موزه معماری

موزه معماری تبریز

تبریز اولین پایتخت ایران در زمان صفویان و شهر ولیعهدنشین دودمان قاجار بودلذا همین امر باعث شده ساختمانهای زیبا و بسیار متنوعی در تبریز از قدیم بر جای بماند که اکنون بیش از ۶۰۰ مورد از آنها شناسایی و در حال باز سازی میباشند که اکثر آنها اکنون تبدیل به موزه به عناوین مختلف شده اند.ساختمان موزه معماری تبریز یکی از زیباترین ابنیه های سنتی و زیبای تبریز میباشد که شامل سه خانه به هم پیوسته میباشد.تنوع نمای ساختمانها و سبکهای معماری مربوط به دوره های مختلف را میتوان به عینه در این مجموعه زیبای تاریخی دید

این موزه شامل 3 واحد بنای تاریخی زیبا از دوره زندیه و قاجاریه، در برگیرنده انواع معماری بی نظیر اسلامی ایرانی، به سال 1150 هجری قمری ساخته شده و امروز بعنوان دانشکده معماری دانشگاه هنر مورد استفاده قرار می گیرد.

خانه بهنام

ساختمان بهنام یکی از ساختمان‌های تاریخی دانشگاه هنر اسلامی تبریز است که قدمت آن به اواخر دورهٔ زندیه می‌رسد.این ساختمان خود از سه بخش تشکیل شده است و در زیر تصاویر بخشهای مختلف آن نمایش داده شده است. مساحت این بنا ۱٬۹۰۰ متر مربع است و بخش اداری دانشکدهٔ معماری و شهرسازی را در خود قرار داده‌است. تالار مرکزی ساختمان بهنام به‌دلیل نقاشی‌شده بودن دیوارها و شومینه‌ها از مهم‌ترین آثار معماری دورهٔ زندیه به‌شمار می‌رود

خانه بهنام، كه از اواخر دوران قاجار به يادگار مانده است . به دليل معماري ظريف، پنجره‌هاي مشجر و طاق‌هاو ايوان‌هاي بلند و بزرگ خود جلوه ويژه‌اي دارد.فضاهاي اندروني و بيروني اين ساختمان عهدقجري علاوه بر تزيينات داخلي به دليل طراحي متناسب با فصول مختلف سال از جهت تعادل درجه حرارت و چشم‌انداز زيبا، چشم بازديدكنندگان را در هنگام‌ديدار ازاين بناي باعظمت خيره مي‌كند.

وسعت اعياني " خانه بهنام" سه هزار مترمربع بوده و منظره بيروني آن به دليل گچبري‌هاي هنرمندانه،نماي آجري سرخ‌گون و حوض آسماني‌رنگ وسط حياط ،وضعيت تبريز در سال‌هاي اول قرن چهاردهم شمسي را در ذهن گردشگران تداعي مي‌كند." گره‌سازي " خانه بهنام ازمهمترين ويژگي‌هاي معماري اين بناي تاريخي است كه بازي نور را با هنر منبت‌كاري و ايجاد طرح‌هاي هندسي و تزييني مختلف در هم آميخته است.

خانه گنجه‌ای‌زاده

ساختمان گنجه‌ای‌زاده یکی از ساختمان‌های دانشگاه هنر اسلامی تبریز است که پیشینهٔ آن به اواخر دورهٔ قاجاریه و اوایل دورهٔ پهلوی می‌رسد.اين بنا يكي از ساختمانهاي تملك شده توسط دانشگاه هنر اسلامي تبريز در عرصه اي به مساحت 3000 مترمربع كه با دو خانه تملك شده قدكي و بهنام مجموعاً بالغ بر 7000 مترمربع عرصه دارد. دسترسي اين خانه از كوچه مقصوديه مي باشد كه از قديميترين محلات تبريز است.

بنا شامل دو بخش است. بخش شرقي متعلق به دوره قاجاريه و بخش غربي احتمالاً در اوائل پهلوي اول به ساختمان قبلي اضافه شده است. نماي شرقي رو به طرف جنوب ساخته شده است و پلان معماري آن با ساختمان قدكي قابل مقايسه است. هسته اصلي اين ساختمان اتاق طنبي است كه در طرفين آن راهروهاي ورودي و در جانبين آن اتاقهاي جانبي (گوشوار) قرار گرفته است. از پيش آمدگي اتاقهاي گوشوار به عنوان ايوان ستونداري استفاده شده است. ايوان شامل 5 دهنه مي باشد كه با قوسهاي نيم دايره پوشش شده است. در بخش شمالي طنبي نيز ايواني با سه دهنه وجود داشته است كه مشرف به حياط اندروني بوده است. حياط اندروني شمالي در طول زمان از بين رفته و سمت شمالي طنبي را ديوار كشيده اند.

اين بخش ساختمان در سه طبقه شامل زير زمين- طبقه همكف و طبقه اول احداث شده است. در زير اتاق طنبي حوضخانه قرار دارد. بخش غربي مجموعه مربوط به اوائل پهلوي اول و ورودي آن شرقي به غربي است و هر بال راهرو سه اتاق و جمعاً داراي شش اتاق است. اين بخش نيز در سه طبقه شامل زيرزمين، همكف و طبقه اول ساخته شده است. ساختمان داراي ايوان ستونداري در جبهه شرقي است. ازاره هر دو بخش از بنا با سنگهاي اسپراخون حفاظت و تزئين شده و نماهاي خارجي و زيرزمينها آجري است. احت این بنا ۴٬۱۴۲ متر مربع شامل سه طبقهٔ مجزا است که آتلیه‌ها، کلاس‌های درس و سایر بخش‌های آموزشی دانشکدهٔ معماری و شهرسازی در آن قرار گرفته‌اند. ساختمان گنجه‌ای‌زاده دارای معماری برونگرا است که این شیوهٔ معماری در اکثر بناهای دوره قاجاریه دیده می‌شود.

خانه قدکی

این بنا متعلق به اواسط دوره قاجاريه بوده و در دو دوره تكميل شده است و شامل اندروني و بيروني است. از سـردر به هشتي و از هشتي به حياط باغچه وارد ميشويم. طنبي بزرگ شرقي، غربي است. پنجره هاي اروسي آن با شيشه هاي رنگي به شمال و جنوب باز مي شود. ايوان ستوندار در جنوب طنبي رفيع و بلند است. ارتفاع ستونهاي ايوان شمالي معادل ارتفاع طنبي است. اتاقهاي گوشوار در طرفين طنبي قرار گرفته است. زير اتاق طنبي حوضخانه است. سقف حوضخانه گنبد با كاربندي آجري و با سكوهاي جانبي و حوض سنگي داراي جلوه خاصي است.

اندروني داراي اتاقهايي در اضلاع شرقي و غربي حياط ميباشد. تناسبات معماري، وسعت ساختمان و تنوع طاقها و گنبدها در سقف زيرزمينها جالب توجه است. علاوه بر تناسبات كليه اندامهاي بنا كه چشمگير است، نماي ساختمان داراي انواع طرحهاي آجركاري است. ظرافت اروسي ها، آئينه كاري و گچبري سقف ايوان و تنوع كاربنديهاي آجري، آرايش حوض و باغچه و رف بندي اتاق با كيفيت عالي است.

موزه معماری

خانه گنجه‌ای‌زاده

مطالب مشابه :

پلان شماتیک موزه فرش

پلان معماری موزه ۳

موزه هنرهاي معاصر

موزه معماری