منابع،ذخایرو صنایع معدنی شهرستان رفسنجان
منابع،ذخایرو صنایع
معدنی شهرستان رفسنجان
چکیده
این گزارش تحقیقی
برای نخستین بار به بررسی جامعی در مورد پدیده های فلززایی- کانی زایی و تهیه نقشه
منابع و ذخایر معدنی شهرستان رفسنجان می پردازد.نتایج حاصل از این مطالعه نشان می
دهد که کانیهای فلزی، کانیهای صنعتی، و سنگهای نما و تزئینی در طیف وسیعی از پدیده
های ماگمایی، رسوبی و دگرگونی زاییده شده اند. منابع فلزی مهم شهرستان شامل مس و
مولیبدن در سنگهای آتشفشانی نئوژن ایران مرکزی(آذربایجان تا بلوچستان) و سنگ آهن
بیشتر بصورت رگه ای در سنگهای دوران اول تشکیل شده اند. مهمترین منابع غیر فلزی که
برای نخستین بار کشف شده اند، شامل گرونا، ولاستونیت، باریت، فلورین، زئولیت، ماسه
سنگهای ارتوکوارتزیتی و غیره هستند. سنگهای نما و تزئینی بصورت مرمرهای تراورتنی
در حاشیه گسلهای فعال سنگهای پلیوسن، دوران چهارم، مرمریت(سنگهای آهک بلورین) و
مرمرهای دگرگونی ناحیه ای و مجاورتی گزارش شده اند.
نقشه توزیع منابع و
ذخایر معدنی شهرستان رفسنجان که توسط نگارندگان تهیه شده، نشان می دهد که شهرستان
رفسنجان دارای پتانسیل بالقوه ای است که نقش بسیار مهمی در برنامه ریزی
اکتشافی_معدنی و اقتصادی_صنعتی آینده استان کرمان دارد. بررسی احتمالی منابع جانبی
طلا، نقره، مولیبدن، رنیم از کانسارهای مس پورفیری شهرستان، مطالعه و بررسی کفه
های نمکی رفسنجان(نوق) و احداث کارخانه سرامیک صنعتی در این شهرستان با توجه به
مواد خام اولیه فراوان و سهولت دسترسی به آنها، مطلوب به نظر می رسد. چشم انداز
صنایع معدنی رفسنجان امیدوارکننده است. این خوش بینی به ویژه در مورد توسعه صنایع
مس و محصولات جانبی آن و صنایع وابسته کانیهای صنعتی حائز اهمیت است.
مقدمه
در مورد نقشه توزیع
منابع و ذخایر معدنی شهرستان رفسنجان تاکنون هیچگونه بررسی کلی انجام نشده است.
نخستین نقشه فلززایی استان کرمان مربوط به کانسارهای مس بوده که توسط دو محقق
فرانسوی، بازین و هوبنر(Bazin and Hubner) در سال 1969 میلادی ارائه شد. بعد از آن زمین شناسان یوگسلاوی در
سال 1973 نقشه فلززایی کرمان را فقط براساس کرومیت، مس، سرب و روی تهیه
کردند. برای نخستین بار براساس تقسیمات کشوری(آفتابی و انوری) در سال 1367 پس از
چند سال بررسی 6 نقشه جغرافیایی و معدنی، زمین شناسی، مواد معدنی غیرفلزی، مواد
انرژی زا، سنگهای نما و تزئینی را در استان کرمان تهیه کرده اند. همچنین در سال
1372 نقشه منابع و ذخایر معدنی شهرستانهای سیرجان و رفسنجان و جیرفت توسط(آفتابی و
انوری) ارائه شد. هدف اصلی این گزارش بررسی مهمترین منابع و ذخایر معدنی شهرستان
رفسنجان است.
تاریخچه پی جویی و
استخراج مواد معدنی
سرگذشت بسیار قدیمی
معادن در شهرستان رفسنجان، پی جویی و استخراج مواد معدنی روشنگر این واقعیت است که
مردم این خطه به اصول کلی معدن شناسی آشنایی ویژه ای داشتند. در منطقه باغین
کرمان(آبترش، چاری، باداموئیه و غیره) نشان می دهد که پراکندگی سرباره ها در این
مناطق بسیار زیاد است. بعضی سرباره ها دارای مس طبیعی(مس کروی شکل) هستند. جالب
توجه است که در این مناطق درخت بادام کوهی زیاد بوده و احتمالاً بعنوان سوخت مورد
استفاده قرار میگرفته است. شاید به همین دلیل مواد معدنی از اطراف به این مناطق
آورده شده است وجود بعضی سرباره ها در دیوارهای قدیمی مناطق نشان می دهد که
استخراج و ذوب بعضی فلزات به بیش از صد سال می رسد.
موقعیت جغرافیایی و
معدنی شهرستان رفسنجان
شهرستان رفسنجان
یکی از شهرستانهای استان کرمان است که از شمال به بافق در استان یزد، از جنوب به
بردسیر و سیرجان، از غرب به شهر بابک و از شرق به کرمان محدود میگردد(شکل1) مساحت
شهرستان 8769 کیلومتر مربع می باشد. این شهرستان دارای دو بخش مرکزی و انار و دو
شهر رفسنجان و انار است.
شکل زیر نقشه جدید
مواد معدنی فلزی و غیر فلزی و سنگهای تزئینی شهرستان رفسنجان را مشخص می کند.
زمین شناسی منطقه
کوه گبری رفسنجان
منطقه کوه گبری با
وسعت 90 کیلومتر مربع در 40 کیلومتری شرق رفسنجان قرار دارد. کانسارهای اسکارن
آهن_طلا، تنگستن_مس، مس_مولیبدن، سرب_روی_نقره، قلع_تنگستن و عناصر دیگر در محدوده
وسیعی از زمانها و محیطهای زمین شناسی،مخصوصاً از پرکامبرین تا دوران سوم دیده می
شوند. این کانسارها در اثر پدیده های ماگمایی_دگرگونی_گرمابی حاصل از نفوذ توده
های دیوریتی_گرانیتی در سنگهای آهکی و دولومیتی بوجود می آیند و از نظر اقتصادی
بسیار باارزش می باشند.
مشخصات بارز
کانسارهای اسکارن که آنها را از انواع دیگر متمایز می سازد اجتماع کانیهای
سیلیکاتی غنی از کلسیم، منیزیم، آهن و آلومینیوم می باشد که در اثر پدیده جانشینی
در درجه حرارت بالا تشکیل شده اند.
درمنطقه کوه گبری
رفسنجان در اثر نفوذ یک توده گرانیتی به داخل آهکها و کنگلومراهای کرتاسه زونهای
مختلفی از کانی سازی اسکارن تشکیل شده است که بترتیب دورشدن از توده نفوذی عبارتند
از:
1.
زون تاکتیک که بیشتر از گروناهای سری آندرادیت، گروسولاریت، ولاستونیت و روویانیت
بوجود آمده و قسمت اعظم کانی سازی آهن(اسپکولاریت) در این زون بوقوع پیوسته است.
2.
زون مرمر که اساساً شامل کلسیت و مقدار کمی گرونا، اسپکولاریت، کوارتز و ولاستونیت
بوده و اسکارن رگه ای نیز در این زون دیده می شود.
3. زون متاکنگلومرا که از گرونا، ولاستونیت، کلسیت،کوارتز و ندرتاً اسپکولاریت
تشکیل شده است و بتدریج به کنگلومرا تبدیل می گردد.
رگه های تأخیری
هماتیت، کوارتز، کلسیت، فلوریت، کریزوکولا، مالاکیت و کالسدونی جوانترین و آخرین
فاز کانی سازی منطقه را تشکیل می دهند. مشاهدات و مطالعات نشان می دهد که کانی
سازی اسکارن در کوه گبری در اثر پدیده جانشینی در درجه حرارت بالا بوجود آمده است.
دایکهای کاملاً
بازی، حد واسط و اسیدی جدیدترین پدیده های زمین شناسی در این منطقه می باشند که
واحدهای قدیمیتر را قطع کرده اند.
فهرست راهنمای
شماره های نقشه مواد معدنی فلزی شهرستان رفسنجان
نام منبع یا
ذخیره معدنی
نوع کانی سازی
کانیهای اصلی
ذخیره و عیار
معدنی
1.
آبترش
(55 کیلومتری
جاده کرمان به رفسنجان)
رگه ای
سیدریت،
گوتیت
سولفید سرب بیش
از 10 هزار تن و نقره بیش از 1000کیلوگرم
2.چاروک(گزدارو)
(75 کیلومتری غرب
کرمان)
رگه ای
لیمونیت،
هماتیت
سنگ آهن با ذخیره
قطعی 500هزار تن و باعیار 30تا50درصد
3.ده
سیاهان
(13 کیلومتری
شمال شرقی معدن سرچشمه)
پورفیری
پیریت،پیروتیت،
مارکاسیت،کالکوپیریت
4.ده
سیاهان
رگه ای
کالکوپیریت،اسفالریت،
گالن
300هزار
تن باعیار5/1درصدمس
5.
بوندرباغو
(13 کیلومتری
شمال شرقی معدن سرچشمه)
رگه ای
بورنیت،کالکوسیت،
کالکوپیریت
100هزار تن با
عیار 85/1درصد مس
6.باغ
کوشک
(7 کیلومتری جنوب
غربی کوه پنج)
پورفیری
پیریت،کالکوپیریت
24
میلیون تن با عیار 27/0 درصد مس
7.
دره زار
(2 کیلومتری شمال
روستای گوین)
پورفیری
پیریت،کالکوپیریت
ذخیره قطعی
26326395 تن با عیار 825/0درصد مس و ذخیره احتمالی 49548030با عیار 646/0درصد مس
و 46 گرم در تن مولیبدن
8.نوچون
(4کیلومتری جنوب
غربی معدن سرچشمه)
پورفیری
پیریت،کالکوپیریت
80
میلیون تن با عیار 2/3 درصد مس و 160گرم در تن مولیبدن
9.سرچشمه
پورفیری
پیریت،کالکوپیریت
کالکوسیت
ذخیره1200میلیون
تن با عیار 2/1درصد مس و 03/0درصد گرم درتن مولیبدن،27/0گرم در تن طلاو9/3گرم در
تن نقره و1100گرم در تن رنیم
10.سرکوه
(محدوده سرچشمه
غرب نوچون)
پورفیری
پیریت،کالکوپیریت
کالکوزین
16میلیون
تن با عیار 46/0درصد مس
11.حسین
آباد
(نزدیکی روستای
حسین آباد پاریز)
پورفیری
پیریت،کالکوپیریت
12.پلنگی
(40کیلومتری جنوب
غربی رفسنجان)
رگه ای مشبک
کالکوپیریت،بورنیت،
کالکوسیت
224031تن با عیار
147/2 درصد مس
زمین
شناسی منطقه آبترش رفسنجان
آبترش(خنامان)
در 100 کیلومتری شرق رفسنجان و 16 کیلومتری شمال جاده رفسنجان به کرمان قرار دارد.
مطالعات ژئوشیمیایی و زمین شناسی در منطقه آبترش_چاری نشان می دهد که منطقه مذکور
از واحدهای مختلف زمین شناسی بصورت زیر تشکیل شده است:
1.
دوران اول: اسلیت، کوارتزیت و مرمرهای
آهکی_دولومیتی
2. دوران دوم:ژوراسیک:اسلیت ها و شیست
های فیلیتی_کلریتی
3. دوران دوم:کرتاسه:آهک، شیل و
کنگلومرا
4. دوران
سوم:پالئوژن:توده نفوذی کوه ریگ و هاله اسکارن هورنفلس
5. دوران
سوم:نئوژن:کنگلومرا، ماسه سنگ، مارن و شیل
6.
دوران چهارم:آبرفت،تپه ماسه ای
واحدهای دوران
اول و ژوراسیک در حد اسلیت، فیلیت دگرگون شده اند ولی در سنگهای کرتاسه اثرات
واضحی از دگرگونی ناحیه ای تاکنون دیده نشده است. با وجود این، در محلهائیکه
سنگهای کرتاسه توسط توده نفوذی کوه ریگ قطع شده اند هاله ای از اسکارن_هورنفلس
دیده می شود.
کانی سازی رگه
ای در دو فاز، یکی در گسلهای بالارانده و معکوس(کسل چاری_چاه مکان) و دیگری در
گسلهای امتداد لغز بوقوع پیوسته است که معمولاً سنگهای دوران اول و در بعضی مناطق
واحدهای دوران دوم را قطع می نماید.
قسمت عمده ماده
معدنی بصئرت رگه هایی از باریت_گالنیت لیمونیت، هماتیت و فلورین می باشد که عمدتاً
سنگهای دوران اول را قطع می کنند.
رگه ها از نقطه
نظر منشأ احتمالاً حاصل سرد شدن سیستمهای ماگمایی، حرارتی، گرمابی کوه ریگ وسنگهای
همبر می باشند و در شرایط اپی ترمال تا تله ترمال به وجود می آیند.
پراکندگی زیاد
سربارهای معدنی و همچنین وجود کندوکاوهای معدنی در محدوده آبترش_ارجاس نشان می دهد
که استخراج مواد معدنی در این منطقه در گذشته صورت میگرفته است. در مورد تاریخ
دقیق استخراج مواد معدنی اطلاعات تاریخی مدون و زیادی در دست نمی باشد ولی با
استفاده از روایات افراد محلی و مسن ساکن در دهکده های آبترش،ده شهلا و کوکوئیه
احتمال می رود که مواد معدنی مخصوصاً سرب و آهن در این منطقه از 50 سال پیش مورد
استفاده قرار میگرفته اند. جالب توجه است که در مورد کارهای زمین شناسی و معدنکاری
این منطقه قبل از سال 1366 با سازمان زمین شناسی کرمان و اداره صنایع و معادن
منطقه تماس گرقته شده ولی هیچگونه اطلاعاتی که دال بر گزارش زمین شناسی معدن و یا
رونده ثبت مواد معدنی این محل باشد گزارش نشد.
از موضوعات عجیب
دیگر که در منطقه اصلی کندوکاوهای معدنی دیده می شود وجود ساختمانهای خرابه و
نبودن راههای ارتباطی برای حمل ونقل مواد معدنی است. برای اولین بار که مطالعه
منطقه معدنی شروع شد هیچگونه راه ارتباطی برای خودرو وجود نداشت و بنابراین احتمال
دارد که مواد معدنی بطریق سنتی بوسیله حیوانات از منطقه خارج میشده است. و از همه
جالب تر این است که مواد معدنی پس از جداسازی گالن از باریت و فلئوریت مورد
استفاده قرار میگرفته بطوریکه باقیمانده های باریت و فلئوریت در چندین منطقه دیده
شده است.
فهرست راهنمای
شماره های نقشه مواد معدنی غیرفلزی و سنگهای تزئینی شهرستان رفسنجان
ردیف
نام منبع یا
ذخیره معدنی
ذخیره و عیار
معدنی
1
آبترش خنامان
(16کیلومتری شمال
جاده رفسنجان به کرمان)
باریت با ذخیره
150هزارتن فلورین با ذخیره بیش از 10هزارتن مرمردگرگونی ودانه شکری وسنگ لوح
وگرانیت با پتانسیل زیاد
2
کوه ریگی
(شرق محدوده کوه
گبری)
گرانیت با
پتانسیل زیاد، سن کرتاسه فوقانی و منشأ ماگمایی اسیدی
3
کوه گبری
(40 کیلومتری شرق
رفسنجان)
گروناوولاستونیت
ذخیره 7/2میلیون تن، دایکهای پگماتیتی،بلورهای کوارتز شفاف، مرمردگرگونی مجاورتی
با ذخیره2میلیون تن، متاکنگلومرا باذخیره2 میلیون تن و گرانیت با پتانسیل زیاد
4
کبوترخان
(88کیلومتری جاده
رفسنجان به کرمان)
سنگ گچ با ذخیره
100 هزار تن
5
ده تک
(36کیلومتری شمال
شرق رفسنجان)
سیلیس(کوارتزیت)
با ذخیره قطعی 200 هزارتن و
احتمالی 2 میلیون
تن
6
داوران
(63کیلومتری شمال
شرق رفسنجان)
سنگ گچ
7
لندرود
(محدوده داوران)
سنگ گچ
8
گزرشت
(50کیلومتری شمال
شرق رفسنجان)
سنگ گچ
9
نوق(بهرمان)
(63کیلومتری شمال
غرب رفسنجان)
املاح
تبخیری(املاح نمکی،منیزیم،لیتیم،بر،پتاسیم)
10
رشکان
(67کیلومتری شمال
غرب رفسنجان)
مرمر با ذخیره
قطعی 17 هزار تن
11
کت حسنو
(67کیلومتری شمال
غرب رفسنجان)
مرمر با ذخیره
قطعی 15 هزار تن
12
محدوده
سرچشمه(مغوئیه)
(41کیلومتری جنوب
غرب رفسنجان)
زئولیت با
پتانسیل زیاد
مواد معدنی فلزی
سنگ آهن
در حال حاضر معدن
فعالی در این زمینه در شهرستان رفسنجان بهره برداری نمی شود. تنها ذخیره مهم این
منطقه سنگ آهن چاروک یا گزدارو است. این ذخیره معدنی در شمال غربی باغین و در
نزدیکی روستای چاروک یا چاری قرار دارد. ذخیره قطعی این کانسار 500هزار تن و ذخیره
احتمالی آن 5/2 میلیون تن برآورد شده است. ماده معدنی بیشتر به صورت رگه ای در
سنگهای دوران اول تشکیل شده است. کانیهای اصلی آهن عبارتند از: سیدریت، گوتیت،
هماتیت و مقادیر بسیار کمی باریت، کلسیت، دولومیت، آراگونیت همراه با کانیهای
مذکور دیده می شود. رگه هایی مشابه با کانسار چاروک کنگلومرای کرتاسه و همچنین
هاله دگرگونی مجاورتی کوه ریگی که در نزدیکی کانسار چاروک قرار دارد دیده می شود.
بر اساس مشاهدات مذکور احتمال می رود که سن رگه های جوانتر از اواخر دوران اول و
برای بعضی از رگه ها که طبقات کرتاسه و هاله دگرگونی را قطع می کند، احتمالاً بعد
از کرتاسه و شاید در ارتباط با سیستمهای حرارتی توده نفوذی(گرانیت) کوه ریگی باشد.
مس
در حال حاضر تنها
معدن فعال مس استان و شهرستان رفسنجان معدن مس سرچشمه است. استان کرمان به علت
قرارداشتن برروی کمربند فلززایی مس،مولیبدن پورفیری دارای ارزش اقتصادی بسیار مهمی
است. کانسارهای مس پورفیری دمای متوسط فراوانترین کانسارهای مس پورفیری در استان
کرمان اند. سنگهای همبر بیشتر از نوع آتشفشانی، رسوبی(آندزیت، تراکی آندزیت و
غیره) می باشد که توسط توده های نفوذی گرانودیوریتی قطع می شوند. ماده معدنی همراه
با هاله ای از دگرسانیهای پتاسیک، سرسیتیک و پروپلیتیک می باشد. مهمترین کانیهای
تشکیل دهنده این نوع کانسارها عبارتند از :
_کانیهای اکسیدی اولیه(ماگنتیت)
_کانیهای سولفیدی اولیه(پیریت، بورنیت، مولیبدنیت، کوباتیت، گالنیت)
_کانیهای سولفوسالتی اولیه(تتراهدریت و انارژیت)
کانیهای سولفیدی
ثانویه(کالکوزین، کوولین و مارکاسیت)
کانیهای هیدروکسی
کربناتی، سیلیکاتی و اکسیدی ثانویه(مالاکیت، آزوریت، کریزوکولا، فیروزه و کوپیریت)
درصد متوسط سولفیدها در این نوع کانسارها حداکثر به 10درصد می رسد. گرچه عیار مس
در بعضی از این نوع کانسارها به بیش از 5/0درصد می رسد. ولی مهمترین بخش معدنی این
نوع کانسارها را منطقه غنی شده سولفیدی تشکیل می دهدکه غنی از کانی کالکوزین می
باشد. براساس نوع کانیها دمای تشکیل منطقه اولیه و هیپوژن این نوع کانسارها در حد
مرز هیپوترمال، ولی برای منطقه ثانویه و سوپرژن اپی ترمال است. مثال بارز این نوع
کانسارها معدن مس سرچشمه و دره زار است.
کانسارهای مس رگه
ای
کانسارهای رگه ای
مس معمولاً شکستگیهای برشی و گسلهایی که در سنگهای آذرین بیرونی و درونی وجود
دارند،تزریق شده اند. کانیهای تشکیل دهنده این نوع کانسارها عبارتند از:
_کانیهای سولفیدی اولیه(پیریت، کالکوپیریت، بورنیت، اسفالریت، گالنیت، کالکوزین و
طلا
_کانیهای ثانویه(کالکوزین، کولین، مالاکیت، آزوریت، مس و لیمونیت)
براساس کانیهای
سولفیدی اولیه مخصوصاً کالکوزین اولیه، دمای تشکیل این نوع کانسارها در حد
اپی_مزوترمال است. سنگهای همبر رگه ها بیشتر از نوع توفهای آندزیتی و سنگهای آهکی
هستند که توسط توده های کوارتزدیوریتی قطع می گردند. عیار مس در اکثر رگه ها بیشتر
از یک درصد است. نمونه های بارز این نوع کانسارها، و کانسار رگه ای ده سیاهان و
بوندرباغو است.
مواد معدنی غیرفلزی
باریت و فلورین
اولین ذخیره کشف
شده باریت در استان کرمان در سال 1366در شهرستان رفسنجان(آبترش) مورد بررسی قرار
گرفت. این کانسار در 55کیلومتری جاده کرمان_رفسنجان قرار دارد. این ماده معدنی
مصارف صنعتی مختلفی در رنگ سازی، گل حفاری، کاغذسازی و سرامیک سازی دارد. مقدار
متوسط آن در رگه ها به 75درصد و حداثر به 95درصد می رسد. کانی فلورین که مقدار آن
در رگه ها متغیر و بطور متوسط حدود 10درصد است، گرچه در بعضی مناطق به 60درصد نیز
می رسد. این کانی بیشتر بصورت کمک ذوب و در صنایع عینک سازی و غیره مورد استفاده
قرار می گیرد.
ماسه سنگهای
ارتوکوارتزیتی
این سنگهای
رسوبی منابع مهمی برای صنایع شیشه سازی، سیمان سازی، کمک ذوب و تصفیه آب است.
منابع مهم آن در واحدهای سنگی دوران اول و در نواحی چاروک، آبترش، چناروئیه و
باغین فراوانند و از کوارتزیتهای سفیدرنگ تشکیل شده اند. ذخیره پتانسیل این سنگها
نسبتاً قابل ملاحظه است.
دولومیت
منابع مهم دولومیت
در سنگهای دوران اول و بیشتر در مناطق ارجاس، چاری و آبترش می باشند که می توانند
جهت مصارف ساختمانی و کمک ذوب مورد استفاده قرار گیرد.
سنگهای اسلیتی و
شیلی
این سنگها بیشتر در
مجاورت دهکده آبترش قرار دارند و بصورت قطعات نازک و مربع مستطیل شکل از هم جدا می
شوند. این سنگها جهت مصارف ساختمانی می توانند مورد استفاده قرار گیرند که دارای
ذخیره پتانسیل قابل ملاحظه ای هستند.
کانیهای تبخیری
منابع مهم املاح
نمکی، منیزیم، لیتیم،بر و پتاسیم را احتمالاً می توان در کفه های نمکی رفسنجان
(نوق) مورد بررسی قرار داد. املاح فوق موارد استفاده فراوانی در صنایع کشاورزی،
شیشه، شوینده ها و غیره دارند و نیاز صنایع داخلی به این مواد بسیار زیاد است.
فسفات
گرچه گزارش دقیقی
در مورد فسفاتهای استان کرمان تهیه نشده است ولی منابع مهم آن در واحدهای سنگی،
شیلی، دولومیتی سنگهای دوران اول در مناطق آبترش و ارجاس گزارش شده است.
سنگ گچ
ذخایر مهم گچ
احتمالاً بیشتر در سنگها و رسوبات تبخیری دوران اول و دوران سوم تشکیل شده اند. در
حال حاضر تنها یک معدن فعال گچ به نام کبوتر خان در 80کیلومتری شمال غربی کرمان در
شهرستان رفسنجان با ذخیره احتمالی 70هزار تن و استخراج سالیانه 30هزار تن مورد
بهره برداری قرار میگیرد.
زئولیت
مهمترین منابع
معدنی زئولیت بیشتر در سنگهای آذرین بیرونی و آندزیتی و به صورت رگه ای و رگچه ای
در مناطق مغوئیه ملاحظه شده اند.
ولاستونیت
ولاستونیت یکی دیگر
از کانیهای غیرفلزی در زون تاکتیت، مرمر، متاکنگلومرا در منطقه کوه گبری رفسنجان
است که از نظر اقتصادی بااهمیت می باشد. علی رغم محدودبودن ذخایر ولاستونیت در
دنیا مصارف صنعتی آن بسیار زیاد است. از جمله در صنایع سرامیک سازی، چینی سازی،
عایقهای الکتریکی، سیال کننده در مواد رنگی، پوشش آسفالت و روکش سیمهای جوشکاری
بکار برده می شود. ذخیره قابل بهره برداری انواع مرغوب ولاستونیت در کوه گبری
رفسنجان حدود 600تن برآورد شده است.
دایکهای پگماتیتی
دایکهای پگماتیتی
یکی دیگر از مواد معدنی غیرفلزی منطقه کوه گبری رفسنجان است. گرچه ضخامت این
دایکها حدود 2متر و گسترش آنها کم است، ولی با داشتن حدود 60درصد کانی ارتوز می
توانند در صنایع سرامیک سازی و چینی سازی مورد استفاده قرار گیرند.
دایکهای فلسیت
باتوجه به گسترش
محدود و موقعیت مکانی صعب الوصول دایک فلسیتی، ارزش اقتصادی آن مورد سئوال است.
این دایک احتمالاً به کائولن تبدیل شده، بطوریکه روستائیان اطراف منطقه از آن
بعنوان گل سرشوی استفاده می کنند. چون این دایک فلسیتی تقریباً فاقد کانیهای تیره
بوده و کانیهای روشن آن شامل فلدسپات، کائولن و سیلیس است، می توان مستقیماً در
صنایع سرامیک سازی مورد استفاده قرار داد. ذخیره آن بیش از 35هزار تن تخمین زده می
شود.
کوارتز
کوارتز از کانیهای
صنعتی و باارزش منطقه کوه گبری است. انواع نمونه های کوارتز این منطقه عبارتند از:
کوارتز شفاف بیرنگ، کوارتز دودی، کوارتز بنفش، کوارتز قرمز(که از نظر قیمتی قابل
بررسی است) کوارتز شیری. بلورهای درشت و شفاف کوارتز به صورت رگه ای در منطقه
اسکارن کوه گبری گزارش شده است. انواع فوق بیشتر در رگه ها و ژئودهای حاصل از
محلولهای گرمابی غنی از سیلیس به وجود آمده اند، که می توانند دارای مصارف صنعتی
از قبیل صنایع الکترونیکی، شیشه سازی، تزئینی و سرامیک سازی باشد.
گروناها
گروناها
گسترده ترین واحد معدنی غیرفلزی منطقه کوه گبری و کوه ریگی رفسنجان را تشکیل می
دهد که عموماًدر زون تاکتیت قرار دارند و از نوع آندرادیت_گروسولاریت می باشند.
سختی آنها 5/6 تا 5/7 است. یکی دیگر از خصوصیات این گروناها این ایت که در موقع شکستن
بصورت قطعات زاویه دار، برنده و لب تیز درمی آیند. گروناها می توانند جهت مصارف
صنعتی از جمله تهیه کاغذساینده، تراش سطوح چوبی، احتمالاً بجای پودر کاربراندم و
غیره مورد استفاده قرار گیرند. مطالعات انجام شده روی قدرت برندگی گروناها نشان می
دهد که 2 تا6 برابر قدرت برندگی حاصل از ذرات کوارتز و ماسه است. از طرف دیگر
گردوغبار حاصل از خردشدن ماسه ها و کوارتر تولید بیماری تنفسی، سیلیکوسیس را می
نماید که در مورد گروناها وجود ندارد.
در رابطه با ارزش
اقتصادی گروناها در جهان باید گفت که طبق مطالعات انجام شده،میزان درصد گروناها در
سنگ مادر نباید کمتر از 10درصد باشد.
مهمترین و بزرگترین
ذخیره گروناهای جهان در معدن بارتون(Barton) در ایالت نیویورک آمریکا بطور متوسط 13درصد کرونا از نوع
آلماندین دارد. در مقایسه با معدن بارتون در نیویورک، میزان درصد گرونا در زون
تاکتیت کوه گبری بطور متوسط بیش از 60درصد و در بسیاری از مناطق بیش از 80درصد
است. ذخیره گروناهای کوه گبری رفسنجان بیش از 7/2میلیون تن برآورد شد. استفاده از
بلورهای شفاف حائز اهمیت اند. بعضی از بلورهای سبزرنگ گرونا حدود 5/1درصد اکسید
کروم دارند. بنابراین می توان آن را از نوع دمانتوئید(Demantoid) در نظر گرفت که از نظر زینتی باارزش است.
سنگهای تزئینی و
نما
مرمر
منابع و ذخایر
سنگهای دگرگونی بیشتر تحت عنوان مرمرهای دگرگونب معروفند. در واژه ژنتیکی مرمر فقط
به سنگهای دگرگونی مجاورتی و یا کمتر دگرگونی ناحیه ای گفته می شود که در اثر
بالارفتن فشار و دما بر سنگهای کربناتی حاصل می گردند.اصطلاح تجارتی مرمرهای
دگرگونی دانه ریز را که بیشتر در اثر دگرگونی ناحیه ای به وجود می آیند، را مرمر
دانه شکری می گویند. ولی مرمرهای دانه درشت را که معمولاً در اثر دگرگونی مجاورتی
یا ناحیه ای تشکیل می شوند، سنگ چینی می نامند. مرمر دانه شکری(از نظر بافت)
روستای آبترش در اثر دگرگونی ناحیه ای آهکهای دولومیتی دوران اول به وجود آمده
اند. انواع مرغوب این نوع مرمرها در بالادست دهکده آبترش دیده می شوند. به نظر می
رسد که ذخیره پتانسیل قابل ملاحظه ای داشته باشند گرچه در این زمینه احتیاج به
نمونه برداری و حفاریهای لازم می باشد.
سنگ چینی کوه گبری
در اثر دگرگونی مجاورتی آهکها توسط یک توده گرانیتی حاصل شده است. ذخیره احتمالی
نمونه های مرغوب مرمر بیش از 2میلیون تن برآورد شده است. البته جهت استفاده از این
سنگ در مصارف مختلف به آزمایشهای گوناگون از قبیل سنجش مقاومت، سایش، هوازدگی و
غیره لازم است.
متاکنگلومرا
این
نوع سنگ دگرگونی مجاورتی شدید برای اولین بار در منطقه کوه گبری رفسنجان دیده شده
است. متاکنگلومراهایی که در کوه گبری وجود دارند بسیار مقاوم بوده و انواعی که
دارای سیمان آهکی(مرمر) هستند از زیبایی خاصی برخوردارند و می توان آنها را علاوه
بر سنگ پی بصورت سنگ نما مورد استفاده قرار داد. ذخیره پتانسیل متاکنگلومرا زیاد
است.
هورنفلس
منبع کوچکی از این
نوع سنگ در هاله دگرگونب مجاورتی در اطراف کوه ریگی رفسنجان گزارش شده است.
سنگ لوح
این سنگ در اثر
دگرگونی ناحیه ای شیلها در اطراف رخنمونهای روستای آبترش دیده می شود.
گرانیت
تنها ذخیره مهم
شناسایی شده گرانیت در منطقه کوه گبری گزارش شده است. از این سنگ بعنوان سنگ
تزئینی، سنگ زیربنا در جاده سازی، زیرسازی راه و غیره می توان استفاده کرد. از
انواع بدون کانیهای تیره آن در صنایع سرامیک سازی می توان استفاده کرد. ذخیره
گرانیت این منطقه بیش از یک میلیون تن برآورد شده است.
صنایع معدنی
شهرستان رفسنجان
در حال حاضر تنها
صنایع مس سرچشمه درحال بهره برداری است. چشم انداز صنایع معدنی رفسنجان
امیدوارکننده است. این خوش بینی به ویژه در مورد توسعه صنایه مس و محصولات جانبی
آن و صنایع وابسته به کانیهای صنعتی باید مورد توجه قرار گیرد.
احداث صنایع سرامیک
صنعتی مانند شیشه سازی، لعاب،ساینده در محدوده رفسنجان به علت فراوانی و سهولت
دسترسی به مواد اولیه معدنی مطلوب به نظر می رسد. منطقه معدنی رفسنجان از لحاظ
امکان دستیابی به راه، آب، برق و دیگر موارد مورد لزوم جهت توسعه منابع، ذخایر و
ایجاد صنایع وابسته معدنی از موقعیت خوبی برخوردار است.
مطالب مشابه :
اموزش و پرورش رفسنجان در سوگ فراق یک همکار
مرحوم نصراللهی که حدود پانزده سال از عمر شریف خود را در واحد گزینش اموزش و پرورش رفسنجان
پیام آقای صادقی مدیر سابق آموزش و پرورش رفسنجان
آرزومیکنم و در پایان برای مدیریت جدید برادر آزاده ام آقای آموزش و پرورش رفسنجان
طریقه مشاهده فیش حقوقی از طریق سایت نوقات
ساکن اسماعیل اباد نوق رفسنجان . اخبار اموزش و پرورش رفسنجان سایت مقام معظم رهبری
عملکرد 6 ماهه گروه کامپیوتر رفسنجان
آموزش وپرورش مدیریت آموزش و پرورش رفسنجان بابت ایجاد با مدیریت مجتمع صنعتی
سوالات یازدهمین دوره مسابقات آزمایشگاهی شهرستان قاین -اردیبهشت1389
زيست شناسي رفسنجان. گروه زيست شناسي آذربايجان مدیریت آموزش وپرورش شهرستان
منابع،ذخایرو صنایع معدنی شهرستان رفسنجان
اخبار روز آموزش وپرورش. سامانه جامع مدیریت و آموزش شهرستان رفسنجان یکی از شهرستانهای
معرفی رشته علوم تربیتی گرایش مدیریت وبرنامه ریزی آموزشی
هدفش ورود به آموزش وپرورش است، نباید برنامه‌ریزی آموزش ضمن خدمت، مدیریت
نقش معلم در سند تحول ایجاد فرصت و موقعیت است
اموزش وپرورش: مدیریت اموزش و پرورش رفسنجان در آموزش و پرورش مدیریت
فیش حقوقی فرهنگیان
,فیش حقوق دیماه آموزش وپرورش رفسنجان,فیش حقوق بازنشستگان ناحیه یک خرم مدیریت دوتتی
مدیر سنجش و پذیرش حوزه‌های علمیه خواهران کشور خبر داد؛ آغاز فعالیت ۱۸ مدرسه علمیه خواهران از بهمن‌ما
رسانی ازاخبار روز آموزش وپرورش جهت استفاده رفسنجان در مدیریت آموزش
برچسب :
مدیریت اموزش وپرورش رفسنجان