خصوصیات اخلاقی مدیران

1ـ امانتداری:

حضرت محمد (ص) :

نشان منافق یه سه چیز است : سخن به دروغ ، از وعده تخلف کند ودر امانت خیانت نماید.

امام علی (ع ) نامه 26 نهج البلاغه:

کسیکه امانت الهی را خوار شمار ودست به خیانت آلوده کند خود ودین خودرا پاک نساخته ودرهای خواری دنیا را به روی خود گشوده ودر خیانت خوارتر و دلسوزتر خواهد بود .

گفته اند که امانت را به آسمانها و زمین و کوههای بلند دادند ولی آن سه از ترس عاقبت برخود لرزیدند و آن را نپذیرفتند . مگرامانت چه بار سنگینی است . چرا این همه به آن تاکید شده است . امانت خود یک تعریفی دارد و امانتدار یک وظیفه ای . در این خصوص می توان از ابعاد مختلف و جنبه های متفاوتی به آن نگاه کرد.آنچه که مورد توجه می باشد رفتار مدیر در مدرسه بعنوان امانتدار می باشد. در این مطلب به دو موضوع پرداخته می باشد.

1- امانت ها در آموزشگاه 2- وظیفه مدیر در امانتداری

1- امانت در آموزشگاه : در یک نگاه همه آنچه که در آموزشگاه است امانت می باشد . مسئولیت مدیر ، فرصتهای دانش آموزان ، معلمین وکارکنان آموزشگاه ، امکانات و تجهیزات آموزشگاه و.. امانت های مدرسه می باشند . خانواده ها با صدها امید و آرزو فرزندان خود را در اختیار مدیران قرار می دهند ومدیران بعنوان رهبر و امانتدار در زمینه تعلیم وتربیت دارای مسئولیت می باشند.

2- وظیف مدیران به عنوان امانتدار بسیار سنگین می باشد آنچه مدیران در توان دارند برای حفظ امانتها تلاش می نمایند . هوشیاری ، تدبیر ، حساسیت ، بزرگ دانستن مسئولیت ، تلاش برای نگهداری و... از خصوصیلت ویژه مدیران آموزشگاهها می باشد.

مدیران مدرسه تنا با یک امانت سروکار ندارند بلکه انواع امانتها را بر دوش دارند . لذا سهل انگاری و کوتاهی در این زمینه صدمه و آسیب فراوانی به بار خواهد آورد

امانتداری از ديدگاه قرآن و احاديث اسلامی.

خداوند متعال در خصوص امانتداری امر فرموده است: امانت‌ها را به صاحبانش بدهيد، زيرا خيانت در امانت گناه بزرگی است.

قرآن مجيد مؤمنان را وفادار به امانت‌ها و وعده معرفی كرده و آنان را اهل بهشت و وارثان جاودانه آن دانسته و نيز انسان مؤمن و متقی را بزرگترين امانتدار آفرينش معرفی كرده است.

امام علی (ع) نيز در اين خصوص می‌فرمايند: «برترين مصداق ايمان امانتداری است، و زشتترين اخلاق خيانت‌ورزی است.» در حديث ديگر، امانتداری را باب روزی دانسته و فرموده اند :«امانتداری روزی می‌آورد و خيانت در امانت فقر» و نيز فرمودند: «به كسی كه تو را امين قرارداده است خيانت مكن، هرچند او به تو خيانت كرده باشد، و راز او را فاش مساز، اگرچه او راز تو را فاش كرده باشد.»

امام صادق (ع) نيز فرموده‌اند: «امانت را به صاحبش برگردانيد، اگرچه قاتل حسين بن علی باشد»، و در روايت ديگری فرمودند: «ببين علی به سبب چه چيز آن منزلت را در نزد رسول خدا(ص) پيدا كرد. همان را پيروی كن. همانا علی با راستگويی و امانتداری آن مقام را در نزد پيامبر اكرم به دست آورد» و درباره آداب امانت سپاری فرمودند: «نبايد به كسی كه امانت به او سپردی بدگمان باشی و به خائنی كه او را آزموده‌ای امانت بسپاری.»

امام علی (ع) می‌فرمايد: «پيامبر ساعتی قبل از وفاتش سه بار اين سخن را تكرار فرمود: ای اباالحسن، امانت را، چه مالِ شخص نيكوكار باشد چه بدكار، چه كم باشد چه زياد، به صاحبش برسان، حتی اگر نخ و سوزن باشد.»

امام صادق (ع) نيز راهی برای آزمايش درجه ايمان مردم مشخص فرموده‌اند: «به ركوع وسجود طولانی افراد نگاه نكنيد، چون ممكن است به آن عادت كرده باشند، به طوری كه هر گاه آن را ترك كنند نگران شوند، ولی به راستگويی و امانتداری آنان توجه كنيد.»

2ـ صبر:

اميرمؤ منان على (ع ) فرمود:

(اَلصَّبْرُ ثَمَرَةُ الاْ يمانِ)(26) صبر، ميوه ايمان است .

((کلمه سختی 102 مرتبه وکلمه صبر نیز 102 مرتبه درقران کریم ذکرشده است ))

والعصر ، ان الانسان لفی خسر ، الاالذین امنوا وعملو الصالحات و تواصو بالحق و تواصوا بالصبر . ( قران کریم سوره عصر )

سوگند به عصر که همانا انسان در زیانکاری است مگر انان که ایمان اوردند و کردار شایسته کردند و توصیه به به حق و صبر کردند.

پیامبر اکرم (ص ) :

وقتی دیدید نمی توانید چیزی را تغییر دهید صبرکنید تا خدا آن را تغییر دهد . نهایت بلا قلت صبراست هیچ کس را روزی ای وسیع تر از صبر نداده اند

صیر در تمام امور زندگی برای همه مهم ومفید است وتاکید قران و بزرگان در اهمیت آن برای همه مشخص است . بعضی ها به تقسیم بندی صبر در زندگی پرداخته و صبررا در مصیبت وصبر در معصیت و صبر در عبات دیده اندو بعضی ها به تاثیرات عملی صبر پرداخته اند وعده ای دیگر در روان شناسی به آن توجه کرده اند آنچه که مهم است جایگاه صبر در مدیریت آموزشگاهی است. مدیران مدارس در فعالیتهای روزمره آموزشگاه از صبر می توانند استفاده های زیادی ببرند . خیلی از مدیران افسوس قضاوت های عجولانه و رفتارهای کنترل نشده را می خورند . صبر در انجام کارها ودر برخورد با رفتارها کمک بزرگی به مدیران و مجموعه آموزشی می نماید . حتی در بر آوردن خیلی از خواسته ها توصیه شده ایت کمی صبر نمایند. و فورا خواسته ای را بر آورده ننمایند صبر و تامل در پاسخگویی کلامی و صبر وتامل در خیلی از تصنیم گیری ها اثرات مفید وموثری خواهد داشت .مدیران از نیت و افکار دانش آموزان و معلمان واز وقایع اتفاق افتاده قبلی یا آینده مطلع نیستند . و لی با کمی هوشیاری و تامل رفتارهای درست را می توانند در محیط آموزشی از خود بروز دهند. خیلی از فعالیتهای آموزشی و پرورشی مدارس در زمان خود وبا شرایط مناسب اتفاق خواهد افتاد . صبر وشکیبایی مدیران در رفع مشکلات آموزشگاهها تعیین کننده است . همانگونه که مدیران دارای احساسات و اراده برای انجام فعالیت بوده معلمان و دانش اموزان نیز دارای رفتار ها متفاوت و احساسات می باشند . دانش آموزان ومعلمان از محیط خانوادگی و اجتماعی وارد آموزشگاه می گردند و عوامل مختلفی بر عملکرد ورفتار آنالن تاثیر می گذارد بنابراین مدیران آموزشگاهها باید بدانند که در انجام فعالیتها و تصمیم گیری ها ارداه های دیگری هم دخالت دارند.

صبر وتامل مدیران فرصت رفتارهای سنجیده و پخته رابه وی داده و شخصیت کاملی رادر محیط آموزشگاهی معرفی می نماید.

امام علی (ع ) :

می خواهی صفاتی به تو بیاموزم که خداوند ترا به آنها متنفع سازد.

دانش آموز که دانش، دوست مومن است .

صبر پشتیبان او و عقل رهبر و عمل قیم و مدرا پدر و ملایمت برادر اوست .

صبر امیر سپاه به شمار می رود .

هرکه را شکیبایی ( صبر ) نرهاند بی تابی اش تباه گرداند.

3ـ نظم وانضباط :

آلبرت هوبارد : انضباط فردی عبارت است از : توانایی مجبور کردن خود به انجام کاری که باید در زمان معینی به اتمام رسد ، چه دوست داشته باشیم چه نداشته باشیم.

بقای هر گروه و جامعه ای در نظم و اجرای مقررات می باشد . زیبایی هر کار جمعی به نظم ومقررات بر می گردد. .از کوچکترین موجود زنده در طبیعت تا بزرگترین آن دارای نظم خاصی می باشند . بی نظمی اثرات منفی زیادی خواهد داشت دراین خصوص بعضی ها به نظم فردی وبعضی دیگر به نظم گروهی اعتقاد دارند. . در آموزشگاهها هم نظم فردی و هم گروهی مورد توجه می باشد .

1- مدیر آموزشگاه نظم، را از زندگی خود آغاز و در آموزشگاه نهادینه می نماید. حضورمنظم در آموزشگاه ،اتاق منظم مدیرو کلاسهای درس ، پوشش وظاهر مدیر ، پی گیری بموقع کارها ، توجه کامل به مقررات ، برنامه ریزی د قیق ، فضای مطلوب آموزشی در مدرسه ایجاد می کند .

2- نظم و مقررات در رفتار های مدیر مورد توجه دیگران قرار می گیرد . مدرسه منظم به رفتار و اعمال مدیر و معلمان و دانش آموزان برمی گردد.نگاه ارباب رجوع ، چشم دانش آموزان بصورت غیر مستقیم ومستقیم به فضای کاری وروابط سازمانی و آرامش موجود در آموزشگاه است .

3- اراده مدیران در دیگران نظم ومقررات ایجاد می نماید .این اراده در نگاه ورفتار وبرنامه و نتایج کارهای مدیران بروز می کند.

4- برنامه های منظم مدیران و حرکت در چارچوب وظایف تعریف شده چهره زیبایی از آموزشگاه ارایه می نماید. این چهره زیبا ، به دیگران آرامش و اطمینان خواهد داد. دیگر رفتارها پیش بینی نشده وجود نخواهد داشت .و اعمال تصادفی جای کمتری خواهد داشت.

4ـ راز داری :

(پیامبر اکرم (ص )

هرکه پرده پوش برادر خویش شود خدا در دنیا و آخرت پرده پوشی کند

یکی دیگر از رفتارهای مدیران آموزشگاهها راز داری می باشد. مدیران راز دار نقش بسیار خوبی در روابط انسانی در محیط آموزشی داشته و فضای عطر آگینی از رفتارهای خوش آیند در مدرسه بوجود می آورنند . راز داری مدیران موجب اعتماد دانش آموزان ومعلمان گشته ، وروابط پایدار و مستحکمی بین کارکنان مدرسه و دانش آموزان به وجود می آورد.

آشوب و فتنه ای که در افشای راز های دیگران بوجود می آید شاید موجب تباهی و نابودی افراد گرددو سرنوشت بدی را در محیط آموزشی بوجود آورد . مسلما" دانش آموزان و کارکنان مرتکب اشنباهاتی (چه عمدی ویا سهوی ) در واحد آموزشی می گردند. واین امر به دلیل عدم معصومیت انسانها طبیعی است ومدیران نباید اشتباهات و خطاها را برجسته نموده وآن را افشا نمایند وبه اطلاع دیگران برسانند خداوند به آن بزرگی ستار العیوب می باشد و این صفت باید در مدیران تقویت گردد. . افشای عیوب و اشتباعات و خطاهای دیگران تاثیرات منفی علاوه برتاثیر در سرنوشت افراد خواهد داشت و آن عادی گردیدن آن اشتباه در فرد می باشد . وفرد جری تر در خطا می گردد.( البته برخورد با خطاها مقوله جداگانه ای است ).

دانش آموزان در مدرسه خطاها و اشتباهات انضباطی و حتی اخلاقی دارند . مدیران دربرخورد با این موارد با تدابیر خاصی اقدام می نمایند ولی لازم نیست که این موارد افشا گردد و آنان که نمی دانند در جریان موضوع قرار گیرند. معلمان و کارکنان نیز اینگونه اند . آنان نیزممکن است در رفتارها عیب هایی داشته باشند که رازی داری مدیران کمک بزرگی به آنان می باشد.

خداوند نعمت فراموشی را به انسانها عطا نموده که مدیران باید از این نعمت بخوبی استفاده کنند .

محیط آموزشی هزاران راز در خود دارد . راز هایی از زندگی دانش آموزان و خانواده آنان ، راز هایی از زندگی کارکنان و معلمان ، و مدیر سنگ صبور آنان خواهد بود .

رازداری کار پيچيده است ، کافی است تنها يک نفر بداند و کافی است آن يک نفر هم با يک نفر ديگر بسيار صميمی باشد . قطعا به او خواهد گفت و از او خواهد خواست که به کسی نگويد اما آن يک نفر هم قطعا با نفر ديگری بسيار صميمی است

هر که را اسرار کار آموختند مهر کردند و دهانش دوختند

حدیث قدسی:

خطاب خدا به انسان

اَتَرجوا اَن تطیرَ مع الملائکه؟

آیا می خواهی با فرشتگان هم پرواز شوی؟

قال نعم

انسان گفت آری

قال الله تعالی عز و جل علیک بخمس خصال

بر تو باد به پنج خصلت

1 ـ کَونُکَ فی الشّفقةِ کالشّمس

در محبت و مهرورزی چون خورشید باش

[که «همه» را، «همیشه»، و بدون تبعیض، از شعاع مهر خود بهره مند می کند]

2 ـ و فی التواضع کالاض [قاعدتاً منظور «کالأرض» است]

در فروتنی چون زمین باش

[که همه، پا بر او می گذارند]

3 ـ و فی السخاوة کالنهر الجاری

و در بخشندگی چون رود در جریان باش

[که همواره، هر کس، هر چه قدر بخواهد، از آن بر می دارد]

4 ـ و فی السر کالیل

در رازداری چون شب باش

[که همه چیز در تاریکی اش پنهان می شود]

5 ـ و فی التسلیم کالمیّت

در اطاعت از خدا مثل میت باش

[که قدرت هیچ اما و اگر و بحث ندارد]

خصوصیات اخلاقی مدیران

مطالب مشابه :

آنچه مدیران مدارس در تدوین برنامه سالانه باید بدانند :

آنچه مديران بايد بدانند

تفکر دلفینی

آنچه مدیران مدارس می دانند

آنچه والدين بايد بدانند

آنچه باید پدر و مادرها و آموزگاران درباره ی کلاس اولی ها بدانند

خصوصیات اخلاقی مدیران

آنچه یک معلم باید بداند(معلم روز)

نوروز 94 مبارک