آشنایی با بسته بندی مواد غذایی، حبوبات و خشکبار

در این مطلب با خط بسته بندی حبوبات و خشکبار و مواد غذایی متداول آشنا می شوید. بسته بندی عبارت است از هنر و علم اماده سازی مواد غذایی برای انبار کردن ،و در نهایت فروش . بسته بندی باید تا حد امکان ساده و ارزا ن باشد ضمن اینکه اهداف اولیه بسته بندی یعنی خاصیت حفاظتی و جذابیت رانیز دارا باشد . با عنایت به این که مواد بسته بندی توسط ماشین های مختلف فرایند می شوند بنابراین خواص دیگری نیز باید داشته باشند که عبارتند از : نرمش ، قابلیت پذیرش چاپ ، قابلیت استفاده در ماشین های لفاف ، قابلیت دوخته شدن در حرارت ، شکل پذیری به کمک باد یا خلا و یا فن اوریهای حرارتی . خواص مطلوب دیگری که به ویژه از دیدگاه صنایع غذایی مهم هستند عبارتند از : شفا فیت ، نفوذپذیری یا غیر نفوذپذیری محصول نسبت به بخار اب و گازهای دی اکسید کربن ، اکسیژن و نیتروژن .

اگر چه تعداد زیادی از مسائل فن اوری مربوط به استفاده از مواد پلاستیکی در بسته بندی مواد غذایی از جمله مشکلاتی هستند که کلا به صنعت بسته بندی مربوط می شوند ولی برخی از مسا ئل مربوط به طبیعت ماده به کار رفته در بسته بندی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند . موفقیت کاربرد پلاستیک ها در بسته بندی نیاز به همکاری تولید کنند گان مواد غذایی ، سازند گان انواع پلاستیک ها ، طراحان و در نهایت مصرف کنند گان دارد .ملاحظات اقتصا دی محدودیت های بیشتری را اعمال می کند ، چرا که مصرف کننندگان صرفا به دنبال کیفیت محصول هستند تا بسته بندی انها .

:: شماتیک تولید

در شکل زیر به صورت شماتیک فرآیند بوجاری و بسته بندی حبوبات را از ابتدای ورود مواد اولیه تا فرآوری محصول مشاهده می نمایید:

:: شرح مختصری بر عملکرد ماشین آلات

دستگاه بوجار

این دستگاه توسط فشار هوا و حرکات مکانیکی گرد و غبار موجود در حبوبات اولیه را برطرف کرده و برای انتقال به مرحله بعد آماده می سازد.

نوار نقاله دستچین

کارگران در اطراف این نوار نقاله به صورت دستچین اقدام به جداسازی اضافات قابل رویت می نمایند.

دستگاه پولیش

این دستگاه با حذف غبار موجود بر روی حبوبات آنرا به صورت براق در آورده و آماده بسته بندی می کند.

دستگاه بسته بندی

این دستگاه نیز با مکانیزم وزنی ، حبوبات را در لفاف های شفاف بسته بندی می کند.

::آشنایی بیشتر با صنعت بسته بندی صنایع غذایی

بسته بندی عبارت است از هنر وعلم اماده سازی مواد غذایی برای انبار کردن ،و در نهایت فروش . بسته بندی باید تا حد امکان ساده و ارزا ن باشد ضمن اینکه اهداف اولیه بسته بندی یعنی خاصیت حفاظتی و جذابیت رانیز دارا باشد . با عنایت به این که مواد بسته بندی توسط ماشین های مختلف فرایند می شوند بنابراین خواص دیگری نیز باید داشته باشند که عبارتند از : نرمش ، قابلیت پذیرش چاپ ، قابلیت استفاده در ماشین های لفاف ، قابلیت دوخته شدن در حرارت ، شکل پذیری به کمک باد یا خلا و یا فن اوریهای حرارتی . خواص مطلوب دیگری که به ویژه از دیدگاه صنایع غذایی مهم هستند عبارتند از : شفافیت ، نفوذپذیری یا غیر نفوذپذیری محصول نسبت به بخار اب وگازهای دی اکسید کربن ، اكسيژن و نیتروژن .

اگر چه تعداد زیادی از مسا ئل فن اوری مربوط به استفاده از مواد پلاستیکی در بسته بندی مواد غذا یی از جمله مشکلاتی هستند که کلا به صنعت بسته بندی مربوط می شوند ولی برخی از مسائل مربوط به طبیعت ماده به کار رفته در بسته بندی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند . موفقیت کاربرد پلاستیک ها در بسته بندی نیاز به همکاری تولید کنند گان مواد غذایی ، سازندگان انواع پلاستیک ها ، طراحان ودر نهایت مصرف کنند گان دارد .ملا حظات اقتصادی محدودیت های بیشتری را اعمال می کند ، چرا که مصرف کننندگان صرفا به دنبال کیفیت محصول هستند تا بسته بندی آنها .

نیازمندی ها و ویژگیهای مهم مواد بسته بندی مواد غذایی را می توان به شرح ذیل دسته بندی کرد :

:: شفا فیت و درخشش سطح ان برای رضایت وجلب نظر مصرف کننده

:: کنترل در انتقال رطوبت

:: کنترل در انتقال سایر گاز ها

:: تحمل تغییرات درجه حرارت به هنگام نگهداری و استفاده

:: فقدان مواد سمی

:: ارزان بودن

:: مقاومت در مقابل ضربه

مصرف کننده دوست دارد انچه می خرد ببیند و بنابراین شفا فیت وشیش های مانند بودن بسته های مواد غذا یی نیاز ضروری در بسته بندی انها است . مواد غیر شفاف مانند سینی های سفید رنگ نیز در حد وسیعی مورد استفاده قرار می گیرند . این سینی ها مانع از ان می شوند تا مصرف کننده هر دو طرف ماده غذایی راببیند که در برخی موارد مانند بسته بندی گوشت از عدم اعتماد و مقاومت خریدار می کاهد .کنترل تغییرات رطوبت موجود در ماده غذایی در طول نگهداری ان بسیار مهم است . برخی فراورده های غذا یی مانند چیپس ، پفک و بیسکویت باید در موادی بسته بندی شوند که نفوذپذیری انها به رطوبت خیلی کم باشد تا تردی انها محفوظ بماند . همچنین از تبخیر برخی مواد غذایی باید جلوگیری گردد و در این موارد نیز باید از ورقه هایی با نفوذپذیری پایین استفاده شود . در بقیه موارد از دست دادن نسبی رطوبت ماده غذا یی مطلوب است تا از عرق زدن و تراکم بخار اب در داخل پاکت بسته بندی و در نتیجه از بین رفتن شفا فیت ان وخطر رشد کپکها جلوگیری شود .حبوبات در ردیف سوم هرم غذایی در کنار گروه گوشت ‌ها، تخم‌ مرغ، آجیل (مغزها) قرار می ‌گیرند و مصرف روزانه ‌ی 3- 2 واحد از این گروه توصیه شده است.

فن آوری های که می توانند برای بسته بندی مواد غذایی فرایند شده مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از :

- ورق های خوراکی عایق برای کند کردن انتقال رطو بت بین اجزا تشکیل دهند ه یک ماده غذایی که دارای فعالیت ابی متفاوت هستند .

- گیرند های اکسیژن برای کند کردن اکسیداسیون چربی ها .

- گیرند های دی اکسید کربن .

- گیرند های بو های نامطبوع

سایر انواع بسته بندی موثر غذایی عبارتند از :

- ورقه های حساس به میکروویو که بای افزایش سطح برخی از مواد غذ ایی مانند ورق های سیب زمینی ، انواع نان ها وذرت باد کرده در محیط های گرم مورد اسفاده قرار می گیرند.

- نشانگرهای انجام فرایند میکروویو

- ورقه های منتشر کننده بخار

- نشانگر های حرارت دیدگی بیش از حد مواد غذا یی که شرایط نامناسب فرایند حرارتی را اشکار می سازند.

- ارزیابی کننده تغییرات زمان – درجه حرارت برای نشان دادن میزان کاهش قابلیت نگهداری مواد غذا یی که در جریان توزیع انها ممکناست اتفاق بیفتد .

:: مواد مورد استفاده در بسته بندی

مواد بسته بندی شده طوری طراحی شده اند که با سرعت های نفوذ پذیری معینی و همخوانی با سرعت تنفس سبزیهای بستهبندی شده می توانند ورود اکسیژن را به داخل بسته بندی کنترل کنند و اجازه دهند تا دی اکسید کربن خارج شود .مواد بسته بندی همچنین دارای استحکامی هستند که به راحتی ضربات مکانیکی مرحله توزیع مواد غذا یی را تحمل نمایند . کمپانی کریو واک کیسه ویا ورقه های بسته بندی مناسب محصولات مختلف ساخته و عرضه نموده است که عبارتند از : 900 _ B برای سیب زمینی پوست کنده ؛ EZ 961 برای کاهوی فرایند شده ؛ 941 _ PD برای بروکلی و گل کلم ؛ 900 _ PD برای بریده سبزی ها ؛ 960 _ PD و RD برای استفاده محصولات تازه .

مواد ذیل در حد وسیعی برای بسته بندی مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرند :

- کاغذ ومحصولات کاغذی پوششدار

- محصولات سلولزی _ سلوفان

فلزات _ ورقه حلبی ، الومینیوم ، فولاد زنگ نزن ، مفرغ

* انواع سرامیک

* شیشه

* لاستیک

* پلاستیک

* ترکیبات دیگر مانند چوب ، پارچه وغیره

اغلب مواد فوق سال هاست که استفاده می شوند ودر این مدت مشکل عمده در بسته بندی مواد غذایی بوجود نیاوردند . روش قدیمی حمل چای در صندوق های چوبی دیگر مورد استفاده نیست و در مقابل استفاده از سرامیک لعابدار نسبت به ظروف فلزی مانند سرب و کادمیوم باعث کاهش الودگی می گردد . از طرف دیگر پلاستیک ها که امتیازات زیادی به عنوان مواد جدید بسته بندی دارند مواد غذایی را در تماس با گستره وسیعی از مواد مختلف شیمیایی قرار دهند که قبلا تجربه نشده بودند . این مسله از این جهت بیشتر مورد توجه قرار گرفته است که مواد بسته بندی به مدت زیادی در مجاورت مواد غذایی قرار می گیرند .

:: مواد بسته بندی پلاستیکی

پلیمر های اصلی مورد استفاده در بسته بندی مواد غذایی همرا ه با توضیح مختصری در خصوص نحوه فراینده های تولید انها و خواص مشخصه محصول نهایی مورد بحث قرار می گیرند . اهمیت نفوذپذیری این مواد به اکﺳﻴﮋن و بخار اب در انتخاب انها برای بسته بندی مواد غذایی باید مورد توجه قرار گیرد .

اغلب پلیمری های که در بسته بندی مواد غذایی استفاده می شوند تروپلاستیک ها هستند ، در درجه حرارت بالا نرم می گردند ودر اثر سرد کردن مجدد ا سخت می شوند بدون این که ترکیب شیمیایی انها تغییر کند . در مقابل این دسته ترمو ست ها هستند که در اثر گرم شدن به صورت غیر قابل برگشت تغییر می کنند . ترموپلاستیک ها ارجحیت دارند چون پلی مر اصلی ممکن است در معرض چند بار متوالی گرم کردن و سرد کردن در جریان تولید و تشکیل ورقه و یا ظرف قرار گیرد . ترموست ها به این شکل فرایند نمی شوند . مصرف انها در صنایع غذا یی برای در بطری است که در این صورت با ماده غذا یی تماس مستقیم ندارند .

1- پلی الفین ها

پلی اتیلن :

پلی اتیلن از پلیمریزاسیون اضافی گاز اتیلن که از صنایع زغال سنگ و نفت به عنوان محصول فرعی بدست می آید .

پلی پروپیلن :

عضو بعدی گروه الفین ها هستند .

پلی وینیل کلراید :

تعدادی از مواد پلاستیکی موجود ند که یک اتم ئیدروﮋن اتیلن توسط یک هالو ﮋن یا سایر گروهها جایگزین شده است .

پلی تترا فلوئو رو اتیلن :

2- ترموپلاستیک های غیر اتیلنی :

نایلو نها ( پلی امید) :

نایلون ها شامل پلی مرها یی هستند که از تراکم یک دی اسید بایک دی امین تولید می شوند در حالی که فراورده های قبلی از واکنش های پلی مریزاسیون اضافی به دست می امدند . اولین ترکیب نایلونی که تولید گردید نایلون 6 و 6 بود که از اسید ادیپیک و هگزا متیلن دی امین تشکیا شده است .

پلیمر های مرکب :

در برخی موارد پلی مرها یا با واکنش های اضافی بیش از یک نوع منو مر و یا تراکم سه نوع منو مر و یا با ترا کم سه نوع مونومر مختلف تولید می شوند . در هر مورد بیش از یک نوع واحد تکراری در ساختمان پلی مر وارد می گردد . به این دسته از پلی مر ها ،پلی مر مرکب می گویند .

انواع پلی مرهای مرکب :

اتیلن ونیل استات

وینیل کلراید

پلی استیرن

:: مزایا بسته بندی

محصولات كشاورزي و دامپروري كه خسارت ديده، فاسد شده و يا كيفيت غير قابل قبولي از نظر هر يك از خصوصيات حسي داشته باشند مورد پذيرش مصرف كنندگان قرار نمي گيرند و ضايعات محسوب مي شوند. دلايل اين گونه ضايعات را مي توان به عوامل زير نسبت داد:

1) آلودگي ميكربي و تجزيه مواد توسط آنها

2) فرآيندهاي زيست سوزي و زيست سازي (متابوليكي)

3) تنش هاي فيزيكي.

فساد معمولا به وسيله كپك ها، مخمرها، باكتري ها و ويروس ها انجام مي گيرد. منشاء اين آلودگي ها ممكن است از مزرعه و باغ باشد كه محصول در حال رشد يا دام را مورد تهاجم قرار دهد. سپس علايم قابل رويت فساد طي حمل و نقل ، انبار كردن و يا مصرف محصول به چشم آيد. تغييرات متابوليكي غير معمول كه به دليل گرمازدگي، سرمازدگي، كمبود اكسيژن يا تنش دي اكسيد كربن روي مي دهد ممكن است به لك افتادن، گود افتادگي، نرم شدگي بيش از حد، تغيير رنگ، تغيير بافت و… منجر شود. تنش هاي فيزيكي طي برداشت مكانيكي، حمل و جابجايي و… وارد مي شود و سبب ضربه ديدگي، سايش و تغيير فيزيكي محصول مي گردد.

آشنایی با بسته بندی مواد غذایی، حبوبات و خشکبار

مطالب مشابه :

بسته بندي خشكبار و حبوبات

کارگاه بسته بندی حبوبات

اعطای نمایندگی و فروش شکر و حبوبات بسته بندی شده در استان تهران

تکنولوژی و آلودگی‌های خشکبار

بوجاری

آشنایی با بسته بندی مواد غذایی، حبوبات و خشکبار

دستگاه بسته بندی و...

برای راه اندازی یک واحد بسته بندی حبوبات سود ده چه باید کرد