طرحها ونقشه های فرش ایران وجهان - جهت مطالعه دانش آموزان سوم طراحی فرش -قسمت اول
طراحان فرش معاصر :
هوشنگ جزي زاده، جعفر رشتيان، رحمت الله شاهان، دادخواه ، كوشش .
2- فرش نايين :
محكم و ظريف، استفاده از رنگ هاي خاص كه فرش نايين را از اصفهان متمايز مي كند .
پشم مصرفي ظريف، استفاده از رنگ هاي طبيعي، رنگ هاي روشن با مايه هاي كرم، آبي، نخودي،
سرمه اي .
نقوش متداول نايين :
لچك ترنج، حاج خانومي، محرابي، درختي، پهلوان صفا .
3- فرش جوشقان :
روستای کوچکی در جاده قم به اصفهان
مشخص ترين نقوش در جوشقان نقش لوزي (درخت و گلدان) .
مجموعه طرح جوشقان :
دارای نگاره های ریز و بهم فشرده که سراسر زمینه طرح را پر میکند.
مجموعه طرح ممکن است لچك و ترنج، ترنج دار، درختي باشد.
حاج خانمی از طرحهای معروف
نخ مورد استفاده پشم مرغوب، حد اكثر رنگ استفاده شده 12 رنگ است (رنگ هاي روشن) رنگ
روناسي و برگ مو بوده و دو پوده وگره ي فارسي .
4- فرش كرمان :
نقوش قديمي : نقوش گلستان طرحهاي دوره ي ساساني .نقش سبزيكار از نقوش رايج است .
استفاده از اسليمي ها و گل هاي شاه عباسي و لچك ترنج هاي مختلف در دوره ي صفوي .
ويژگي نقوش كرمان : استفاده از گل و برگ ماهي درهم فشرده و كف ساده و طرحهاي معروف به
كوبلني .
رنگهاي مورد استفاده : صورتي، آبي، سبز، سفيد .
طراحان فرش كرمان : محسن خان (بیش از هزار نقشه ابداع وخلق کرد) ، حسن خان مير حسيني
(برجسته ترین شاگرد محسن خان ).
5- فرش آذربايجان شرقي :
تبریز در شمال غربی ایران مکتب دوم هنرهای ایرانی پس از سقوط هرات به دست شاه اسماعیل صفوی
است.
تشكيل هنرستان متظرفه در تبريز .
هنرمندان قديمي تبريز :عباس علی اعلا باف، احمد عماد، اسكنداني، حبیب الله امین افشار (حبیب الله
خان )،محمد تقی خیابانی ( میرزا تقی خیابانی )،اماقانی، رضایی
بافت فرش ماهي ظريف و بزرگ پارچه .
عمده ترین ویژه گی فرش تبریز:
رنگ هاي متنوع، جذاب، آرام
رنگ های مورد استفاده در قدیم : رنگ روناسي ، قرمز، کرم و به طور کلی رنگ های روشن و ارام
است .
رنگ روناسي، صورتي، مسي و سبز .
نقوش استفاده شده در فرش تبريز :
گل فرنگ، نقوش متنوع اسليمي، حيوان دار، باغي و درختي، چهار فصل و داستاني و تابلوبافي از
ويژگي هاي فرش تبريز .
گره مورد استفاده در تبريز : گره تركي و دار تركي .
6- فرش اردبيل و سراب :
فرش روستايي و شهري
در حال حاضر داراي ترنج هاي لوزی شکل2 تايي،3 تايي بزرگ .
نقوش شهری باف اردبیل شباهت بسیاری به فرشهای هریس دارد و در واقع همان شیوه بافت نقوش
گردان به صورت شکسته میباشد.
قاليچه هاي درشت باف يا پرز بلند .( رنگ غالب داراي رنگ مسي) .
نقش خرچنگي (توسباغه) در كناره هاي فرش از مشخصات فرش اردبيل است .
7- فرش هريس :
یکی از مناطق قدیمی بافت فرش در ایران است.
بافت نقشه هاي گردان به صورت شكسته ، استفاده از حاشیه خرچنگی ، بافت نسبتاً درشت با استفاده از
رنگهاي جذاب محلي كه عمدتاً لاكي دانه اناري است، از مشخصه های فرش هریس است.
8- فرش كاشان :
کاشان در گذشته یکی از مراکز تولید ابریشم بوده است.
طرحهاي فرش كاشان متأثرازطرحهاي اصفهان و نقشهاي سنتي ايران است ، با اين تفاوت كه درنقوش
فرشهاي كاشان از گل و بته و طرحهاي افشان و نقوش ساده تر مربوط به پارچه بافي استفاده بيشتري
مي شود .
استفاده از نقوش درختي ،گلداني .
استفاده از رنگهاي بسيار زيبا ي قرمز و طلايي .
معروف ترين طرح امروز كاشان لچك ترنج است كه بيشترين رنگ لاكي در آن استفاده مي شود.
معروف ترين طراح كاشان سيد رضا صانعي است (1265)،میرزا نصراله خان نقاش زاده(1275)،
خانواده افسري ها ، عباس صنیعی (1260) وپسرش محمد صنیعی (1294)
9- فرش كردستان :
فرش بيجار : توليد قاليچه هاي روستايي درشت باف و ضخيم و تك پود در قديم و فرش هاي ظريف و
پركار در حال حاضر .
فرش بيجار از يك سو متأثر از فروش بافي همدان و از يك سو ارتباط با فرش زنجان است .
فرش بيجار داراي پشم بسيار مرغوب و رنگهاي طبيعي است .
نقوش مورد استفاده در فرش بيجار عبارتند از :
بافته هاي ترنج دار، ماهي درهم، نوعي ماهي متقارن چهار گوش، طرح مستوفي، نقوش گلداني و طرح
قديمي به نام دهان اژدراز نقوش خاص فرش بيجار است .
از نقشه هاي جديد بيجار نقش گل فرنگ است .
10- فرش سنندج :
قاليچه هاي ضخيم و درش باف و يك پود با طرحهاي كُردي در قديم بافت فرش هاي ظريف و بعضاً
بزرگ پارچه .
در حال حاضر استفاده از پشمهاي مرغوب كُردي و كرمانشاهي و استفاده از رنگهاي طبيعي از
مشخصات فرش سنندج است .
طرحهاي گل وكيلي، گل ميرزا علي، گل و بلبل، انواع طرحهاي بته جقه اي( جقه سراسری ،جقه هشت
پر، جقه چارکی )
نقش ماهي درهم از متداول ترين نقوش فرش سنندج است، اين نقش در انواع ماهي و پنج متن، ماهي
كف ساده، ماهي سراسري و لچك ترنج در ميان فرش هاي سنندج مشاهده مي شود .
طرح جدید سه ترنج از طرحهاي جديد سنندج با هويت خاص و تركيبي ويژه ديده مي شود .
طرح مشهور به شيخ صفي كه شباهت چنداني به طرح مشهور شيخ صفي ندارد ( طرح تکراری
سراسری که نگاره های فرش شیخ صفی ونگاره های شاه عباسی در آن بکار رفته است)
حاشيه متداول در فرش هاي سنندج نقش خرچنگي (توسباغه) است .
11- فرش ملایر:
در استان همدان
روستاهای معروف آن: جوزان ،مانیزان ،میشن تولید کننده مجموعه ای از زیباترین قالیهای همدان در
گذشته .
قا لیبافی ملایر متاثر از فرشهای مشهور ایران به خصوص اراک .
استفاده از گلهای ریز و گاه خوشه ای که سراسر نقشه را پوشانده اند، هویت خاصی به فرش ملایر
بخشیده است.
نقش گل در قالیچه های جوزان و اشکال لچک ترنج و گلدانی از جمله نقشه های متداول در منطقه ملایر
میباشد .
نقوش متداول دیگر مناطق ملایر:
حاجی خانمی ، گلدانی ،شکارگاهی ، مستوفی ،چگینی
12- فرش تویسرکان:
عمدتا روستایی است
دارای نقوش ساده وابتدایی که در آنها پرنده وحیوانات مختلف دیده میشود
روستاهای اشتر مله، سیاه دره وباباکمال بافنده نقش آصادوقی( آقا صادقی )
نقشه های معروف دیگه:مالیچه،دارایی و نقشه معروف زاغه مربوط به روستای زاغه
13- فرش نها وند :
نقشه نوعی گلدانی با گلهای درشت وتقریبا شکسته با ترنجی خاص متاثر از ترنجهای کردی
متن فرشها عموما با رنگهای تیره است که از رنگهای نارنجی وسرخ در آنها استفاده شده
حاشیه فرش متاثر از حاشیه فرش ملایر
نقوش ریزتر متاثر از نقوش دسته گلی جوزان
طرحهای متداول: عشوند ،برچک،به نام روستاهای منطقه وبرخی دیگر به نامهای برگ بته ای،تاریخی
و گل دستمالی
14- فرش اراک :
رشد فرش اراک مقارن با رشد وشکوفایی فرش ایران دراواخر دوره قاجار که تجار خارجی متوجه فرش
ایران شدند.
روستاهای اطراف نظیر ساروق،جیریا،انجدان،وروستای ارمنی نشین لیلیان از قدیم دارای فرشبافی و
طرحهای محلی خاص بودند.
فرش شهری اراک تحت تاثیر مناطقی نظیر کرمان به تولید نوعی فرش کف ساده که متاثر از طرح گوبلن
ومعروف به گل فرنگ بود قرار گرفت که بعدا تبدیل به نقشه خاصی به نام دسته گلی گردید ، رنگ آمیزی
این نقشه با نوعی رنگ روناسی به نام دوغی صورت می گرفت.
از معرفترین طرحها :
لچک ترنج اسلیمی،گلدانی،دسته گلی ،مستوفی،بته،حیوان دار،پرده ای،نوعی نقشه به نام برچلو وماهی
درهم ،ماهی فراهان و نقوش معروفی به نام لیلیان،فراهان،مشک آبادو ساروق
15- قالیچه های تصویری:
عمدتا مربوط به دوره قاجار
عموما دربین روستاها وایلات وعشایر ، بافته می شد.
معمولا فا قد طراحی دقیق،ذهنی،یا با توجه به به یک تصویر ودورنما بافته می شد.
در کرمان فرشهای بزرگ پارچه ویا قالیچه های نفیس معروف به فرشهای مشاهیر بافته می شد.
قالیچه های همدان،اراک،ملایر براساس مضامین خاصی بر اساس افسانه ها واسطوره هایی
نظیر(طهمورث وجمشید)ویاموضوعات تاریخی (شاپور وداریوش)یاافسانه های عاشقانه مانند(خسرو
وشیرین)ویاقهرمانان تاریخی نظیر نادرشاه وشاه عباس ویا داستانهای شاهنامه مانند رستم وسهراب
و....انتخاب شده است.
خراسان :
مشهد:
عمده تولید فرش از آن روستاییان وعشایر است.
تولیدکنندگان بزرگ فرش مشهد :
محمد ابراهیم مخملباف، عباسقلی صابر،خانواده عمواغلی
مشخص ترین طرحهای فرش معاصر:
طراحی ملهم از نقوش اسلیمی وگلهای شاه عباسی وحیوان دار اصفهان است.
معروفترین طرحها ،طرح عمواوغلی است ،نوعی فرش باگردشهای ظریف وبلند اسلیمی که سرتاسر
نقشه به وسلیله گلهای شاه عباسی وگلها وغنچه های فوق العاده ظریف پوشیده شده است.
ترکیب گلهای بزرگ شاه عباسی به ویژه بادوبرگ بزرگ دیگری که در طرفین آن قرار گرفته انداز
شناسه های مهم فرشبا فی زیبای خراسان در روزگارصفوی است.
طرح معروف ماهی هراتی در اشکال مختلف خود از خراسان واز دوره حکومت تیموریان به بعد هویت
بیشتری یا فت وتاثیر خود رانه تنها بربخش عظیمی از طرحهای فرش خراسان ،بلکه طراحی سنتی نقش
فرش ایران بر جای نهاد.
از طرحهای معروف دیگر خراسان طرح لچک ترنج سعدی (معروف به نقشه مود )،نقشه بته درخش
ونقش زیرخاکی کاشمر است .
مشخصه فرشهای استان خراسان ،استفاده از رنگ قرمزدانه است که گاه برای حاشیه ومتن به کار می
روند.
مطالب مشابه :
پیراهن غزل ، با طرح اسلیمی
· حُله · - پیراهن غزل ، با طرح اسلیمی - · دانشجویان زبان و ادبیات پارسیِ دانشگاه قم ·
انواع طرح های و نقوش قالی
2-طرح اسلیمی: اسلیمی ساده، اسلیمی خرطومی، اسلیمی شکسته، اسلیمی لچک و .
بته جقه را بسیار دوست می دارم...
طرح اصلی این نگاره که در و گاه حاشیة آن را هم با اسلیمی یا طرحهای ساده ای از خود
اسلیمی دهن اژدری دهان اژدری شکل سر اژدها اژدرها اژدر dragon leaf eslimi بحثی پیرامون نقوش اسلا
dragon-fire اژدها طرح اسلیمی دهن اژدری و اما اسلیمی : کسی با ساده شدن به این صورت در آمده است.
اسلیمی 2
اسلیمی 2 نقوش (طرح عربي را هم از انواع مختلف اسليمي ميتوان از اسليمي ساده، خرطومي، دهان
نقوش فرش ایرانی
طرح اسلیمی. طبیعت و محیط زندگی آنها به ساده ترین شکلی در طرح این فرشها منعکس شده است.
طرحها ونقشه های فرش ایران وجهان - جهت مطالعه دانش آموزان سوم طراحی فرش -قسمت اول
(اسلیمی وختایی) درهم فشرده و كف ساده و به تولید نوعی فرش کف ساده که متاثر از طرح
هنر ختایی
از هنر چین ومقام ومنزلت شهر ختا یا ختن در ادبیات فارسی وشباهت این طرح اسلیمی در حرکت
مسجد جامع سجاس تلفیقی از طرحهای اسلیمی دوره‌های سلجوقی و ایلخانی
مسجد جامع سجاس تلفیقی از طرحهای اسلیمی دوره سانتیمتر به طور ساده و یکنواخت ساخته شده
برچسب :
طرح اسلیمی ساده