزه با مواد مخدر و بازسازی شبکه حمل و نقل افغانستان همکاری دارند.

افغانستان و ایران در سالهای اخیر که مشکل کمبود باران وجود دارد بر سر تقسیم آب رودخانه هیرمند در منطقهٔ سیستان اختلاف نظر دارند.اگرچه هردو بر توافقنامهٔ امضا شده توسط امیر عباس هویدا و محمد موسی شفیق (نخست وزیر‌های وقت هر دو کشور) در مورد تقسیم حق آب هیرمند تاکید دارند.

رابطه با پاکستان

افغانستان از دیرباز با پاکستان بر سر خط دیورند مشکل مرزی دارد.
روابط فرامنطقه‌ای

حکومت کنونی افغانستان جز با اسرائیل با همهٔ کشورهای دنیا دارای روابط سیاسی است. دولت افغانستان اعلام داشته که در صورت تشکیل کشور کاملاً مستقل فلسطین روابط کامل خود را با اسرائیل برقرار خواهد کرد.
عضویت در سازمان‌های بین‌المللی

    * سازمان ملل متحد
    * اینتلست
    * اکو

پیمان‌نامه‌های بین‌المللی

پیمان منع گسترش مین‌های ضد نفر

افغانستان عضویت سازمان همکاری منطقه‌ای آسیای جنوبی (سارک) را نیز حاصل کرده است.
چشم‌اندازها

تندیس‌های بودا در بامیان
*

مناره غزنین
*

شهر کابل
*

معبر واخان
*

مسجد جمعه در هرات
*

کوههای افغانستان
*

نقشه افغانستان به زبان انگلیسی
*

چشم‌اندازی از شمال باختر افغانستان

جستارهای وابسته

    * تاریخ افغانستان
    * فرهنگ افغانستان
    * فهرست مطالب مربوط به افغانستان
    * فهرست شهرهای افغانستان
    * فهرست مشاهیر افغانستان
    * فهرست آوازخوانان افغانستان
    * فهرست شبکه‌های تلویزیونی افغانستان
    * فهرست شبکه‌های رادیویی افغانستان
    * جنگ افغانستان

پانویس

   1. ↑ "The Afghans - Language and Literacy". Center for Applied Linguistics (CAL). June 30, 2002. http://www.cal.org/co/afghan/alang.html. Retrieved 2010-09-16.
   2. ↑ "Languages of Afghanistan". Central Intelligence Agency. The World Factbook. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af&regionCode=sasaf. Retrieved 2010-09-16.
   3. ↑ "Population of Afghanistan". CIA. CIA World Factbook. 2010. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2119.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af&regionCode=sasaf. Retrieved 2010-10-12.
   4. ↑ "Afghanistan". International Monetary Fund. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr1.x=28&pr1.y=5. Retrieved 2010-10-06.
   5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ "GDP - per capita (PPP): $1,000 (2009 est.)". The World Factbook. Central Intelligence Agency. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2004.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af&regionCode=sasaf. Retrieved 2010-10-20.
   6. ↑ "Afghanistan". Encyclopædia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/7798/Afghanistan. Retrieved 2010-03-17.
   7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ "The Afghans, Their History and Culture". Center for Applied Linguistics (CAL). June 30, 2002. http://www.cal.org/co/afghan/ahist.html. Retrieved 2010-09-10.
   8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Griffin, Luke (January 14, 2002). "The Pre-Islamic Period". Afghanistan Country Study. Illinois Institute of Technology. http://www.gl.iit.edu/govdocs/afghanistan/PreIslamic.html. Retrieved 2010-10-14.
   9. ↑ Baxter, Craig (1997). "Chapter 1. Historical Setting". Library of Congress Country Studies on Afghanistan. http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID%2Baf0001). Retrieved 2010-06-24.
10. ↑ "Kingdoms of South Asia - Afghanistan in Far East Kingdoms: Persia and the East". The History Files. http://www.historyfiles.co.uk/KingListsMiddEast/EasternAfghans.htm. Retrieved 2010-06-24.
11. ↑ D. Balland. (2010). "AFGHANISTAN x. Political History". Encyclopædia Iranica (Encyclopædia Iranica Online). Columbia University.
12. ↑ M. Longworth Dames, G. Morgenstierne, and R. Ghirshman. (1999). "AFGHĀNISTĀN". Encyclopaedia of Islam (CD-ROM Edition v. 1.0). Leiden, The Netherlands: Koninklijke Brill NV.
13. ↑ "Ahmad Shah Durrani". Encyclopædia Britannica Online. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/10162/Ahmad-Shah-Durrani. Retrieved 2010-09-09.
14. ↑ "Western Powers and the Great Game". Center for Applied Linguistics (CAL). June 30, 2002. http://www.cal.org/co/afghan/ahist.html#6. Retrieved 2010-10-14.
15. ↑ "United Nations Security Council" (pdf). United Nations. Naval Postgraduate School. December 5, 2001. http://www.nps.edu/Academics/centers/ccc/publications/OnlineJournal/2006/Feb/johnsonFeb06-figure1-bonnagreement.pdf. Retrieved 2010-10-06.
16. ↑ "State of the Insurgency Trends, Intentions and Objectives". ISAF. DefenseStudies.org. December 22, 2009. http://www.defensestudies.org/wp-content/uploads/2010/01/isaf-state-of-the-insurgency-231000-dec.pdf.
17. ↑ tajikistanweb. بازدید در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۰۸.
18. ↑ tajikistanweb. بازدید در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۰۸.
19. ↑ کشف چندین معدن به ارزش یک تریلیون دلار در افغانستان
20. ↑ بی‌بی‌سی فارسی، تاریخ خبر: دوشنبه ۲۵ مه ۲۰۰۹ - ۴ خرداد ۱۳۸۸. بازدید: مه ۲۰۰۹.
21. ↑ بی‌بی‌سی فارسی، تاریخ خبر: دوشنبه ۲۵ مه ۲۰۰۹ - ۴ خرداد ۱۳۸۸. بازدید: مه ۲۰۰۹.
22. ↑ حسین میرزایی (در تاریخ 5 اردیبهشت 1389). افغانی یا افغانستانی، مسئله این است (فارسی). بازدید در تاریخ 15 تیر 1389.
23. ↑ "Country Profile: Afghanistan". Library of Congress Country Studies on Afghanistan. August 2008. http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Afghanistan.pdf. Retrieved 2010-10-10.
24. ↑ "Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World’s Muslim Population". Pew Research Center. October 7, 2009. http://pewforum.org/Muslim/Mapping-the-Global-Muslim-Population%286%29.aspx. Retrieved 2010-09-03.
25. ↑ Miller, Tracy, ed (October 2009) (PDF). Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population. Pew Research Center. http://pewforum.org/newassets/images/reports/Muslimpopulation/Muslimpopulation.pdf. Retrieved 2010-09-03.
26. ↑ "Afghanistan". Central Intelligence Agency (CIA). The World Factbook. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/docs/notesanddefs.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af&regionCode=sas#2122. Retrieved 2010-09-03. "Religions: Sunni Muslim 80%, Shia Muslim 19%, other 1%"
27. ↑ Klimberg, Max. (October 1, 2004). "NURISTAN". Encyclopædia Iranica (Online Edition). United States: Columbia University.
28. ↑ Christians in Afghanistan, A Community of Faith and Fear (انگلیسی). اشپیگل آن‌لاین (در تاریخ ۳۰ مارس ۲۰۰۶). بازدید در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۸.
29. ↑ tajikistanweb. بازدید در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۰۸.
30. ↑ Iranian International Shortfilm Festival ( IYCS)

افغانستان

مطالب مشابه :

دانلود نقشه تک تک ولایت های کشور عزیزمان افغانستان

افغانستان امروزی در نقشه های دیروزی

نقشه راهنمایی مترو و قطارهای شهر باستانی روم

چگونگی ایجاد کشوری بنام افغانستان

دانلود کتاب رسم فنی و نقشه کشی

افغانستان

موئسسات تحصيلات عالی خصوصی در شهر های افغانستان عزیز