چرخه ی آب

این حقیقت است كه آبی كه امروزه مورد استفاده قرار می دهیم، صدها میلیون سال است كه وجود دارد و مقدار آن خیلی تغییر نكرده است. آب در سرتاسر دنیا حركت می كند، شكل آن تغییر می كند، توسط گیاهان و جانوران جذب می شود اما هرگز ناپدید نشده و از بین نمی رود. آب چرخه ای عظیم و دائمی را طی می كند كه آن را چرخه آب می نامیم(هیدرو به معنی آب است).

فرآیندهای متعددی با هم در كارند و سبب می شوند كه آبهای زمین به صورت چرخه دائما در حركت باشند. در چرخه آب پنج فرآیند دخیلند: تراكم، بارش، نفوذ، روان آب و تبخیرو تعریق. این فرآیندها همزمان بوده و به غیر از بارش، بقیه دائمی می باشند.

این پنج فرآیند، تراكم، بارش، نفوذ، روان آب و تبخیرو تعریق، با هم چرخه آب را می سازند. بخار آب متراكم شده و ابرها را تشكیل می دهدكه در شرایط مناسب منجر به بارش می شود. باران به سطح فرو می ریزد و به خاك نفوذ می كند یا به صورت روان آب جریان می یابد. آب سطحی(مثل دریاچه ها، رودخانه ها، اقیانوسها و غیره) تبخیر شده و به صورت رطوبت به جو بر می گردند در حالیكه گیاهان طی فرآیند تعریق، آب را به جو برمی گردانند.

تراكم فرآیندی است كه طی آن آب از حالت بخار به حالت مایع تبدیل می شود. غالبا بخار آب موجود در هوا،‌ در اثر همرفت به سمت بالا می رود. یعنی هوای گرم و مرطوب بالا رفته و هوای سرد به سمت پایین حركت می كند. همانطور كه هوای گرمتر بالا می رود، بخار آب انرژی خود را از دست داده و حرارت آن افت می كند. در نتیجه،‌ بخار آب به حالت مایع یا یخ در می آید.

می توانید در عمل،‌فرآیند تراكم را مشاهده كنید، هنگامیكه بطری لیموناد سردی را از یخچال برداشته و آن را در هوای اتاق قرار می دهید. دقت كنید كه لیموناد چگونه خارج می شود. آب نمی تواند از داخل بطری خارج شود بلكه به صورت بخار آب به هوا وارد می شود. همانطور كه هوای اطراف سرد می شود، آب به صورت قطره در می آید.

بارش، آبی است كه به صورت باران، تگرگ یا برف از ابرها می بارد. بارش وقتی آغاز می شودكه بخار آب متراكم شده و در اتمسفر سنگین شود. در نتیجه نمی تواند در جریان هوای اتمسفر باقی بماند و فرو می ریزد. در بعضی موارد، آب بارش،‌ قبل از اینكه به سطح برسد، تبخیر می شود. اگرچه در اكثر موارد،‌آب بارش به سطح زمین می رسد و در سطح جریان می یابد، علاوه بر آن آب سطحی دررودخانه ها و دریاچه ها هم جمع می شود یا با نفوذ به خاك، آب زیرزمینی را تشكیل می دهد.

بخشی از بارش كه به سطح زمین می رسد‌، طی فرآیند نفوذ به داخل زمین می رود. میزان آبی كه به زمین نفوذ می كند بسته به درجه شیب زمین، میزان و نوع پوشش گیاهی، نوع خاك و سنگ و میزان اشباع شدگی خاك، متفاوت است. وجود سوراخهای بیشتر(تركها، حفره ها، درزه ها)،‌ میزان نفوذ را افزایش می دهد. آبی كه به خاك نفوذ نكند، در سطح به صورت روان آب جاری می شود.

بارشی كه به سطح زمین می رسد اما به خاك نفوذ نمی كند روان آب نامیده می شود. روان آب در نتیجه ذوب برف و یخ هم به وجود می آید.

هنگامی كه میزان بارش زیاد است، خاكها از آب اشباع می شوند. با افزایش بارش، آب اضافی نمی تواند به خاك وارد شود. روان آب به رودخانه ها و رودها وارد شده و مقدار زیادی از آب اضافی جریان می یابد. آب سطحی همیشه به سمت پایینترین نقطه ممكن، معمولا اقیانوسها، حركت می كند. در طول این مسیر، بخشی از آب تبخیر می شود، بخشی به زمین نفوذ كرده یا برای مقاصد كشاورزی یا صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.

تبخیر و تعریق،‌ آبی است كه از زمین تبخیر شده و یا توسط گیاهان تعریق می شود. تبخیر و تعریق، راهی برای ورود مجدد بخار آب به هواست.

تبخیر، ‌هنگامی رخ می دهد كه انرژی تابشی خورشید، آب راگرم كرده و سبب می شود كه ملكولهای آب فعال شوند در نتیجه بخشی از آنها، به صورت بخار وارد اتمسفر می شوند.

تعریق، هنگامی رخ می دهد كه گیاهان آب را توسط ریشه جذب كرده و آن را از طریق برگها پس می دهند كه این فرآیند به علت حذف و انتقال آلاینده ها، آب را تمیز می كند.

همانطور كه دیدید، فرآیندهای بسیاری در جریان هستند تا آب مورد نیاز شما تامین شود. این فرآیندها همیشه در جریان هستند. اگر قطب جنوب یخ زده است، به آن معنا نیست كه در آن تبخیر رخ نمی دهد(یخ می تواند مستقیما، طی فرآیندی كه تصعید نامیده می شود، به بخار تبدیل شود و اگر بیابان ساهارا بسیار داغ است، به آن معنا نیست كه در آن بارندگی صورت نمی گیرد(بارش قبل از این كه به زمین برسد، تبخیر می شود).
بنابراین، آبی كه شما امروزه می نوشید، هنگامی كه دایناسورها به زمین حكمفرمایی می كردند، وجود داشته است

چرخه ی آب

مطالب مشابه :

پاورپوینت تشکیل ابر و بارش

چرخه ی آب

تحقیق علوم(چرخه ی آب)

چرخه ی آب

چرخه ی آب علوم سوم ابتدایی

چرخه ی آب+علوم+سوم