تب شالیزار (تب بیجار)

تب شالیزار یا لپتوسپیروز یک بیماری تبدار عفونی است.این بیماری جزو بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان بوده که در مناطق مختلف به عناوین مختلفی مانند تب شالیکاران،تب گل و لای،بیماری ماهیگیران، زردی خونریزی دهنده، تب هفت روزه، تب نیشکر چینان و ...معروف است.

این بیماری در تمام دنیا بجز قطب شمال و جنوب گسترش دارد و اندمیک مناطق با بارندگی زیاد و دارای سطح آبهای زیر زمینی بالا می باشد.عامل بیماری،باکتری با نام لپتوسپیرا است.مخزن این بیماری حیوانات اهلی و وحشی هستند و شرایط مساعد محیطی مانند خاک مرطوب یا آبهای سطحی زمینه را برای بقای این باکتری در خارج از بدن میزبان فراهم می سازند.

بیماریزایی این عفونت چگونه است؟

عفونت لپتوسپیرایی از طریق تماس انسان یا دام با آب،خاک یا غذای آلوده شده به ادرار حیوان آلوده ایجاد می شود.راههای ورود این باکتری به بدن انسان از راه زخم یا خراشهای پوستی،سطوح مخاطی،ملتحمه چشم وتنفس قطرات معلق حاوی باکتری می باشد.

بعد از ورود به بدن،این باکتری به سرعت وارد جریان خون شده و تکثیر می یابد،به این مرحله اصطلاحا لپتوسپیرمیا گفته می شود که تا ۷ الی ۱۰ روز پس از شروع بیماری ادامه دارد.بعد از ۱۰ روز از ورود باکتری به بدن و تولید آنتی بادیها عامل بیماریزا که در کلیه ها جایگزین شده از راه ادرار دفع می شود،به این مرحله لپتوسپیروریا گفته می شود که ممکن است به مدت طولانی ادامه داشته باشد.

چه حیواناتی مخزن بیماری لپتوسپیروز می باشند؟

مخزن بیماری هم حیوانات اهلی هستند و هم وحشی از جمله گاو،اسب، سگ ،گربه، موش و سایر جوندگان و حیوانات وحشی مانند گوزن، روباه، راسو، سنجاب و حتی خزندگان و دوزیستان.

راههای انتقال این بیماری کدامند؟

این بیماری از طریق تماس با آب،غذا یا خاک آلوده به ادرار حیوان اهلی یا وحشی مبتلا به انسان انتقال می یابد،بنابر این هم از طریق خوردن و آشامیدن غذا وآب آلوده و هم از طریق ورود عامل بیماری از راه خراشهای پوستی و مخاطی و تنفسی انتقال صورت می گیرد.

نکته قابل توجه آنست که انتقال بیماری از انسان به انسان بسیار نادر است.

تب شالیزار در فرد مبتلا چه علایمی ایجاد می نماید؟

بروز علایم بیماری معمولا ۷ الی ۱۴ روز پس از مواجهه فرد با عامل بیماریزا اتفاق می افتد.این بیماری می تواند بدون علامت و یا بصورت تبدار حاد همراه با یا بدون زردی و در موارد بسیار نادر کشنده باشد و با انتشار عامل بیماری ( لپتوسپیرا ) در ارگانهای مختلف بدن بصورت مننژیت ( التهاب پرده مغز)،میوکاردیت ( التهاب عضله قلب)،پنومونی (عفونت ریه)،کلاپس قلبی عروقی ( تخریب قلب)و نارسایی کلیوی خود را نشان دهد.در اکثر موارد بیماران دچار نوع تبدار خفیف بدون زردی می شوند و در موارد کمتری بیماری بصورت شدید با زردی تظاهر می یابد.

علایم در نوع بدون زردی بیماری شامل:

شایعترین علایم در مرحله اول بیماری که عامل بیماریزا وارد خون میشود معمولا: سردرد،تب و لرز،درد عضلانی،تهوع و استفراغ و درد شکم می باشد که برای حدود یک هفته ادامه می یابد.گاهی علایمی مانند گلودرد،ضایعات پوستی،تظاهرات چشمی مثل ترس از نور و التهاب ملتحمه چشم و علایم ریوی مانند درد قفسه سینه،سرفه و خلط خونی هم اتفاق می افتد و به علت شباهت بیشتر علایم به بیماری آنفلوانزا ممکن است با آن اشتباه گردد.

بعد از حدود یک هفته،بیماری وارد مرحله دوم یا مرحله دفاعی دفاعی میشود که با ایجاد آنتی بادی در بدن و وجود عامل بیماریزا در ادرار مشخص میشود که در این مرحله آنتی بادی یا هورمون دفاعی بدن (IGM )در خون دیده میشود.در این فاز علایم اولیه مانند تب و لرز و سردرد و ...باز می گردند و تا حدود یک ماه ادامه می یابد.در این مرحله ممکن است بصورت نادر علایم مغزی مانند انسفالیت(التهاب و عفونت لایه سطحی مغز)، نوریت محیطی (گرفتاری و بی حسی اعصاب دست و پا)، فلج اعصاب مرکزی و ... بروز نماید.

لازم به ذکر است که لپتوسپیروزی که بدون زردی باشد هرگز کشنده نیست.

علایم در نوع با زردی یا سندرم ویل(weil`s syndrome):

پیش از این اشاره شد که درصد کمتری از بیماران به فرم شدید (همراه با زردی) این بیماری مبتلا می گردند که ممکن است با مرگ و میر همراه باشد.علایم شایع این فرم بیماری شامل خونریزی، کم خونی، اختلالات هوشیاری، تب مداوم و بالا، اختلالات کبدی(زردی و بزرگ شدن کبد)،اختلالات کلیوی،میوکاردیت (درگیری عضله قلب)و کم شدن تعداد پلاکت خون هستند.تظاهرات خونریزی دهنده این بیماری شامل ضایعات پوستی مثل پتشی و پورپورا(خونریزی زیر پوستی)،خونریزی در ملتحمه چشم،وجود خون در خلط بیمار،خونریزی از بینی،خونریزی از دستگاه گوارش و خونریزی زیر لایه عنکبوتیه مغز می باشد.

چگونه می توان این بیماری را تشخیص داد؟

این بیماری همانطور که قبلا ذکر شد بیماری مشترک بین انسان و حیوان است و به علت تنوع و اشترک علایم با سایر بیماریهای عفونی ،بدون کمک روشهای آزمایشگاهی و فقط بر پایه نشانه ها ی بیماری قابل تشخیص نیست.در مرحله اول بیماری وجود باکتری در خون با تهیه لام خون محیطی و رنگ آمیزی آن عامل بیماریزا قابل رویت است و در صورت ورود بیماری به مرحله دوم و وجود باکتری در ادرار روشهای تخصصی تر مانند ایمونوفلورسانس مستقیم،کشت بافتی و الایزا کمک کننده هستند. بعباغرت دیگر تشخیص بیماری با آزمایش نونه های خون و ادرار براحتی قابل تشخیص میباشد.

پیش آگهی بیماری چگونه است؟

در صورت تشخیص به موقع بیماری و مراقبت کامل بیماری براحتی قابل درمان میباشد. ولی در افراد سالمند،خانمهای باردار و کسانی که دچار زردی شدید و نارسایی کلیه شده اند خطرات جدی آنها را تهدید مینماید.در مواردی که نارسایی کلیوی اتفاق افتاده باشد دیالیز می تواند برای درمان بسیار کمک کننده باشد.

چگونه می توان از بروز این بیماری پیشگیری نمود؟

راه اصلی پیشگیری از ابتلا به این بیماری،آموزش همگانی به افراد بخصوص کشاورزان و دامداران توسط پزشکان و پرسنل فعال در واحد مبارزه با بیماریهای سیستم بهداشتی می باشد تا همگان خود را ملزم به رعایت نکات زیر برای پیشگیری از بیماری بدانند از جمله:

۱-در صورت وجود هر گونه زخم یا خراش پوستی در اندامها به هیچ وجه آن را در آبهای آلوده و یا در زمین کشاورزی وارد نکنند.

۲-در محل های نگداری دام و چراگاهها با پای برهنه راه نروند و به علفهای آنجا دست نزنند و در صورت لزوم حین کار،حتما از دستکش استفاده نمایند.

۳-از راه رفتن با پای برهنه در اب رودخانه،چاله ها و گودالها پرهیز نموده و از آشامیدن آب آلوده خودداری نمایند.

۴-در صورت نیاز به شستشوی دست وپا در حین کشاورزی هرگز از آبهای اطراف مزرعه یا آب چاله ها استفاده نکنند زیرا ممکن است این آبها به ادرار دام یا جوندگان آلوده باشد.

۵-در آبهایی که به سلامت آن اطمینان ندارند شنا نکنند.

۶-با توجه به اینکه حیوانات ممکن است علیرغم بیمار بودن و دفع عامل بیماری هیچ علامتی نداشته باشند،پس باید همه حیوانات را آلوده فرض کرد و محتاطانه عمل نمود.

۷-در صورت مشاهده علایم بیماری در حیوان حتما به اداره دامپزشکی محل اطلاع رسانی کنند.

۸-مواد غذایی بصورت صحیح و بهداشتی و دور از دسترس حیوانات نگهداری شوند.

آیا این بیماری درمان دارد؟

خوشبختانه هم در موارد خفیف و هم موارد شدید بیماری درمان وجود دارد که با استفاده از آنتی بیوتیکهایی از جمله داکسی سیکلین،آمپی سیلین،آموکسی سیلین،پنی سیلین و ...صورت می گیرد و پس از تشخیص قطعی بیماری توسط پزشک با توجه به نشانه های بیماری و اثبات آزمایشگاهی توسط پزشک برای بیمار تجویز میشود.

همیشه بخاطر داشته باشیم که برای داشتن یک زندگی سالم و شاد باید آگاهانه زندگی کنیم و به دنبال راز و رمز سالم زیستن باشیم،در اینصورت است که با رعایت تمام نکات پیشگیرانه،تندرستی را به خود و اطرافیانمان هدیه خواهیم نمود.

تب شالیزار (تب بیجار)

مطالب مشابه :

توصیه به مسافران نوروزی در خصوص سفر مسوولانه در قبال حیات وحش

ده حیوان جالب

هنر دوران سنگی

تب شالیزار (تب بیجار)

سرآقاسید ، ماسوله ای دیگر

نظریات تکاملی (داروینیسم و لامارکیسم)

ماداگاسکار و انقراض نسل حیوانات نادر

تکامل گیاهان زراعی

تاریخچه کالیبر های ساچمه زنی

وضعیت زنان در فرایند تاریخ کهن و جدید(قسمت اول)