جزوه درسی دانش خانواده و جمعیت قسمت 3(سوم)

فصل سوم : تحکیم خانواده عوامل استحکام خانواده مهارتهای تحکیم خانواده مهارتهای کسب درآمد تقویت کارکردهای خانواده عوامل استحکام خانواده یک) دین داری اعتقادات دینی و رفتارهای منطبق بر شاخص های دینی برسلامت روابط خانواده و استحکام ان تاثیر زیادی دارد چراکه ایمان مذهبی در معنا دارکردن زندگی و و کاستن از رنج های آن نقش دارد و برباری را تقویت می کند و اهل خانواده در بایدها و نبایدهای زندگی تابع دستورات الهی هستند و در همه حال خدا را ناظر و شاهد بر اعمال خود می دانند و از اصول و اخلاق تخطی نمی کنندو از محرمات الهی مانند غیبت و تهمت و دروغ و ... اجتناب می کنند و فضایل اخلاقی مانند صداقت و احترام و محبت و گذشت و عفو را ملکه ی وجودی خود می کنند و... در نتیجه پایه های خانواده را مستحکم می نمایند. به طور خلاصه دارای ویژگی های زیر می باشند: 1- سعادت اخروی 2- ایمان 3- بردباری(عدم مبتلا به یاس و نا امیدی) 4- حاکم بودن دستورات الهی 5- ناظربودن خدا در همه حال . امام حسن علیه السلام می فرمایند: دخترت را به ازدواج پسری با تقوا در آور، زیرا اگر او را دوست داشته باشد به او احترام می گذارد و اگر از او متنفر باشد به او ظلم نمی کند. 6- دینداران از حرام های الهی دوری می کنند و این امر منجر به استحکام خانواده می شود. تهمت ، غیبت و سوء ظن . "کف عن الغیبه فانها ادام کلاب النار" 7- فضایل اخلاقی . مانند صداقت و احترام و... دو) همدلی. ( توانمندی درک همسر و برخورد مناسب با او) انسان از انس سه) برآورده کردن نیاز های خانواده الف) مادی . نباید بخیل بود و لئیم. مرد بخیل پیش بچه ها و همسرش ابرویی ندارد. زن باید نیازهای مادی شوهرش را مقدم بر فرزندان بکند. ب) ارضای نیازهای جنسی حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: اگر مردی نیازهای جنسی خانمش را برآورده نکند و او به گناه بیفتد به هر دو گناه نوشته می شود و برعکس هم همینطور است ج) عاطفی. کمبود محبت خطرناک است . سفارش اکید محبت به بچه یتیم ها. د) معنوی روح از ملکوت سرچشمه گرفته است و خدا به خود نسبت داده است . اگر نیازهای مادی در خانواده برآورده نشود یک نفر می میرد اما اگر نیازهای معنوی برآورده نشود صد هزار نفر را می کُشد باز هم آرام نمی گیرد مثل صدام و هیتلر و... "اولئک کالانعام بل هم اضل" چهار) مدیریت اقتصادی خانواده برنامه ریزی صحیح برای تامین نیازهای خانواده و مسئولیت تامین پوشاک و مسکن و... برعهده شوهر می باشد و زنان با مدیریت مصرف در خانواده کمک به رشد آرامش و آسایش اهل خانه نمایند. پنج) محبت به اعضای خانواده. الف)همسر. حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: اینکه مرد به همسرش بگوید دوستت دارم هرگز از قلب زن بیرون نمی رود. ب) فرزندان. حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: هرکس فرزندش را ببوسد خداوند برای او حسنه می نویسد و کسی که او را شاد کند ، خداوند در روز قیامت او را شاد می سازد شش) مشخص و متعادل نمودن انتظارها در خانواده هایی که انتظارات متقابل زن و شوهر روشن نیست روابط آنان آسیب پذیر است هفت) مشورت کردن و کسب توافق در خانواده مشورت با اعضای خانواده و بالاخص از کودکانی که 14 سالشان تمام شده موجب شخصیت دادن و احترام آنان بوده و در آموزه های دینی هم تاکید شده است . هشت) رازداری افشای اسرار خانوادگی سبب خاری و ذلت اهل خانه خواهد شد نه) عفو و گذشت . از خطاهای همدیگر گذشت کردن و یا تغافل از ارکان استحکام خانواده می باشد. انتظار اين است كه با اهل خانه به ملاطفت و مهرباني رفتار كنيد ، اگر خطايي از آنها سر زد عفو كنيد ، اگر عيبي در آنها ديديد بپوشانيد ، به آنچه مصلحت دين و دنياي آنها است راهنمايي كنيد و بدانيد كه شارع مقدس اسلام آزار رسانيدن به همدیگر را با تاكيد بيشتري حرام فرموده و برايش عقوبت هاي شديد دنيوي و اخروي معين نموده است. مهارت های تحکیم خانواده 1- اظهار محبت . حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند :" ابد الموده لمن ودک تکن اثبت. " دوستی خود را نسبت به آن که دوست داری، اظهار کن تا این دوستی استوار گردد. از حقوق فرزندان احترام به مادر وی است. 2- ارتباط کلامی مناسب. خوب گوش دادن به صحبت های همسر همدلی نمودن با وی از ابراز خستگی و بی حوصلگی موقع صحبت کردن همسرتان خودداری کنید دوری کردن از به کاربردن کلماتی مانند: "توکه می دانی" و "صدبار به توگفتم" و... در سخن گفتن از توهین و تحقیر باید اجتناب کرد. نباید هنگام گفتگو عصبانی شد. 1- روابط زناشویی مطلوب: در هیچ شرایطی بسترتان را ازهم جدا نکنید و از دیدن فیلمهای و مرور پایگاه های اینترنتی نامناسب پرهیز کنید. بر پايه آموزه هاي قرآني و فرمان الهي، زنان و مردان مي بايست در شبانه روز سه وعده را خلوت کنند و در اين سه زمان حتي فرزندان نيز نبايد در خلوت گاه ايشان وارد شوند. در اين سه خلوت زن مي بايست خود را به اشکال مختلف بيارايد و از هرگونه آرايش و زينت بهره برد . يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِيَسْتَأْذِنْكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَالَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْكُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ ۚ مِنْ قَبْلِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُمْ مِنَ الظَّهِيرَةِ وَمِنْ بَعْدِ صَلَاةِ الْعِشَاءِ ۚ ثَلَاثُ عَوْرَاتٍ لَكُمْ ۚ لَيْسَ عَلَيْكُمْ وَلَا عَلَيْهِمْ جُنَاحٌ بَعْدَهُنَّ ۚ طَوَّافُونَ عَلَيْكُمْ بَعْضُكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ﴿٥٨سوره نور﴾؛ اى اهل ايمان ! بايد بردگانتان و كسانى از شما كه به مرز بلوغ نرسيده‏اند [هنگام ورود به خلوت خانه شخصى شما] سه بار [در سه زمان] از شما اجازه بگيرند ، پيش از نماز صبح ، و هنگام [استراحت] نيم روز كه جامه‏هايتان را كنار مى‏نهيد ، و پس از نماز عشا ؛ [اين زمان‏ها] سه زمان خلوت شماست ، بعد از اين سه زمان بر شما و آنان گناهى نيست [كه بدون اجازه وارد شوند ؛ زيرا آنان] همواره نزد شما در رفت و آمدند و با يكديگر نشست و برخاست داريد . اين‏گونه خدا آياتش را براى شما بيان مى‏كند ، و خدا دانا و حكيم است. 4- مهارت کسب در آمد و مدیریت مصرف در آمد از حلال باشد و تا از تاثیر نامطلوب بر فرزندان پیش گیری شود. امام صادق علیه السلام می فرمایند: "اثر درآمد حرام ، در نسل آشکار می گردد." مصرف را مدیریت کنید و مقداری پس انداز داشته باشید به فکر تهیه مسکن باشید و با برنامه ریزی به آن اقدام کنید. اسراف نکنید یک. مسائل مربوط به اشتغال مردان از آغاز زندگي مشترك به دنبال مشاغل سطح بالا نباشيد. بايد شغل شما شرافتمندانه و مال حاصل از آن حلال باشد . در محدوده مشخص فعاليت اقتصادي كنيد. با نحوه حمايتهاي اجتماعي براي اشتغال (وامها و كمكهاي تعاوني و...) آشنا شويد . استرس و نگراني هاي محيط كار را به خانه منتقل نكنيد. اشتغال بيش ازحد شمانبايد به مسئوليتهاي همسري وپدري شماآسيب بزند دو. مسائل مربوط به اشتغال زنان ازاينكه همسرتان در تامين مخارج زندگي كمكتان مي كند، از او تشكر كنيد. به همسرتان كمك كنيد تا در محيط مناسبي اشتغال يابد . در امور خانه به همسر تان كمك كنيد . براي مصرف درآمد خود و همسرتان با هم برنامه ريزي كنيد . از آنجا كه همسرتان در تامين هزينه ها شريكتان است شما هم در خريد خانه يا زمين يا ماشين او را شريك كنيد . سه. مديريت مصرف موارد مصرف خانواده را مشخص كنيد . در حد امكان بخشي از درآمد خود را پس انداز كنيد. هرچه زودتر براي بيمه خود و اعضاي خانواده اقدام كنيد. همسر خويش را از ميزان درآمد خود مطلع كنيد. در باره تهيه مسكن برنامه ريزي كنيد. درمصرف زياده روي نكنيد. به فرزندان خود مسائل اقتصادي را آموزش دهيد. تقويت كاركردهاي خانواده 1) رعايت حدود مرزها در خانواده مهار تماسهاي جسمي و دوري از نگاه ها و روابط كلامي معنادار كه حتي بار جنسي كمي داشته باشد ، در پيشگيري از اختلافات نقش مهمي دارد. 2) تامين نيازهاي عاطفي همسران، فرزندان و والدين امروز خانواده ها ازشكل گسترده به هسته اي تغيير يافته و زنان با تنها ماندن در خانه از داشتن هم صحبت محروم مانده و مشغول بودن افراطي اغلب مردان به مسايل زندگي و عدم وقت گذاشتن كافي به تامين نيازهاي عاطفي زنان و فرزندان زمينه طلاق عاطفي در خانواده ايجاد مي شود. 3) فرزندآوري آثار مثبت فرزندآوري : مستحكم شدن روابط زن و شوهر ـ ايجاد نشاط در محيط خانه و خانواده ـ ايجاد تكامل شخصيتي در پدر و مادر ـ تقويت انگيزه فعاليت در زن و شوهر و.... 4) تقويت نقش تربيتي خانواده نقش تربيتي خانواده علاوه بر تاثير گذاري بر فرزندان معمولا همسران نيز خودآگاه يا ناخودآگاه بر يكديگر تاثير مي گذارند. نقش اعضاء خانواده زن و شوهر: پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله : "کلّ نفس من بني آدم سيد فالرّجل سيّد أهله،و المرأه سيّده بيتها." هر يک از فرزندان آدم فرمان روائيست مرد فرمانرواى کسان خويش است و زن فرمانرواى خانه خويش است. فرزندان و پدر و مادر نقش مادر: بهشت زير پاي مادران است نقش پدر: كسي كه ازطريق كسب روزي حلال براي تامين معاش خانواده تلاش ميكند خداوند را در روز قيامت با چهره اي كه چون ماه شب چهارده مي درخشد، ملاقات مي كند. به آدمي سفارش كرديم كه به پدر و مادر خود نيكي كند(انعام151) همسران و بستگان آن ها ارتباط با بستگان قبل و بعد از ازدواج (صله رحم) واجب است. سبب نزديكي فرد به خداوند مي شود. ازبروز بلاها و مرگ ناخوشايند پيشگيري مي كند. اخلاق افراد را نيكو مي گرداند. همسرداري برترين بانو يکي از عوامل بسيار مهم و اساسي در زمينه‌ي تحکيم خانواده ، تدبير در حسن سلوک با همسر است. اين مفهوم از مفاهيم پيچيده‌اي است که چندين مفهوم ديگر در تشکیل ساختار آن نقش‌آفريني مي‌کند. فراست و کارداني در تدبير منزل و رفتار با همسر، مي‌تواند از تعيين‌کننده‌ترين عوامل موفقيت در آيين همسرداري به حساب آيد. در این متن نمونه هايي از ظرايف و لطايف جلوه‌هاي رفتاري و گفتاري فاطمه سلام الله علیها در برخورد با همسر بزرگوارشان ـ حضرت اميرالمؤمنين علیه السلام ـ بيان مي‌شود تا در تحليل جوانب و جزئيات اين رفتار، گامي به سوي درک کاربردي مفهوم «فراست و تدبير در حسن سلوک با همسر»، برداشته شود. 1 ـ توجه به ظرايف روحيات همسر يکي از عوامل استحکام بخش پيوندهاي مودّت ميان زن و شوهر اين است که طرفين بتوانند حالات و روحيات يکديگر را درک کنند. شايد هيچ عاملي به اندازه‌ي درک متقابل روحيات در زندگي خانوادگي، نمي‌تواند آرامش‌بخش و سازنده باشد. مهمترين عامل و سبب محبت نيز معرفت است و درک روحيه و شناخت ابعاد وجودي همسر، از تجلّيات معرفت به اوست. فاطمه سلام الله علیها علي علیه السلام را خوب مي‌شناخت و بر روحيات او مشرف بود. در شرايطي که ديگران علي علیه السلام را درک نمي‌کردند و از جلوه‌هاي رفتاري وي سوء برداشت مي‌نمودند ، اين همسر گرامي وي بود که او را مي‌شناخت و براي ديگران رفع ابهام مي‌کرد. 2ـ پرهيز از تقاضاي نامقدور در زندگي مشترک، توجه به ظرايف روان‌شناختي که مربوط به روحيه‌ي مردانه يا زنانه است، در رأس مهمترين عوامل مؤثر در استحکام خانواده قرار دارد. علي علیه السلام هرچند يک انسان کامل بود ، لکن در قالب آيتي مذکر، در اين عالم ظهور کرد و در يکي از شئون امکاني خود، حائز مقام رياست اقتصادي خانواده گرديد. وجود فاطمه سلام الله علیها نيز هر چند حاصل همه‌ي عظمت‌هاي لاهوتي بود ، لکن در قالب آيتي مؤنث و تحت تکفل اقتصادي علي علیه السلام به‌‌سر مي‌برد و يکي از جهات کماليه‌ي زندگي مشترک اين دو وجود مقدس اين بود که به ويژگي‌هاي زنانه يا مردانه يکديگر توجه و دقت مي‌فرمودند. در زندگي مشترک معمولاً اگر تقاضايي از سوي زني در برابر همسرش مطرح شود و شوهر قادر بر پاسخ نباشد نوع خاصي از احساس سرشکستگي را در خود خواهد يافت و اين واقعيت روح او را خواهد آزرد. آن‌چه از سطور نوراني زندگي خانوادگي فاطمه سلام الله علیها به دست ما رسيده است، نشان دهنده‌ي اين حقيقت است که فاطمه سلام الله علیها به اين معني توجه وافر داشته و اين نکته‌ي ظريف را همواره رعايت مي‌فرموده است چنان‌که در تاريخ زندگي معصومانه‌اش آمده است: «در يکي از روزها، صبحگاهان امام علي علیه السلام فرمود: فاطمه جان آيا غذايي داري تا از گرسنگي بيرون آيم؟ آن بانو سلام الله علیها فرمود: نه، سوگند به خدايي که پدرم را به نبوت و شما را به امامت برگزيد، دو روز است که در منزل غذاي کافي نداريم؛ امام علیه السلام با تأسف فرمود: فاطمه جان چرا به من اطلاع ندادي تا به دنبال غذا بروم؟ ایشان فرمودند : ، «اي ابالحسن، من از پروردگار خود حيا مي‌کنم که چيزي را که تو بر آن توان و قدرت نداري از تو درخواست کنم.» 3 ـ سازگاري با همسر يکي ديگر از عواملي که سبب تحکيم خانواده مي‌شود ، اين است که زوجين با يکديگر توافق و سازش اخلاقي داشته باشند. مسلم است که وقتي زن و شوهر در کنار يکديگر قرار مي‌گيرند و در جميع شئون زندگي، با يکديگر شريک مي‌شوند ، گاه اختلاف سليقه‌هايي پيدا مي‌کنند. براي آن‌که اين اختلاف‌ها، اساس زندگي مشترک را خدشه‌دار نسازد و قلب همسران را از هم نرنجاند ، بايد به فرآيندي جهت سازش و توافق توسل کرد. در طي اين فرآيند ، هر يک از زن و شوهر از بعضي اميال، خواست‌ها و سليقه‌هايشان براي احترام به نظر همسر خود، چشم‌پوشي مي‌کنند. البته اين امر، درباره‌ي وجود دو معصوم با عامه‌ي مردم متفاوت است. با اين وصف، علي علیه السلام در اين زمينه درباره‌ي همسرش فاطمه سلام الله علیها مي‌فرمايد: «فاطمه مرا به خشم نياورد و مخالفتي با امر من نکرد و هر وقت نگاهش مي‌کردم، تمام غم‌هايم زايل مي‌شد.» 4 ـ محبت و احترام نسبت به همسر يکي دیگر از رموز موفقيت در زندگي مشترک اين است که در پاره‌اي از مسائل جزئي، فراست و دقت نظر اعمال شود. چنان‌که صدا کردن همسر، يک امر بسيار روزمره در زندگي خانوادگي است . در صورتي‌که خطاب به همسر، احترام‌آميز باشد، پژواکي از محبت و صميميت را درپي‌خواهد داشت. وجود مبارک علي علیه السلام و فاطمه سلام الله علیها در رعايت اين نکته نيز، الگو و سرمشق بوده‌اند. آن بانوي بزرگوار، نام همسر خود را با احترام ياد مي‌کرد. گاهي وي را با کنيه «ابالحسن» مي‌خواند و گاهي با ياد قرابت نسبي (يا ابن عم) وي را ندا مي‌داد و گاه با لقب شريف « يا اميرالمؤمنين» او را فرا مي‌خواند و در گاه مؤانست و بعضي از موارد ديگر نيز از سر حکمت، وي را با نام مبارکش مي‌خواند و گاه نيز با ساير القاب مبارک از او ياد مي‌نمود. هرچند که در ميان انبوه ارتباطات وسيع و گسترده‌ي زن و شوهر، خطاب نمودن همسر از ساده‌ترين جلوه‌هاي رفتاري و بسيط‌ترين فرمول‌هاي ارتباطي است ولکن از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. نحوه، نوع و لحن خطاب و آميزه‌هاي احساسي انعکاس يافته در خطاب و بکارگيري اسماء و القاب مناسب براي مخاطب قراردادن افراد ، تأثير عميقي در واکنش‌هاي عاطفي افراد بر جاي مي‌گذارد و زن و شوهر نيز جهت تحصيل خرسندي و رضايتمندي خاطر از يکديگر ، بيش از هر چيز به کنش‌ها و واکنش‌هاي عاطفي مثبت و مناسب نيازمندند؛ لذا بايد به همين مسائل به ظاهر ساده ، ولي مهم نيز توجه نمايند. به عنوان نمونه، فاطمه سلام الله علیها هنگام شکايت مرگ پدر و مشکلات سياسي همسرش را اين‌گونه خطاب مي‌فرمايد: « يا ابن ابي‌طالب » و با اين خطاب، متذکر نسبت علي علیه السلام با پيامبر صلی الله علیه و آله مي‌شود و هنگامي‌که مي‌خواهد خبر رحلت خود را به علي علیه السلام بدهد، ايشان را با خطاب «يا ابن‌عم» فرامي‌خواند تا متذکر نسبت خود و علي علیه السلام شود.

جزوه درسی دانش خانواده و جمعیت قسمت 3(سوم)

مطالب مشابه :

جزوه درس دانش خانواده و جمعیت

جزوه درسی دانش خانواده و جمعیت قسمت 2(دوم)

جزوه درسی دانش خانواده و جمعیت قسمت 3(سوم)

دانلود كتاب جمعيت و تنظيم خانواده

تکلیف درس دانش خانواده و جمعیت ظاهرا روشن گردید

چگونگی معادل سازی درس جمعیت و تنظیم خانواده / نحوه اخذ درس دانش خانواده