مورفولوژی (گیاهشناسی) میوه (fruite)

مورفولوژی (گیاهشناسی) میوه (fruite)
از نظر گیاه شناسی میوه عبارتست از تخمک رسیده گیاهان گلدار به همراه دانه های آن . وقتی در آشپزی بحث از میوه بعنوان غذا می شود این واژه معمولاً فقط به میوه گیاهانی اطلاق می شود که شیرین و گوشتدار هستند مانند آلو ، سیب و پرتقال. درحالیکه گروه بسیار زیادی از سبزیجات معمولی ، مغزها و غلات میوه گیاهان خود محسوب می شوند. میوه هایی که معمولاً در آشپزی جزو میوه ها به حساب نمی آیند عبارتند از کدوها( مثل کدو و کدو حلوایی) ، ذرت ، سیب زمینی و فلفل سبز. اینها از نظر یک گیاه شناس میوه هستند اما عموماً در آشپزی جزو سبزیجات در نظر گرفته می شوند. بعضی از ادویه ها مانند فلفل شیرین و جوزهندی میوه هستند. گاهی مواقع میوه های مربوط به آشپزی از نظر گیاه شناسی جزو میوه ها محسوب نمی شوند مثل ریواس که در آن فقط برگ شیرین دمبرگ قابل خوردن است .
گاهی اوقات اصطلاح میوه کاذب در مورد یک میوه مثل انجیر(a multiple-accessory fruit; ) یا یک ساختار گیاهی که شبیه میوه است اما از یک گل یا تعدادی گل حاصل نمی شود بکار می رود. بعضی از بازدانگان ازقبیل گیاه سرخدار دارای آریل های گوشتدار شبیه میوه هستند و تعدادی از ارسها، مخروطهای گوشتداری شبیه گیلاس دارند.
در بیشتر میوه ها ، گرده افشانی بخش مهمی از پرورش میوه است و عدم دانش کافی در مورد گرده سازها و گرده افشانها می تواند به تولید محصولات ضعیف یا نامرغوب منجر شود. در تعداد کمی از گونـــــــه ها فرآیندی به نام parthenocarpy ( بکر میوه دهی) وجود دارد که درآن احتمال تولید میوه در غیاب گرده سازها / گرده افشانها وجود دارد. اینگونه میوه ها بدون دانه هستند.
بعد ازباروری تخمک دراثر فرآیندی به نام گرده افشانی ، تخمدان شروع به رشد می کند. گلبرگها می افتند و تخمک درون دانه رشد می کند. سرانجام تخمدان ( دربیشتر موارد به همراه سایر قسمتهای گل ) ساختاری را حول دانه یا دانه ها بوجود می آورد که میوه نامیده می شود. رشد میوه تا زمان بلوغ دانه ها ادامه می یابد. در برخی از میوه های چند دانه ای ، مقدار رشد گوشت میوه متناسب با تعداد تخمکهای بارور شده است .
دیواره میوه که از دیواره تخمدان گل بوجود آمده پیرابر نامیده می شود. پیرابراغلب بصورت دو یا سه لایه مجزا به نامهای برون بر(لایه خارجی) ، میان بر( لایه میانی) و درون بر ( لایه داخلی) جدایش یافته است . در بعضی از میوه ها بخصوص میوه های یکپارچه که از یک تخمدان همبند حاصل شده اند ، سایر قسمتهای گل ( از قبیل آوند گل که شامل گلبرگها ، کاسبرگها و پرچم ها است) با تخمدان در آمیخته شده و با آن رشد می کنند. اگر بخشهای دیگر گل که به آنها اشاره شد قسمت مهمی در میوه باشند به آن میوه ثانوی می گویند. چون ممکن است سایر قسمتهای گل در ساختار میوه موثر باشند لذا برای فهم چگونگی شکل گیری یک میوه خاص ، بررسی ساختار گل آن بسیار مهم است .
سیب ها از نظر رشد و نمو و شکل بسیار متنوع هستند وهمین مسئله ایجاد یک نظام طبقه بندی که دربرگیرنده تمامی میوه های شناخته باشد را مشکل می سازد. بعلاوه به نظر می رسد که بسیاری از اصطلاحات در رابطه با دانه ها و میوه به درستی بکار نرفته است و این واقعیتی است که درک واژگان را مشکل ساخته نموده . دانه ها ، تخمکهای رسیده هستند ؛ میوه ها ، تخمدانها یا برچه های محتوی دانه هستند.این توضیح را می توان به این دو تعریف افزود که در واژه شناسی مربوط به علم گیاه شناسی یک مغز نوعی میوه است و واژه دیگری برای دانه نمی باشد.
سه گروه کلی برای میوه ها وجود دارد:

رشد و نمو میوه

1. میوه های یکپارچه

۲. میوه های فراهم

3. میوه های چند بخشی

میوه های یکپارچه می توانند خشک یا گوشتداربوده و حاصل رشد یک تخمدان ساده یا مرکب ولی با یک مادگی باشند . میــــــوه های خشک ممکن است شکوفا( دارای دهانه برای بیرون فرستادن دانه ها) ویا ناشکوفا ( فاقد دهانه برای خارج کرده دانه ها) باشند. انواع میوه های خشک و یکپارچه عبارتند از( با مثال) :

میوه های یکپارچــــه

· utricle

· تخم برهنه- ( آلاله)

· پوشینه - ( جوز برزیل)

· گندمه – « گندم)

· شفت لیفدار- « نارگیل)

· فولیکول – ( شیر گیاه)

· بنشن – « نخود ، لوبیا،بادام زمینی)

· بنشن تک دانه ای

· میوه مغز دار- « گردو ، راش ، بلوط)

· فندقه بالدار- « نارون ، زبان گنجشک ، تخم بالدار افرا)

· رخنده بر- « هویج)

· نیام خورجینی

· گوشک

میوه هایی که در آنها بخشی یا تمام پیرابر ( دیواره میوه) هنگام بلوغ گوشتداراست را میوه های گوشتدار یکپارچه می نامند. انواع میوه های یکپارچه گوشتدار عبارتند از ( با مثال) :

· توت - « گوجه فرنگی ، آووکادو)

· شفت - ( آلو ، گیلاس ، هلو ، زیتون)

· توت کاذب - میوه های ثانوی ( موز ، کران بری)

· سیب گونه – میوه های ثانوی ( سیب ، گلابی )

میوه فراهم از یک گل با تعداد زیادی مادگی بوجود می آید. نمونه آن تمشک است که میوه های یکپارچه اش را شفتک می نامند چون هر کدام از آنها شبیه یک شفت کوچکی است که به نهنج متصل می باشد. در برخی از میوه های خاردار از قبیل« سیاه سته) نهنج باریک و دراز بوده و بخشی از میوه رسیده است و سیاه سته را به میوه ای ثانوی – فراهمی تبدیل می کند. توت فرنگی هم میوه ای ثانوی – فراهمی محسوب می شود که تنها درآن ، دانه ها درون تخمهای برهنه ای ( یک تخمه) قرار دارند. در تمامی این نمونه ها ، میوه از یک گل مجزا با تعداد زیادی مادگی بوجود می آیند.
در بعضی از گیاهان مانند noni ، گل ها بصورت منظم سرتاسر ساقه تولید می شوند و امکان اینکه باهم نمونه هایی از گل آوری ، رویش میوه و رسیدن آنرا ببینیم وجود دارد.
میوه چند بخشی به میوه ای گفته می شود که از یک خوشه گل بوجود آمده باشد ( به نام گل آذین) . هر گل یک میوه تولیـــــد می کند اما آنها بصورت یک مجموعه بالغ می شوند. مانند آناناس ، انجیر خوراکی ، توت ، پرتقال اوسیج و درخت نان.

ابتدا شکوفایی گلهای سفید به نام سنبله بوجود می آید. بعد از باروری ، هر گل به یک شفت تبدیل می گردد و هنگامیکه شفتها رشد کردند بصورت یک میوه گوشتدار چند بخشی به نام میوه پیوسته در هم ادغام می شوند.
میوه ها سازه های گیاهی هستند که ظاهراً تغییراتشان به میزان زیادی با انتشار دانه هایشان ( پراکندگی نامیده می شود) در ارتباط است .
بعضی میوه ها دارای لایه های بیرونی هستند که با خوشه ها یا خارگوی هایی پوشیده شده که مانع از خورده شدنشان توسط حیوانات شده ویا برای چسبیده به موی حیوانات و استفاده از آنها بعنوان عامل انتشار کاربرد دارند.
سایر میوه ها دراز و پهن می شوند بنابراین شبیه بال هواپیما یا ملخ هلیکوپتر باریک می گردند. این همچنین یک مکانیسم تکاملی برای افزایش دامنه انتشار به حساب می آید.

مورفولوژی (گیاهشناسی) میوه (fruite)

مطالب مشابه :

مورفولوژِی (گیاهشناسی) ساقه

××خاستگاه گروههای گیاهان

مورفولوژی (گیاهشناسی) میوه (fruite)

مورفولوژی (ریشه)

-روشهای ازدیاد گیاهان -

سیب ، یک میوه ولی یک دنیا خاصیت مفید و ارزشمند!!

××سیستماتیک گیاهی

آموزش باغداری

بررسی ریشه درختان میوه