نقش سيستم اطلاعات مديريتي (MIS) چيست؟

پشتيباني تصميم گيري :

پشتيباني تصميم گيري يك قدم فراتر مي رود و بخش كاملي از تصميم گيري را تشكيل ميدهد. در اين روند اغلب سوالهايي نظير ""اگر ... شود چه خواهد شد؟"" مطرح مي شود. مثلا بررسي ميكند كه در صورت افزودن به قيمت محصول چه وضعي داريم. اين روند همچنين به احتمالات توجه ميكند. مثلا در صورت افزايش تورم چه وضعي خواهيم داشت.

ابتدايي ترين ابزار تصميم گيري صفحات گسترده (Spreadsheet) هستند كه اغلب براي كاربري مناسب نمي باشند. برنامه هاي خبره تر اغلب به طور يكپارچه از ابزارهاي آماري تصميم گيري مانند آناليز حساسيت، آناليز ""مونته كارلو""، تحليل ريسك و ... بهره ميبرند. مثالي از كاربرد اين سيستم را ميتوان در تصميم گيري راجع به توليد يك محصول جديد در نظر گرفت.

پشتيباني استراتژيك :

سيستمهاي اطلاعاتي قادرند پشتيباني موقعيت رقابتي سازمان را بر عهده گيرند. ميتوان چهار نوع آناليز متمايز در اين رابطه را تشخيص داد.

1- پشتيباني در كمك به استفاده از زنجيره داده هاي داخلي كه بايد آخرين و واقعي ترين اطلاعات باشند و به سرعت در دسترس مديران قرار گيرند. اين كمكها به كاهش هزينه هاي مديريت بهره وري كمك مي كنند و تحت عنوان ""آناليز جريان كسب و كار"" و يا "" سيستم مديريت كسب و كار P2P "" از آنها ياد مي شود.

2- هر شركت موفقي يك يا دو عمليات كسب و كار دارد كه آنها را بهتر از رقبا انجام ميدهد. به اين عمليات معمولا شايستگي هاي محوري گويند. در صورتي كه اين شايستگي محوري مدت زيادي سازمان را در بازار بالا نگه دارد به آن برتري پايدار رقابتي گوييم. براي اينكه يك شايستگي محوري به برتري پايدار رقابتي تبديل شود بايد تقليد از آن مشكل باشد، يكتا و پايدار باشد، براي رقابت يك امتياز به حساب آيد و در چندين موقعيت قابل استفاده باشد. ليست بسيار بلندي از اين نوع قابليت ها وجود دارد كه ميتوان از آن بين به شهرت خوب شركت، قيمت پايين، كيفيت محصول، تيم مديريت كارآمد، انحصار محصول و ... اشاره كرد. در عين حال برخي معتقدند كه هيچ كدام از موارد ياد شده نميتوانند در دراز مدت پايدار بمانند و تنها برتري رقابتي پايدار، ساخت ساختاراطلاعاتي مناسب و قدرتمندي است براي يافتن يك برتري مناسب در بازار در هر زمان مستقل از اينكه چه تغييراتي رخ مي دهد.

3- سيستمهاي اطلاعاتي اغلب از برتريهاي رقابتي پشتيباني و گاهي آنها را توليد مي كنند. سرعت بالاي تغييرات، دسترسي سريع به اطلاعات به روز را بسيار حياتي ساخته و خود سيستمهاي اطلاعاتي به يك برتـــري رقابتي تبديل شده اند.

نظارت بر بهره وري :

سيستمهاي اطلاعات مديريتي تنها محدود به آمار و آناليز داده ها نيستند. آنها ميتوانند به عنوان ابزارهاي مديريت هدفمند مورد استفاده قرا گيرند. اين سيستمها در موارد زير كمك كننده ميباشند:

توليد اهداف مرتبط و قابل اندازه گيري

نظارت بر نتايج و بهره وري

اعلام اختار، گاهي به طور روزانه، براي مديران در هر رده از سازمان، راجع به هر گونه اختلاف بين نتايج كار و اهداف و بودجه هاي از پيش تعيين شده

عملاً كارمدير سيستم اطلاعات مديريت ارائه گزارشات روزآمد واطلاعات مفيد به مديرشركت يا موسسه براي برنامه ريزي هاي آينده وتصميم گيري مي باشد اين مدير براي گردآوري داده ها وپردازش آنها نياز به سيستم هاي اطلاعاتي ورايانه‌اي وحتي سيستم هاي خبره مي باشد پس مديريت سيستم هم بايد ديد مديريتي وسيستمي داشته واز امكانات سيستم هاي اطلاعاتي وفن آوري اطلاعات استفاده كند كه لازمه اين استفاده، دانش سوادرايانه‌اي وسواد اطلاعاتي مي باشد.

مقدمه :

درميان سرمايه هاي يك سازمان اعم از نيروي انساني، سرمايه هاي مالي، ماشين آلات و تجهيزات، اطلاعات، باارزشترين آنهاست واين مساله به اين دليل است كه تمام امكانات فيزيكي ومحيطي ازطــــــــــــريق اطلاعات توجيه مي شونداطلاعات ممكن است بصورت استراتژيكي مورد استفاده قرارگيرد وامتيازات قابل رقابت براي سازمان كسب كند

يا زمينه هاي رقابت را بين سازمانها تغيير دهد وامتيازات قابل‌ توجهي براي سازمان كسب كند يا زمينه هاي رقابت را بين سازمانها گسترش دهد يا صنايع رامتحول سازد وفرصتهاي جديد بازرگاني براي آنها پديد آورد. يك سازمان بايد بتواند سيستم اطلاعاتي ايجاد كند كه قادرباشد نيازهاي اطلاعاتي اكثريت رادردرون سازمان برآورد، سازد.

ومساله مهم در اين ميان استفاده ي بهتر از اين اطلاعات براي مديريت بهتر مي باشد ويكي از قديمي ترين سيستم ها براي همياري مديران در اين زمينه سيستم هاي اطلاعات مديريت مي باشد.

چکیده تعریف سیستم اطلاعات مدیریتی:

سيستم اطلاعات مديريتي به مجموعه عناوين و ابزاري اطلاق مي شود كه اطلاعات مورد نياز مديران سازمان را در زمينه ها و حيطه هاي مسئوليت حرفه اي آنان، بادقت، در زمان مناسب و شكلي مطلوب فراهم مي كند. هدف اساسي MIS حمايت از سطوح مديريتي مياني سازمان از طريق عرضه اطلاعات در قالب هاي متناسب با نوع بهره برداري مديران است.

سیستم اطلاعات مدیریت:

سیستمی منسجم برای تهیه اطلاعات به منظور حمایت از برنامه ریزی ، کنترل وعملکرد سازمان است که از طربق ارائه گزارشهای خاص مدیریتی وظایف مدیریت میانی را پوشش میدهد.

سيستمهاي اطلاعات مديريتي ( MIS ) سيستمهاي اطلاعاتي عموما مكانيزه اي هستند كه در داخل سازمانها به كار مي روند و شامل تمام كانالهاي اطلاعاتي و ارتباطات آن سازمان ميشوند. يك سيستم اطلاعاتي شامل تمام المانهايي است كه در جمع آوري داده ها و تغيير و انتشار اطلاعات نقش دارند و معمولا در بر گيرنده سخت افزار، نرم افزار، افراد، كانالهاي ارتباطات و خود داده ها و اطلاعات است. عمليات اين سيستم شامل جمع آوري داده ها، پردازش داده ها و تبديل داده هاي خام به اطلاعات ارزشمند، ذخيره و بازيابي داده ها و اطلاعات و توليد خروجي هايي نظير گزارشات مديريتي ميباشد. فيلدهاي مورد توجه در سيستم اطلاعات مديريتي شامل مديريت كسب و كار، مباحث تجاري و مهندسي نرم افزار است و نقش عمده اين سيستمها در سازمان را ميتوان در پشتيباني روند و عمليات كسب و كار، پشتيباني اتخاذ تصميمات مديريتي و پشتيباني اتخاذ استراتژيهاي رقابتي خلاصه كرد. در واقع يك سيستم اطلاعات مديريتي (MIS) بر خلاف Transaction ProcessingSystems ها (TPS)به ارائه اطلاعات خام و سطح پايين نمي پردازد و اطلاعاتي را ارائه مي كند كه در اخذ تصميمات مديريتي حايذ اهميت باشند. اين امر در مواجهه با حجم انبوه اطلاعات اهميت خود را نشان ميدهد و با پردازشهاي مفيدي كه انجام ميدهد به مديران در انجام وظايف خود ياري ميرساند.

MIS كنترل وبازسازي اطلاعات رااز دنياي محيطي وعمليات بازرگاني داخل سازمان بعهده دارد، بطريقي كه باسازماندهي وانتخاب داده ها اطلاعات لازم را جهت اتخاذ تصميم، برنامه ريزي وكنترل براي مديران آماده سازد سيستم اطلاعاتي مديريت ناميده مي شود. مديران همواره بدنبال اطلاعات هستند واتخاذ تصميمات آنان براساس داده هاي مرتبط وبا موضوع تصميم است.

حاصل رشد سيستم هاي اطلاعات مديريت تغييرات درعمليات وفعاليتها ووظايف سازمانهاي تجاري دنيا به شرح است:
1-مديريت متمركز وتكيه برمحورهاي تمركز اطلاعات وبهره گيري ازفن‌آوري پيشرفته
2-طراحي اطلاعات وارائه گزارشات لازم موردنياز براي اتخاذ تصميم مديريت، برنامه ريزي وكنترل سازمان
3-طراحي سيستم اطلاعات مديريت باتكيه بركنترل وسيستم هاي اطلاعاتي مديريت كنترل پروژه ها
نتايج حاصل ازاين مفاهيم، MIS يا سيستمهاي اطلاعاتي مديريت ناميده مي شوند. هدف سيستمهاي اطلاعاتي مديريت افزايش روند ارائه واداره اطلاعات وكاهش حـــــدس وگمان درحــــــل مشكلات درسطوح مختلف سازماني ازطــــــريق سيستمهاي بازخوراطلاعات وبازتاب بازيابي اطلاعات درجهــت تكامل داده هاي جديد به سيستم است. MIS شامل سه جزءاست:مديريت،اطلاعاتوسيستم.
MIS نه تنها مديران رادرامور استراتژيك حمايت مي كند، بلكه درتصميمات تكراري وروزمره نيز اطلاعات لازم رادراختيار مديران تاكتيكي قرارمي دهد وآنها راقادر مي سازد تابه اطلاعاتي دست يابند كه جهت تصميماتشان كمك موثري باشد. MIS مي تواند تصاويري از مغايرتها وانحرافات از برنامه هاي تعيين شده رانيز آشكار سازد چنين اطلاعاتي ازطريق تهيه گزارشات مديريت درقالبها وتصاوير منطقي وقابل تعبير وتفسير وتجربه وتحليل دراختيار مديريت قرار مي گيرد. زيرمجموعه هاي سيستم MIS عبارتند از: سيستمهاي اطلاعاتي مديريت نيروي انساني، سيستمهاي اطلاعاتي مديريت مالي وحسابداري، سيستمهاي اطلاعاتي مديريت توليد وسيستمهاي اطلاعاتي بازاريابي وفروش كه متكي برپايگاههاي مشترك ومتقابل است. مديران MIS بايستي ازدنياي حقيقي وسيستمهاي موجود درسازمان مطلع باشند تابتوانند نقش موثري راايفا كنند وبهمين دليل بايستي اطلاعات صحيح دراختيارشان قرارگيرد. يكي از نقشهاي مهم مديرMIS، آگاهي وتفسير ازعوامل محيطي وبيروني سازمان است. مديران MIS بايستي ازارزشهاي سيستمهاي موجود مطلع گردند واينكه سيستمهاي دستي موجود چه اطلاعات ونقشي رابعهده دارند. عملاً مديرMIS براي طراحي وكنترل شركت به معاون خدمات اجرايي يامعاون ارشد گزارش مي دهد دربسياري از شركتها، شاخه معاونت MIS بوجود مي آيد كه گزارش خورامستقيماً مديريت عالي تسليم مي‌دارد. (مومني 1372، 32،26-23)
به سبب مزاياي MIS چون ارتباطات نزديكتر، كنترل دقيقتر وگردآوري داده هاي مطمئن تر وپردازش سريعتر داده ها وتبديل آنها به اطلاعات مديران، از سيستمهاي اطلاعاتي مديريت در برنامه ريزي سازماندهي، رهبري وايجاد انگيزه، گزارش‌دهي و كنترل استفاده كرده واين اعمال مديريتي رابا نهايت دقت وكارآيي، درمدت زمان بسياركمتري درسازمان انجام مي دهد. حال براي انجام اين كارها مديريت يايد واسطي به نام مديرسيستم اطلاعاتي مديريت براي ارائه بهتروخدمات براي مديريت ، ضروري مي باشد. موسساتي كه به سيستمهاي اطلاعات مديريت اوليه مبادرت نمودند چيزهاي ديگري فراگرفتند.در اين دوره مشخص شد كه مانع عمده در استفاده از سيستم‌هاي اطلاعات مديريت، مديران هستند. مديران به عنوان يك گروه درمورد رايانه اطلاعي نداشتند آنان ازكارهاي خودآگاه ومي دانستند چگونه مسائل راحل كنند؛ لكن به اندازه كافي درمورد نقش اطلاعات درحل مسائل تأمل نكرده بودند. درنتيجه براي مديران بيان اين كه دقيقاً‌ازسيستم اطلاعات مديريت چه مي خواهند دشواربود. اين وضعيت براي متخصصين اطلاعات غيرقابل تحمل بود زيراكه دانسته هاي آنان از مديريت كم بود، آنها نمي دانستند چه سؤالاتي راپرسش نمايند، با طي زمان مديران درباره رايانه ودرمورد فرآيندهاي مورد اجرا درحل مسائل تجربه آموختندو متخصصين اطلاعات نيز مباني مديريت رافراگرفتند. سيستم هاي اطلاعات مديريت براي انطباق بيشتر بانيازهاي مديران اصلاح وتوسعه يافت. عاقبت جايگاه سيستم اطلاعات مديريت به عنوان يك زمينه عمده استفاده ازرايانه مستحكم شد. سيستم اطلاعات مديريت به دوطريق عمده درحل مساله كمك مي كند: يك منبع اطلاعات درپهنه سازمان فراهم مي نمايد ونيز به شناسايي ودرك مساله كمك مي‌كند. نورساطع از سيستم اطلاعات مديريت بااين هدف است كه براي مديران علائم مساله يا متحمل الوقوع بودن مسائل را اعلام دارد. ضعف عمده سيستم اطلاعات مديريت آن است كه نمي‌تواندنيازهاي خاص هرفرد را برطرف كند، مساله رابرآورد سازد. اغلب اوقات سيستم اطلاعات مديريت اطلاعات دقيق موردنياز رافراهم نمي كند مفهوم سيستم پشتيبان تصميم درپاسخ به چنين نيازي بوجود آمد(مك لويد 1378، 5-434،411).

گاهي راه اندازي MIS در شركت موجب ترس كاركنان وحتي مديران مي شود مديريت شركت مي تواند بااجراي تدابير زيراز ترس كاركنان بكاهد:

1-استفاده ازرايانه به عنوان يك وسيله ارتقاي شغلي بادان كارهاي تكــــراري خسته كننده به رايانه ودادن كارهايي كه تواناييهاي آنهارابه چالش برمي‌انگيزد؛
2-استفاده ازارتباطات رسمي براي حفظ آگاهي كاركنان ازتوجهات شركت ؛
3-ساخت يك رابطه مطمئن بين كاركنان، متخصصان اطلاعاتي ومديريت؛
4-اهداف شركت رادرراستاي نيازهاي كاركنان مشخص كنند (Mcleod 348-349).
درنهايت قابل توجه است كه امروزوظايف MIS ازمديران فراتررفته وكلاً MIS با كاربرد رايانه درخـــــــدمات تجارت وشركتها درآمده است امروزه دردفتر هرشركتي بخش MIS يامعاونت MIS رامي توان مشاهده كرد.

مفهوم داده کاوي :

عبارت داده کاوي مترادف با يکي از عبارت هاي استخراج دانش، برداشت اطلاعات، وارسي داده ها و حتي لايروبي کردن داده هاست که در حقيقت کشف دانش در پايگاه داده ها[1][1] (KDD ) را توصيف مي کند. بنابراين ايده اي که مبناي داده کاوي است يک فرآيند با اهميت از شناخت الگوهاي بالقوه مفيد، تازه و درنهايت قابل درک در داده هاست. واژه کشف دانش در پايگاه داده ها در اوايل دهه 80 در مراجعه به مفهوم کلي، گسترده، سطح بالا و به دنبال جستجوي دانش در اطلاعات شکل گرفته است.داده كاوي كاربرد سطح بالاي فنون و ابزار بكار برده شده براي معرفي و تحليل داده ها ي تصميم گيرندگان است. اصطلاح داده کاوي را آمار شناسان، تحليل گران داده ها و انجمن سيستم هاي اطلاعات مديريت به کار برده اند در حالي که پژوهشگران يادگيري ماشين و هوش مصنوعي از KDD بيشتر استفاده مي کنند. در ادامه چند تعريف از داده کاوي ارائه مي شود.

1- «داده کاوي يا به تعبير ديگر کشف دانش در پايگاه داده ها، استخراج غيـــــر بديهي اطلاعات بالقـوه مفيد از روي داده هايي است که قبلاً، ناشناخته مانده اند. اين مطلب برخي از روش هاي فني مانند خوشه بنـدي، خلاصه سازي داده ها، فراگيري قاعده هاي رده بنــدي، يافتن ارتباط شبکه ها، تحليــــــل تغييرات و کشف بي قاعدگي را شامل مي شود » (پياتتسکي شاپيرو، ماتئوس کريستوفر)

2 - « داده کاوي در حقيقت کشف ساختارهاي جالب توجه، غير منتظره و با ارزش از داخل مجمــــوعه وسيعي از داده هامي باشد و فعاليتي است که اساساً با آمار و تحليل دقيق داده ها منطبق است» هند (1998)

3- « داده کاوي فرآيند کشف رابطه ها، الگوها و روندهاي جديد معني داري است که به بررسي حجم وسيعي از اطلاعات ذخيره شده در انبارهاي داده با فناوري هاي تشخيص الگو ( مانند رياضي و آمار ) مي پردازد». ( سايت کشف دانش در پايگاه داده ها در جهت کشف اطلاعات مفيد از مجموعه بزرگ داده هاست. دانش کشف شده مي تواند قاعده اي باشد تا ويژگي هاي داده ها، الگوهايي که به طور متناسب رخ مي دهند، خوشه بندي موضوع هاي درون پايگاه داده ها و غيره را توصيف مي کند.

يک کاربر سيستم KDD بايستي درک بالايي از قلمرو داده ها به منظور انتخاب زير مجموعه صحيحي از داده ها، رده مناسبي از الگوها و معيار خوبي براي الگوهاي جالب داشته باشد. بنابراين سيستم KDD بايد ابزارهايي با اثر تعاملي داشته باشد نه سيستم هاي تجزيه و تحليل خودکار. لذا کشف دانش از پايگاه داده ها بايد مثل يک فرآيند شامل گام هاي زير باشد:

1- درک قلمرو 3- کشف الگوها (داده کاوی)

2- آماده کردن مجموعه داده ها 4- پردازش بعد از کشف الگو

حمل و نقل و جابجائي كالا و مسافر، بعنوان يكي از اساسي ترين نيازهاي بشر، همواره به عنوان شاخصي مطرح بسيار مهم در برنامه‌ريزي‌هاي كلان هر جامعه، ‌مورد توجه ويژه قرار گرفته است.

درعصري كه به آن ”عصر انفجار اطلاعات“ اطلاق مي‌گردد، فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات بعنوان ابزاري كارآمد براي متخصصين رشته هاي گوناگون، موجبات تسهيل و تسريع ارائه خدمات را فراهم نموده است.

در همين راستا،مهندسين حمل و نقل نيز سعي بر آن داشته‌اندتا از فن‌آوري اطلاعات (IT) بعنوان راهكاري مناسب درجهت از ميان برداشتن معضلات اساسي مديريت ترافيك بهره‌ جسته‌ و مشكلات آنرا به حداقل ممكن كاهش دهند و در اين مقاله سعي بر آن است تا اندكي از كاربرد‌هاي IT در حمل و نقل تشريح شود.

در سالهاي اخير، جوامع پيشرفته با بهره جوئي از امکاناتی که امروزه بعنوان ره آوردهای IT شناخته ميشوند، با ايجاد سيستمهاي هوشمند حمل و نقل يا ITS‌ يك زيرساخت مطلوب و مناسب جهت تحقق و دستيابي به اهداف متخصصين فراهم شده است.

مديريت و برنامه ريزي دقيق و كارآمد در حمل و نقل و ترافيك ، استفاده بهينه از منابع، كاهش صدمات و افزايش ايمني و آرامش، كاهش هزينه و اثرات نامطلوب زيست محيطي، ‌كاهش مصرف انرژي و تأخيرهاي ناخواسته در طول سفر و در نهايت جلب رضايت مسافرين و روانسازي جريان ترافيك و حمل و نقل، ‌همواره از مقاصد ومطلوبهاي برنامه ريزان حمل و نقل در استفاده از ITS برشمرده مي‌شوند.

در همين راستا ميتوان بصورت دقيقتر ،‌مهمترين عملكردهاي ITS را چنين برشمرد :

- مديريت و بهينه سازي جريان ترافيك و روانسازی حركت

- مديريت و كنترل حوادث

- مديريت و پشتيبانی وسائل نقليه امدادي

- مديريت اخذ الكترونيكي عوارض , هزينه پاركينگ , خريد و رزرواسيون بليط و...

- مانيتورينگ و كنترل حمل و نقل سنگين

- مديريت و ناوبري پيشرفته

- مديريت حمل و نقل عمومي

- مديريت و پشتيباني عابر پياده و ...

روشن است که هر يك از موارد مذكور بدون بهره جوئي از ره‌آوردهاي IT قابل دستيابي و انجام نبوده است. بطور مثال كنترل و برنامه‌ريزي چراغهاي راهنمائي در داخل شهرها بعنوان يك مسئله مهم از مقوله مديريت و بهينه سازي جريان ترافيك و روانسازي آن , همواره مطرح مي باشد. بصورت خلاصه نحوه عملكرد اين سيستم را مي‌توان بدين شرح توصيف نمود كه حجم و ميزان تراكم خودروها توسط حسگرهاي گوناگوني كه در زير سطح جاده و يا در حواشي آن نصب شده‌اند ، سنجيده شده و جهت

پردازش و اخذ تصميم، توسط ابزارهاي ارتباطي همچون فيبر نوری يا بصورت wireless، به مراكز كنترل مركزي ارسال مي‌گردد و در آنجا بر اساس اصول و محاسبات مديريت ترافيك و فاز بندي چراغها، توسط نرم افزارهای مفيد با در نظر گرفتن شرايط متفاوت و مطروح، زمان بهينه توقف پشت چراغ و يا حركت در حالت سبز، پردازش و دستورات لازم به دستگاههاي كنترل كننده چراغها ارسال مي‌گردد.

امروزه در بسياري از شهرهاي بزرگ دنيا استفاده از اين سيستم رايج و مرسوم است و در كلان شهر تهران نيز شاهد بهره‌جوئي از آن در بيش از 150 تقاطع مي‌باشيم. از محاسن اين سيستم مي‌توان به کاستن از تاخيرهای بي مورد , کاهش زمان سفر و جلب آرامش و رضايت مسافر، ايجاد موج سبز در حركت ، كاهش تصادفات و... را نام برد.ايجاد چنين سيستمي ، همراه با اتصال آن به يك شبكه اطلاعاتي يا سايت اطلاع رسانی ، به سادگي مي‌تواند قبل از شروع سفر، مسافر را در انتخاب مسير مطلوب ياري رسانده و در كاهش حجم ترافيك تأثير بسزائي داشته باشد.

بديهي است در صورت ايجاد چنين سيستمي حتي گوشي‌هاي تلفن همراه نيز كه امروزه توانائي برقراري اتصال با شبكه‌هاي اطلاع رساني را دارا هستند , قابليت دريافت اطلاعات و اخبار مربوط به ترافيك را خواهند داشت. روشن است بدين ترتيب پيشنهاد يك مسير مطمئن و به دور از تراكم‌هاي ناخواسته توسط سيستمهای اطلاعاتي و هوشمند و انتخاب آن توسط مسافر در روانسازي جريان ترافيك تأثير مطلوب و شايانی خواهد داشت. ضمن اينكه كاستن از مصرف سوخت خودرو و کاهش آلودگي هوا، زمان سفر و بالا بردن ضريب اطمينان در رانندگي و آرامش در مسافر از نتايج مطلوب و دائمی آن بوده و از آثار سيستمهاي ناوبري پيشرفتهITS به شمار مي‌آيد. تكنيك اطلاع رسانی به رانندگان امروزه در شهر تهران بصورت راديوئي و توسط کانال پيام و در برخی نقاط بر روی تابلوهای اطلاعاتی انجام مي‌پذيرد که از ابتدائي ترين شيوه هاي مطرح در مطلع نمودن رانندگان از شرايط ترافيكي محسوب ميگردد.

در برخي موارد ارائه اطلاعات جهت انتخاب ساير شيوه ها و سيستمهای حمل و نقل و دستيابي به مقصد توسط ديگر وسائط نقليه و يا ارائه اطلاعاتي راجع به سطوح سرويس و عرضه خدماتي كه در مقصد به مسافر ارائه مي‌شوند نيز بعنوان ديگر كاربرد ‌‌هاي سيستمهاي ناوبري پيشرفته به شمار مي‌آيند. در سيستمهاي اطلاعاتي مربوط به كنترل و برنامه ريزی حمل و نقل انتقال اخباري كه به بروز شرايط غير عادي و يا تصادفات مربوط مي‌گردد حائز اهميت است چرا كه در هر دو حالت ميتوان به موقع تدابير لازم جهت تغيير مسير مسافر را انديشيد و از ازدحام‌های ناگهانی جلوگيري نمود.

ITS چيست؟

از اساسي ترين زير ساختهاي لازم براي توسعه صنايع و افزايش سطح رفاه اجتماعي هر كشور وجود حمل ونقل آسان و ايمن است.امروزه مشكلات مربوط به حمل و نقل از قبيل تراكم ،تصادفات،آلودگي ها ي زيست محيطي و .... با توجه به رشد آرام جاده ها در مقابل تعداد زياد خودروها و انساسها كه روز به روز افزايش مي يابند،مديران كشور ها را بر آن داشته است تا با نيم نگاهي به تكنو لوژي هاي جديد و استفاده از تكنولوژي الكترونيك و ار تباطات به حل مشكلات و بهبود كارايي سيستم حمل و نقل بپردازند وITS در واقع استفاده از تكنولوژي ارتباطات و اطلاعات و الكترونيك در زيرساختهاي حمل و نقل يك كشور براي افزايش كارايي ،مديريت ونظارت سيستم حمل و نقل است. كه باجمع آوري ،پردازش،يكپارچگي و انتشار اطلاعات راه حل هايي را به مسافران ، رانندگان و اولياي امور ميدهد.در واقع ITS تکنولوژی استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات برای بهبود سیستم حمل ونقل و برنامه ریزی برای کارهای آتی است که به کمک مدیران و کاربران سیستم حمل و نقل می آید تا مشکلات حاصل از توسعه شهری و ترافیک و تراکم در نواحی درون و برون شهری را کاهش دهد و همچنین افزایش سطح ایمنی و تسهیل شدن کارها را داشته باشد. سیستم های اطلاعاتی آن سیستم های یکپارچه ای هستند که اطلاعات را از نقاط مختلف یک شهر,منطقه و یا یک کشور و هر حوزه ای که برای سیستم حمل و نقلی تعریف شده باشد ,جمع آوری کرده وپردازش میکنند و اطلاعات حاصل را دراختیار کاربران و مدیران حمل و نقلی و یا سایر سیستم ها برای عملکرد بهتر قرارمیدهند که البته تمام اینها از طریق شبكه ارتباطی و زیر سیستم های آن انجام میشود.

طرح معماريITS :

پياده سازي خدمات در هر كشور بستگي زياددي به شرايط فرهنگي ، اقليمي ، اقتصادي آن كشور دارد و طرح معماري آن باتوجه به نيازهاي هر كشور تعيين ميگردد و معماري ITS در كشور هاي مختلف متفاوت است مثلاَ کشوری مثل آمریکا بنا به وسعت زیادی که دارد از فناوری ماهواره برای ارتباط نقاط مختلف شبکه ارتباطی حمل و نقل خود استفاده کرده است و همچنین بنا به شرایط اقلیمی و اب و هوایی خود بیشتر روی خدمات کاربری آب و هوایی کا ر کرده است و نیز کشوری مثل جزیره ژاپن به دلیل شرایط منطقه ای خود تکنولوژی و مساحت کم و عدم دسترسی ناوگان حمل و نقل سایر کشورها به شبکه راههای آن ,طراحی و ساخت راههای هوشمند را برای ایجاد ارتباطات لازم را در دستور کار خود قرار داده است. كه از نظر عملکرد و هزینه و خدمات قابل دسترس با کشور آمریکا متفاوت است . بنابراین در طراحی معماری ITS و خدمات کاربری آن کپی برداری از کشور های دیگر جایز نیست و هر کشوری برای طراحی آن نیاز به کار کارشناسانه و برنامه ریزی و عزم ملی والبته کار های تحقیقاتی برای شناخت نیازها و اجرای ITS دارد.وفعلا در كشور ما طرح جامعي از ITS ارائه نشده است .که در طرح معماری ان باید ارگانها و ساز مانهای مختلف با کار مستمر و هماهنگ به طراحی و اجرای آن بپردازندو درمعماري آن بايد به يكپارچه بودن سيستم كه باعث جلوگيري از تكرار سر مايه گذاري وهدر رفتن انرژي و هزينه ميشودو همچنين استانداردهاي جهاني كه باعث سازگاري با كشور هاي همجوار ميشود ، توجه شود. اما ارتباط سيستم هاي حمل ونقل.

فايل سيستم:( File System)

در یک سیستم عامل به ساختار کلی نامگذاری ، ذخیره سازی و سازماندهی فایل ها گفته می شود . سیستم فایل ها ، داده ها را به واحدهایی به نام Cluster تقسیم بندی می کنند . هر کلاستر می تواند فقط بخشی از یک فایل را نگه دارد . یک فایل ممکن است چندین کلاستر را به خود اختصاص دهد ،و مقداری فضای خالی در آخرین کلاستر بلا استفاده باقی بماند . کلاستر های کوچک می توانند داده های بیشتری در یک دیسک جای بدهند ( چون فضای بلا استفاده کمتری به وجود می آورند ) اما کلاستر های بزرگ ، کارایی را بالا می برند ( در کلاسترهای بزرگتر ، داده های بیشتری می تواند در هر کلاستر نگهداری شود . بدین معنی که برای بازیابی آن ، سیستم کار کمتری انجام می دهد و در نتیجه به طور کارآمدتر و سریعتر آن را بازیابی می کند ) اندازه کلاستر در اندازه دیسک سختی که کامپیوتر می تواند پشتیبانی کند نیز نقش دارد. Fat مخفف File Allocatin Table ، جدول تخصیص فضا به فایل . این جدول که در نزدیکیهای ابتدای دیسک سخت ذخیره می شود ، توسط سیستم عامل نگهداری می شود تا فضای مورد استفاده برای ذخیره سازی فایل ها را مدیریت کند . این جدول وظیفه نگهداری فضاهای موجود در دیسک را بر عهده دارد تا سگمنت های خراب غیر قابل استفاده ، علامت گذاری شوند و قسمت های مختلف یک فایل با یکدیگر مرتبط شوند . در واقع هنگام ذخیره داده ها روی دیسک سخت ، سیستم جهت دستیابی به کلاسترهای خالی با Fat مشورت کرده و هم در هنگام اجرا فایل ، Fat را جستجو می کند تا کلاسترهای مرتبط با آن را یافته و اطلاعات ذخیره شده در آن کلاسترها را بخواند . دو نوع Fat اصلی وجود دارد : Fat 16 , Fat32 :Fat 16 این سیستم فایل ، یک سیستم فایل 16 بیتی است ، زیرا کلاستر هایی را تشخیص می دهد که 16 بیت طول ( یا رقم ) دارند . اندازه کلاسترهای Fat بسته به مقدار فضا درایوی است و از آنجا که Fat16 نمی تواند به اندازه Fat32 کلاستر داشته باشد ، برای پوشش دادن به مقدار یکسانی از فضا به کلاسترهای بزرگتری نیاز دارد . Windows XP کلاسترهای 64 کیلو بایتی را برای Fat16 پشنیبانی می کند. چون Fat16 فقط 65,536 کلاستر را پشتیبانی می کند ، با این سیستم فایل ، حداکثر یک پارتیشن 4 گیگابایتی را می توان تقسیم بندی کرد. :Fat32 یک سیستم فایل 32 بیتی است ، می تواند کلاسترهای بیشتری را نسبت به Fat16 آدرس دهی کند . در نتیجه Fat32 می تواند از کلاسترهای کوچکتری برای کارآمدتر کردن سیستم ذخیره سازی ، بهره بگیرد . همچنین بدین مفهوم است که Fat32 می تواند پارتیشنهای بزرگتری را پشتیبانی کند . Fat32 با کلاسترهای 32 بیتی می تواند پارتیشنهایی تا 8 ترا بایت را پشتیبانی کند. NTFS مخفف NT File System می باشد . در سیستم فایل fat ، جدول تخصیص فضا File Allocation Table داشتیم و در اینجا جدول فایل اصلیMFT: Master File Table داریم . البته MFT بسیار پیچیده تر است . MFT صفات فایل را برای هر فایل ذخیره شده در پارتیشن NTFS ذخیره می کند . صفات فایل هر چیزی را که لازم است درباره یک فایل دانست ، توصیف می کند . در NTFS حتی داده های موجود در یک فایل نیز صفت فایل محسوب می شود . اسم ، مکان ، و اطلاعات امنیتی نیز ، از دیگر صفات فایل محسوب می شود NTFS در صورت امکان همه صفات فایل را ، شامل داده های فایل ، در MFT ذخیره می کند . هر چند در اکثر موارد ، جای کافی برای ذخیره همه صفات در MFT وجود ندارد . در این زمان صفت داده ای به خارج MFT انتقال می یابد. بعنوان یک فایل Metadata مشهور است Metadata; اساسا داده هایی درباره خود Data است . بعنوان مثال عنوان ، موضوع ، مولف و اندازه یک فایل ، Metadata آن فایل را تشکیل می دهند NTFS از فایلهای Metadata برای مدیریت داده های روی پارتیشن بهره می گیرد. تفاوت دو سیستم فایل NTFS و Fat32 ؟ NFTS می تواند تعداد کلاسترهای بیشتری را نسبت به Fat32 پشتیبانی کند . در نتیجه ، کلاسترهای NTFS عموما کوچک و برای حفظ فضای دیسک سخت ، کارآمد هستند . یکی دیگر از مزایای NTFS پشتیبانی آن برای مجوزهای فایل و دایرکتوری است . این خصوصیت امنیتی ، اطمینان می دهد که فقط کاربران خاصی به فایلها و دایرکتوری ها ی ویژه دسترسی دارند . در میان آنچه ذکر شد ، سیستم فایل کارآمد NTFS است . چون می تواند برای پارتیشنهای 2 گیگابایت و بیشتر ، کلاسترهای 4 کیلو بایتی ایجاد کند ، که بهترین تعادل بین سرعت عمل دیسک سخت و صرفه جویی در فضای دیسک را فراهم می سازد . و در واقع بهترین کارآیی را به سیستم می دهد .

مجله امريکايي computer world جديدترين شماره اش (17 جولاي) را اختصاص داده به آينده مالي مشاغل حوزه IT . ... سه گروه تحقيقي نتيجه گرفته اند که در سال 2010 ميلادي، يعني حدودا ده سال بعد از پيشرفت اينترنت و IT ، مهمترين مهارت براي پيشرفت شغلي در حوزه کامپيوتر ، نه مهارتهاي تکنيکي و برنامه/کد نويسي، بلکه تسلط بر دانشهاي مديريت و بيزينس و سرويس دهي به مشتري است. بويژه در کشورهايي چون امريکا که out sourcing (محول کردن سرويسها و توليدات به کشورها و بيزينس هاي خارجي بخاطر پايين بودن دستمزد و هزينه هايشان) و اتوماسيون خط توليد،سرويس و برنامه نويسي ، باعث حذف تعدادي از مشاغل خواهد شد. در زير، نتيجه اين تحقيق را مي بينيد:

مشاغلي که پولسازتر خواهند بود:

Enterprise architecture (طراحي بلو پرينت و ساختار يک سازمان/ بيزينس)
Project leadership (رهبري پروژه ها)
Business processre-engineering (باز طراحي/ بازسازي پروسه کاري يک بيزينس)
Project planning, budgeting and scheduling (طراحي،پيش بيني/اختصاص بودجه ،منابع انساني و وظايف )
Third-party provider managers ( مديراني که سرويس هاي کنتراتي را براي سايرين انجام مي دهند)
Systems analysis ، Systems design ، Network design ، Systems auditing ( طراحي ، آناليز و بازرسي سيستم و شبکه ها )
IT securityplanning and management (برنامه ريزي و مديريت امنيت)
Storage administrator ( نظارت بر نگهداري و طبقه بندي اطلاعات)
Customer-facing application development ( پرتال هايي که مستقيما به مشتري سرويس مي دهند و اطلاعات مي گيرند ، مثل عَابر بانک و باجه های آنلاين و غيره)
Artificial intelligence (هوش مصنوعي و طراحي گيم ها و غيره)
Data mining ( تحليل و بررسي اطلاعات خام از زواياي مختلف )
Data warehousing (طبقه بندي ، چينش و نگهداري اطلاعات )
Businessintelligence ( دانش، تخصص ، تکنيکها و تکنولوژي و سياست هايي که يک بيزينس بايد براي تبديل اطلاعات به سرويس/کالا و نهايتا راضي نگهداشتن مشتري و دريافت سود بيشتر بکار ببرد.)

مشاغلي که دستمزد کمتري خواهند داشت:

Legacy skills ( در صنعت کامپيوتر، منظور از Legacy يعني زبان ها و اپليکشن / پکيج هايي که کهنه - از رده خارج - شده اما هنوز هم استفاده مي شوند از جمله COBOL, DB2, SQL, JCL, TSO, ISPF, Assembler, CLIST, Focus, Syncsort, DFSort )

Continuity and recovery ( باز يابي اطلاعات حذف شده )
Programming ، Routine coding ، Systems testing ، Support and help desk ، Operations -- server hosting, telecommunications, operating systems ( اينها از جمله مشاغلي هستند که يا توسط خود کامپيوترها بطور اتوماتيک انجام خواهند شد و يا اينکه به کشورهاي ارزان کنترات داده مي شوند يعني out source مي شوند)

در روزهای اخیر شاهد انتشار بخشنامه ای از سوی سازمان تنظیم مقرارت مبنی بر محدودیت ارائه اينترنت پرسرعت با ظرفيت بيش از 128 كيلوبيت بر ثانيه بودیم که شاید بزگترین شوک خبری هفته بود و تعجب بسیاری از اهالی فناوری اطلاعات را به همراه داشت در شرایطی که هر روز خبر از ظهور و بروز اتفاقات و تحولات تازه ای در دنیای فناوری اطلاعات هستیم شنیدن چنین خبر های اعجاب آور بسیار نگران کننده است. در این شرایط تنها دلیل و توجیهی که می توان برای چنین تصمیمی ذکر کرد( که البته ذکر آن بر عهده مسئولان سازمان تنظیم مقرارت است ) تنظیم و کنترل پهنای باند مصرفی در کشور است. طبق آمار ارائه شده از سوی مدیر عامل مخابرات با پهناي باند موجود به طور همزمان 10هزار نفر مي‌‏توانند به شبكه دسترسي پيدا كنند. و با شرایط موجود استفاده از پهناي باند در كشور با توجه به ميزان كاربران مشكلي در برندارد و تعیین محدوده ممنوعه برای دسترسی با ظرفيت 128 كيلوبيت بر ثانيه که دو برابر روش Dial UP است به هیچ وجه به معنای اینترنت پر سرعت نخواهد بود و ADSL زماني مفهوم پيدا خواهد كرد كه ظرفیت بيش از 128 كيلوبيت برثانيه يعني 256 كيلوبيت به بالا باشد.

IDS يك سيستم محافظتي است كه خرابكاريهاي در حال وقوع روي شبكه را شناسايي مي كند.

روش كار به اين صورت است كه با استفاده از تشخيص نفوذ كه شامل مراحل جمع آوري اطلاعات ، پويش پورتها ، به دست آوري كنترل كامپيوترها و نهايتا هك كردن مي باشد ، مي تواند نفوذ خرابكاريها را گزارش و كنترل كند.

از قابليتهاي ديگر IDS ،امكان تشخيص ترافيك غيرمتعارف از بيرون به داخل شبكه و اعلام آن به مدير شبكه و يا بستن ارتباطهاي مشكوك و مظنون مي باشد.

ابزار IDS قابليت تشخيص حملات از طرف كاربران داخلي و كاربران خارجي را دارد.بر خلاف نظر عمومي كه معتقدند هر نرم افزاري را مي توان به جاي IDS استفاده كرد، دستگاههاي امنيتي زير نمي توانند به عنوان IDS مورد استفاده قرار گيرند:

1- سيستم هايي كه براي ثبت وقابع شبكه مورد استفاده قرار مي گيرند مانند : دستگاههايي كه براي تشخيص آسيب پذيري در جهت از كار انداختن سرويس و يا حملات مورد استفاده قرار مي گيرند.

2-ابزارهاي ارزيابي آسيب پذيري كه خطاها و يا ضعف در تنظيمات را گزارش مي دهند.

3-نرم افـــــزارهاي ضدويروس كه براي تشخيص انواع كرمها، ويروسها و به طوركلي نرم افزارهاي خطرناك تهيه شده اند.

4- ديواره آتش (Firewall )

5- مكانيزمهاي امنيتي مانند SSL ، VPN و Radius و ... .

چرا ديواره آتش به تنهايي كافي نيست ؟

به دلايل زير ديواره هاي آتش نمي توانند امنيت شبكه را به طور كامل تامين كنند :

1. چون تمام دسترسي ها به اينترنت فقط از طريق ديواره آتش نيست.

2. تمام تهديدات خارج از ديواره آتش نيستند.

3. امنيت كمتر در برابر حملاتي كه توسط نرم افزارها مختلف به اطلاعات و داده هاي سازمان مي شود ، مانند Active ، Java Applet، Virus Programs.

تكنولوژي IDS

1- Plain Hand Work

2- Network Based

3- Host Based

4- Honey pot

NIDS (Network Base)

گوش دادن به شبكه و جمع آوري اطلاعات ازطريق كارت شبكه اي كه در آن شبكه وجود دارد .

به تمامي ترافيك هاي موجود گوش داده و در تمام مدت در شبكه مقصد فعال باشد.

HIDS (Host Base)

تعداد زيادي از شركتها در زمينه توليد اين نوع IDS فعاليت مي كنند.

روي PC نصب مي شود و از CPU و هارد سيستم استفاده مي كنند.

داراي اعلان خطر در لحظه مي باشد.

جمع آوري اطلاعات در لايه Application

مثال اين نوع IDS، نرم افزارهاي مديريتي مي باشند كه ثبت وقايع را توليد و كنترل مي كنند.

Honey pot

سيستمي مي باشد كه عملا طوري تنظيم شده است كه در معرض حمله قرار بگيرد. اگر يك پويشگري از NIDS ، HIDS و ديواره آتش با موفقيت رد شود متوجه نخواهد شد كه گرفتار يك Honey pot شده است. و خرابكاري هاي خود را روي آن سيستم انجام مي دهد و مي توان از روشهاي اين خرابكاريي ها براي امن كردن شبكه استفاده كرد.

نقش سيستم اطلاعات مديريتي (MIS) چيست؟

مطالب مشابه :

لینک ورود سریع به سایت پیام نور ( گلستان)

دسترسی سریع به سایت گلستان

راهنماي استفاده از فرم ثبت نام اصلي و ترميم سيستم گلستان

ایسنا:

مسابقات جام فجر گلستان ( ریتد-زیر 2200)

مسابقات شطرنج جام فجر گلستان

ناپلئون

نقش سيستم اطلاعات مديريتي (MIS) چيست؟