سازمان چاي از انحلال تا احياي مجدد؛ طلاي سبز از بوته فراموشي خارج مي شود

سازمان چاي از انحلال تا احياي مجدد؛ طلاي سبز از بوته فراموشي خارج مي شود

گزارش: محمدحسين مهذب
سازمان چاي بايد منحل شود. هيئت وزيران دولت اصلاحات در جلسه
6 ارديبهشت ماه سال 1383 بنا به پيشنهاد وزارت جهاد كشاورزي و به استناد ماده 29 قانون برنامه سوم مصوب سال 1379 اين تصميم را گرفت و آيين نامه اجرايي ماده ياد شده را تصويب كرد. در ماده 7 اين مصوبه آمده است: وزارت جهاد كشاورزي موظف است با همكاري سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور تا پايان سال 1383 نسبت به انحلال شركت سهامي چاي ايران با رعايت قوانين و مقررات مربوط اقدام نمايد. در تبصره يك اين ماده نيز آمده است: وظايف حاكميتي سازمان مذكور به وزارت جهاد كشاورزي منتقل و تشكيلات متناسب به پيشنهاد وزارت مذكور و تاييد سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور ايجاد و وظايف غيرحاكميتي آن به سازمان مركزي تعاون روستايي ايران و بخش غيردولتي منتقل مي گردد. به دنبال اين مصوبه مجمع عمومي فوق العاده سازمان چاي كشور در تاريخ 29 تيرماه سال 83 در محل دفتر مهندس حجتي وزير جهاد كشاورزي وقت با حضور اعضاي مجمع تشكيل شد. در اين جلسه اعضا مركب از وزراي جهاد كشاورزي، بازرگاني، امور اقتصادي و دارايي، صنايع و معادن و رييس سازمان مديريت و برنامه ريزي وقت موافقت خود را با انحلال سازمان چاي كشور اعلام و صورتجلسه تنظيمي نيز به امضاي اين افراد رسيد.
ماجراي انحلال اين سازمان ادامه داشت تا اينكه دكتر محمود احمدي نژاد چندي پيش در سفر به سمنان دستور احياي سازمان چاي را صادر و شوراي اداري را مسئول پيگيري اين موضوع كرد. با اين توصيف گزارشي از انحلال سازمان چاي تا احياي مجدد همچنين مشكلات پيش روي صنعت چاي كشور از نظرتان مي گذرد: با اين اميد كه با سازماندهي جديد اين محصول از بوته فراموشي خارج شود.
صنعت چاي كشور سال هاست در بحران بسر مي برد. توليد داخل كفاف مصرف را نمي دهد. بايد براي پر كردن خلأ توليد تا مصرف واردات انجام شود. اما همين توليد داخل نيز با مشكلات عديده اي روبرو است كه بنظر مي رسد طي سال هاي گذشته تا به امروز مسائل و مشكلات باعث شده انبارها مملو از چاي داخل باشد. از سوي ديگر واردات افسار گسيخته باعث شد مردم نتوانند براي خريد چاي مورد نياز تصميم بگيرند. ذائقه مردم به چاي خوش طعم ايراني عادت كرده بود. اين موضوع را خارجي ها به خوبي مي دانند براي همين هم واردكنندگان اقدام به ورود چاي با طعم مطابق ذائقه مردم مي كنند. ولي دست اندركاران اصلي چاي معتقدند اكثريت قريب به اتفاق محصول وارداتي از كيفيت لازم برخوردار نيست و خارجي ها با اضافه كردن انواع اسانس ها و مواد ديگر طعم آن را حفظ كرده اند.
استاندارد چاي در كشور ما تدوين شده و واردكنندگان و توليدكنندگان موظف به رعايت اين استانداردها هستند. مردم دقت كنند روي بسته هاي چاي كه كد نشانه گذاري استاندارد ثبت شده را خريداري كنند در غير اين صورت چاي عرضه شده قاچاق و بي كيفيت است. از سوي ديگر دولت عرضه چاي در بسته هاي زير 10كيلوگرم را ممنوع كرده است. واردكنندگان رسمي كه اقدام به واردات چاي مي كنند آن را بصورت فله و در بسته هاي بيش از 10كيلوگرم وارد و در بسته هاي نيم كيلوگرمي به بازار عرضه مي كنند كه اين نوع محصول نيز داراي كد نشانه گذاري استاندارد است.
ماجراي انحلال سازمان چاي
مقدمات انحلال سازمان چاي كشور از سال 1369 فراهم شد. از زماني كه از وزارت بازرگاني جدا شد و به وزارت جهاد كشاورزي منتقل شد. ايرج هوسمي رييس هيئت مديره اتحاديه چايكاران كشور با اعلام اين مطلب درباره انحلال و احياي سازمان چاي مي گويد: قبل از اين انتقال اداره بازرگاني مكلف بود كسري توليد را از خارج وارد كند. بخش خصوصي با حواله اي كه از اداره بازرگاني مي گرفت مشروط بر اين بود كه واردات را بايد با توليدات داخل زير نظر كارشناسان سازمان چاي مخلوط كرده و پس از فرآوري بسته بندي و وارد بازار كنند. هيچكس نيز مختار نبود راسا واردات انجام دهد و همان چاي وارداتي را به بازار عرضه كند و بدين ترتيب چاي توليد داخل مصرف مي شد و كمبود بازار و مصرف نيز از طريق واردات كنترل شده تامين مي شد و بر كيفيت واردات نيز نظارت كافي انجام مي گرديد. اما بعد از انتقال سازمان چاي به وزارت جهاد كشاورزي سياست اختلاط چاي داخله و وارداتي قطع شد. براي كمبود مصرف نيز حواله براي واردات صادر مي شد. در نتيجه اعمال اين سياست طي 10 سال قريب به 98 هزار تن چاي توليد داخل كه توليد و فرآوري شده بود روي دست سازمان چاي ماند و به مصرف نرسيد و مصرف كشور از طريق واردات تامين مي شد.
وي در پاسخ به اين سؤال كه چاي توليد و فرآوري شده را چه مدت مي توان در انبار نگه داري كرد گفت: در بهترين شرايط كه رطوبت در انبار نباشد و آلاينده هاي هوا به انبار نفوذ نكند مي توان چاي را 2 سال نگهداري كرد.
هوسمي با اشاره به انحلال رسمي سازمان چاي در سال 83 گفت: پس از اين اقدام دولت وقت طرحي بنام اصلاح ساختار تشكيلاتي چاي با نيت بهبود بخشيدن به كيفيت چاي تصويب و به مرحله اجرا گذارده شد، اما به هدف مورد نظر و مطلوب كه توليد چاي با كيفيت بود، نرسيد. با شكست اين طرح، سازمان چاي به سازمان تعاون روستايي واگذار شد. آنها نيز به دليل فقدان اطلاعات و تخصص و تفحص موفق نبودند. اميد ما نيز اين بود كه سازمان چاي خود توليت امور را به دست گيرد كه ظاهرا قرار است اين كار انجام شود و دكتر احمدي نژاد رئيس جمهور دستوري در اين زمينه صادر كرده اند ولي عملا هنوز كاري انجام نشده است. وي درباره خروج چاي از بحران فعلي گفت: در صورت تشكيل مجدد سازمان چاي بايد به شكل اوليه آن كار چاي سامان پيدا كند. يعني توليد داخل انجام شود و مازاد نياز مصرف با واردات كنترل شده انجام شود و پس از اختلاط چاي داخل با وارداتي به بازار مصرف عرضه شود.
صنعت بدون متولي
يوسف قاسمي نماينده مردم لاهيجان و سياهكل در مجلس شوراي اسلامي پيرامون احياي مجدد سازمان چاي يادآور شد: چاي توليدي در كشور طي سال هاي گذشته دچار حوادث ناگواري شده است.
چاي محصولي استراتژيك براي خطه شمال كشور است. از شهرهاي آستانه تا رامسر اين محصول كشت مي شود. وي ميزان توليد داخل چاي را كمتر از 30 هزار تن و نياز كشور را 120 هزار تن اعلام كرد و گفت: سالانه نيز بين 135 تا 140 هزار تن از مبادي رسمي و غيررسمي وارد كشور مي شود. قاسمي خاطرنشان كرد: نزديك به 350 هزار نفر در توليد، فرآوري و عرضه چاي در شمال كشور فعال هستند. نماينده مردم لاهيجان درباره احياي سازمان چاي يادآور شد: اين سازمان زماني زير نظر وزارت بازرگاني فعاليت مي كرد و پس از منفك شدن از اين سازمان به وزارت جهاد كشاورزي سپرده شد و به نوعي از انحصار آزاد شد ولي باز متولي مشخصي نداشت. با پيگيريهاي نمايندگان شرق گيلان در مجلس طرحي را ارايه كرديم تا چاي از اين وضعيت نابسامان خارج شود. قاسمي درباره اين طرح گفت: دولت در حال حاضر اعتباراتي را براي چايكاران در نظر مي گيرد و براي هر كيلو چاي نيز بطور شناور از كيلويي 350 تا 450 تومان يارانه پرداخت مي كند. وي افزود: پيشنهاد نمايندگان اين است كه اين يارانه و اعتبارات مستقيم به كشاورز داده شود تا او تكليف كار خود را بداند. نماينده مردم لاهيجان و سياهكل گفت: بحث چاي عرضه و تقاضاست و تنظيم بازار بر آن بايد اشراف داشته باشد.
كارگروه فعالي نيز مركب از نمايندگان وزارتخانه هاي بازرگاني، صنايع و معادن و جهاد كشاورزي بايد نظارت داشته باشند تا كار بخوبي پيش برود.
قاسمي درباره ميزان چاي موجود در انبارها نيز گفت: در حال حاضر هر چه توليد شده در انبارهاست ولي آمار دقيقي از ميزان چاي موجود در انبارها در دست نيست.
تشكيل سازمان چاي وضعيت را سامان مي دهد
نماينده مردم رودسر و املش در مجلس نيز معتقد است:تشكيل سازمان چاي حلقه هاي توليد، فرآوري و مصرف چاي را ساماندهي مي كند.
اسدالله عباسي با اشاره به وضعيت چاي افزود: طبق قول هايي كه داده شده است، امسال چاي توليد و فرآوري شده، خريداري نشد و در شرايط سختي قرار داريم.
وي ادامه داد: مابه التفاوت 80تومان سال گذشته هنوز به كارخانه داران چاي پرداخت نشده است.
عباسي درباره خريد چاي از طريق سازمان بازرگاني خاطرنشان كرد: اگر طبق قولي كه دادند 5هزارتن چاي از طريق سازمان بازرگاني و اصناف از كارخانه داران خريداري شود، مي تواند راهكار مناسبي براي خروج چاي از انبارها باشد.
وي اضافه كرد: طبق بررسي هاي انجام شده مقرر شد 3هزار تن چاي طي روزهاي آينده خريداري شود كه اگر به صورت عادلانه اين كار صورت گيرد، اقدام خوبي خواهد بود.
نماينده مردم رودسر و املش تشكيل سازمان چاي را مهم ترين مسئله خواند و اظهار داشت: در حال حاضر به دليل عدم تشكيل اين سازمان، چاي ساماندهي و مديريت شده نيست.
عباسي خاطرنشان كرد: مقدمات تشكيل سازمان چاي فراهم شده، ولي هنوز تشكيل نشده است و تا زماني كه اين سازمان راه اندازي نشود، حلقه هاي توليد، فرآوري و مصرف درست نمي شود.
وي تأكيد كرد: چاي بايد زير يك مديريت و يك سازمان قراربگيرد تا مشكل اين محصول برطرف شود.
نماينده مردم رودسر و املش توليد امسال چاي در گيلان را نسبت به سال گذشته مرغوب تر و با كيفيت تر اعلام كرد و گفت: در زمينه فرآوري چاي پيشرفت چنداني نداشتيم.
عباسي گفت: اگر سازمان چاي تشكيل شود، مشكلات آن نيز به مرور زمان برطرف مي شود در غير اين صورت تغييري در وضعيت چاي حاصل نمي شود.
مشكلات ريشه اي حل مي شود
به گفته مديركل هماهنگي امور اقتصادي استانداري گيلان، احياي سازمان چاي مي تواند به صورت ريشه اي و بنيادي مشكلات آن را برطرف كند.
حسين كاووسي، احياي سازمان چاي شمال را حاصل پيگيري هاي مستمر مسئولان استاني و عنايت ويژه دولت دانست و تصريح كرد: براساس اين توجه، اداره كل چاي شمال به سازمان چاي ارتقا يافته است.
وي با اشاره به كارايي سازمان چاي اظهار داشت: در حال حاضر سازمان چاي نياز به پياده سازي ساختار تشكيلات و تأمين بودجه هاي جاري و تملك دارايي دارد.
كاووسي ادامه داد: با ياري و همكاري وزارتخانه هاي مختلف، به زودي ساختار تشكيلاتي سازمان چاي مشخص مي شود و فعاليت خود را آغاز مي كند.
مديركل هماهنگي امور اقتصادي استانداري گيلان درباره وضعيت بازرگاني چاي تصريح كرد: براي اينكه بازرگاني چاي به روال منطقي حركت كند، نياز به توليد چاي با كيفيت داريم كه اين مقوله به چند حلقه متصل مي شود.
وي حلقه چينش را مهم ترين اصل دانست و تأكيد كرد: فرهنگ خوب چيدن برگ سبز چاي بايد اشاعه پيدا كند و چاي خوب نيز با قيمت مناسب از چايكاران خريداري شود و چاي سازان نيز با بهره گيري از ارتقاي تكنولوژي و بهينه سازي فناوري بتوانند با استفاده از آخرين يافته هاي عمل آوري چاي، توليد مطلوب داشته باشند.
كاووسي با تأكيد بر ضرورت اشاعه فرهنگ سازي در چيدن برگ سبز چاي خاطرنشان كرد: چاي مطلوب، خوب و با كيفيت در انبارها انباشته نمي شود و با قيمت مناسب راهي بازارهاي خارجي شده و قيمت خود را به دست مي آورد.
احياي باغهاي چاي ضرورت اول
يكي از پيشكسوتان و تاجران قديمي چاي در گفت وگو با كيهان پيرامون مسائل و مشكلات بوجود آمده براي اين محصول در كشور مواردي را يادآور شد: وي كه از عنوان كردن نام خودداري كرد، درباره احياي مجدد سازمان چاي گفت: اولا، آيا كالاهاي كشاورزي مانند: سيب، پرتقال، ليمو، زيتون و... مگر سازمان دارند تا آنجايي كه مي دانم پسته بخاطر محصول استراتژيك و صادراتي بودن آن يك اتاق پسته در وزارت جهار كشاورزي دارد. ثانياً اگر ما به سمت خصوصي سازي مي رويم چرا بايد دستگاهي ايجاد كنيم و كشاورز مجددا اسير بوروكراسي هاي اداري بشود. كشاورز بايد توليدش را انجام دهد و كارخانه محصول را فرآوري نمايد. كالاها امروزه و براساس پروسه توليد وارد بازار مي شوند و چاي نيز براساس عرضه و تقاضا در بازار بايد بفروش برسد. نبايد سيستم دولتي را مجدداً احيا كرد زيرا تجربه نشان داده كه در سيستم دولتي به دليل شرايط خاص آن مشكلات دو چندان مي شود. دولت فقط بايد حاكميت داشته باشد. دولت بايد كشاورز را حمايت كند و در چارچوب وزارتخانه مربوط مشكلات را حل كند. با تشكيل سازمان دولتي مجبور هستيد چاي نامرغوب توليدي را نيز خريداري كنيد. چون براي كشاورز با احياي سازمان توقع بوجود مي آيد و او سازمان را مكلف به خريد هرگونه توليد مي داند.
او مي افزايد: چاي تنها كالاي مسئله دار در كشور است، زيرا برگ آن سريع الفساد است. از زمان چيدن 2 ساعت كشاورز وقت دارد تا آن را به كارخانه برده و فرآوري كند. سازمان تعاون روستايي پس از انحلال سازمان چاي توليت كار را به عهده گرفت، طرح اصلاح ساختار نيز از سوي دولت وقت نوشته شد ولي امروز مي بينيم مشكلات همچنان باقي است پس اگر قرار بود با تشكيلات دولت مشكل حل شود كه بايد تاكنون انجام مي شد. ولي پروسه همان است كه بود يعني برگ سبز خريداري مي شود و فرآوري انجام مي گيرد و چاي توليد داخل وارد انبار مي شود. از سال 79 و تاقبل از انحلال سازمان چاي 77 هزارتن چاي در انبارها بوده است، منطق مي گويد بايد فكري براي اين وضعيت كرد.
نكته ديگر اينكه امروز ديگر برگ سبز توليدي كيفيت لازم را ندارد. دولت اگر مي خواهد كمكي به اين وضعيت كرده باشد بايد زمين هاي چاي را «هرس كف بر» كند.
زيرا بوته هاي چاي امروزه عمر 50 تا 60 و يا 100 ساله دارند. اين بوته بايد از بيخ زده شود و بوته و نهال جديد كاشته شود تا محصول مرغوب كشت شود. اتفاقا اگر دولت از مهرماه امسال شروع كند و هرس كف بر را انجام دهد پس از 2 سال بوته چاي بسيار مرغوب به عمل خواهد آمد. وي هزينه
به زراعي باغات چاي را هر هكتار 700 هزار تومان اعلام مي كند. از اين پيشكسوت صنعت چاي درباره سطح زيركشت پرسيدم كه در جواب گفت: كشاورزان و دست اندركاران در شمال اين ميزان را 34 هزار هكتار اعلام مي كنند ولي اين ميزان نيست و كمتر است ولي دولت مي تواند با نظارت بر كار به زراعي باغات چاي را احيا كند و محصول درجه يك در اختيار مصرف كننده قرار دهد. وي چاي توليد داخل موجود در انبارها را حدود 160 تا 170 هزار تن اعلام مي كند. وي يادآور مي شود: حرف آخر را امروز مصرف كننده مي زند و بايد چاي مطابق با ذائقه مردم توليد كرد. وضعيت بازار را نيز عرضه و تقاضا تعيين مي كند.
از وي درباره واردات رسمي و غيررسمي چاي پرسيدم كه گفت: سالانه حدود 80 هزار تن چاي بطور قاچاق وارد كشور مي شود و 40 هزار تن رسمي وارد مي شود. او در پاسخ به اين سؤال كه قبلا اتحاديه فروشندگان چاي تعدادي از مارك هاي چاي را غيراستاندارد اعلام كرده بود و آيا واردات اين نوع چاي ادامه دارد گفت: نوعي از چاي احمد كه در داخل عرضه مي شود و نشان استاندارد ايران را دارد مشكلي ندارد.
ولي چاي با مارك احمد- دوغزال- محمود- محسن- زرين- گلدان- الكوزي و... قاچاق است. توليدكنندگان اين محصولات با اضافه كردن طعم دهنده ها و عطرهاي خاص مردم را فريب مي دهند.
ولي توصيه ما اين است كه مردم چاي توليد داخل با بسته بندي مناسب كه امروز عرضه مي شود مصرف كنند و همه آنها استاندارد لازم را روي بسته دارند.
دلايل افت كيفيت چاي توليدي در كشور
مديركل چاي شمال با اشاره به پايين بودن كيفيت چاي ايراني اختصاص تسهيلات براي بهينه سازي باغهاي نهال چاي را براي افزايش كيفيت مفيد مي داند.
حميد نصري در گفت وگو با خبرنگار اقتصادي خبرگزار فارس اظهار داشت: 12 ميليارد تومان درخواست تسهيلات براي نوسازي باغهاي چاي در سال جاري شده است كه به وسيله آن 20 تا 30 درصد باغها هرس كف بر و حدود 15 تا 20 درصد باغها هرس كمربر شود.
مديركل چاي شمال افزود: بوته هاي چاي شمال 15 سال است كه هرس كف بر نشده و در صورت انجام اين كار يك سال باغ محصول ندارد و سال بعد بوته جوان در باغ رشد مي كند.
نصري با اشاره به سفر يك هفته اي خود و كارشناسان به كشور آفريقايي و چاي خيز كنيا افزود: پيربودن بوته ها باعث چاي بي كيفيت مي شود، درحالي كه در كشور كنيا بوته ها بعداز 40 تا 50 سال شخم زده و نهال جوان در باغ كاشته مي شود، اما در ايران بوته هاي 100 ساله چاي نيز به چشم مي خورد.
وي در پاسخ به اين پرسش كه آيا از تسهيلات 12 ميليارد توماني مبلغي جذب شده، گفت: تاكنون هيچ تخصيصي از اعتبارات ديده نشده و اگر شبكه بانكي اين اعتبارات را از مهرماه تخصيص دهد، بهترين موقع براي كشاورزان است كه كشاورزان در فصل زمستان نسبت به اصلاح باغ اقدام كنند.

سازمان چاي از انحلال تا احياي مجدد؛ طلاي سبز از بوته فراموشي خارج مي شود

مطالب مشابه :

ليست شرکتهاي داراي مجوز فعاليت بازاریابی شبکه ای در ایران

ترفند افزایش آمار وب

سازمان چاي از انحلال تا احياي مجدد؛ طلاي سبز از بوته فراموشي خارج مي شود

زندگی مثل چای است

دقت كنيد كه زبان كيبرد فارسي باشه

گرما زدگی و روشهای مقابله با آن

سیاسی اقتصادی

خداحافظ ننه علي