کشت انتظاری نخود و عدس دیم

حبوبات از منابع مهم پروتئین گیاهی بوده و در اکثر غذاهای مردم بخصوص اقشار کم درآمد مورد استفاده قرار می گیرد.

نزدیک به 90 درصد سطح زیر کشت حبوبات در کشور متعلق به دو گیاه نخود وعدس است. حدود 95 درصد سطح زیرکشت نخود و 92 درصد سطح زیرکشت عدس در ایران در شرایط دیم کشت می شود. عملکرد هکتاری نخود در شرایط دیم 385 و عدس دیم 442 کیلوگرم است که اینها کمتر از نصف میانگین عملکرد جهانی وکشورهای مهم تولید کننده است عوامل مختلفی در پایین بودن عملکرد گیاه نخود و عدس درشرایط دیم دخیل هستند که از جمله می توان به مدیریت ضعیف عملیات زراعی شامل آماده سازی زمین، روش کاشت، میزان بذر، زمان کاشت، کنترل آفات و علف های هرز و روش برداشت اشاره نمود، همچنین تنش خشکی، تنش سرما و بیماری ها را نیز نباید از نظر دور داشت. به طور کلی می توان گفت که کشاورزان، حبوبات را به طور بسیار سنتی کشت می کنند و کمترمی توان آثاری از یافته های تحقیقاتی را مزارع آنان مشاهده کرد. دراین مجموعه به عوامل موثر در کاهش عملکرد عدس و نخود دیم به همراه راهکارهای عملی افزایش عملکرد آنها می پردازیم:

1- آماده سازی بستر بذر:
رعایت اصول آماده سازی بستر بذر در شرایط دیم می تواند نقش مهمی در حفظ رطوبت خاک برای استفاده بهینه گیاه از رطوبت داشته باشد. تحقیقات دراین زمینه نشان می دهد در زمین هایی که بافت خاک آنها سبک بوده و علف های هرز زیادی ندارد، استفاده از گاوآهن قلمی در پاییز بجای گاوآهن برگردان دار توصیه می شود ولی خاک هایی با بافت سنگین و پوشیده از علف هرز را بهتراست با گاو آهن برگردان دار قبل از بارندگی پاییزه برای کنترل علف های هرز شخم زده و عملیات خاکورزی را انجام داد.

2- روش کاشت:
روش کاشت دست پاش بذر موجب غیر یکنواختی در توزیع بذر، عدم استقرار بذر درعمق مناسب، دشواری مبارزه با علف های هرز و تلفات زیاد بذر می گردد.

روش جایگزین کشت مکانیزه است که درآن با استفاده از بذر کارها عملکرد به طور محسوسی افزایش می یابد. لذا می توان از انواع ردیف کارها و خطی کارها برای این کار استفاده نمود.

3- میزان بذر:
کشاورزان با پاشیدن حدود 30 تا 50 کیلوگرم بذر ارقام محلی نخود و عدس با دست و پوشاندن آن با گاوآهن برگرداندار و یا دیسک به عملیات کشت پایان می دهند.

تعداد بوته حاصله از این بذور برای نخود کمتر از 10 بوته و برای عدس کمتر 100 بوته می شود.

4-تاریخ کاشت:
کشاورزان عدس ونخود را درمناطق معتدل سرد در اسفند ماه و در مناطق سردسیر در اوایل اردیبهشت ماه کشت می کنند. به بیان دیگر کشاورزان برای کاهش علف های هرز مزارع نخود و عدس، این دو محصول را با تاخیر در بهار کشت می نمایند. این در حالی است که دراکثر سال ها پس از کشت بهاره دیم، بارندگی های موثر به ندرت اتفاق می افتد و چون برخورد گلدهی و غلاف دهی نخود و عدس به خشکی آخر فصل قطعی است ،این امر باعث افت وکاهش شدید عملکرد محصول می شود.

تحقیقات در این زمینه نشان می دهد انجام کشت انتظاری به جای کشت بهاره دیم به دلیل فراهم بودن بارش های زمستانه و طول دوره رویشی بیشتر، بسیار مناسبتر بوده و حاکی از افزایش عملکرد محصول از حداقل 50 تا حداکثر 70 درصد مي گردد.

کشت را زمانی انجام می دهیم که احساس کنیم بعد از کشت سرما از راه می رسد. بذور نخود و عدس در این روش در خاک به صورت انتظار(زنداني) باقی می مانند و پس از گرم شدن هوا در اواخر زمستان جوانه می زنند وبه رشد خود ادامه می دهند. استفاده از بذور ارقام محلی نخود و عدس در کشت انتظاری(زنداني) توصیه نمی شود زیرا بذور مذکور حساس به بیماری برق زدگی و حساس به سرما وخشکی آخر فصل هستند همچنين دیررس نیز می باشند.

در مقابل ارقام اصلاح شده نخود وعدس ضمن داشتن مقاومت به بيماري برق زدگي ، در برابر تنش هاي ذكر شده نيز متحمل مي باشند و لذا استفاده از آنها توصیه می گردد.
تراكم بالاي علف های هرز درکشت انتظاری از مشکلات این روش کشت می باشد. برای مبارزه با علف های هرز باید یا به روش مکانیکی و یا به صورت شیمیایی اقدام به کنترل آنها نمود.

اصولاً اجرای این روش در زمین هایی که علف های هرز کمتری دارند، هزینه کمتری را صرف کنترل علف های هرز می نماید.
دربرخی از سال ها تغییرات دمایی و گرم شدن هوا به طور مقطعی در زمستان موجب جوانه زدن بذور نخود و عدس در زیر خاک می شود و می تواند آنها را به سرما حساس نماید. استفاده از ارقام اصلاح شده مقاوم به سرما می تواند تا حد زيادي جبران این حساسیت را بنماید.

دربهار پس از اینكه گیاهچه ها ظاهر شدند مقاومت بیشتری به آفت کرم طوقه برکه از آفات مهم نخود وعدس بشمار مي رود خواهند داشت زیرا دارای ضخامت طوقه بیشتری هستند.

گیاهچه ها از نظر مرحله رشدی نيز نسبت به گیاهچه های حاصل از کشت بهاره دیم جلوتر هستند و لذا زمان برداشت آنان بعد از برداشت جو خواهد بود. این در حالیست که مزارع کشت بهاره دیم نخود و عدس هنوز سبز بوده و حدود يك ماه بعد برداشت مي شوند.

برداشت :

برداشت یک هفته بعد از زرد شدن ۹۰٪ غلاف ها انجام می شود. بعد از برداشت بوته ها را در مزرعه جمع آوری و مقابل آفتاب قرار می دهند . برداشت به موقع در عملکرد اهمیت بسزایی دارد زیرا تاخیر در برداشت باعث ریزش می شود . برای خرمنکوبی رطوبت باید ۱۲ -۱۰ ٪ باشد .

در روش كشت انتظاري امكان برداشت مكانيزه ارقام اصلاح شده نخود و عدس به دليل ايستا بودن آنها بوسيله كمباين غلات با اندك تنظيماتي نيز وجود دارد و كشاورز با صرف هزينه كمتر برداشت محصول بمراتب بيشتري خواهد داشت.

کشت انتظاری نخود و عدس دیم

مطالب مشابه :

نخود فرنگی

کشت مکانیزه نخود دیم

کاشت، پرورش، ارزش غذائی و نگهداری مطر( نخود سبز)

نخود

آموزش کشت نخود انتظاری

کشت انتظاری نخود و عدس دیم

گیاه نخود

زراعت نخود فرنگی

بهبود عملیات زراعی و کشت نخود انتظاری و بهاره در کردستان